Katalog

ŞAHESER ROMANLAR Yeni baskılarını sunar • Slnclaîr Uw!< S E N İ S E V M E K KADERÎM 4. batkı • Daphne du Mauritr KADER Y O L C U L A R I 2 . bMkı • Cronln S A B A H Y I L D I Z I 4. batkı • Kenyon J O S E P K I N E 3 batkı • Petrl Buck ŞAKAYIK 3. bMkı • O.H. Laırence G Ü N A H K A R R U H L A R 2. bttkı Toptın t i b ı yMİtri ; btanhul'da Bıbılll'de Oeak Kitap Da{jıtam şti. v« BATEŞ Cumhuriy 51. yıl, sayı: 18010 Kuıucusu! YUNUS NADİ /T Kıbns olayfsnna ve rürklye'nin büyük devletlerletilşkilerlne ışık tutan kaynak üitap M İ LLİ KURTULUŞ T A RIHİ Dogan AVC1OĞLÜ GENEL ÜAGITIM: rekin layıneyl, Catalogln Istanhul 19 Eylül 1974 Perşembe Ecevit istifasını dün Cumhurbaşkanma sundu Seçim tarihinde anlaşma olursa CHP DP koalisyonunun gerçekleşeceği belirtiliyor ANKARA, (Camlrariyet Bürosn) Başbakan Bülent Ecevifin ist:fasıyla ortaya çıkan hükümet sorununun bir CHPDP koalisyonuyla çözülmesi beklenmekte dır. Ancak, bııgün için sıyasal çevrelerde en büyük olasılık bi çiminde kabul edilen böyle bir koalisyonun kolaylıkla gerçekleşemeyeceği, özellikle «derhal seçim» koşuJunun DP açısından kolay kabul edilebilir bir konu oimadığı belirtilmektedir. Daha Ecevifin istifasından ön ce yapılan bazı siyasal yoklama lar, DP'nin koalisyona yandas oldugu izlenimini CHP'ye vet istifayı kabul eden Cumhurbaşkanı Korutürk, yeni bir hükümet kuruluncaya kadar Ecevit Hükümeti'nin görevini s ü r d ü r m e s i n i istedi. Bülent Ecevit'ten sonra Cumhurbaşkanı tarafından kabul edilen Erbakan, yeni Hükümetin AP DP MSP CGP arasında kurulmasını önerdi. AP Genel Başkanı Demirel, Başbakan Ecevit'in tutumunu, «Türkiye'nm, Kıbrıs dahil bütün meselelerinden kaçmak» olarak nitelendirdi. .3! Korutürk yeni hükümet için temaslara başladı ya kadar Ecevit Hükümetinin görevde kalmasuıı istemiştir. Ote 3andan, hükümetin Utifası üzerine Cumhurbaşkanı Korutürk, temaslarına, istifasını sunmalc üze re Köşke gelen CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit'le görüşerek başlamış, Erbakan, Demirel ve miştir. Başbakan Bülent Ecevit1 ' Başbakan Bülent Ecevit, dün in DP Genel Başkanı Bozbeyli Eaat 9.30'da Cumhurbaşkanı Fahile yaptığı son gbrüşmede, yeni ri Korutürk'e hükümetinin istifaortak adayının bir «erken sesını vermiştir. 236 gün görev yaçim»i de kabul debileceği anla pan Ecevit Hükümetinin usüfası şilmıştır. Ne va r kl, DP'nin kaCumhurbaşkanı Fahri Korutürk bul edebileceği «erken seçim», tarafından kabul edilmiştir. Korutürk, yeni hükümet kurulunca(Devamı Sa. 1. Sü. 1 de) ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Feyziofclu ile devam etmistir. Görüşmelerden sonra Erbakan, sağ koalisyon önerdigini anlatmış, kış aylannda bir seçime gidilmesinin doğru olmadiğını söylemiş; Demirel, Ecevit'i Kıbns dahil bütün meselelerden kaçmakla suçla