Katalog

Başkan Nixon'm son sözü: "Tanrı sizi korusun!,, TVASHİNGTON Richard Nixon, başkanlığmm son demlerini eşi ve iki kızı ile birllkte Beyaz Sarayın ikinci katında geçirmiştir. Akşam yemeği sırasın da Bayan Nixon ile iki kızının, konuşnrken gözyaş lannı tutamadıklan görülmüştür. Daha sonra Nixon, televizyon konuşmasına kadar, tek başma bü rosunda oturmuş, elindeki metnin son düzeltmeleri ni yapmıştır. ABD Başkanüğı görevüıe daha fazla devam ede «Bu ülkenin tarihinin şeklinl tayin eden kararlar aldığımız, bu ofisten size bu 37 nci hltap edişimdir. Ben halkım için en ij'i olduğuna inandıgım şeyleri yaptam. Watergate olayı sırasında da görevimin her türlü güçlüğüne ragmen sebat etmek olduğuna inanıyordum. Ancak Kongrede artık gerekli re yeterlj olan dayanağı bulamıyacağımı görüyorum. Bütün kişise! acı ve üzüntülerine rağmen bu îşi sonuna kadar götürmeyi tercih ederdim. Ancak ulusun çıkarlan her zaman kişisel duygulann üstünde rutulmalıdır. Hiçbir zaman hiç bir zorluktan kaçmadım. Ancak bir Başkan clarak önce Amerika'nın çıkarlannı düşünmek zorundayım. Amerika birbirini bütün olarak destekleyen bir Başkan ve Kongreyi gereksemektedir. Kişisel bir sorun ıçin mücadele hem Kongre, hem de hükümetin çok fazla vaktini alacaktı. Bu nedenle de yarın (cuma TSI 19.00) istifamı resmen bıldireceğim. Aynı saatte ise Başkan Yarduncısı Gerald Ford, makamında yemin ede rek gerçek Başkanlık görevine başlayacaktır.. Ben Gerald Ford' u Yardımcıhğıma aday gösterirken de Amerikan liderliğinin emin ellere teslim edileceğini bildiğimi söylemiştim.') Nixon, her zaman olduğu gibi Vietnam savaşını sona erdirmekteki rolünden sözetmiş ve şöyle derniştir: «Öyle bir barış düzeni yaratma lıyız ki, bizden bir savaşı sona erdirirken, diğerlerini de önlemeyi başardılar şeklinde söz etsinler. Ben bu görevden büyük üzün meyeceğini ve istifa ettiğini açıklayan konuşmasın da Nixon, hiçbir zaman hiçbir zorluk karşısından kaçmadığını, aüesinin baskılanna rağmen görevden çekilmekten ne derece acı duyduğunu ve bu işi bü tün üzüntü verici durumuna rağmen sonuna kadar götürmeyi tercih edebileceğini belirtmiştir. Nixon, ünlü Oval Ofisinden Radyo ve TV'den hal ka hitaben yaptığı ve 130 milyon kişinin izlediği ko nuşmasında özetle şunları söylemiştir: tü duyrarak ayrüacağım.» Nixon her zaman inandığı şeyler için savaştığını ve hep sorumluluklarını idrak etmeye çahştıgını ifade etmiş ve şu şeküde konuşmuştur: «Bazen başarıya ulaştım, bazen de yenildim. Ancak savaşı sona erdırmekle Amerikaiüara savaşta ölecek yerde, banş içinde yaşamayı sağladım.» Ortadoğu'daki ülkelerle Amerika'nın ilişkilerine değinen Nixon, bu ilişküerin bolgede banşı sağlamak için Ortadogu ülkeleri ve Amerika arasındaki ilişkilerin dostluk temeline dayanması gerektiğini ifade etmiştir. Nıxon, Sovyetler Birliği ve Amerika'nın arasındaki «Detente» siyasetine de değinerek her iki ülkenin de dünya barışını korumaları amaciyle Moskova Was hington arasındaki