Katalog

«13 Kıbrıs'lı Türk'ün yüzü işkenceden sararmıştı!...» İtalya'nın ünlü dergilerinden «Domenica del Corriere», son sayısında, Kıbrıs'a özel olarak gönderdiği muhabiri Vittoris Lojacono'nun Lefkoşe ve Larnaka'daki ilginç izlenimlerini yayınlamıştır. Bu arada, Rumlann Larnakadaki Türk tutsak kampını da gezdiğini ifade eden muhabir, burayı bir «Utanç kampı» diye nitelemiştir. Domenica del Corriere muhabirinin izlenimleri özetle şöyledir: • Rıımlar, gecenin karanlıgında Ledra sokağının yamnda, Lefkoşe'nin Rum ve Türk kesimleri arasında tek geçit yeri olan CheckPoim>e götürüyorlar gazetecileri. Tuhaf bir tutsak mübadelesini göstermek için gotürüyor bizleri oraya Rumlar. Runılann denetimi altındaki bölgelerde yaşayan KıbrLSİı lürlderin an güvenliklerirü sağlayabilmek için sığınmaya çalıştıkları yerlerden biri de İngüiz üsleridir. Ne var ki, bu konuda da soydc^jarımız yeteri kadar anlayış görmedikleri bildiriyor... Yıldızl: bir gokyüzü. mavi berelilerden iki Kanadalı, farlan yanan bir Birleşmiş Mılletler jipi. 2 Türk paraşütçüsü. hava gergin. her şey olabilir. Kızılhaçtan Francoise Bory admda Cenevreli bir kız, işlemin Ulu» lararası Kızılhaçın gözetimi altında yapılm*sı ve ortada makineli silâh olmaması gerektiği konusunda tartışıyor. 13 Türk Türkler kend;sini konuşturmuyor ve cevap vermiyorlar. Rumİ8r. kum torbalarının 50 metre gerisinde.. Üç jip, bir otobüsten oluşan konvoy ağır ağır geliyor. Rum postalannı geçerek. Geçenlerdekı çarpıçmalardan sonra şündi Birleşmı| Milletler askerleri tarafından işgaj edilen Ledra PaJas'ın ışıkları altında duruyor biraz. Otobüsten heyecan ve işkenceden yüzleri sararmış 13 Kıbrısiı Türk iniyor.. Ledra sokağuıa bir sessizlik çöküyor .. Allahım, çok korktum! Kızılhaça mensup bayan, beyaz bayrağı kaüıyarak arabaya hlniyor.. Pencereyi kapatırken • Allahım ne kadar korktum» diyor bana.» «Ledra sokağındayız bayan. Ingilizlere karsı miicadele zamanında bu sokağa ne dediklerini biliyor rr.usunuz? Katil sokağı Sekiz gün diktatörlük yapıp Kıbns'ın bajma bu belayı getiren o Nikot Samson adlı gazeteci burada hükümet ediyordu iş'e cevabını veriyorum kendisine... Semirmiş. beyaz gömlesi siHü kıravatlı, iri kol düğmeli dogululars özçü çık giyimü Simson, diktatörlük dönemi kapanınca akşam vakti Hilton'da görünerek rahat koltuklara gömülüyor, hiç bir mülâkat venniyor v» resim cektirmiyor. ISTANBUL'UN YAĞMASINDAN ORNEKLER. înşaatları disipline sokacak İmar planlarmın yıllardır yapılmadığı bir gerçektır Sahilde iki katiı bir evm yanında, dokuz katlısı da dıkılebilmektedir Toplama kampı Lamaka'nın ilk evlerinin yanında bir bina var. Toplama kampı haline geürilmiş bir okul. Rumlar kentteki bürün KıbnsH Türklert oraya kapatmıslar. Bir tuzakla cekmişler onlan buraya Bir jiple semtten Reçerek hoparlörlerle yi>ecek dağıtmak lcin önce bir sayım vapmak üzere herkesin mevdanda toplanmasını emretmişler. Oraya eeldiklerinde silâhlı Rumlann crkekleri kamyona bindiklerini kadınlarla. çocuk ve ihtiyarlan evierine eönderdiklorini görmüsler. «önce