mıştır. Feyzioğlu da, hükümet buhranından «Elem duyduğunu» söylemiştir. Cumhurbaşkanı bugün DP, MBG ve Kontenjan Grubu liderleriyle görüserek yeni hükümetin kurulmasına Uişkin temaslannı sürdiirecektlr. Başbakan ve CHP Zonguldak Ecevit "MSP'nin devleti ele geçirmeye kalkısmasına izin veremezdim,, dedi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosa) Koalisyonun çöküşüyle noktaia nan CHP MSP anlasmazlıgında tarafların birbirlerini suçlamaları sürmektedir. Devlet Bakanı Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan, dün bir basın toplantısı düzenleyerek Başbakan Ecevit'e sert bir dille çatmıştır. Başbakan Ecevit'in ise önceki gün par tısinin yetkili kuruUarında yaptığı konusmalarda MSP'yi ve Erbakan'ı ağır bir dille eleştirdiği öğrenilmiştir. Erbakan, dünkü basm toplantısında Ecevit'in istifasını. «partiZan ve sorumsuz bir davranış» olarak nitelerken, Ecevit de, par • Ingiltere Ecevit'in Erbakan'la ortaklığı bozmasını oiumlu karşıladı (DIŞ HABERLER SERVtSl) LONDRA 17 Eylül tarıhli «The Guardian» gazetesinin bıldirdiğine göre, Tilrkiye'de koalisyon hükümetinin dağılması Londra Hükümet çevrelerinde büyük memnunluk uyandırmıştır. Bu memnunluk özellikle Dışişleri Bakanı James Callaghan ile temmuz ve ağustos aylarında Cenevre Konfcranslanna katılan İngiliz heyeti üyeleri tarafından ifade edilmektedir. İngiliz Dışişleri Bakanlığı çev Telerine gore, Erbakan'm Milli Selâmet Partisinin Kıbrıs konu su ile ilgili tutumu gerek gerçeklere, gerekse Ecevit'in politikasma ters düşmekte idi. ERBAKAN DA DÜZENLEDİĞİ BASIN TOPLANTISINDA KIBRIS DAVASININ ECEVtT'İN ELİNE BIRAKILAMAYACAĞINI SÖYLEDİ. tısinin yetkili kurullarmda vap dilemez» dedikten sonra özetle şunları söylemiştir: t:ğı konusmalarda, Erbakan ve yandaslarını. «dPvleti ele geçirKıbns ve Ecevit meğe kalkışmakla» suçlamış ve • buna izin veremezdim» demiş«Koalisyon Hükümetinin y.kjtir. larak MSP'nin hükümetten ayDevlet Bakanı Başbakan Yar rılması haberleri sanki bundan sonra CHP'nin tek basına iktidar dımcısı Necmettin Erbakan. dün Basbakanlıkta düzrnledisi basın da kalacafım ranneden yabancı toplantısında. «Milli Kıbns da b&sında özellikle. tngiliz basıvası sayın Ecevit'in eline terke nında duyulan memnuniyet ha vası endişelerimızi doğrulamakta o:r. înancımız odur ki. Milli Kıb rıs davası sayın Ecevit'in eline terkedilemez. Zira, sayın Ecevit'in sahip oldugu zıhniyetteki çözümün Ada'nın tekrar Rum Yu nan insiyatifine dönüsmesine müsait olduğu kanaatindeyiz.» Müzakere zabıtlan «Sayın Ecevit bızim Kıbrıs meselesindeki beyan ve davranışlanmızdan yakınmakta ve bun lann davaya zarar verdigini Iddia etmektedir. Gerçek ise buna ajkırıdır. MSP kanadının bu cesur ve karaılı tutumu ile Kıb(Devaraı 8*. 