işbirliğinin genişletilmesi inancında olduğunu söylemiştir. Nıxon ayrıca, nükleer sılâhların sınırlandınlması çalışmalannın başladığını, ancak gerçek hedefin bunlann sayılarmı gittikçe azaltmak ve hatta tamamen yok etmek olması gerektiğini belirtmış ve «yaşadığun ve soluk alablleceğim sürece hep barış için çalışmaya devam edeceğim. Bu yaşadığun sürece uğrunda savaş vereceğim tek dâvadır. Ben Başkanhk görevine başlarken içten bır duyguyla tektek her Amerika'lıyla kardeş olduğuma inanarak işin içüıe girdim» demiştir. Konuştuğu sürece sık sık sesi Uzüntüyle titreyen Nixon, sözlerinin sonunda «Yaşamınız boyunca Tann sizi korusun» demiştir. AMERİKAN KARİKATtRÜ Nixon'ın dış politikası ABD için başarıhydı (DIŞ HABERLER SERVİSt) Nixon'ın Başkanlık döneminde en büyük başansını dış politikada gösterdiği konusunda gözlemciler genellikle birleşmektedirler. NtXON'IN ABD'NİN ÇIKARLARI AÇISINDAN BAŞARILI OLARAK NİTELENEN DIŞ POLİTİKASINDA EN ÖNEMLt ROLÜ DIŞİŞLERİ BAKANI KİSSİNGER OYNADI. mi^ ve Nixon bu yd Ortadogu memleketlerine yaptığı ziyarette, Arap ülkeleri tarafından büyük bir coşkunlukla karşılannuştır. ülkeyl âyaret etmiştir. Nixon'ın bu ziyaretleri arasında en genı? yankı uyandıranı ise, Pekin'e yap tığı ziyaret olmuştur. DIŞ POLİTİKA'DAKİ BAŞARILARI BİLE WA TERGATE SKANDAUNI UNUTTURMADI VE AMERİKAN HALKI, KENDİSİNE YALAN SÖYLEYEN NİXON'I AFFETMEDİ. si yıl Pekin'e gideceğini açıklama sı dünyada bir bomba etkisi yap mıştır. 2128 şubat 1972 tarihinde ise Nixon Pekin yöneticileri ile görüşmüştür. Nixon daha sonra Çin'de geçirdiği yedi gün için «diinyayı (îeğiştiren hafta» deyimlni kullanmıştır. Nixon'm ziyaretinden sonra, ABD ile Çin arasındaki ticaret hacmi de hızla büyüyerek geçen yıl 1 milyar dolan aşmıştır. Nixon ve Moskova Nison'ın Moskova'ya yaklaşması sonunda ise, iki ülke fuze savunma sistemlerıni dondurmuşlar, bazı saldırı silâhlannı sınırlayan bir anlaşma imzalamışlar ve büyük savaş tehlikeleri karşısmda blrbirlerl ile danısmayı taahhüt etmilşerdir. Bu arada Berlin konusunda anlaşmaya varılmış, Avrupa güvenlik ve kuvvet indirüni konferanslan açılmıştır. Nixon* ın başkanlık dönemi sırasında Moskova, 90 bir» Yahudiye ülkeden çıkış izni vermlştir. Nizon'ın Moskova'ya yaklajma politikası ABD'de kimi çevreler tarafından eleştirilmiş ve Sovyetler Birliği içte sisteminl yumuşatmarfığı süre ABD'nin Moskova'ya yardım etmemesi talep edilmiştir. Nixon. bu eleştirilere Sovyet Rusya'nın iç lslerine kanşmaya haklan olmadığını söyley»rek cevap vermiştlr. «Yıunuşama» Gerçekten Nixon, Sovyet Rusya ile Çin'e yaklaşarak soğuk savaşı sona erdirmiş ve d^tente (yu muşama) dönemini açmıştır. Arap dünyası Ayrıca Birleşik Amerika'nın Arap dünyasında bozulan durumu nu da düzelterek Amerika'nın Or tadoğu'daki Arap ülkeleri arasındaki prestijini yükseltmiştır ki, bu da kendi açısmdan bir başarı dır. 28 resmî ziyaret Nixon, başkanlığı sırasında 28 Çin ziyareti Nixon'ın 15 temmuz 1971'de erte Vietnam