Katalog

temel ilkeleri •üjfüfc boy,41C Myt», 4 0 Hra. Mapçılantefl araymız. SOSYAL YAYINLAfl PK.716 İstanbul Cumhuri 51. yıl, sayı: 17940 Kurucusu : rUMJS NADÎ MUHTESEM GATSBY Duru TUrkçesı ile Bütün fütapçıiard» Ağaoğlu Yayınevi: Arif Pasa Sok. Kurt îş Hanı, Cağaloğlu Cumhuriyet 5601 Can Yücel'in 4 11 Temmuz 1974 Perşembe Genel af la ilgili iptal kararmm bugün ya da yarm yayımlanması bekleniyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Anayasa Mahkemesınin Gen»l Af Kanununun 5. maddesının (a) fıkrası iptalıne ılıskin karan, Resmi Gazetede yaynlanmak uzere dun saat 16'da Başbakanlık «Neşriyat ve Mudevvenat» Genel Mudürlügüne gonderılmiştir. Gerekçeli kararda kar?ı oy yazıları da bulunmaktadır. Anayasa Mahkemesinin Gene] Af Kanununun istisnalara ılişkin 5. maddesinin (a) fıkrası hakkında vermiş oltfuğu iptal kararl, aradan geçen günler içmde gerekçesi ve karşı oy yazıları da hazırlanarak dün bir yazıyla Resmi Gazetede yayınlanmak üzere Başbakanlığa gön denlmiştir. Anayasa Mahkemesi karan, Nej riyat Genel Müdürlüğu tarafından Başbakanhk Matbaasına gönderüe cek. burada dizilecek metinlere ilişkin kolonlar Anayasa Mahkemesi Başkanlığı tarafından gozdcn geçırılip paraf edildikten sonra ougun ya da yarın resmi gazetede yayımlanacaktır. Bundan sonra yurdun çeşıtli bolgelerındeki cezaevlerinde bulunan. 4.000'e yakın tutuklu ve mahkum tahliye edileceklerdlr. Anayasa Mahkemesi Erim dönemmdeki değişiklikle | ilgili olarak yapılan iptal istemini ele aldı | Kontenjan Senatörü özer Derbil ve 33 a r k a d a ş ı n ı n 18 Haziran 1973 günlü b a ş v u r u s u önümüzdeki a y I a r d a karara bağlanacak 15 Mart 1973'te gerçekleştirilen değişiklik, kişi güvenliği, yargı kuruluşları ve A n a y a s a Mahkemesi ile ilgili k ı s ı t l a m a l a r getirmişti | | | | SdaHallinin Romanı IKINCI BÖLÜM Anayasa değişikliği esastan incelenecek ANKARA 12 Mart'tan sonra, Nihat Erim Hükümeti zamanında, Anayasa'da değişiklik yapan 1699 sayılı yasanın anayasaya aykın olduğu yolunda kontenjan senatörü özer Derbil ve 33 arkadaşının yasanın lptali yolundaki istemleri'nin esastan incelendesine karar verilmiştir. Yasanın çıkışından sonra Derbil ve arkadaslan, 18 hazlran 1973 tarihinde Anayasa Mah = s s E ~ ^ Ş = S Ş 5 S = = S s Ş E 5 Ş = 5 S ş = s E E İlhan SELÇUK Turan'i kurtarmaktan, Yurdu kurtarmaya... MOTAREKE'DE İSTANBUL: «YURDUMUZ ARTIK BİZÎM DEGİLDI. GÜNLER GEÇTİKÇE SAVAŞ SIRASINDA DIŞARIYA KAÇAN İÇ DÜŞMANLAB GE31ÎYE DÖNÜYOR, BATAN ÎMPARATORLÜĞÜ PAYLAŞMAK İÇİN SABIRS1ZLANIYORLARDL ORTALIKTA TÜRK VE TÜRKİYE DİYE BİR ŞEY KALMAMIŞT1. HERKES TÜRKİYE'Yİ VE TÜRKLÜGÜNÜ YADSIMAYA HAZIRDI. BU KEŞMEKEŞ ÎÇİNDE PADİSAH VE ORTAKLAR1 DA KENDİLERİNE EN UYGUN GELECEK EFENDÎYİ ARAMAKLA MEŞGULDÜLER. KAH İNGÎLİZLERE, KÂH tTALYANLARA, KÂH FRANSIZLARA. KAH AMERİKALILARA AVUÇ AÇrYORLAR, ONLARA YARANMAK ÎÇİN AKLA GELMİYECEK REZÎLLÎKLERE BAŞVURUYORLARDI. ŞEHZADE VE SULTAN SARAYLARINDA BALOLAR VERÎLÎYOR, UYGARLIK DÎYE KEPAZELÎKLER DÜZENLENİYOR, YABANCI SUBAYLAR YURDUN HARİMÎ İSMETİNDE