Katalog

BİR NESLİN DRAMI Hüsamettin TUĞAÇ ÇAĞDAS TAY1NLAR1 Cagaloglu, Halkevi Sok. No: 39/41 1 S T A N B 0 L umhuri 52. yıl, sayı: 18391 Kurucusu: YTJNUS NADÎ 12 Ekinı 1975 Paz 1975 N O B F L B A R 1Ş Ö ü t LÜ S A H A R O V Sovyet Rusya'da DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ ve Banş içinde YANYAİVA YAŞAMA 1» Lîra SANÜER YAYfJVLARI İstanbul CHP'nin Ankara'daki mitinginden sonra polisin silâh, Yeni cop ve panzer kullandığı olayda 50 kişi yaralandı Kissinger Seçim arefesinde polisin sert tutumu yüzünden çıkan oiayJar sırasında bîr kişinin öldüğü ve yüze yakın kişinin gözaltma aJtndığı faildirifiyor Seçim güvenliğini zedeleyici olarak nitelendirilen olaylan izleyen gazeteciler de tartaklandı ve bazılarının fo toğraf makineleriyle filmleri alındı MITINGDEN DONEN HALKA ATEŞ AÇILDI Cumhuriyet Halk Partisi'nin dün Anksra'da Tandoğan Alanında yaptıgı yasal mitingden sonra dağılmakta olan halkın Uzerine önce su sıkan, arkasından da tabaneayla ateş eden polis, 50'ye yakın kişinin yaralanmasına yolaçmıstır. Bu arada isminin Yusuf olduğu »oylenen bir gencin polis kurşunuyla öldügti ileri fühiimekte pJanına göre Magosa ve Omorfo'nun Rumlara geri veriJeceği öne • • • • 1 "1 •• suruldu Anayasa Mahkemesi, Devlet Güvenlik Mahkemeleri Yasası'nı iptal etti Diyarbakır DGM'nin bir nurcuiuk davasındaki isteği yönünde gerçekleşen ve 7'ye karşı 8oyla alınan karar biryıl sonra yürürlüğe girecek Yasanın 1. ve6. maddelerinin Senatodaki oylaması usulsüz l bulundu ANKARA CUMHURİYET BÜROSU Anayasa Mahkemesinin, Dev 3et Güvenlik Mahkemeleri Kuruluş ve Yargılama Usulleri Yasasını ıptal eden kararı. dün Res mi Gazetede yayınlanmıs'vr. Meclisler. biçim yönünden ıpta) edilen Devlet Güvenlik Mahie meleri ile ilgilı yeni yasayı oir yıl içinde meciislerden medikleri takdirde bu mahkeme lerin jjörevleri 11 ekim 1976 rarihinde kendiliğinden bitecek ve dagıiacaktır. Anayasa Mahkemesinin biçim vönünden rertügl ıptal Karan. Diyarbakır Devlet (Oevamı Sa. 9. Sö 1 de) AXKARA CUMHURİYET BÜROSU dir. Poiisin haîka ateş etmesi üzerine, hallcla polis çatışrnıs ve 100'ü aşkın yurttas gözaltma almmıştır. Seçim arefesinde polisin gerelcsiz sert davramşı yüsüntîen bu tür bir olaya meydan verilmesi, «Seçim güvenliğini zedeîeyici» olarak nitelendirilmiştir. Bugün yapılacak olan üçte bir senato yenüeme ve eksik senato tiyeleri ve milletvekilleri seçimleriyle ilgıli olarak: siyasal partiler degi?ilc yerlerde son toplantılarını düzenlemişler, bu arada CHP'nin Ankara Tandoğan Alanı'ndaki mitinginden sonra halk defişik yönlerde dagılmaya başlarnıştır. Tandoğan Alanından Kızılay 3'önüne Aoğra dağılmakta o!an halkın bir bölümti Maltepe Camü önüne geldiğinde polis barika:ı :1e