savaşı Nison'ın Vietnam savaşındaki tutumu ise gerek içte, gerekse dış ta çok sert tepkilere yol açmı;, Kuzey Vietnam'a yapılan «korkunç bombardımanlar» tüm dünyada nefret uyandırmışür. Fakat Nixon, en sonunda Vietnam'dan çekilerek ABD halkını memnun etoıeyi başarmıştır. Ger çi bu başarılarda en önemli rolü Dışişleri Bakanı Henry Kissinper'in o>nadığı bir gerçektir. Ama Kissinger'i işbaşına getiren de Nixon'dır. \ixon'ın prestiji Wat«rgate Skandalından ötürü ülke içinde sürekli düşmesine rağmen. dışta ise yaptığı atılımlardan ötürü sü rekli artmıstır. Ortadogu Banşı Nixon, son ümidini Ortadogu daki banş anlaşmasma baglamıştı. Bolgede taraflar arasında anlaşma sajlamada gösterdiSi başarının, Wafercate skandaîv nl unutturacağını umut etmışti. Aslında gerçek başarmın Henry Kıssinger'e ait olmasms rağmen Nixon bunu kurnazca kullanmış ve Ortadoğu'ya göstenşli bir zıvaret düzenlemişti. Ne var ki, bu parlak ziyaret bile Watergate skandalını unutturamamış ve Amerikan halkı kendilerine valan söyleyen Cum hurbaşkanını affetmemijtir. Gerald Ford: Futbol yıldızlığından ABD Devlet Başkanhğına (Dıs Haberler Servisi) Politik sahnede hızla gunün bir numarah adamı durumuna gelmesine rağmen, yeni ABD Ba;ka m Gerald Ford'un vasat bir kişiliği vardır. Dinine çok bağlı olan Ford, tüm hayatmda muntazaman kiliseye gitmiştir. Cumhurbaşkanı yarduncısı olduktan sonra da Washington'un dışındaki küçük ve mütevazi evini terketmemiştir. Bu «vin tek lüksü, bahçede bulunan yüzme havuzudur. Tok sözlü ve kısa konusan Gerald Ford'un parlak bir politikacı olduğu iddıa edilemez. Ama mes leğinde kendisine yardımcı olacak bazı meziyetleri de kişiliğinde top lamıştır. Bunlar. şimdiye kadar hiç bir karanlık işe karısmamış ol ması. dürüstlüğü, açık konusması, ve kitlelerde «güvenilir bir adam> izlenimi uyandırabilmis olmasıdır. 14 temmuz 1913'te Nebraska'da dünyaya gelen Gerald Ford, bir yaşını doldurmadan anne babası bırbirinden ayrılmışlardır. Betty Ford: Mankenlikten ABD'nin birinci kadınlığına' (Dıs Haberler Servisi) Birleşik Amerika'nın yeni «birinci kadınm, 55 yaşındakı bayan Gerald Ford'u, oldukça zor günler bekliyor. Sakin ve basit bir yaşantıyı seven ve kentin gürültüsünden, davet ve toplantılardan nefret eden Betty Ford, uzun seneler önce sıri bu yüzden ilk eşinden aynlmıştı. 1948 yılında Gerald Ford'la evlendiğinde tek arzusu, avukatlık yapan kocasıyla mütevazi ve sakin bir hayat sürebılmekti. Ancak aradan geçen zaman ve gelişen olaylar, seremonı ve diplomasiden nefret eden bu kaduıı, Amerika Birleşik Devletlerinin başına kadar getirdi. Amerikan standartlanna göre ömek bır eş olan Elizabeth Ford, ufak tefek yapılı, daima gülümseyen bir kadmdır. 