TEPİNİYORLARPI.» Yazan: Yılmaz GÜMÜŞBAŞ kemesine başvurarak iptal isteminde bulunmuş, istem raportor tarafından incelendlkten sonra Yüksek Mahkeme Kuruluna sunulmuştur. tptal istemini önce «biçlm» yönünden ınceleyen Anayasa Mahkemesi konunun öne.nini dikkate alarak yapılan müracaatı «esastan» incelemeye karar vermiştir. Yüksek Mahkemenln, An*yasada değişiklik yapan yasanın ıptallne ilişkin tstemi esastan olmak üzere, önümüzdekl aylar içinde bir karara bağlanması beklenmektedir. Hatırlanacagı gıbi, 12 Mart' Haşhaş konusunda Amerika'ya bir ıyi niyet heyeti gönderilecek (Cnmhnriyet Haber Merkezi) ANKARA Dışişleri Bakanlığı, haşhaş konusunda bir ıyi niyet heyeti kurulmasına ve parlamenterlerden meydana gelecek 9 kişilik bir kurulun Amerikan kamuoyunu aydınlatmak üzere görevlendirilmesini kararlaştırmıştır. Partilere mektup jazılarak bu heyette gorev alacak adaylannı blldinneleri istenmiştir. Ayrıca bazı parlamenterlere de iyi niyet heyetıne seçildikleri bıldinlmiş, bovle bir görevı kabul edip etmeyecekleri sorulmuştur. öte yan dan, Türkiye'nin gerekirse Bırleşmiş Milletlere bağlı olarak uluslararası bir denetım komısyonunun çalısmalarına razı olabilecegi bellrtilmiştir. tan sonra ve özellikle tkinci Enm HükCmeti dönemınde ve bizzat o zamanki Başbakan Nihat Erim'in ifadesiyle, 27 Mayıs Anayasası «Türk halkı için lüks» bulunmu? ve birçok maddeleri değiştirilmişti. Nihat Erim'in Başbakanlığı sırasmda yaptığı öneri üzerine 22 eylül 1971 tarihinde yürürlüğe giren 1488 sayılı yasa üe Anayasa Mahkemesinin görev alanı Anaya sa değişıklıkleri yonünden sınırlandınlmıştır. Buna göre, Anaya sa Mahkemesi Parlamentonun yaptığı Anayasa değişikliklerini yalnız biçim yonünden, yani 155. maddede öngorülen koşullar açısından inceleyebilecektir. Ancak, Parlamentonun Anayasa degişikliklerınde kesin olarak uyması gereken diğer bir biçim kuralı da 9. maddede yeralmaktadır: însan haklanna ve başlangıçta be (Devamı Sa. 7, Sü. 6 da) Alman Anayasa Mahkemesi Başkanı: "Fikirler ozgurdur, yasalarla kısıtlanmazf9 Tağmur ADSIZ BONN Düşün özgürlüğü üe fikir suçlarına ilişkin görüşlerini istediğimiz Batı Alman Anayasa Mahkemesi Başkanı Bender, «Fikirler özgürdür. Bu bir temel kav ramdır ve yasalarla hiç bir suret te kısıtlanamazlar» demiştir. Fikir yaymanın eylem olamlya cağını belirten Baü Alman Anaya sa Mahkemesi Başkanj Bender, Ba fa Alman yasalarıyla ilgili olarak, «Bizim yasalarrmız Türk yasalarında yeralan «fikir suçu» kavramını tanımazlar» demiştir. Federal Alman Anayasa Mahke mesi Başkanı Bender'e yönelttiği miz sorular ile yanıtlan şöyledir: Soru Bir Türk Anayasa Profesörü olan eski Başbakan Nihat (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) 1yi niyet heyeti Kurulacak iyi niyet heyetinde CHP ve AP'den ikişer, MSP, DP ve CGP'den bırer Parlamenter bulunacaktır. Aynca Bağımsız Parlamento üyelerini temsilen Cumhurbaşkanlığı Kontenjan Se natorü Muhsın Batur ile Çankırı Bağımsız Milletveküi Mehmet Ali Arsan heyete dahıl edileceklerdır. Haşhaş ekımıyle Kararname yayınlanmadan