karşUasmıştır. Dağılmak (Deramı Sa. 9, Sö 6 da) LEFKOŞE ABD Dışişleri Ba kanı Kissingerin, Türkiye'deıci kısnü seçimlerin sonuçlanınasın dan sonra tüm nüfuzunu ve oianaklannı Tiirkiye'nin Kıorıs'ta ödün vermesi yolunda kullanaca ğı öne sürülmüştür. Kıbrıs'a ıîıs kin «uzlaşmaz tutumu^ndan Tür kiye'yi vazgeçirmek ve adada tadil bir çözümüı gerçekleştır(Uevanu Sa. 9, Sö 3 de) Bugün Söz Yurttaşın . «n etnt ytihk tarihimlrin ' en sert, en acınusız seçim i kantpattyasım geçirdlk. BılUUr boyn parti Uder1«H. parti sdzciUeri konıiftn; .racarlar yazdi, çfzerler çlzdi. Gerçşklcr, yan jerçekJ«r, blrbirlni tntan ya da tutmayan Mvl*r dile frtirildi. Sfvjual hav» »ık sık elektriklendi. Gerilea stnirler Idml zaman kopms noktaatna yaklastı. Mefdanlarda kavgslar, kavgalarda yaralan«nl*r oldn. Arada birkaç can kajbına d» ıığradık. Seçim giinöne sa£ salim ulaşabileceğimizden kaskuy* döseoler fördök. tşte nDuyet o fün geldi çath. TasaUnmıza jöre seçim kampanyMi dün akşam sona crmiştir. Parti Uderieri, parti lâzcüleıi, partili partisiz yazar, fizer taktıtu, srslanndakJ tartışmaya bugün moia vereceklerlir. Bugün sandı&a atacağı oru le iilkemizin yazgısına yön ve•ecek olan artık seçmen yurtasıraızdır. Şiındi söz hakkı alnız onundur. Demokratik sistmln vaz geçtlmez ögesi bildibniz bu hak kutsaldır. Kntsalır, çiinkü siyasal eçltlicüı en etirgin bir simgesidir. En biiiifümöz, en saygıdeğerimiz, en nlümüzden tutun da en basit urttaşunıza kadar ber blrimfn sadece btrer oyumuz var. »lanmınn birbirine eklenmeile oruya çıkacak sonuç, Dsal Iradrain niteliğinl gözlet lüne serecektlr. Dürüst koşul* r altvnda geçmeslni dilediRİI* seçim işlerai tanıamlandıada ulusal iradeyf sayp Ue rşılamak boynumuzun borcu naljdır. Bövlesine önenül bir hakkın nl ramanda bir büyiik görev lufunu unutmamaİjTiz. Ciddi ' engel oimadıği hslde seçim tktnı kullanmavan bir seç:n, ynrttaşlık görevinl savüadığını, o görevden kaçtığibilmelidir. Özellikie yaşadju ı kosullar altıoda seçimiekattlma oranı ayrıca bir anı taçımaktadır. Unun için sial efiiimi ne olursa oisun, çek demokrasiye Inaoan, balmutluluğunu özleven, düce ve anlatuo özgürtüğüne er reren tüm rurttaslann fln sandık başına giderek ı kntsal nakiaruu kullanma, hem de ülkemize karsı yiiıJii bulnnduklan RÖreri yefetirroeleri fferekmektedlr. ilfğimlz, seçimlerin kazasıı aız, uygar koşuüar aitında nesi re sevgiii rnrdtunı» *ına iyi ftinlerin mfijd*sJ ak bir sonuç vermesidir. Ankara'da dün akşamki olaylar.. Altan ÖYMEN ANKARA Ankara da dün çtkan kanlı olaylann özeti sudıır: Ecevifi dinlemekten dönen on binlerce kişi Tandoğan Meydanından çeşuii yönltre dotru dagıhyordu. Da^ılanların bir l>ölümü gruplar halindeydi. Toplantı^ nın heyecanından, ya