26 yülık evlilik hayatmda evinin tüm yükünü üstlenmiş, dört çocuğunu yetiştirmege çalışmıştır. Brejnev'in ziyareti N'ıtekim. Watergate Skandalına rağrnen Birinci Sekreter Leonid Brejnev geçen yıl Amerika'yı zi yaret etmiş, Pekin'de Watergate Skandalından gayet a? soz edılDİKKAT! ESAS DÜSMAN ARKANIZDA . İNGİLİZ KARİKATÜRÜ Nixon 5 ın dertleri bitmedi: Cezai takibattan masun tutulmazsa daha hesap verecek... WASH1NGTON Cumhurbaşkanlığından istifa eden Richard Nixon, cezai takibattan masun tu tulmadığı takdirde, Watergate skandalındaki rolünden ötürü Watergate büyük jürisine hesap vermek zorunda kalacaktır. Istifasının dün yürürlüğe girme siyle alelâde bir vatandaş durumuna düşen Nixon, ancak özel bir kanunla adaletten yakasını sıyıra bilecektir. Bazı senatörler, Nixon'ın, işlediği tüm suçları açıkça itiraf etme si sartıyla hiç bir cezai takibata mâruz kalmamasını öngören bir teklif hazırlamıjlardır. Ancak bu teklifin Senatoya ne zaman sunu lacağı henüz bilinmemektedir. Kabarık dosya Nixon hakkında hazırlanan suç dosyası bir hayli kabarık olup şunları kapsamaktadır: • WATERGATE: Adaletin tecellisme mani olmaya çahşrnak. • ELLSBERG OLAYI: Bir vatandaşın Anayasal haklarına teca • SÜT OLAYI: Süt fiyatlarına zam yapmak karşılığı süt üretici lerinden seçim kampanyasında kullanılmak üzere rüşvet kabul etmek. • GELtR VERGtSİ: Vergi beyannamesini bilerek yanlış doldu rup vergi kaçırmak • BAŞKANLIK SARAYLAR1: Devlet parası ile kendısine ait ev leri onarmak. • REDOZO OLAYI: Kampanya fonlarını özel çıkarı için kullan mak. • GELIRLER DAİSESİ OLAYI: Gelirler Dairesindeki bazı giz lı belgelerden siyasî hasunlarını güç duruma düşürmek için yarar lanmak, dolayısiyle vatandaçlann Anayasal haklarına tecavüz etmek. (a.a.) Watergate skandalmm kronolojisi DIŞ HABERLER SERVİSt Watergate skandalına dayaaaa olaylar «1i7!isintn gelisiml foetto oldu: 1972 HAZİRAN: Demokrat Partinin WatergateteM torargihın da bir gece 5 adam jntifflinnrtı oiaydan 5 gün sonra Nixon, Beyss Sarayın bu işten haberi olmadığını ıddia etti. 1973 OCAK: Gıderek yayılmaya başlayan Watergate skandalı. nın sanıklanndan 5'i suçlannı kabul ettiler. iki sanık da tutuklandı. 1973 SUBAT: Senato Watergate skandalı üzcnnüe tahkikat açmaya karar verdi. Yedi kişilik tahkikat komitesinin başma i>enatör Sam Ervin getirildi. 1973 MART: Watergate'de yakalananlardan Jatnes Me Cord. skandala karışan başka şahıslann isimlerim verdi Mc Cord avrıca mahkemede konuşmaması için kendisine bazı çevrejerin oaskı yaptığını açıkladı. 1973 NİSAN: Adalet Bakanı Richard Kleindienst. vakın mesal erkadaşlarımn skandalla ilgısi olabüeceği düşunces: ile Watergate olayının tahkikatından ayrıldı. Beyaz Saray oarusn^anıtırjıclan John Dean, VVatergate skandahnda suçu onun üzerint /ükıtmek İstedıklenni söyledi. Nixon kısa süre sonra, iki en vakın daıuşmanı U. R. Haldeman ile John Haldeman'ın istifalannı açuüadı. Bir süre sonra Adalet Bakanı Richard Kleindienst istıfasını veıdi Bu arada Beyaz Saray John Dean'ın görevine son verildığını açıkıadı Niy.on, kendisirun Watergate «lotnriaii ile hiçbir iliskısi Dulunmadıgııu kesinlikle açıkladı. 1973 MAYIS: Archibald Cox, özel Watergate savcılığına getirildi. 