stadyormın ilk basamaklan üzerinde eünes altında kavrulduk. sonra da bu okula «tirildik» diyor tutsaklardan biıisı bana. Lamaka'daki Kıbnslı Rum polis levazımı. «Kampa eirmek lster misiniz' Engel olmam. Buyurun fena mı halleri? Kampta canh bulacaksıruz kendilerini» cevabuıı veriyor bana. Bu okulda 720 Kıbnslı Türk var. Dışanda Birleşmiş MiUeÜerin Avusturyalı askerleri eezivor. Tutsaklar. toyun koyuna, pislik İçinde yaşıyorlar. Zalim darngasını vememek için kendilerini gözetleyen Rumlar vok. Sorumlusu olmak tstemedikleri bir utanc kampı burası. Aslında Rumlar onlann tutsaklan oldııkları nalde ıçeride çevremizde toplaruyor zavalhlar. «Gelin tuvaletleri görün. nerede yatugımızı görtin» diyorlar devam ediyorlar: Kişilere göre değişik planlar onaylanıyor îstanbul nasıl yağma edilir?... tstanbul'un yağmasında, yasa dışı toprak işgalleri ve bina yapmılan yanında yasa dışı uyguîamalarm yasalara uygun biçim lere sokulması da çok önemlı bir yer alır. Yetkiüierin itiraf ettikJeri gibi, ruiısatlı binalann yarısından çoğu, mşaatm tamamlanmasından sonra ruhsatını almaktadır. Yapılan her mahalle, koopera tif ve hatta ev için, tek tek imar ŞÜKRAN KETENCİ Yasal görünüm içinde yağma TJzmanlar, îstanbuFun yasal gö riinüm içinde yağma edilmekten kurtarılmasının tek yolu olarak, iskân izni verilen tüm alanlar için imar durumunu açıkça belir leyecek planlann yapılmasının zorunlu olduğunu belirtmektedir ler. Uzmaniarın ayrıca özetle değindikleri noktalar şunlardır: • Her bina ruhsatı için Belediyelerin ve bakanlığın onayından tek tek geçen planlar, hem tarafiarı karşıhklı yasalsızlığa itmekte hem de zaman ve para kay bına yol açmaktadır. • Herkesın arsasında ne kadar lık bir alanda, kaç katlı bina ya pacağı kesin olarak bilinse, işlem ler çabuk yüriiyecek, yoîsuzluk lar da büyük çapta önlenebilecek tir. • Ancak. bu gerçekler herkes ce bilindlği halde, her nedense, Belediyeler ve bakanlık bir türİU mevzi imar planlan hazırlaya mamaktadırlar. • Sonuç olarak da bilinen etkenlerden ötürii, sahilde iki katlı bir evin yanında dokuz katlısı da çıkabilmektedir. • Aynca, binaların birinin önde, ötekinin arkada,, birinin bahçeli, dl|erinın bahçesiz olmasının nedenleri bir türlü kavranamamaktadır. Bir düğiin armağanı «Savaşı biz istemedık. tkina sınıl vatandaştık burada. Samson, Makanos'a karşı darbe yapınca bızım için ışlerin değiştiginı arüadık. Türklerden nefret eden bir katildir o. Sunu bilin ki Samson Kıbns'ın albaylann Yunanistanı"na ilhakını eerçekleştirerek «Düğün armaganı» olarak hepimizin başını Atina"ya efttürmek isteyen adamdı. Samson bu idi. Dünya karşı durdu ve Türk kardeşlenmiz bizl korumak için çıkarma yantılar. I durumu saptamr. Beiediye Mec lislerinden ve tmar İskân Bakan lığının onayından tek tek geçiri len kararlarda ne ilkeler, ne de plan birligi vardır. Dalıa doğrusu, iskân izni veri len alanlar için, inşaatları disip line sokacak imar planları yıllar dan beri yapılmanıaktadır. Değişen imar yasaları ve yönetmeliklerin çizdiği çelişen ana kurallann dışında, tüm yasa