Katalog

SAVAŞ DÜZENİ Hitler'in intiharı ile Roosevelt'inölümü arasındaki bitmek bilmeyen 19 günün soluk kesici hikây«i. Kitopçılorda Dağıtım : B A T E Ş umhuriye 51. JÜ, sayı: 17949 Kurucusu: TUNÜS NADİ 20 Temmuz 1974 Cumartesi S^ mehmet saka TÜRK HAKLARI EGE DENİZİNDE rdheiT bu rur, e udatanntn Turl \e\e ct hareket yayınkn Aatanc*Mean:54ASirktti SISCO ILE TEMASLAR SONUÇ VERMEDİ, MÜDAHALE KARARI ALINDI (ANKARA, CUMHURİYET BÜROSU) ABD Dışişleri Bakanı Joseph Sisco'nun. bu sabaha karşı Turk hükümet yetkilileriyle yaptığı arabuluculuk konusundaki goruşmeler bir sonuç vermemış ve soruna başından beri barışçı çozüra yollan arayan Türkiye, daha fazla vakit geçirmemek üzere Klbns'a müdahale kararı almıştır. Müdahale karannın bu sabah saat OS'e doğru alındığı öğrenilmiştir. TURK ORDUSU KBRB'Tfl Ulnslararasî alanda yapılan görüşmeler olumlu sonuç vermeyince Ecevit Hükümeti, Kıbrıs'taki istila hareketini durdurmak: için çıkarma kararı aldı Çıkarma hareketinin başlamasmdan sonra Anadolu Ajansma bir açıklama yapan Başbakan Bülent Ecevit "Kıbrıs'tayız,, dedi Deniz Kuvvetlerimize ait çıkarma ve savaş gemileri bu sabaha karşı Hava Kuvvetlerimizin vurucu güçlerinin desteğinde katıldığı harekâtı sonunda Kıbns'a ilk birliklerini çıkartmıştır. Türk Silâhlı Kuvvetlerinin adada giriştikleri müdahale hareketinden sonra bir açıklama yapan Başbakan Bülent Ecevit; «Kıbnsa çıkarma vaptık» demiştir. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Joseph Sisco'nun Yunanistan'da yaptığı temaslardan sonra dün gece Türkiye'de yaptığı görüşmelerde, Türk tarafı önerilerinin vakit geçirmek amacını güttüğünü görerek, daha önce alınan kararın uygulanmasına geç saatlerde başlamış ve ilk bölümü başanyla uygulanmıştır. Türk birlikleri, Kıbns anlaşmazhğının ilk patlak verdiği 1964 yılmdan beri yaptığı girişimlerin üçüncüsünde Kıbns'a ayak basmış olmaktadır. Jetlerimizin desteğinde Kıbrıs'ın Kuzey sahillerine çıkartma gemileriyle ilk birliklerimiz ayak basarken, paraşütçü birliklerimiz de Kıbns'a indirilmiştir. Türk savaş jetleri, Kıbrıs'ın Rum askerî bölgelerini yoğun bir şekilde bombalamışlardır. Türk jetlerinin harekâtını muhriplerimizin topçu ateşi izlemiş ve bunlann şemsiyesi altında çıkarma gemilerimiz Kıbns sahillerine çıkmıştır. Kıbns'ın özellikle Türkiye'ye bakan sahülerinde mevzilenen ve geniş çapta tahkimat yapan Yunan birlikleri, Türk Hava ve Deniz Kuvvetlerinin saldınsı karşısında yer yer mevzilerini terkederek adanın iç kesimlerine doğru çekilmeye başlamışlardır. Türk jetlerinin giriştikleri hareket sırasında, Yunan birliklerine ait çok sayıda zırhlı araç ve gereçlerin yok edildiği ve Rum birliklerine kayıplar verdiği belirtilmiştir. Türk jetleri, meydanlanna zaiyat vermeden donmüşlerdir. (Devamı Sa. 7, Sü. 1 d«) Büyük Görev laylar yıldınm hızı fle Kıons'taki darlbe üzerinden henüz beş 'gün geçtiği halde «fiiiî» durum nerede ise yerlesmiş gibidir. Makarios'culann direnmesi her yerde kınlmış, resmi dairelerden indiriJip yakılan Kıbns bayraklan jerine Yunaa bayraklan asılmış, Atina cnntasına bağlı l'lusal Mnhafız Gücü adaya tümü ile egemen olmuştur. Bunlar şimdilik yalnız Türk kesimine ilişmemektedirler. Bu da önceden düşünüünüs, tasarlanmjş b i r plan geregi olsa gerelrtir. Adım adım gerçekleştirilmeye çaüşılan plan uyannca ilk fırsatta Enoeis ilân