7. Sfi. i de) Alman basını BON'N, (Yağmnr ADSIZ bilöiriyor) Haftalardan beri Kıbrıs sorunu dolayısiyle Alman basm, radyo ve televizyonlarmın baş konulan arasında yer alan Başbakan Ecevit, bu kez de istifasıyla bir çok yorum lara konu oluyor. Sağcı «DIE WELT» gazetesi, özetle şöyle diyor: «Kemal Atatürk'ün kurduğu CHP, son yıllarda, Ecevit'in önderliginde sola kayarak, yerinde duramayan bir «sosyal demokra*» nıteliğe büründü. Prof. Erbakan'ın MSP'sine gelince.. Bu partinin amaçları bulanıktır. Ger çi kuşkusuz bu parti de sosyal adaleün gerçekleşmesini Jstiyor ama, tamamen İslâm çerçevesi içinde.. Bu bakımdan bu parti (Devamı Sa. 7, Sii. 7 de) Tanıklar öldürülen yargıç ile Yılmaz Güney arasmdaki tartışmayı anlattı Hikmet ÇETİNKAYA ADANA Yumurtalık Yargicı Sefa Mutlu'yu öldürdüğü öne sü rülen sınema oyuncusu Yılmaz Güney ve yeğeni Abdullah Pütün'ün duruşmasına 23 Eylül Pa zartesi günü birinci sığırceza mah kemesinde başlanacaktır. Halen Adana Ce?aevınde tutuklu bulunan Yılmaz Güney ile dün sadece avukatı görüştürülmüştür. Önceki gün îstanbul'a gidip dün tekrar Adana'ya dönen eşi Patoş Güney, kocası ile Börüsme olanagl bulamamlştır. Ford, Kissinger ve VValdheim BM'de Kıbrıs için özel bir toplantı yaptı BİRLEŞMİŞ MİLLETLER, (New York) ABD Başkanı Gerald Ford, BM Genel Kurulu'nda dün ilk konuşmasını yapmıştır. Ford bu konuşmasından önce, Dışişleri Bakanı Kissinger'le bir likte, BM Genel Sekreteri Waldheim ile Ortadoğu'daki durumu ve Kıbrıs bunalımını gözden geçirmiştir. Waldheim'in bürosunda cereyan eden görüşme 20 dakika sürmüş ve görüşmeye BM ile Beyaz Saray'dan yüksek memurlar da katılmıştır. Başkan Ford. BM Genel Kurulundaki konusmasında ise ülkesinin. yoksul uluslara yapmakta olduğu yardımları esaslı bir şekil de arttıracağını söylemiş, öte yandan hammadde üreten ve özel likle petrol üreticisi olan Ulkelere. «Kaynaklarını iktisadi, ya da siyasi bir silâh olarak kullanma tnalannı» ihtar etmiştir. «îktisadi çatışmaların yer aldığı bir dünya, bir siyasî işbirliği dünyası olamaz» diyen Ford, besin ürünleri ve enerji kıtlığına karşı koymak için acele olarak bir «topyekün strateji» uy(Devam) Sa. 7, Sü. 7 de) milletvekili Bülent Ecevit, (Jün saat 9.3u'da Cumhurbaşkanj F»hrl Konıtürk'ü Çankaya Köşkiinde zl yaret ederek hükümetinin isüf»sını sunmustur. Başbakan Ecevit'in Cumhurbaşkanı Korutürk'e sunduğu tstrf» mek'ııbu avnpn şöyledir: cSaym Fahri Konıtürk. Cumburbaşkanı Cumhuriyet Halk Partisı '1« Milli Selâmet Partisinden olnsan Bakanlar Kurulunun zamsnla artan Efirüs ayrılıkları içinrie aorevde kalmasını sakıncalı buldu*tmdan Bakanlar Kurulunun istifasını arzederim. Görevde bulunduğumuz »ürece bana ve Bakanlar Kurulu üyesi ar kadaşlarımıza gösterdieiniz güven ve deeerli yardımlarınız için derin sükranlanmı saygılarımla sunarım.» Korutürk'ün mektubu BM Genel Kurulu ve Kıbrıs Dosya tamamlandı Savcı Cengız