da uzun} süre ayakta durmaktan bıraz yorulmuşlardı. Yavas yavas yürüyorlardj. Bu gruplar dan, Tandoğan Meydanı'ndan Gazi Mustaia Kemal Bulvan yoluyla Kızılay'a dogru yüriiyenler, Maltepe Camii yakınlannda polis panzerleri ve barikatîarı ile karsılaştılar. Ve ne olduğunu anlıyarnadan Uzerlerise panzerlerin yürtidügünü gördüler. Bir takam patlamalar isittiler.. Patlayanlarır. bazısınm göz yaşartıcı bomba, bazısınm silâh oldugu sonradan anlasıldı. O ilk kargaşalıkta önce kimse neye uf • radığını farkedemedı. Ben, panzerlerle, bomba ve silâhlarla ilk karşı Jcarşıya kalan on • onbeş kişiyle göriiştüjn. Bir kadın: Ben mitinge de kaölmamıştım, diye anlattı. Maltepe'den Kızılay'a gidecektim, vasıta yok. Yolİar dolu. Ben de yavas yavas yürüyordum. Birden bir gürültii oldu. Halk geriye dönüp kaçısmaya basladı. Ben toparlanamadım. Yere düştüm. Üzerime basarak geçenler oldu. Bu arada patlamalar oldu. Bir genç beni kaldırım kenanna götürdü. Ama işte bu haldeyim. Bunu söylerken ?ozleri hâli korku doluydu. Üstü bası toz içindeydi. Dizlerini gösterdi. Kan içindeydi. (Devamı S». 9, Sü 2 de) Bugünkü seçimde 60 parlamenteri 9,5 milyon seçmenin oyları belirJevecek OY NASIL ATILACAK? Bugünkü seçimler için oy verme iji?mi ssbah »ast 08'de baslayacak ve 17'de sona erecektir Seçmenler oyunu söyla itulianacaklardır: Seçmen, listesinde yazılı bulundufu sandıfs seçmen ksrtl ile baJjvurur. Seçmen kartını almamış veya kayber» i s olanlar, cüfus hü\1yet ciizdanı ile müracaat ederler. (Drvamı Sa. 9, Sü 7 de) Cumhuriyet Senatosu üçte bir yenileme, Senato ve Mıllerrekili ara seçimlerı bugun 27 ilde yapıîacaktır. Cumhuriyet Senatosunda sandalya dagılunmı etkileyecek nitehkte olan seçimlerle ligıii propaganda çaltsmaları ile radyo konuşmalan dün saat 18' de bitirilmiştir. Seçimlenn yapılacagı 27 üde yaklasık olarak 9 milyon 590 bin 823 seçmen bulundugu saptanmı?tır. Bu seçmenltr, bu illerdeki 36 bin 473 sandıkta oy kullanacaktır. Başka bir deyişle, bügtin Türkivedeki seçmenlerin yansından fazlası oy kuilanacaktır. Oy verme işlem! sabah saat 08'de baslayacak ve lT'de sona erecektir. Partilerin bujîünkil seçimlerde yenilenecek senatör sayıları şöyledir: AP 33. CHP 8, DP ve MHP birer, CGP 2. Yüksek Seçim Kurulu bir açıklama yaparak, seçmenl#rin aynı sandıkta veya ayrı ayn sandıklarda birden fazla oy kullanmamalannı istemiştir. Bir kısım seçmenlere fazla seçmen kartı gönderilmesiyle ortaya çıkan aksakhklardan biierek yararlananlara hapis ve para cezası uygulanacaktır. Haftalardır süregelen propagaa da çalışmaian dün saat 18'de sona ermistir. Bugün saat 17'ye (Oevamı S». 