Katalog

DÖRT CÜMHURtYBT 2 E d m 1979 KAPl APDfNAKAfiAAAfli&l. ABBDLCANJtlZ rURHAM SELCUK ituii' Büyük Usturalar Şakir BALKI Ane*k Uç«W« imigtM girip çüalabflbHrdl. O#nel MDdörfl «talesledi, orsys btr pompa lstasyonu kurdurdu. Pompa istasyonu bıtti Sonrm bir de ötrendik ki, o çopljjü yanm mllyon 11ra>a fabnkaya okutmus! Eee, bak bu adamı b&sa geçirln de gorun neler yapar. Pelvandan ne olur kl? Kamazan Efendl, Pelvan Nivazi lçin demediginl komadı Bj sırada kahveye partınin borazancıbasısı Hamza Bey girdl. Hiç ssğına soluna bakmadan kımsenin bulunmadıgı bır masava reçti Rengt iyi degıldl. uçuktu Kendi kendme soUenmeye bâ»lxdı Asiında ona Darbuka Hamza Bev derler tlçenın Iklnd easetesınl o çıkanyordu Gazetesmin adı da .Demırkırat.tı.. Zeynel oturdugu yerden Hamza ya eliyle «Merhabaa» dlye Isaret ettl O ca basıyla karşılık verdı Bekçi Hamazan Efendl durumu begenmedi ml ne, kaltap glttl A2 sonra d> Zeynel Bey, Darbuka Hamza'mn yanına fldlp bos buldugu iskemley» oturdu Guleç blr yılzle Ne o Hamza Bey, dedi üzünrtUU gbrüyonım seru butfin Hamza Bey fısek gıbi patladı Hıç sorma diye sozlerını sUrdtlrdtl, bssım belâda Param rsr ama blr rurlü kigıt bulamıvomm Eskiden tl'e bır haber saldım mı, ai tonlarc* kagıdı şımdi kımse bir kılo bıl» vermiyor.. Kabahat nu, bende uıan Hamra senın nene gerek urun urun sor er etmPK gazeîende' Dumerıne baksana kel'aban G«çen r^n ?azete\e bır ıkl vazı kojinuştMm keşke rfoymaTavrtım bu ya7i an Kagıt ı?lerıne baKan Gpnel Vîüdıır lçin >Bu adarm d»ha venncien a'ma>acak mmn z"> Başındaki kııjmu barırdı • Ne oıdu ol»r!ar oana oldır Vahu öojle vazı vazılır mı hıç, kafa ıjte bendekı. B J yıi7den kafırsız kaldım Yag çekrnedırn d« bcivle olriu işte Bır arkada^a gırtırn .Aman bana bır ton kâğıt» deıiım «dam vüzılme bakmadı Bu yllrden7 kafam çok bozuldu. Kagıt yok kafcıt, boyle piîeteciHk olur mu H?rnaa Bey bu »öüni söylerken, beri yanda da Zeynel kaft çalıçtırdı. Boş rer Hamza Bey, lnsan böjüe feylere üzülUr mliJ S»na ne kadar kigıt lazım bana onu söyle.. Ne kadar buîursak .. On ton olur mu' Zejnel Bsy, n» Aıyonun sen? On ton mu rtedlnt Evet. Ben «an» h*m«u y»na buiayıaı. oldu aıuf diyrolsr çok Oldu S^n tm diyenlere rılç kulaJt aam», on ton y»t«r ml kl? Yettl yettl n« zaman* Yann gıdıp (abnkadan al on ton kâgıdı 5a ka yapmıjorsun degıl mi, Zeynel Bey' Yapmıjorum. Ama benım de, senden bir Pnemll lstejim olaosk b,r gaıetecı olarak tlçedekl d ırumu goruyorsun değü mı° Rır Peı\an tuttı rduıar Fak bu kâgit lşı olduktan »onra, gpreten? kocaman bır başlık atataksın çarşaf pbı? «Pehandan mebus olmaz » Sonra da ekleyeceksın «Evet, eı.et olmaz, bu nıın bir onemü nedenı var, çünku Pehan bekar adam'.» Devaıtı edereksın cOrnek mı ısnyorsmuz'' Kasım Gıilek de bekardı. ne oldu"7 Çok şevier oldu Beksr adam oldufu ıçın habır» pr<t u'itune pot kîrdı Kalkıp ınsan Ingılız Albavı Pens a ve onun atradma a , mekrupları yazmaaı mı 7 Yazdı. Inonü sonr» onu ^K ne japtı' » Işte senden istedık!