once tasarlanan bu iyi niyet yolculuğunun tarıhı henüz belli değıldır Parlamentoda haşhaş konusunda tam bır goruş bırlıği olmasına rağmen iyi niyet heyetınin A(Devamı Sa î Sıı | de) İ Istanbul'da vergi kaçakçılığım önlemek için maliyeciler "Genel yoklama,, yapıyor Hakim ve savcılara o/o 45 oranında yan ödeme verilecek ANKARA, (Cumhuriyet Bttrosn) Mıllet Meclısi Adalet Komısyonu, hakim ve savcılara verilecek yan ödemelerle ilgili kanun tasansını dün göruşerek kabul etrniştır. Komisyon, Hükümet tasansında öngorülen yan ödeme rruktarlarını, yan odemeden yarar lanacak olanlann brut aylık tutarlannın yuzde 45'ı oranında yük seltmiş, aynca hakim ve savcılar ile bu meslekten sayılanların emeklıliklerıne. her hızmet yılı karşılığı olarak üç aylık bir fiilı hizmet zammının eklenrnesini kabul etmıştir. Hakımler Kanununun 2. maddesınde öngorülen değişiklikle ha kim ve savcı adaylan, adaylıklan süresince hakim veya savcı sayılmayaciklar, ancak devlet memurlan kanunundaki genel idare hizmetleri smıfı içınde işlem göreceklerdir. 3. maddedeki değişiklik adaylığa kabul edilme koşullannı düzenlemektedir. 5. maddedeki değışiklik ıse adaylann staj süreleri içinde de bir takım sorumluluklarla yükümlü tutulmalanyla ilgılidır. Şışlı Vergı Daıresı Mudurü Nazun Öztürk, Müdür Yardımcısı Murat özden bir fabrikada faturalan ınceliyorlar. 20 bin işçinin sigortasız çalıştırıldığı saptandı Dövülerek 1175 lirası elinden alınan tövbekâr sabıkalı polisten yardım istiyor Reha ÖZ İhsan ONUR îstanbul'daki bir çok vergi mükellefının büyük olçüde vergı kaçırdığı ve 20 bin işçinin de sıgortasız çalıştırıldığı saptanmıştır. Vergi kaçıran ve sigortasız ışçi çalıstıran ve düşük ücret ödeyen iş yerlerinın sahıplerı hakkında soruşturma açılmıştır. Istanbul'da toplanan vergi mik tarında büyük çapta düşme görülmesi üzerine, defterdar vekili Semih Atabey, «Genel yoklama» yapılmasını istemiştir. Bu istek üzerine, dün tüm vergi dairelerinde kunüan ekipler, bölgelerin deki ls yerlerini taramışlar, büyük çapta yapılan vergi kaçakçıhğı ile sigortasız işçi çalıştırma yolsuzluğunu ortaya koymuşlardır. Yapılan ani baskınlar sırasında, işverenler büyük bir telâşa kapılmışlar, defterlerinin muhasebecilerinde olduğunu söyliyerek, kaçak çalıştırdıkları isçileri tuvalete saklamışlardır. Bu arada bir çok iş yerinin açma ruhsatlarının bulunmadığı anlasümış tır. katlı bir halıcı dükkânında, en az 45 mılyon liralık halı bulunduğu halde, yılbaşmdan bu yana 2500 lirahk 12 halı satıldığı buna gore İşletme Vergısi odendiği gorülmüştür. Kontrolörler incelemelerini biraz derinleştirince bu müessesenın, geçen yü 4 bin lira vergi ödedığını gormüşlerdır. Bu görüş içinde kontrollar daha titiz bir şekilde yürütülmüş tür. Şişli'de 30'a yakın iş yeri kontrol edilmiş ve 1.000 kaçak işçi bulunmuştur. Fatih ve Eminönü'nde ise bulunan kaçak işçi sayısı 4 bindir. Kontrolörler «Vergilendirilmiş kazanç kutsaldır» görüşünden uzaklaşarak vergi kaçakçılığına başvuran iş sahiplerı hakkında gerekli soruşturmayı açmışlardır. İş