Atacın sürdürdüğü soruşturma tamamlanmıştır. Bugüne değin dinlenen 38 ta nıktn lehte ve aleyhte ıfade ve renler, Yargıç Sefa Mutlu'nun kendini bilmeyecek kadar alkol lü olduğunu söylemişlerdir. TaSa. 7. Sfi. 8 de) Gecekondu yıkımında 4 polis yaralandı îçerenköy Merdivenköy yakınlarında 1973 yılı sonlarında kurulan ve kurucular tarafından «Ecevit mahallesi» diye adlanrfı rılan. gecekondu evlerinin Belediye ekiplerince yıkımı sırasında olaylar çıkmış, polise karşı gelen 12 kişi gözaltına alınmıştır. Yıkım işlemi sırasında gecekondu sakinlerinin attığı taşlardan 4 polis de yaralanmıştır. Belediyece Milli Kültür Vakfma verilen 15 bin kişinin faydalanacağı bır kültür sitesinin kurulacağı 6720 metrekarelik alanda yapılan 300'den fazla gecekondunun yıkımı için ev sahiplerine bilgi verilmiş ve sürenin bitimine rağmen kim?enin meskenlerini terketmediği görülmüştur. Bunun üzerine Belediye ekiplcri dün yıkım işlemine başlamış. ancak halkın buyük direnişiyle karşılaşmıştır. Gecekondu sakinlerinin taş ve sopalarla Belediye ekiplerine saldlrmaları üzerine toplum polısinden yardım istenmiştir. Olay yerine gelen toplum polis lerinin de taşa tutulması üzerine toplum polisi göstericilere karşı üç panzer tank kullanmış ve sis bombaları atmıjtır. Bu tedbirlerden sonra bir bölüm gecekondunun yıkımı yapılmış, bu arada bazı sakinler de evlerini boşaltarak yıkımı kendileri yapmışlardır. Gecekonduculann direnişi sırasında dört polis atılan taşiardan yaralanmıştır. Bu arada 12 kişi de gözaltına alınmıştır. Zöz altına alınanlar arasında Sakarya Mahallesi Muhtarı Ahmet Aydln ile Dilaver Yeğin adlı kişilerin de bulunduğu. bunlirın Belediye'ye ait arsayı, gecpknnduculara sstmakla suçlandıklar; bildirilmiştir. KIBRIS SORUNU DAHA ÖNCE BEŞ KEZ GENEL KURUL'A GETIRILDI ORHAN APAYDIN Kıbns sorunu, geçen yirmi yıllık süre içinde, birçok kez Yunanistan tarafından Bırlesmış Milletler Genel Kuruluna getirilmış ve çeşitli tavsıye kararlanrun konusunu olusturmuştur. Bunlar sırasıyla şöyledir: • IX. Genel Kurul toplantısında (1954): Kıbrıs sorunu ilk kez 9 uncu Genel Kurul toplantısına 1954 yılında Yunanistan tarafından getirilmiştir. Bu tarihte Kıbns, Ingilterenin sömürgesi durumundadır. Yunanistan, bir şikâyet biçiminde Genel Kurula başvur(Devamı Sa. 7. Sü. 4 de) Cumhurbaşkanı Fahri Koru*ürk ise. Ecevit'in istifasını kabul ertifini bir yazıyla kendisine bildirmiçtir. Korutürk'ün mektubu söyledir: • Savm Bülent Ecevit, CHP Genel Başkanı ve Zonguldak Milletvekili; Bakanlar Kurulunun Istifası ka bul olunmuştur. tç ve dış »orunlarm çok yoSun oldugu nazik bir donemde bsşan ile yürürtüSÜnü? memlekpt hizmetleri için ratıâlinize ve Rakanlar Kurulu uve lerine teşekkür eder. veni hükümet kuruluncays kadar göreve devam olunmasını rica ederim.» Başbakan Bülent