edüecek, huknk dışı girişim böylece dünyaya kabul ettirilmek is» tenecektir. Akla gelen, Türk «müdahalesi» nin bu fırsatı doğuracak baslıca nedenlerden biri olacafıdır. Bu müdahaleyi Tunanlılar her halde hesaplamışlardır. An be an onu beklemektedirler. Müdahalemiz ge cikirsc ne olur? BelM Enosis'in Oânı bir sfire ertelenir, o kadar. Şu halde bizün yapacağımız, uluslararası andlaşmalar çiğnecerek yaratılan olnp bittiyi bozmak için en kısa zamanda harekete geçmek ve haklı davamm korumak uğruna gerekenı yapmaktır. Kıbrıs darbesi vuzünden ortaya çıkan bunalımı banşçı yollardan önlemek amaciyle Ecevit Hükümeti elinden gelen gayreti esirgememis, her çareye başvurmuş, bütün kapılan denemiştir. öyle görülüyor ki, bundan sortra geçecek her saat «fiili» dnrumu yava? yavaş sineye çekmemizden bas ka hiç bir işe yaramayacaktır. Bununla birlikte, kuşkusuz, son derece güç bir durumla karşı karaıyaytg. Amerikan basını dalül, dunya kamuoyu darbecilerin haksndığını tanıyor, onlan şiddetle kınamamakta ağız birliği ediyorsa da darbeciler ve onların üstündeki Tunan cuntacüarı yalnız defildirler. Bunlar filkelerinde yürfittükleri tasist rejhni Amerikan ııyıfclıgın» borçludurlar. özgürIfikçu îunan aydınlanm zindanlara atmak, Tunan halkını baskı altında tntmak gücünü Amerika'nın kayıtsız şartsız buyruğu altına girmek suretiyle elde etmişlerdir. Bunu bilen İngiltere Hüfeümeti teminatçı devletlerden biri olduğu halde Zurich ve Londra andlaşmalarını korumak fizere Kıbrıs darbecilerine müdshaleden çekinmektedir. Maharios. Kıbns Cumhuriyetinin bağımsızlığı konusunda titız davrandığı için düşürülmüştür. Oy Birinci Ecevit Sisco göflşmesı 2 saat 15 dakika surmesine karşıljk, ikincl gönişme sadecc 4 dakika sürmüç ve Başbakan Ecevit, doğruca Genelkurmay Başkanhğına giderek Genelkurmay Başkam Sancar, Kuvvet Komutanları ve oteki ilgilılerle bır toplantı yapmıştır. Turkiye'nın Kıbns'a çıkarma yapacağı kararı, bu sabah saat 05.35'd"e Yunanistan'ın Ankara Buyükelçisl Pozmodopulos'a bildirilmiştir. Yunan Büyükelçisine, Turkiye'nin kararı Dışişleri Bakanlığında bildirilmiştir. Sisco Ankara'da ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Sisco, Atina'daki görüşmelerıni tamamladıktan sonra Başbakan Bülent Ecevitle görüsmek üzere dün saat 22.05'de Ankara'ya gelmişür. Özel bir uçakla Esenboğa Havaalanma inen Sisco, burada Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri ve Protokol Müdürü tarafından karşılanmıjtır. Joseph Sisco, havaalanında, ga2etecilere, ayaküstü verdiği demeçte, «Bildiğiniz gibi, Londra'da İngiltere Dışişleri Bakanı ve Ba? bakanınızla görüşmüştüm. Atinada da ciddl görüşmeler yaptım. Az sonra daha önce kararlaştırıldığı gibi Başbakan Bülent Ecevit ile görüşeceğim» demiştir. Sisco'nun Atina'daki temaslan devam ederken, kendi ağzmdan yazılmış bir telgrafta, görüşmelerin kısa süreceği ve bölgesel saat ile lFde Ankara'ya hareket edeceği bildirilmişti. Dışişleri Bakanlığı ise, Sisco'nun gelişi ile ilgili olarak sorulan soruları saat 1820 arasmda Esenboğa'ya varabileceği şeklinde cevaplamıştL Sisco'nun gecikmesinin Atinada Yunan cuntası ile uzun süren görüşmeler somında bir çözüm yolu arandığmı gösterdiği, başkentteki gözlemciler tarafından ifade edilmektedir. TÜRKÎYE'NtN KIBRIS'A MÜDAHALESİNE OLANAK SAĞLAYAN 16 HAZÎRAN 1960 TARİHLt GARANTİ ANLAŞMASININ 