<»rım berım Sen yarm do^ru fabrikaya gideceksin, Farfart Beye b«nden blr seiam s?rkıtacaksın «onra sen çek kamyonu anbarut önüne Para i$ıni hıç duşunme Bu S07İ»r çok hoşuna glttı Hflmra'nın. Zeynel Beyln »ltel akıp kahıeden çıkı», dogru gazeteve geidi Frtesı giın s'eî puskıirtmey» ba^ladı Demlrkırat |*zet«aL Bır başligı şoylejdı • Sız»m ada>ımız Hasan Basan Bevdır » îni g m sonrakı baslık da çok arjlamlıydı: «Mebı.sluk baska şe\dır. Pelvanlık başks a İç *,»laldida da şuı.lar jazıyordu. • Fekâr bır adarrrian ım'^anı \ok rrebus olmaa Cunlcü feyt?na kda\ca uvar ve 1 1 hovardalığa doker. Demokrasuun böyle 5 çejlcı° hıç tahemmulu yoktur. ismet Pa^a Kasım Gülek'l partlsuıcen nıvın ko\du". » bu \azıi^nlar az da olsa etklsınl tlçede gösterdl. H^ınza nın buyuk bır çıkan olmasaydı, gazetesıne o b»şlılelan snjar mıjaı7 Ama ne \ar kı Zejne1, onu çaouk kafaya aldı. Harrza n^n gır,p çısmadıâi :ş mı kalmıştı' Demir>cırat'ı niçın çikarı.vorau Maha'elete kufur e'ınekten çok, el altından kâğıt a.mak \e sa'man lçm çıkarıjordı Bu başhklar yüzunden Demırkarat ıle Haıt ^olu ıy:ce kapışmı^'ardı son gunlerde, Bır şamata alıp yurumuştu ılçede. Hasan Bev bu şamatamn ortasında sıkışıp kalmıştı. Bir ttlrlü kenajsırı toparla>a:nıjorda. Tabu bu durumdan da Zeynel >ararlan.joıriu Ze' ıvl oaî.n \olu\la mıüetı bırbinna sokunca kendı dalgasına bamjordu ılçeae Hasan Basan tem tıcaret, hem ae sıj?set ışlerıjıe sıkı fıta o;t.nca, ewnın volunu da şaşırdl. Ama ben janaa Zevnel karısı ıle aşk ojamlan tezg?hlıjordu. Ha*an Basan ın karısı Sukse Durdane'nın de oykusü azbu» rpn^ 1 ocsılaı Hfi^an la e\lenıreden once Perşembe Pazannd» çal.şı>ordu Adı geçen fırma ^nkara'da bır buyuk büro açınca, hprnen apar tocar Sukse Durdane'jı oraya serıetlemışU. Bu fırmarta ona 1 1 gozle bakmıjoılardı çoğu zaman Fırma yetkılıle1 rı ciola\lı ^llaradn onun ısıne son vermeıt ıçın onu Ankara'y» surmüşle'tîı Çunku ılgılılere gore, Durdane, bu fımayla 15 yapan kırrselprle >uz go? oluvordu Bu yuzden tirmada ona «Erke'< Avrısı Durcane» adını takmışlardı Pat'on bsr gun ona «Bu lırma cıoriı b.r f'rmaaır, bıraz kendmı derle toparla. Sajenda pn'iı:? nı Mrakara".»' • Sııkse Durdane de patronun jnJzun» kaf=ı •'ız bi^na ha'cacajınıza kamıza baVi' Ortaklık kurmu» olaufiunuz Amerualı ıle aşK yaşaııu suru>or... demıştı (UEYAM1 VAR) Bey. Hepsi oldu, tamam Yalnıı sen kâjıt ljlnl nallet, Zeynel ÇOCUKLAK İNSAND1R YŞR E A AA KML Çlzgüer: Turhan SELÇTTK Fotoğraflar: Ara GÜLER MEVLANAKAPI MEZBELELIĞINDE ÇOCUKLAR YETİŞİYOR Meriansk&pı, orad», «rrriarm dışınd», merarlık'.arın arasmdan çamurlu bir lokak glder barıys dogru. O »okagın sol ba?ında ev ki bir yapıt vardır Orası eskiden Mevlevıhane imiş Geniş bır »vlosu, çamur içınde, kırlı esVl, dokülmüş duvarları Nakışlı, btlytllc tavanları eski, yaldı/ları döküJmüş Burası Mevlevihan» iken kambiür ne kadar güzel, ne kadar bakımiıvmış Bır haraba simdi ve oksuz kımsesıı çocuklar bu mezbelede ye'ıjtırıllvorlar «O7umona Burada bu mpzbelelıkte O*aokula Li'eye Ürhrpr8itp\e gıden çocuklar var Bır de, kim«esız olcula gıtmeven çocık!ar on sekiı yaşına kadar burada banndırılıvorlar