Ecevit, Cumhurbaşkanhjı Köşkünden aynlır ken, gazetecilerin sorularmı eevanlamıstır. Ecevit, şunları söylemistir: • Savnn Cumhurbaşkanımıza Bakanlar Kurulunun istifasını randum ve hiikiimetimize kunıluşundan bu vana seniş devlet tecrübeleriyle hüyük yardımlarda bulundukları için bize gtiç zamanlarda ışık tuttukları icin içten siikrsnl^nmı sundum. Saym Cusn htırbaşkanımız istifayı kabul ettiler. Yeni hükümet kuruluncsya kadar görevi sürdürmemizi Is tediler. Sayın Cumhurba$kş>nı Parti Genel Başkanlarıyla eörüsmelerine, isti^arelerine hemen baş layacaklannı bildirdiler Bu srada benim isrifamtn kabulünden (Devamı Sa. 1. Sü. I de) köşeden Zamansız Altan ÖYMEN cevit, tskandinavya gezisıne çıkacak mı, çıkmavarak mı? tki haftatıır Avrupadaydım... Ve bu soru ile ilgili pek çok haber okudum. Yunan Dışişlen Bakanı Mavros, önce Paris'e. sonra Bonn'a gelmlş, Kıbrıs konusunda demeç üzerin9 demeç vermiştı.. Avrupa Konseyinde. Yunanistan'ln konseve yenıden alınması konusu. Kıbns'la tlgili yeni bir Yunan rüzgârının estirilmesine fırsat olmuştu. Mavros, Blrlesmiş Milletlere de gitmeye hazırlanıvor. Yunan propagandası. Avrupa'dan Amorika'ya kadar her yerde, yeni veni vesilelerle yo ğunlsştırılıvordu E Başkent Notları Soru yine ortaya çıktı: "Şimdi ne olacak?,, Fikret OTYAM ANKARA Yok canım telâslanacak durumlaıda değiliz, işler yörüngesine oturdu. Alt tarafı bır dış geziydi, tüm önemine ragmen gitmedi. Elbette iyi de etti. Sırtında agır bir yük vardı, onu da indirdi. Yalnız bu yük, kimse alınıp darılmasın ama, SALT MSP yönünden de ceğildi, doğruya doğru. egriye eğri yani «gerçegi bu» Sonra nepınizin artık lyice bel ledigi «yetkili kurullar»a da durumu sundu, onayını aldı ve daha önce de belirttiğimız gibi Çan kaya'}"a doğru bir eezi yaptı, bu arada. istifasını sundu sayın Devlet Başkanına. (Deram: Sa. 7, Sü. 8 ds) OLAYLAR1N ARDINDAKİ GERÇEK Deıha! ssçim olanagı vardır nmluk görmektcdir. Bu nedenle CHP'nin Kıbrıs basarısını oy alamnda deEerlrndirme amacı ile hareket fttijfi düsüncesini haklı bulmak kabil deRİIdir. Gerçekten, Iç ve dış koşullar, 14 ekim seçimlerindeıı bu vana hızla defismis. Parlamento'nun bu koşnllara î<>re sfyasal empların temsill açtsından veniden oluşmasi zoranlu duruma telmlstir. Derhal seçim sözündpn, önümÜ2deki arlarda, pn SPÇ aralık ayı basıuda serimin «apılmasının Istendifi anİ3<ılmald;ıdır. Bu nun olana^ı rar mıdır? Konuvu önce pozitif hukuk açısından incelemek eerekiyor. Konu ile Ugili hukuk kurallan Anayasada ve seçim yasasmda yer almaktadır. Anayasanm 69. ncu maddeslne tiıre. Millcl Meclisi dört yıilık sürest dolmarlan spçimin venilenmesine karar verehilir Bunun Için, Millet Meclisinin yenileme kararı vprmesi yeterlidJr. MUlet Meclisinde, seçlmin yenilenmesi önerisinin kabulü için, oya katılanlann yarıdan bir