yerlerinın 1973 yılrna ait kazanç durumları da incelenmeye başlanmıştır. Bu konuda kendisi ile görüştüğümüz îstanbul Defterdar Vekili Semîh Atabey, «Kontrollanmız aralıksız devam edecektir» demiştir. Defterdar Vekili Atabeyin «Genel yoklama» yapılması ile ilgili genelgesi aynen şöyledir: (Devamı Sa. 7, Sü. S de) ANKARA Cumhuriyet Senatosunun dünkü toplantısında yedeksubay adaylarmın kısa süreli askerlik hızrnetine tabı tutulmasma ilişkin kanun tasarısının gö rüşülmesi yine yarıda kalmıştır. 2. madde üzerindeki görüşmeler tamamlandıktan sonra CHP'H üyeler açık oy lstemınde bulunmuşlardır. Açık oylama sonunda Senatoda gerekli çoğunluk bulunmadığı arüaşüarak birleşım bugüne ertelenmiştir. Senatoda önce Millî Savunma Komısyonunun raporu okunmuş tur. Raporda, Komısyonun, tasarının 2. maddesinin 1. madde olarak kabul ettiği ve önceki gün reddedilen 1. maddeyı (a) fıkrası, 2. maddeyi de (b) fıkrası olarak düzenlediğı belirtılmiştır. Aynca, tasanmn kapsam tarihi de 6 ay uzatılmış, 1 mayıs 1974 ANKARA Tıcaret Bakanı de mezun olma koşulu yerine, Fehım Adak, dün duzenledığı ba 30 kasım 1974 tarihi esas alınmış sın toplantısında, 1974 • 1975 dö tır. nemi dış ticaret rejimi ile ügiTartışmalar lı açıklamalarda bulunmuştur. Ticaret Bakanı Fehim Adak, Tasarının bu yenı şekli de taryenı ıhracat rejımıyle ilgili açık tışmalara yolaçmıştır. AP sözcülamalannda. «haksız kazanç» ko su Vefa Poyraz ile CGP sözcüsü nusuna da değinerek ozetle şoyFerit Melen, değişikliği savunle konuşmuştur: «Bundan böyle şahsı menfaat muşlardır. CHPTi Sırn Atalay lerıni memleket faydası üzerınde da, bu düzenlemenin bir çözüm olmadığını hatırlatmış ve «Tek tutarak haksız kazanç sağlayan çıkar yol vardır. O da, Mechsten ve tekel kuran hakiki ve hükmi şahıslaı, bakarüıgımızca yakınen gelen şekli aynen kabul etmektakıp edilecek ve rejim karan tir» demıştir. nın verdiği yetkiye dayanılarak Millî Savunma Bakanı Hasan haklannda gerekli tedbirler all Işık, kapsam tarihinin 30 kasım nacaktır.» 1974 olarak komisyonca değiştiril Ihracatı teşvik sıstemiyle ilgi(Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) li olarak da Ticaret Bakanı, «Ba kanlığımız bu konu üzerinde önemle durmaktadır, bu meyanda, vergi iadesi tatbikataun günün şartlanna uygun hale getirilmesi için bakanlığımızca yapılan çalışmalar bitıriimiştir» demiştir. (Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) Ticaret Bakanı Adak, ihracatta haksız kazanç sağlayanlar hakkında gerekli tedbırlerin alınacağını söyledı Yedeksubaylık | tasarısının \ Senato'da \ görüşülmesi yine i yarıda kaldı Yakında CUMHURİYET'te ^ıııımmıııııımmıııııııiJiıııııııııııııııııııımıiMiıııııııımmıımıııi' 3 AYDAN BERİ ÜCRET ALAMAYAN MADEN İSÇİLERİ İŞİ BIRAKTILAR • TARIM İŞÇtLERtNİN ASGARÎ ÜCRETÎNÎ SAPTAYACAK KOMİSYON YARIN. TOPLANIYOR. (CUMHURİYET HABER MERKEZİ) Kemaliyede kurulu Büfer Madencilik Anonün Şirke tine ait dört milyon ton rezervli Gözaydın demir ocağmda çalışan işçiler, dört aydan beri ücretlerini alamadıklan gerekçesiyle işi bırak