Şımdi sanırsam !kl yüze yakın çocuk var burada. Okul» gitmeven çocuklara buradaki öfretmenler çırakl k buluyorlar tstanbul'da Ogretnnenler ne yapsmlar, canlannı dışlerine takmışlar, bu kotıl kosullar altında \ardımcı oluvor^ar ktm<;esu çocuklar» Çırak çocukların yajamları birer macera Ögrrtmen Gu'abl Beyle bır giia çocukların jı.akiık yaptıklan rerlerl teker teker dolaştık öğretmenler, öffretmen gıbi, baba gıbi raruyorlar ya çooukîara, k nn üsiısiaden eelem f , Çocuklarla konuçunca bu çırak'ık lsınln ne bel» ls oklugTlnu anla ( dım Gene de bazı çocAlar bu çıraklıkta sonuna kadar diret!yorlar Bır pjn bu çıraklu ışmi halde, yayın karpır, de ele almak gereke^plc Şımdi kısın portaka] Portakal bitü ucandan da olsa cırakhğın ns mi Uç ay da bosum » olduğunu gorujoraz Kunduracı «N'erde yatıp kaikıyorsun?» run Oguz'a yaptıgı Daha neıer • Haide » neler yapmıyorlar çırakl ^ta bu «üğuz, sen bana basından gelcımsesız çocukiara Kimspsız olduklannı bıliyorlar ya, rur aba çen en belalı o gUnden bu jana, en ılg.nç olaja soyler mıs.n, lıva yoksa boyle belirll blr olay "ok • Baruı dediler, h\n 1 yüz lira aylık yereceğta W sana. 3 ay, 5 ay, belki de 1 yıl çalı$tım. sene sonunda bır kuruş alamadım, yurda, hocalara, çocuklara karpuz goturüyordum; yurd, berum evım değıl mı? Bana para vermedıler.. BU ÇOCUKLAR HAYATIN KURALI BUDUR ABÎ DİYORLAR: ÖLMEMEK İÇİN 0LDÜRECEK5İN «Blr hasralıgım »%r(lı, tsirordum burdayken de. yani vurttayken de işıyordum hftlft da ışlvorum feceierl, çok /ena, çok fena kokuyor Eve gı'tım, annem d«!ı Uli'orsun ojlum ded* ben hasta kadınım dedi. annem zaten çok jijman bır kadm tşArvrdiim geceleri ama, gene annem erde yatırıyordu beri, evı jakarsın. dedi. ÇünkU ben çok sjgara içerim, g^celeri ' alkıp sıgara içeım. üçte kalkıp, dortte bejte kalkıp sigara içerım Çok sıuara içınce ben) eve almadı Halde de kaıga edınce, oradan da kovduıar reni. Ben de amcamlara rittım » «Onlar çaldı sanular 4» benl de söyle rler Ben tabll babama tidıvorım. babam almiTor benlSonra nedense acıyor bana, aİJyor Ben Uç ay babamın »amnda kalıyorum, çalı«;ıyorum Aldıglmı üvey anneme veriyomm Ondan «onra orada da blr gün lseytnce Bu lşeme Denim basıma bela oldu kl sorma. Artık senln çamasınnı ben yıkavamam, dedi üvey «nnem ben hasta>nm, dedi, bafırdı, gonra dedi, al babanı da sıktir git. Anenne gorür, hasretllk g1der«;inler övle diye bagırdı, ben de bafırdım üvey anneme Ondan onra benl evden kr.vdu Ondan sonra gene peldlm amcamlara feidim Babam da »mramlara gelınce benl gördü Baftırdılar amcamlara. btj koTduk, sen '.eden eve aldın? Orda da bir hatta kalınoa benl kcrdular, ben gene Uale geldim tstedtgln kadar ı$e baide, ns kansanın var ne gtfruşenin » «Nasıl ksrsıladüa halde Mnl Ofıır'» «Baban korfiu oooooo gene hale geldin Tılkinın dttnüp doIs'ip eeleregı ver eene Hlrkçil dukftnı Aaaaaah dedım, kendl kendime «h ülfn s\ı »mp rtavası olmasaydı, sls grSrUrdUnül ktirkçtl dUkkftnını » «Spnin gıbi arkadaslar rar mıydı burada?» , , «Vardı, bepsl yurtW» çıkrna Altı ve<U Ja»ıv*k Onlsnn blr knmı