fazlasının oyu yetmektedir. Parlamento tatilde bnlonmakla beraber Meclislerin, baskanlannın veya iivelerinden beşte birinin Istpmi üzerine derhal toplantıya çafnlması olanagı var> (Devamı Sa. 7, Sü. 8 da) aşbakanın, Koalisyondan çekilme ile birlikte ilerl sürdfiğii derhal seçime gitme önerisi hem CHP Meclisinde, hem de parlamento grubunda oybirliği ile kabul olunmuştur. Ecevit'in «seçimlerin yenilenmesi» sözü yerine, «derhal seçime gitme» sözünü seçmesinden nevi kasdettiği beliidir. Seçimlerin yenilenmesi gelecek yılın ortalarma kadar geçecek bir süre fçinde de düşünülebilir. Oysa Ecevtt, ülkenin Iç ve dıs so. runlannın ajhrlifinı ve clddiyetini dikkate alarak, venl koalisyon denemeleıi yerine, seçmenlerin nrtaya çıkan ortamda eğillmlerinin saptanmasuıd» ıo B lliçev Kıbrıs Türk ve Rum Toplum Liderleri ile goruştu I Direniş yapan işçiler Güvenlik Mahkemesi'nde yargılanacak i ' Serıdika özeürlüklerinin kısıtlandığı gerekçesiyle önceki gün direnis yaptıkları lddlasıyle I gözaltına »lınan Ülker Bisküvi (Deranu S». 7, Sü. 5 de) . LEFKOŞE Sovyetler Birliği D.şışleri Bakan Yardımcısı Leor.id İüçev, dün Lefkoşe'de Kıbns Türk ve Rum toplum lirierleri ile ayrl ayrı birer görüşme yapmıştır. Ankara ve Atina'da yaptıgı te maslardan sonra önceki gün Pire'den bir gemiyle Limasol'a ge len lliçev, çoğu Kıbns AKEL Partisi üyesi olan birkaç bin kisilik bir kalabalık tarafından (Oeraoı Sa. 7. Sü. 1 de) Gerçi Avrupa kamuoynn(îa Kıbrıs konusundaki duygusalhk, yerinl gerçekçilige bırakmag» baslamıştı. Ama her şeve raŞmen Yunarlılar çok konuşuyor, çok temas yapıyor ve bunlar, orada • burada iyi • kötü iz bırakıyordu. Bu hava içinde Eeevit'in îskandinavya gezisi, Yunanistan'ın özellikle A^ rupa'dakl yoğun propagandasına karsi. yüksek düzevdekl ilk TCrk cevabı anlamını taşlyacaktı. Gazeteler, bir ara tskandinav ülkelerınde «Şu »ırada gelmese iyi olur» gibi bir havanm estlğini yazdılar. Ecevit buna karşı, «Tereddüt varsa gitmem> deyince ış değişti. Bu defa. gene avnl ülkelercfen, «Kim demis gelmesin. Elbefte gelecek» seslert yükseMi.. Ve o tereddütlerin yerini, Ecevit'i eskisinden çok daha büyük bir ilgiyle bekleme dönemi basladı. Ziyaret, sadece îsveç'te, Norveç'te, Danimarka'da, Finlandiya"da değil, Avrupa'nın öteki yerlerinde de dikkati büyllk ölçüde Ü2»rine çekmisti.. Almanya'da Alman gazetelerinden, radyolanndan, oradaki muhabirlerinin vereceSl haberlerle vetinmeyip Stockholm'e. Kopenhag'a aynca özel muhabir göndermeye hazırîananlar vardı. tskandinavva eezisi. Alman kamuovunun. Ecevit'in daha sonrası icin Dİanlanan Almanya ırezisfne hazırlarmiasına da vesile teşkü edecekti. Geçen haftanın sonunda Frankfurt'ta FrankfurteT AU?eme1ne Zettune'un A M na muhabfri KrueerHe beraberdim. Hanl Kıbns olayınrtan *5nce Demfrpnn bir (Devamı Sa. 7. Sfi. 4 de)