1973 HAZİRAN: Watergate Komitesi önünde daae veıen John Dean, Nbıon'ın skandalı örtbas etme çabalarıua karıstığını söyledi. 1973 TE3IMUZ: Beyaz Saray'da gizli ses alma sistemi ortaya çıkarıldı. 1973 EKİM: john Dean, Watergate olayını öTtbas etmek İçin kanunsuz yollara saptığını itiraf etti ve suçunu sıtbui ettı. 1973 KASIM: Nıxon tarafından görevinden atiıan özel savcı Archibald Cox yerine Leon Jaworski atandı. 1974 OCAK: Bir uzmanlar heyetı, Beyaz Saray tar&fından teslim edilen ses bantlarının birınde kasıtlı bir silınme oidugunu DUiırcü. 1974 MART: 6 kişi VVatergate skandalını fcanunsu* yollarla örtbas etmeye çahşmakla suçlandı: Buniar. Haıaenjan Erıichman, Charles Colson, eski Adalet Bakanı John Mitcheı) ve eski danısmanlardan Robert Mardian ile Kenneth Parkinsor. dular. Nıxon sanıklann susmalan için para verilmesane niç oir zaman ızin ver? mediğlni iddia etti. 1971 NİSAN: Nixon, Watergate konusundakı ses bantlarının 1.200 sayfahk bir özetinl Adalet Komisyonuna ı*slım ettı. Fakac bu evraklar arasında Nlson'dan istenen 11 ses oanc ouiunmuyordu. 1974 MAYIS: Nixon'ın seçdm kampanvasım düzen.eyen yardımcılarından Stuart Magruder, suçlu bulunarak 10 aydarj 4 vıîa kadar hapse mahkum oldu. 1974 HAZİRAN: BUyük Jürinin Nbton'ın suciu olduğu kanısından olduğu açıklandı. 1974 TEMMUZ: Yüksek Mahkeme Nlxon'ın kenitaden istenen tüm ses bantlannı teslim etmesi gerektigme karar veıdı 1974 AĞUSTOS: Nlxon ilk kez Watergate skandaııne karıştıgmı itiraf et« ve 3 ses bantını daha teslim ettı. Bu ıtinJı ile de Nixon'm sonu belli oldu. 8 AGliSTOS 1974: Başkan Nixon, görevinden ıstita etti. ' 9 AĞUSTOS 1974: Başkan Yardımcısı Gerald Ford, yemin ederek Başkanlık görevini devraldı. v/, Mankenlik ve dansözlük Michigan, Grand • Rapids'te doğan ve çocukluğunu burada geçiren Betty Ford, daha sonra New York'ta mankenlik yapmış, dansöz olabilmek için bir süre de dans dersleri almıştır. Hatta kısa bir süre için Martha Graham dans topluluğunda çalışmıştır. Genç kızhk yıllannın dansöz olma tutkusunu, çekingen fcarakterli Betty Ford, daha sonrakl yıllarda hayretle ve gülerek anımsamaktadır. Fizik olarak hâlâ bir dansözün zarif hatlanna sahip olan bayan Ford, ikinci evliliğinin 18 yılını geçırdiği Virginia Eyaletinın Alexandria kentınden sonra, Batı dünyasının metropol yaşantısına hâlâ alışamamıştır. Futbol yıldızı Babasının yanında kalan Ford. liseyi bitirdikten sonra Michigan Üniversitesine girmiş ve orada bir futbol yıldızı olarak ün yapmıştır. Ford daha sonra Yale Üniversitesine girnü; ve Hukuk Fakültesitıden mezun olmuştur. Nixon'ın seçildiği gün 850 bin dolar olan serveti çekildiği gün 25 milyon dolara ulaştı WASHİNGTON Nixon 4 yıl lık başkanlığı sırasında once mültimilyoner olmuş, sonra da nakit servetmin yarısını kaybetmiştir. Richard Nixon'ın ser veti Beyaz Saray'da kaldığı sürede buyuk olçüde arttığı için, siddetli tartışmalara yol açtığı gibi, Watergate olayı kadar itibarını da sarsmıştır. Nixon'ın 1969'da iktidara geldiğinde 