a«kere gm Ama Ik1 tanesl TraKva'da marul tarlasınds çahşunr Sılıvıı'de » Ojhız d» mnrul tarlalanna çalısmaga eitrrrs O kadar ıor o kadar 7ormu$ kl marul tarlasında calısmak Hele O?J» cok şlsmm çah'npk, PJ' ip kaİKm«k ö'riııuvormus onu Sılvri de rr.anıl tarla«ında aksam oltınca giindphjıni de almadan ba«rnış gazs çekrniî rır'amı tsrlsd^n. Sununri» lcaçakçılsnn elleıine dnsflrorlar C'ncuktan tylst olur m böyleai islrr lçin bo konkora tstanbul şehrinde... " «Ntv« kn\ga ettln halde, anlatır mısın'» «v'a'lajıa blr da\a oldu . * «Nedır o dava"'» •Çocuklar hırsızlık yaptılar > • Hanın çocjklar?» «Halde brkaç fan# ar<arfa) rardı Tabn Yugo«lav"alı Onlar bırsırlık yaptılar Onlar hırsızlık yapmca » •Kaç raşlanndaydj o çocut lar''» «On Ikl, on dcirt yaslarında Onlar hırsızlık vapmr» benl de onlardan sandılar Ben tabıi kor kup amcamıarın vanına kaçMm, amcamlann orsda iki ay kadar yattım tkJ ayds bir gün baktın» kı ıste bir gece ısemışım ı*ememek ıçin de ıs kadar çahsıvordjm ama ne kadar uvumuyordıım bile Ams bır gece tutamamı^ım kendımı ısemiîim Benl evden kovdular dediler kl biz spntn pbı tşemıkli oir ojlanın camssınnı falan vıkayamayi7 Bu sefer aglsdım gene hale gpldm, artık dedım davak vemex defıl oldıirseler bıle, ben halden aynlamam En ötüsü kovTnaian dejıl. Insan Iseiınce faten Ük5rce kendı^i kah'oluvor, in">an kendl kpndım öldılnıvor, sonra bir de onlar ovle bır bakıvorlar ki ölümden beter Bin kere kurban olayım blüme Halde ne bakan var, ne Işemlsin diren, defil ml? ölsem de. davaktan da d'dürseler de artık oradan ayrılamam Gidecek blr yerim kalmnTirir*, yagmurda kard» portakal attın, çabstık iste. On bes yirml liraya kanaat ettık, çahştık iste. Halt da orada, haide ratıyorum » «Ş^mdi?» «Şimdi boş gesiyorus Altı yüs llra para blriktirmistlm, Uç ay bo» kaldım. azar azar yedlm t> nu da Bitri» «Peki bu çocuklar çete ml kuı>muşlardı'» «Degıl ama ona benzer bir seyj 7 «Ve çalmıslardı » •Kadm çamasırlan » «Nerden çalmışlar'» «Bir evin hahçesinden. A§ih elbıspicr bunlar da gıvmek içm çahvorlar. Kah»e ocağına saklıyorlar.» «Gıvmek lçin mi' Kadm çamasın erkekler lçin7» «Erkek çamasırlan da var t*bit, erkek çamasırbnm jriyecekler Gömlek, pıiamr da var Çorap da var Bunlar çBİıvorlar, bekçl de takip edıvor bunları. Kahve ocagınm altmda buluyorlar. Polisler de gdtılrlıvor bunlan davak atıyor. Ben kaçıyonwn Korkuvonım kaçıvorum » «Ama .en yoksun onlann İçınde'» «Yok. Ben yokum onlann lçinde» *Senln aduu söylUyorlar mı «Sovlem'.vorlar beiım adımı» «O zaman nıye iaçıyorsun?» Yirmi lira verdilcr bana Blr baktım ki buraya kamyon lar g^lıyor gidıror Bir bsktnı ta meğerse burası karpuî kavun, «ebze haUvmiî. Buna «eundım ls*e îşte orsda ıal b'jTiınuırıın dıbinde. Ben glttım hpJe, bana dpdıler kı, karpıız atar mısın, ben de at&rım, dedım «Kamyonlar nerden geliyor ıntm't «Adana'dan » •Ştmdi burada, gu aokaeın 6tekl yanındaJti halde ml çahşıyor«Ya«, bur«da çaliîiyorum, ondan fonrs karpuı yilklU kunyonlar gelinc* ben de kostum yardım ederlnı diye, beni kamvona çıkardı'ar, yardım