9. Sü 4 de) Devlet Güvenük Mahkemeleri* artık çahşamaz Orhau APAYDIN 12 Mart döneminin yarattıgı Devlet Güvenlik Mabkemeıennm kuruiuş ve yargılama usullerinl düzenleyen 1773 sayılı vasamn 1 ve 6. maddelerinin Anayas» Mah ttemesinee iptaii. aemokratik hukuk devleM tlkelerine ter» 'üşen vonlert ve uypulamaiarıvia tartısma konusu olan DU Ruruluslann çalısmalannı derhai sona erdirecek niteliktedlr. Gerçefcten Iptal itarannın vürürlüM İCin 1 vıllık süre tanınmasi. bu süre İçinde Devlet Güvenliic Mahkemelerinın çalısmalannı sürdünnesini gerektirmemektedir. göyle H: 1 tptal edilen MUctlmler, yasanın mahkemelerin kuruluşunu ve genel olarak ırörev alanını saptayan I. ve vargıç ve savcılannın atanma yöntemlerini düzenleven 6. maddeleridJr. Bfrinci madde «Devletin ttlkesi ve mlüetiyie bütünlüStl. nür demokratik dtizen ve nltelikleri Anayasada bellrtilen Cumnurii»et alevhlne tslenen ve doerıdan doSruy» devlet güvenltftin) iisrtlendiren suçlara bakmakla görevlt» deyimlerivle esasta demclc ratik anlayısın reddettijı tikir suçlannın varEnlanmasmda olaSanın dısında Özel siyasi ınahfcemelerin trurulustınu öngörmek tedlr. (Devamı Sa. 9, Sü 3 de) Arkadaşını öldürmekten sanık komando yakalandı Komando mrkadasuı 31dürmekten uaıfc olarak aruurken İımir'e kmçut EmİB Turtut Y»mjuı baynunm birinei ffürıii rere yapılan bsslan »onnnda yskmlandJ 29 Eylül 1975 aksamı Beyazıt Maliye ve Muhasebe Yüksek Okulu 3. sınıf öğrencisi Ekrem Sögut'ü öldürmekten, Ahroet Ali Çelik ile Nazım Umarusman'ı da yaralamaktan sanık olarak aranan ve komando olduğu bildi riîen Emin Turgut Yaman, îzmir" de yakalanarak Istanbul'a getirilmiştir. Sanık dün sevkedildigi 3. Sulh Ceza Mahkemesi tarafından tutuklanarak. cezaevine konulmuştur. Kanlı olayın önce siyasi içerik te olduğu samlarak, siyasi polis tarafından el konulmuş ancak daha sonra olayda siyasi bir yön olmadığı ve adî bir cinayet olduğu saptanarak, soruşturma İstanbul Asayiş Subesine devredilmişti. Bu arada komandolar, Ekrem Söğüt'ün devrimciler tarafından öldürüldügünü ileri sürerek olayı istismar etmişler ve gösteriler düzeniemişlerdl. Ancak daha sonra öldürülen Ekrem Sogüt ile Emin Turgut Yaman'ın yakın arkadas oiüufcıan ve her ikisinin de komando olduklan saptanmıstı. Oiaydan sonra Emin Turgut Yaman, vanında Talât Zurnacı ve iki arkadaşıyla birlikte ksçmıslar, bu arada cinayet zanlısının silâhının yanında bulunması nedenıyle yeni bazı olaylara yol açabiiecefi düçünülerek. hernangi bir çatışmada «dur» uyarısına uymaması nalinde, polise «rur» emri verilmişti. Nasıl yakalandj? DlŞiŞLERi BAKANLIĞI, İNSAN HAKLARI KOMiSYONUNA iLiŞKiN GÖRÜŞÜNÜ AÇIKLADI: «KIBRIS RUM YÖNETiMi MEŞRU DEOiLDiR» ANKARA Dısisleri BatauıUğı Enformasyon Genel Müdiirlügü dün bir sçıkUuca y&pmış ve Kıbrıs Rum Yönetiminin Avrupa İnsan Hatlan