4. MADDESÎ: TÜRK DONANMASINA AÎT ÇIKARMA GEMİMÎZ, MERSİN LÎMANINDAN ADA'YA HAREKET EDÎYOR.. ABD, müdahalemizi önlemek istedi Ecevit, WiJson'la Sisco'nun Kıbrıs'a askerî müdahale yapılmaması için ısrarlı teminat isteklerini kabul etmedi Hasan CEMAL LONDRA Başbakan Ecevit, baş döndürücü bir tempo içinde geçen Londra ziyaretini tamamlamış, yurda dönmek üzere Heathrow Havaalanına gidiyor du. Türk bayrafı taşıyan arabas) bir kavşakta durdu, yandaki arabayı kullanan yaşlıca bır îngiliz, Türk Başbakanmı tanımıştı. Başbakanı saygıyla selâmlayarak tngılizlere özgü soğuklukla belki de Londra zıyaretinın en ince esprisini patlattı: (Devamı Sa. 7, Sü. 6 da; BU ANLAŞMANIN HÜKÜMLERİ ÎHLAL EDİLDİĞÎ ZAMAN, YUNANİSTAN. TÜRKİYE VE BİRLEŞÎK KRALLIK Bü HÜ KÜMLERE RİAYETt SAĞLAMAK İÇİN GEREKEN TEŞEBBÜSLER VEYA TEDBÎRLER HAKKINDA BtRBIRLERÎ İLE ISTÎŞARE ETMEYt TAAHHÜT EDERLER. MÜŞTEREKEN VEYA ANLAŞARAK HAREKET MÜMKÜN OLMADIĞI TAKDİRDE GARANTt VEREN 3 DEVLETTEN HER BtRİ BU ANLAŞMA ÎLE İHDAS EDİLEN DURUMU TEKRAR TESİS MÜNHASrR MAKSADI İLE HAREKETE GEÇMEK HAKKINI MUHAFAZA EDER. ABD Büyükelçisi, Güneş'le görüşüyor Başbakanlıkta ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Sisco'nun beklendiği sırada saat 23.55'de ABD'nin Ankara Büyükelçisi Macomber, Dışişleri Bakanlığına gelmıştir. Dışişleri Bakanlığının kapılan, verüen özel emir gereğince kapalı olduğundan Macomber, Başbakanlığın yan kapısından gırerek, Dışişleri Bakanı Turan Güneş'in yanına çıkmıştır. Yanm saat süren görüşmeden sonra, Washington'dan özel bir mesaj getirdığı söylenen Macomber, Dışişleri Bakanlığından yine Başbakanlık giriş kapısından çıkarak aynlmıştır. ABD Büyükelçisi, gazetecilerin bütun sorulannı cevapsız bırakmış ve son derece stairli bir şekilde arabasına binerek sertçe kapısım çekmiştir. îçişleri Bakanı Oğuzhan Asilturk, saat 00.50'de Başbakanlığa gelmistir. Asiltürk, bir soru üzenne, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısının, Başbakanı ziyareti sırasında hazır bulunmak üzere Başbakanlığa davet edildiğini belırtmiştir. Asiltürk, özellikle, Trakya'daki yollarda askerî kontroller yapıldığınm söylenmesi üzerine butun Türkiye'de baa tedbirlerin alındığmı bildirmiştir. (Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) Avrupa Konseyi Kıbrıs'ta yasal yönetimin göreve dönmesini istiyor, Sovyetler NATO'yu suçladı DIŞ HABERLER SERVtSl STRASBOUSG Kıbns Rum Yönetimi Başkam Makarios'a kar çı Yunanh subaylar tarafından gersekleştirilen darbenin üzerhv den günler geçtiği halde, düny»' da Kıbns olaylanna karsı tepkiler devam etmekte ve hemen bütün ülkeler Kıbrıs'ın bağunsızlığına saygı gösterilerek Makarios'un adaya dcnmesinin sağianmasını ve eski yasal yönetimin kurulmasım istemektedirler. Dün Avrupa Konseyi Assmblesinin îtalyan Başkanı Giuscpps Vedovato, Konsey üyesi 17 ulka nın hükümetlerin:, Kıbns'ta M» (DevMnı Sa. 7, Sü. i, dej BİRLEŞMtŞ MtLLETLER (New York) ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Anderson, hükümetinin Kıbns'ı hâlâ bagımsız bir ülke olarak saymakta devam ettifini söylerken, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin Kıbrıs sorunuyla ilgili toplantılan sırasında, ABD temsilcileri Ada'da bir hükümet darbesini gerçekleştiren Yunan cuntasına bağlı güçlerin temsılcisinin de Konseyde dinlenilmesi konusunda ısrar etmişlerdir. Bu