boş lukları değerlendirilerek kişilere göre değişen planlar onaylanmak ta, kentleşme her geçen gün daha kötü bir çıkmazın içine girmektedır. Garip bir görev «Bu Kıbnslı Rumlar kalleştir. Bıllyor musunuz7 Bizleri buraya kapattılar ve rfurumun fenaya gittiğını gbrünce hayatımızı güvence altına alamıyacaklannı söyleyerek Birleşmiş Milletlerdsn yardım İ3tediler Böylelikle de Avusturyahlan eardivan diktiler bize. Birlesmi? Milletler birliklerl için garip bir görev 5u banş asfcerine bakın, iki hıfta öncesine kadar Brennoreda görev yapıyormu? ve b»ns s8yl«diJHne gBre gece kaputu geçirmls sırtına. Şimdi buraya gelmiş, başında mavi bere. güneşin sıcağında ter döke döke bütün bu kaostan bir çeyler anlamağa çalışıyor.» «Villa tadilat inşaatı», ama nasıl?.. Fenerbahçe'de Belvü Gazinosu nun karşısmdaki bu 9. katma baş lanmış inşaatm önündeki «Ulaş rillası tadilat ve ek inşaatı» lev hası gelıp geçenlerin ilgisini çekiyor. Biz de ilginç bulduğumu? için resmini çekip Belediyeden imar durumunu görmek istedik. Ve öğrendik ki, yürürlükteki plan lara göre, sahillerdeki ilk sıra ev lerin yüksekliğinin en fazla 9.50. ikinci sıra evlerin yüksekliğinin 12.50 metre olması gerekiyormuş. Fenerbahçe'de kara kesiminde kalan diğer alanlarda ise bahçe lerin büyüklüğüne göre. imar yö netmeliği sınırlarına uyma kaydı le yükseklik sının yokmuş. Sade ce sahildeki sokak arasında kalan bir alan parçasına, Bakanlığın onayından geçirümesi kaydı ile, yüksek:ik sınırlaması kaldınlmış. Bu «Villa tadilat» inşaatı da o alanın içine giriyormuş. Bu nedenle yanındaki iki katlı bınala rın arasuıda 9 kat olarak yükse liyormuş. Tabii sahildeki bu alan da yükseklik sınınnın neden kal dınldığını bilen yok, «İmar durumu böyle» şeklinde açıklama yapılmakla yetiniliyor. Ölmemek için cDışarı çıkarsak bizi öldürürler. Kampta tutsak olan bu ilk* okul öğretmeni şunlan söylüyor bana: «Bu hikayenln lnsafsız tarafı Rumlar bize kapılan açıp da serbest bıraksalar bile dışarı çıkamayız. Hepımızi evlerimizda katlettnelerı fırsatını vermek istemeviz onlara tstediklen de bu ha. Bahane anyorlaT Fır«at vermıvoruz Kaçmsk iste^enlerı yola getiriyoruz. tçerde eüvenlik hizmetimiz de var Dışarı çıKıp Birleşmiş Miiletler askerlerini öldürmetc ve öç almak için öldurmege devam etmek isteyen üc delı var aramızda, onlan durdurmak için kurduk bu servisi.» «Deli mi?» diye soruvorum. «Evet tam üç delı, tamamen kendilerini kaybetmışler. Doktora anlattık. akıl hastası olmarlıklarını söyledı Kızılhaça sö^ledik, onlar da çaresine hakacaâı? deriiler Pesinrten arahaya bındiler, bayraklarını çekerek eittiler ve hiçbır şey yapmadılar Haytr, çıkmayız buradan ölmemek için » (THA) Fiili durura îmar keşmekeşı büyük ölçüde ınşaat müteahhitlerinin de yakmmalanna neden olmaktadır. Çünkü ışler öylesine yasa dışı ve bozuk düzene sokulmuştur ki, artık en haklı bir iskân izni için bile. bir sürii engeller ortaya çıkmakta, ışlemler uzadıkça uzamaktadır. Böylece ınşaat sahibı ya rüşvetle işini kısa zamanda tamamlamak. ya da ruhsatını almadan inşaata