Komisyonuna yapmış olduğu şikâyetle ügui olarak bilgi vennistir. Bu şikâyet sırasında, yürürlükteki usullere tifazlikle uyan Türkiye'nin, «Kıbns Bum Yönetimini meşru Kıbns Hükümeti olarak telftkki etmedifini» ve bu hususu komisyona da bildirdiğinı belirten Enfortnasyon Genel Müdürlüğü, daha sonra su açıklamayı yapnuştı: «Komisyon. mayıs 1975t« Kıbns Rumlarının şikâyetini «kabul edilebilir» ilan etmişür. Oysa Türkiye, çeşitli sebeplerden ötürü anılan sikâyetin «kabul edilsmez» olduSiınn ileri sürmfi^ ve (Devamı Sa. 9, Sft 4 de) Korutürk, müsteşar Durugönül'ün nakil kararnamesini henüz imzalamadı ANKARA, (ANKA) Cumhurbaşkanı Pahri Korutürk, Basbakan'ın bir yakınının kanşbgı mobilya ihracı için vergi iadefi olayını ortaya çıkaran, eski Ticaret Bakanlığı Müsteşan Şeret Durugönül'ün Diyarbakır'a tayini ile ilgili kararnameyi henüz imniamamıstır. Korutürk'ün kararnanıe konusunda incelemelerıni titizlikle sürdürdügü belirtümektedir. öfrenildigtne göre, bu konudalci soruşturma devam etmekte ve durum açıkJıga kanısmamıs bulunmaktadır. Bilindiği gibi, Tahya Demirel, îsviçre, Italya, Kıbns ve libya"ya mobilya iiıraç ettiğini be>en ederek, 20 milyon lira clvannda vergi iadesi almıştı. Bu konu basına yansıdıktan sonra, vergi iadesi işlemlerini inceleyen ve ortaya çıkaran Ticaret Bakanlığı Müsteşan Durugönül, görevinden aîınmıstı. Daha sonra Şeref Durugönürün Diyarbakır'a tayinini öngören kararname haarlamnıştı. Bu konudaki kararname halen Çankaya'da bulunmaktadır. Cumhurbaşkanı Fahrl Korutürk, Denİ2Cilik Bankası Genel MÜdürü Nezih Neyzl Uo Emlâk Kredi Bankası Genel Müdürü Miraç Aktugu'nun da görevlerinden alınması ile ilgili karamameleri de benüz onaylamanuştır. Kanlı oiaydan nemen sonra Emin Turgut Yaman'ın istanbul 'dan Izmir'e geldigi saptanmıştır. Ege Büromuzun bıldirdifine göre Emin Turgut Yaman, bir taksi şoförü ile Ucret konusunda tartışmaya girmiş ve tarüşma s o nucu ölümJe tehdit edildigini öne sürerek Emniyete basvurmustur. Burada yapılan soruşturma sırasında şikâyetçirün eşkâlinin istanbul Polisince bildirilen kişiye uyduitu rfirülmüş ve Emin Turgut Yaman oidugu saptanmısür. (Devamı Sa. 9, Sü 6 da) Bayramın birinei günü îzmir'de yakalandıktan sonra önceki gün Istanbul'a getirilen Turgut Yaman dün akşam tutuklandı GÖZLEM UĞUR MUMCU Ispartah Sadrazamlar Petkim'de bir atama Öte yandan, Petkim'e ba^lı Çanakkale PlâstiK Işleme Fabri kasında görevden alınan müdür yerine, Petkim Genel Merkezincte görevli demirbaş sorumlusu Gür kan Kartaltepe atannuştır. (Devamı Sa. 9, Sü 2 de) ODTÜ'de devamsızlıktan başarısız duruma düşeniere, öğrenime devam olanağı sağlandı ANKARA, (Cumhuriyet Büf<wn) Önceki gün toplanan ODTÜ Mütevelli heyeti, ODTÜ Rektörü Tarık