300 bin dolar nakit parası ve Key Biscayne'de (Florida) 550 bin dolar değerinde iki evi vardı. Nixon, iktidara gelmesinden 4 vıldan az bır zaman sonra, gelir beyanında bulunmak zorunda kaldığında ise 25 milyon dolarlık bir servetin sahibi olduğunu açıklamıştı. Nixon, bu arada San Clemen te'de (California) 1 milyon 400 bin dolar değerinde bır malikâne satın almanın yolunu bulmuştu. Nıxon, San Clemente'deki villasını eski dostu Bob Abplanalp'dan 450 bin dolar borç alarak ve ABD'ne hibe ettiği arşivlerin değerını vergiden düşerek sağladığı kazançla aîdiğ'nı soylemekten bıle çekınmemışti. Söz konusu arşivleri nerden sağlandığı da üzertnde düşünülmesi gereken bir noktadır. Nixon, ABD Başkanları içinde görevinden istifa eden ılk başkan olduğu kadar, bir ev yada villa satın aimak için arkadaşlaımdan borç aıdığını açıklayan ilk başkan olarak da tarıhe geçecektir. ABD'nin eski Başkanı Nixon, San Clemente'deki malikâneyı satın aldıktan ve Key Biscaynedeki gibi bunun da tamir ve tadUât masraflarını Hazine'ye yükledikten sonra bu malikâneyi dostları Abplanalp ve Rbozaya satmış, bu satıştan elde etUği 100 bin dolarlık kârı da beyan etmemiştir. Nihayet, nisan 1974'te ABD vergi büroları, Nixon'ın eski yıllara ait cezalı 435 bin dolar vergi borcu bulunduğunu ortaya çıkarmıştır. ABD Hükümeti, istifa eden Başkan'a yılda 60 bin dolar emeklılık ücretiyle, yılda 96 bin dolar tutarında yönetim harcaması ödeyecektir. Halbuki Nixon istifa etmemekte direnip, kongrece azledilseydi, Hükümetten hizmet yılları için alaca ğı para, yılda 15 bin doları geçmeyecekti. (aı) İkinci Dünya Savaşı ikinci Dünya Savsşı sırasında deniz subayı olarak görev yapan Ford, savaştan sonra Michigan'a dönerek siyasete atılmıştır. Üç yıl sonra da Temsilciler Meclisine »eçilmiştir. Cumhuriye'tçi Partiden olan Ford. her iki yılda bir tekrarlanan Temsilciler Meclisi seçimlerini kolayhkla kazanarak. sürekli biçimde Kcngrede kalmayı başar mıstır. İzci eğiticiliği Virginia'da yasadığı sıralarda, Betty Ford, ev işlerinin yanı sıra, sosyal faaliyetlere de katılmış, kentin izcilerini eğitmiş, kilisenin okulunda ders vermiş ve kanserle savaş ıçin para toplamıştır. Alexandria'daki köşk, Fordlar için hâ!â en yaşanabilir yerdir. Bay Ford, köşkün yüzme havuzunda yüzmeye bayıhr Yemekler mutîakta venir. Bay Ford, h&la kahvesini kendısı hazırlar. Bayan Ford. Spiro Agnew'den boşalan Başkan vardımcılığı makam konutuna gecmek istemezken, olaylar onu Bevaz Saraya taşınmağa mecbur kılmışur. Vietnam savaşını destekledi Gerald. Johnson'un sosyal reform prcjelerine karçı çıkmış, Vi «tnam savaşını desteklemiş; fakat bu savaşta ABD hava gücünü daha büyült çapta kullanmadığı ii ı Başkan Johnson'u kmamıştır, Yakın dostu Nixtm Ford Kongre'de geçirdiği yıllarda kend.ne yakın bir do«t da bulmuştu. Bu dost Richard Nixon'du. Nitekim geçen yıl Spiro P ?ıew Başkan Yardımcıhğmdan istifa edirıee Nixon, Spiro'dan bofalan yere Gerald Ford'u getir AMERİKAN KARtKATCRÜ