mışlardu. Maden ocağında 200 işçi ve 60 kamyon çalışmakta olup bir günde 1500 ton demir cevheri üretilmek teydi. Dört aydan beri ücretlerini alamadıklar.nı ve bu nedenle İ5İ bl raktıklannt belirten ışçıier, aynca bağlı bulundukları sendikayı da suçlayarak şöyle konuşmuşlardın •Bizler hepimiz en az üçer yıl hk sendıkalı işçileriz. Bugüne değin her ay ücretimizden 450 lira kesümesine rağmen hiç bir sendi kacı bizimle ilgilenmedi. Sendika cüar sadece yevmiyemizden kesilen 15 liraların tahsiline bakıyorlar. Dört aydan beridir bir kuruş ücret almadık. Bu durumu sen dikamıza duyurduk. Cevap vermek lutfunda dahi bulunmadılar. Hiç birımiz sendikalı olduğumuzdan dahi emin değiliz. Kartımız, temsilcimiz yok. Bu dağlann baçmda kendi kaderimize terkedilmLş köle misali çalıstınlan insanla nz.» Ücretlerlnden sigorta primi de kesildiğinı söyleyen lşçîler, sigorta kartlannın bulunmadığını, hastalandıklarında ücret karşılığıntfa tedavi olmak zorunda kalHıklarını belirterek Başbakan ve Çalışma Bakanı(Devamı Sa. 7. SU. 2 de) Meclis yine toplanamadı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Mıllet Meclisi dün de toplanamamıştır. CHP'li Başkanvekili Memduh Ekşi yonetimincte 15 de açılan birleşimde ad okurarak yapılan yoklama sonunda salonda ancak 198 üyenin bulunduğu görülmüş ve yarım saat sonra yeniden toplanmayı denemek üzere oturum kapatılmıstır. Saat 16.05'de açılan ikınci oturumda da yeterli çoğunluk olmadığı belli olunca birleşime son verilmiştir Türk kıta sahanlığında araştırma yapacak Amerikan gemisinin bugün İstanbul'a gelmesi bekleniyor ANKARA Ege, Marmara ve Karadeniz'de sismik araştırmalar yapmak üzere TPAO ile anlaşma yapan Amerikan Geophysical Survey firmasına ait araştırma gemisinin bugün İstanbul limanına gelmesi beklenmektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yetkililerinden alınan bilgıye göre, Geophysical Survey firması ilk sismik araştırma çalışmalannı Marmara denizinde yapacak ve muhtemelen araştır(Devamı Sa, 7, Sü. 7 de) 1 Protesto eylemi «Tekrar hırsızlık etaıek istemıyorum.» dıye bağınyordu yaşlı adam. Bir yandan da gözlerrnden akan yaşlan tutamıyor, gözyaşlan, yılların çilesıni taYan öderaeler şıyan yüzündeki kurumuş kan lekelerıne karşıyordu. Hükümet tasansı 2556 sayılı ka nuna yeni bir madde eklemekte ve «Tekrar hırsızlık etmek istebununla hakımlık ve savcılık mes mıyonım. Yıne içeri girmek is(Devamı Sa. ?, Sü. 1 de), (Devamı Sa. 7, Sü. « de) Kaçak işçiler Şi^li'de yapılan kontrolda, Uç CELÂL BAYAR SUÇLU, AYAĞA 7Uksek Adalet Dlvanının mahkom ettiği Cel&l BaytJ 27 Mayjs'eılan mçlamaya devasL edlyor. KALK!.. Bu arada CHP'li dört Milletvekilinin, Genel Kurul toplantılanna katümayan üyeleri kınamak amacıyla 24 saattır sürdürdüğü protesto eylemi dün saat 15'de tamamlanmıştır. Tokat Milletvekili Cevat Atılgan, Ankara MUletvekili Ostnan Ceran ile Erzincan Milletvekili Hasan Çetinkaya ve Nurettin Karsu, geceyi rahat geçırdiklerini bildirmisler ve bu eylemlsrinden sonra «Bu hareketimizden alınacak çok ders vardır» demişlerdir.