arada bir silâhlı darbeyle Kıbns hükümetini deviren Yunan cuntasına bağlı subaylann yonetımindeki Lefkoşe Radyosu da, Kıbns devlet başkanı ilân edilen Nikos Samson liderliğindeki yeni rejimi değiştirmek için Amerika'nın hiçbir şekilde harekete geçmeyeceğıni ileri surmüştür. Wasbington'dan gelen haberlere değinen Lefkoşe Radyosu, ABD Dışişleri Bakanı Henry Kıssinger'in de Makarios'u kurtarmak için bunalıma müdahale etmeyi reddettiğini ileri sünnüştür. Bütün bu gelişmelerden sonra dün saat 22.45'de toplanan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyn de konuşan Başpiskopos Makarıos Kıbrıs'ta kendisini devıren darbeyi yönetenleri istilâcı bir kuvvet olarak nitelemiş ve Birleşmiş Milletlerden Kıbrıs'ta snayasal düzenin yeniden kurulmasını sağlaması için yardlm istsmiştir. •Darbenin Kıbns'a yapılmış oır saldırı» olduğunu söyleyen Makarios, adadaki Rum ve Türtc halklarının bundan büyük öîçüde etkilendiğini belirtmiş.tir. Makarios bu konuşmasmı yapmadan, Güvenlik Konseyı, Başpiskopos'un Birleşmiş Milletler de ve Konseyde bir devlet başkanı olarak karşüanmasma karar vermiştir. Konsey delegsleripın belirttigine göre, Lefkoşe'deki darbeci rejimi bugüne kadar hiç bir ülke tanımamış olduğundan Makarios'a hâlâ Kıbrıs'ın meşru lideri ve Devlet Başkanı olarzK (Devamı Sa. 7, Sü. S de) Makarios'un konuşması Çıkarma kaçmılmazdı Türk Silâhlı Kuvvetlerinin bu sabaha karşı Kıbns'a yaptığı çıkarma Türk hükümetinin uluslararası alanda yaptığı tüm girişimlerin kaçınılmaz bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Kıbns'ta Yunan cuntasına bağlı subaylann, bütiin çok yanlı anlaşmalan hiçe sayarak giriştikleri 15 Temmuz darbesinden sonra Türk hükümeti, hem uluslararası örgütlerle ve hem de ilgili devletlerle olan ilişkilerini en son noktaya kadar sürdürmüş, bütün bu girişimlerinden olumlu bir sonuca ulaşma olasılığının ortaya çıkmaması üzerine de anlaşmalardan doğan, hukuki hakkını kullanmıştır. Yunan hükümetinin yıllar önce, Kıbns'm YunanistanTa birleşmesi hazıriıklan için Ada'ya yerleştirdiği Ulusal Muhafız Gücü'nün komutasmı elinde tutan subaylar, gerçekte Ada'yı Yunanistan'a bağlamak için Kıbnslı Rumlann en büyük lideri olan Makarios'u bile devirmekten çekinmemişlerdir. Kıbns'm bir «Elen Cumhuriyeti» olduğunu açıklarnaktan bile çekinmeyen faşist Yunan yönetimine bağlı subaylann Bağımsız Kıbns Cumhuriyetine karşı giriştikleri darbe bütün dünya kamuoyu tarafından bü. (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de} ABD'nin çabalan Birleşmiş Milletler Güvenlüc Konseyi dün 5 dakika süren ve gizli olarak yapılan toplantısmda, Kıbns Cumhurbaşkanı Makarios'un Konsey toplantısı snasında dinlenmesine karar vermistir. Bu arada Kıbns'ta yönetime el koyan cuntacı Yunan subaylar BM'e başvurarak, bugüne kadar BM'de Kıbrıs'ı temsil eden Rossides'in görevinden almdığını ve yeni bir temsilci gelinceye kadar, Güvenlik Konseyi toplantılannın ertelenmesini istemişlerdir. BM'deki diplomatik kaynaklarm bildirdiğine göre, dunya örgütündeki ABD mısyonu darbeci Samson'un jollayacağı temsilcinin de Güveniik Konseyinde dinlenmesine karar verümesi için çeşitli giriçimlerde bulunmuştur. Jr İŞT|A1«T| ÇH ;< Asiltürk'ün sözleri L r* a NADİR NADİ (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) NÎXON DÜVARIMIZI GALİBA SAĞLAMLAŞTIRALIM DERKEN YIKACAĞIZ