başlamak gibi bir ifili durumla karşı karşıya kalmaktadır. Örneğin, yürürlükteki imar durumuna göre Boğa^ıçi'nde bı naların yükseklığınin 6.50 metre olması gerekirken (Prost Planına göre) eski imar yönetmeliği ise iki kath iasaata (9.50 metre yiiksekliğe) ızin vermektedir. Boğaz sırtlarındaki toprak eğiminden yarar lanılarak. yamaç taraiı gösterilerek alman yüksek izinleri ile ise Boğazda beş altı katlı ruhsatlı binalar yapılmaktadır. Dosyası bulunamayan ınşaat!.. Boğaz'da Rumelıhısarında ? pafta, 37 ada, 12 parsel üzerindc 4 katlı binalardan oluşacak 120 daıreli bir kooperatıfin inşasına başlanmıştır. Bına ların yapılacağı arsanın isnat duvarlan tamamlanmış, inşaata geçilmıştir. Oysa. Beiediye den söz konusu arsanın imar durumunu öğrenmek ;sred:ğimi?de, yürürlükteki plana göre iskân dışı saha olciıığunu öğrendik. Rume lihisarı'mn hemen üstünde. Nefi Baba Türbesinin yakımndakj bu arsanın içine girdiği alan, Anıtlar Yiiksek Kurulunun aldığı bir kararla tarihî sıt bölgesı olarak saptanmış. Dioer bir anlatım ile söz konusu arsada, hem tarihî değerlerin korunması, hem de yürürlükteki imar durumu açısından bina yapılması yasa dışı görülmektedir. Ama yine de söz konusu arsa üzerinde, hısann hemen üstünde deniz manzaralı, lüks daıreli bir kooperatif inşaatı sürdürülmektedir. Çünkü öğrenildiğine göre söz konusu koo peratifin inşası için doğrudan doğruya Bakanlıfa başvurulmuştur. Dosyası ıse her nedense, arayan ılgıliler tarafından bulunamamaktadır. Şimdı sayın Ugililere sormak istiyoruz. Tarihî sıt bölgesi olarak sap tanan. iskân dışı bu alana iskân izni verilmiş midır? Verılmişse hangı gerekçe ile verilmiştir? Verilmemişse. koskoca bir kooperatif kaçak olarak nasıl vapılabilmektedır?.. Guardian: «Kıbrıs'ta zaman Rumlann aleyhine işliyor» Kıbrıs'ta güçlü bir ordu bulunduran Bülent Ecevıt'ın zamanı vardır, bekleyebılir «The Guardian» gazetesinde Kıbrıs konusunda çıkan bir yorumda. zamanın Rumların zararına Türk'le rin yararına işlediği belirtilraekte, bu bakımdan Atina'nın bir an önce Cenevre Konferansuıa dönmesi gerektiğine işaret edilmektedir. Okurlarunıza yazıyı sunuyoruz. «Kıbrıs'ta zaman Rumlann aley hine işlemcktedir. Rurr.iar belki dünya kamuoyundaki desteklerini genişletebilir. sempatizanlannın sa yısını art'ırabilirlcr: ama gerçek şudur ki, konferans masasına ne kadar geç oturulursa, Rum'lar o kadar çok kaybedeceklerdir. Görüşmelere başlanmadan Eeçen her pün Rum'lar için kayıp, Türkler için de kazançtır. Son haftalarda gerek B. M.'in, gerekse Ingiliz, Yugosiav ve Alman'larm tüm diplomatik çabalsrına rağmen Türk'leri jrumujatmak mümkün olmamıştır. Türkiye Başbakanı Bülent Ece vit, geçenlerde Yunanhların Cenevre görüşmeleri için öne sürdükieri koşullarm kabul edilemiyeceği i söylemiştir. Gerçekten Yunan Başbakanı Karamanlis, gö rüşmelere tekrar başlamak için Türk'lerin 9 ağustos tarihindeki hatta çekilmesi gerektiğini söylemiştir. Ama belki de Karamanlis bu EÖZÜ söylenıeraiş olmayı isterdi. Zira bazı belirtilere göre, Kıbns Cumhurbaçkanı Glafkos