ettlm, kamyondald karpuzlar bltlo» bana yirmJ lira verdiler, ben da çok •evmdinu «Yaal karpuı mn botjalöyordun?» «Karpuzlan ktunyonun lçinden tvlıp adaml&ra »tıyordum, adamlar k»rpuılan havada k&pıyorlar oraya, alana fbek yapıyordu!ar. Ondan sonra benl serdller serglye beni aylıkçı olarak aldılar. Bana, dedıler, bin ıki yuz lıra aylık vereceğıı sana. Üç ay bes ay, belkl de bir yıl çalıştım, sene sonunda bir kurus alamad:m Benl nasıl olsa tanıyorlardı yıırtta, yurda da hocalara, çocuklara karpu» götüruyordum Gotürürüm tabll, yurt benim • Tim degll ml? Bana para Termedıler » «Peki, yurttakl hocalara söylemedın ml sana para rannedlklannl'» «Hocalara soyledlm, o taman burada Bey vardı, onlan kavjra ettüc Bey d kızdı, bana, *enln jrasın doldu, dedl. Benl yurttan çıkardı Ondan sonra ben de çalıştıgım İÇln halde, halde kaldım öyle » «HftlA haldesin, n« yapıyorsun halde, burda?» «Bana en çok koyan olay var ya beni yurttan atnlar, ka'acak b.r yerım yoktu sefıl kaldım, ya tacak bır venm "oktıı, ı!konce ağlaoım e\e almadılar beni Ba bam bır taraftan, annem bir taraf*an » «Nıye senl eve almıyordular*» Yaşamın kuralı Btr b*«ialık U eiftnden bin b»ter... l BENÎ EVDEN KOVDtTLAB DEDtLER Kl; BtZ EE.NİN' GtBÎ tŞEMÎKLıt OGLAN1N ÇAMAŞIRIN1 TIKAMATIZ. BU SEFER AOlADM, GENE. HALE GELDİM. ABTIK, DEDtM, DAYAJE TEMEK DEGtL, ÖLDÜRSELER BÎLE KALDEN AYBJLMAM EN KOTÜStf KOVMAUURI DEGtL, ÎNSAM İ3EYİNCE, ZATEN ÎUC ÖJiCE KS3WÎSt KAHROLUYOR, İNSAN KENDÎ KENDÎNt ÖLDÜRÜTOR .. ÖTLE BİR BAKIYORLAR Kl... ÖLÜMDEN BETER, BtN KERE KDRBAS OLAT^Ji ÖLÜME, HALDE IfE BAKAN VAR, NE ÎÇEMÎÇSÎ DİYEN . Ofuz a göre bıitün bu çucuklar, kımses:7 sur, Saravburnu Krtorüaltı, Harem Iskelesl çocuklan hırsız, yankpsiel. sofeüşçü, bun'ann hic btrtsinden bır havır çılcmaz Kavgacı soveuncu çocuklar b'inlann hepsl Her blrisf bıokın, sert . tsterlerse Eö7İer<nl kırpmadan »dam öldurürler. Ojhız'a gore bu çocuklar övletfne (irllyorlannıs ki, birkaç yıl tçinde tüm tstanbul"u dolduracaklarmıs l$fe o zanan sokaklarfisn, caddelerden klmsecikler geçeme yecek korkusundan . Bîçakiav»caklar, öldürecekler, sovacaklar, ırzlanna sececekîprmis î'tanbııllulann. Ofuz"un b'j çorrk'snlan ödü konuyor Çok yakından fs» nıvor bu çocuklan .. Canavar, eanavar h»>r "ıf'i'l, dlyor N» yapsmlar ço^ıklar da canavar olmasınlar da . ölmemek lçin bldüreceksin Yalnız OÇuz'un «gyındaki pelesenk Ial degll bu, Istanbul'da hangl çocukla konu$muşşam, hepsl b:r agızdan. hayatm kuralı bJdur abı dırorlar, ölmemek lçm o aurecekstn . Kımden ögTenmişler b nları, bu srtzleri Gerçpk'pn vaşamm, y«> şamlannın kuralı bu mu? Öv'esıne üruvorlarmış kl bu çocuklar tstanbul'da, her gün yüzlerce çocuk Keüvormus Anadolu'dan tstanbul'a Hepsi g»rlerı pek, Eo?un(ı dsMan budakten esirgemez çocuki? Burada yankesıc:lerin s'gara kaçakçılannm, dtekl kacn'<çıJann eilerine dılşıivorlprmıs Bır rie uvrışturucu madda satıcılannm ellerme düsUyorlarmış Çocuktan daha lnsf o'jr mu koskoca îstanhui «»nrlnde böylesi isler lçin, deg;! rrı' Y A R I N: Şişmanın arkadaşı o çocuk.. DiŞi BOND r.FFANY JONES