Somer'in tutumunu onaylamamış, son yapüan sınavlar da başarısız duruma düşen öğrencilerin üniversiteden çıkarılmamasını, yeni ders yılrna kayıt larınm yapılmasını kararlaştırmıştır. Öğrencüerin ikinci dönern sınavlan sonucda alâıklan (zoyıf) notlan, derslerin tekran Ue yeni notlarla değiştirilecektir. Smavlarda geçmiş olan ögrenciler, başanlı sayüacaklardır. İki gün önce ODTÜ Konseyi"nde Eektörün karsı çıktığı bir «yumuşama» karan almmış, zayıf not alanlann üniversiteden uzak. laştınlmamalan kararlastmlmıs tı, Akademi Konseyi, böiüm oaş kanlan ile birlikte toplanmış ve oylama sonucu mütevelli heyetine sunıılmuştu. Rektör, Akademi Konseyi toplantısında «bu karara katılmıyorum, ancak mtitevel Ii heyetine iletecefim» demıstir. Önceki gün toplanan ODTP mü tevelli heyeti, aşağıdaki hususla nn kamuoyuna. öğrencilere ve öğrenci ailelerine duyuruiması kararını almıştır. NADİR NADt JZLUCA VE IKI LAYI Içtn DOÛAN'ın artajı 7. sayfamızda eçımle İlgıii yasaiar geregince, bugün sizlere, güncel konulan Kapsayan siyasal yorumlar japamıyuruz, Önümüzdekı yolsuzluk ctosyalannı da ougün için, ıstersenız bir yana bırakıp, havadan, sudan, sağdan, soldan, tarihten ve cogralyadan söz edelım. Bazı insanlar, siyasai olaylar Karsısında tıikâh rnemuru taratsızlığı içinde buiunmayı uygun görürler. Hiçbir lse uzaktan yakından da ksnşmazJar. Sunlar için. Suya sabuna dokunmaz... derler. Türkçemlre yerleşmls çok güzei bir kavramdır bu. Bir ozarumız da, bu atasözünü şöyle yanıtlamıs: Suya dokunmazmış / Sabuna dokunmazmıs / pts» bak... Suya sabuna dokunmayanlar, asın sağa ve asın «X3la (3a karsı olduklanru, tKide bir, her yerde söylemekten de gerl kaimazlar. Bunlar kendilertnin bulunduklan noKtayı merkez olarak saptayıp. DU noktadan ayrüan herkesı. aşırj solculuk ya da sagcüüüa suçiarlar.. Bunlar da «Asın ortacı»dır. bilirsiniz. Ekonomik konular, vazılıp söylenmeaen yazarlık yapmau. nero çok kolay tiem de çok güçmüş oir baiuma. Kolaymış; çünkü. yazılan yazıiar ıçın. ne yüzbinlerce lira tutan davalar ne savcı iddianamelert. ne kelepceler, ne de hücreıer, söz konusu degilmis. Güçmüş: Çünkü, her Ailahın günü, Sultan O. Beyazıfm fıstıklı irmik helvasını nasü KasiKladıftnı, Göksu'dalö âlemien. çocuklukiannda Fatln yokusunda oynadıklan tcaydırak oyunlannı ve Ramazan sohbetlerin» ısıtıp ısıttp. okuyueunun rtnüne gotirmek. oldukça hüner ısteyen bir J$mi5, dogrusu. Ouıım, bugün biz de, Osmanlı tarihinden SÖÎ edeltm, çöyle... öendlm. Osmanlı padişahlan. gerçl, Sdil sııltanlarmıs amma, istediklerirun eoyuniannj Dir emtrle vuruvertrlermis. Vurun ooynunu... dendf ml. Sadnazam da olsan, veTir de, beylerbeyl de, şehzade da olsan Doynun vurulur gldermis, (Devamı Sa. 9, Sü 7 de) S