Klerides, Karamanlis'in daha ılımlı davran masmı istemektedir. Çünkü Kıbrıs'ta güçlü bir ordu bulunduran Bülent Ecevit'in "•"•"" var* dır ve bekleyebilir. Diplomatik çabalar,, Karamanlis'i konferans masasına oturtmak yönünde yoğunlaştırılmalıdır ğunu söylemiîtir. Başbakan Ecevit de, Omorfo'nun çevresindeki ıen gin narenciye bölgeleri Ue güneydoğu'da Piroi'nin çevresindeki bölgeleri ve Lefkoşe yakınındaki endüstri bölgesini bırakabile ceklerini ima etmiştir. Aynca Ma gosa limanına giriş hakkı tanıya bileceklerini de belirtmigtiı Türkiye Başbakanı. Kıbnslı RumlariE eKonomik yaşantüarmı devam ettirebtlmeic lcin Omorfo ile batısındaki topraklara büyük ıhtivaçıan vardır Aynca Magosa'dajc; curiyru endüstrisl de Rumlaj !çin Btıemli dir..» Birçok Kıbnslı Rum eörüşmeler eeciktiti takdirde Türk lerin ellerindeta zengin toorak lara yerleşeceginden SorkmaKiadırlar. Gecikme uzadıkça. Kıbns soruouna dünvanın ilgis' de azalacak, böylece simditd suurlar donacaktır Başbakan Kcevit eörüçmelerln daha gecikmesı oalinde Kıbrie'm taksiminin ıhtırnaj dahılınde oldugunu ihtar etmıstiı. Nitekim rürkleı ışgalier aJtınaaö topraklarda sivil vönetirn kurma tedbirlert almaya naslamıslardır Gerçı, Atına ve KiDrıslı Kumlaı Kıbns'ın taksimıne kesiolıkle Karşıdırlar tauat eörüsmelere uzurj bir süre Daslanamazsa. de facto (füll) bir taKsiml Kabui etmek zorunds kalabilirler Kabrıkalar tekrar cauşmava baslamaiı ve 2(X) oin mülteciye ev ve vurt buiunmalıdır Eğ«?t bunlardan bir Kısrm Omorfo. va da Maeosa'va seri eönderilecekse öu ısin bir an önce vapılmas iyl olur Cünkü cok uzun zaman geçerse. eeri dönme umutlan kaybolabılir. Kıbnslı Rumlann şu eerçegl fcabul etmeleri zorunludur. Za™ roan kendî alevhlerine islemetotedir TürklsT tse zaman eectalıce Kuzev'deld topraklarda durumlarını eüciendirmektedirler. Bundan ötürü diplomatik çabalar Karamanlis'i Cenevre kon» feransına döndürme yönünd» yoğunlastınlmalıdır.» Ruhsatsız inşaata bir örnek Bina ruhsatı alma işlemlerinin bir ışkence halıni alacak biçimde uzaması, naklı haksiz inşaaîçıların çoğunun ruhsatsız bina inşasına itmektedır. Ruhsatsız tamamlanan ve ruhsatsız satüan ınşaatlar, uzun yıllar çeşitlı sorunlara ve yasa dışı işlemlere neden olmakta, yolsuzluklarla ilgili yoğun söylentıler çıkmaktadır. İş te Eoğaz'da inşa edilmiş ruhsatsız lüks bir bina. Yıllardan beri kıü'.arulıyor. Tabıi imar du rumuna uygun mşa edilıp edil mediğı, yolsuzluklara konu clup olmadığı ile ilgili kesin bir yargıya varmaya olanafc yok . (Fntoğraflar: ERDOGAN KüSEOGLL) Tehlike Kıbnslı Rumlar için asıl tehlike şudur: Görüşmelerin gecikme si ile sımrlara ait bazı soruruar unutulabilir ve Türkler de başlan gıçta umut ettiklerinden daha fazla toprağı ellerinde tutmâk ola nağını bulabilirler. Denktaş, Türldye'nin b»n toprak tavizleri vermeye hazır oldu Türkiye'nin teri Türkiye'nın trea Diıknigı pm merkaza hükümete oaSn ikj 3r/>nom toplumdan onısan bir tede rasyonu önzönTiektedir Rumlar Bu cözüm seKlınln oıı Türlt £NüSİStne vaıu AdaMır takslmine yol «çmasındar Korkmaktadırlar.