Katalog

CUMHURİYET 25 Hfjzİran 1974 2. Istanbul Festıvali EŞ VE EV MUTLULUĞU Yırmi beşinci yılını sağlıkla doldurmuş bır aşk evlılığının dostluk masasındaydım. Bana her zaman huzun vermiş olan tır pıyasa şarkısı duyuluyordu ıi2aktan: «Elbet bır gun kavuşacağız / Bu boyle yarım kalmıyacak / Ikımızın de saçlan ak / Öyle durup bakışacağız. / Bel kı bır denız k°narında / Elele rrazıyı konuşacaşız / Benim :çım de yanan ateş var / Sevgılım ne zaman buluşacağız?» Bırleşmemıs sevgılerın yakımsı ve son umudu vardı bu dızelerde. Aramızdakı :kı kişı ıse saçlarırn aynı yazgıda ağartmış, buluşmuş ve ayrılmamış >ki eştıler. On beş yıl önce bagışladıkları altın yuzuklenn yenısıni takmıslardı eskı mutluluklarla. Aradan geçen bunca yılla bırbıriyle benzeşmış, ozdeşleşmış gıbıydiler; yetıştırdjklen çocukların kazanacagı zaferleri beklıyor, «alışkanlığa altın bir elbıse gıydıren aşkla» i ş ve ev mutluluğunu her gun yeniden kuruyorlardı. «Hangi gızli ay ışığı bazı gecelerde / Yükseltir deruzleri yatak kıyılanna?» diye şaırın aradığı candan isteklerle «ıkili dıleklerin kamçıladığı ılık su» gibiydiler: «Aynı anda beraber..» MÂDERLE PEDER ÎDtK BERABER, BÎZ RÂHAT EDER IDİK BERABER. TENHÂ ÎKİ YÂR İDtK CİHANDA, BİR ÖMR SÜRER İDtK BİZ ANDA. YEK ZEVK Ü KEDER İDİK BERABER, HER TOLDA GtDER İDIK BERABER. ZEVCEMDİ O, RUHUMUZSA TEVEM, BİR KARDEŞ İDİM ONA MÜKERREM. KARDEŞLİK İÇİNDE A Ş K I MASUM, KİM ÜLFET İLE OLURDU MÂLUM. ZEVCEMDİ; BÜYÜK KIZEM SANIRDIM, SİNNEN KtÇÜGÜMDÜ, MÂDERİM HEM. (Abdiilbak Hâmit Tarhan Makber) etmiştik. Mutluluğu ve sefalet lenyle, coşkuları ve umutsuzluklarıyla, küçuklükleri ve yuce liklenyle buyük bir aşk kesfettık.. Karl Manc'ın duygu dünyasının monografisıyle sınırlanmış olan bu yazı boyunca, onun insan yanını tanıtmayı diliyoruz. Bır insan ki en zor yaşama şart larında dahi Jenny'ye karşı duy duğu ve Jenny'nin de muhtesem bir şekilde karşılık verdığı aşkı sayesınde varlığının en derin an lamını buldu.» (3). Edebıyat Sohbetlerı BUGVNKÜ PROGRAM BALE • Köln Tanzfonun Balesl Açıkhava Tıyatrosu saat: 21.30 Toplulugun solist dansçüanndan Lında di Bona ve Chrıs Jensen çlftl TİYATRO Bağdat Hatun «Devlet Tiyatrolan» Rumehhisan saat: 21.30. • Genç Osman «Şehir Tiyatrolan» Yedıkule Zmdanlan saat: 21.30 • NEW YORK HARKNESS BALESİ Engin KARADENİZ Eşsiz Evler Tevfık Fıkret'ın en çok ev mutluluğuna değer verdığıni bilirsimz; eş dışında duyulmuş bır sevgının uç kuçuk tesadüfünden başka aşk şurı yoktur kıtabında. Cenap Şanabettuı dort kez evlenmiş ve genel aşk şurleri yazmıştır bınlerıne. Bugun Fıkretm ıcurdugu Âşıyan bütun Edebıyatı Cedıdeyı de kanatlan al tına sığdıran bır ev miizesıdır. Karşı adalarda ıse ıkisi de eşını bulamadan olmuş Hüseyın Rahmı Gıirpınar'la Sait Faık Abasıyanık'm boş koşklen durur. Huseyın Rahmi, odasmda başka bır soluğun varlığına dayanamıyacağını soyler; Saıt Faık'ın ozledıği bir eş yolunda yaşamını harcadığına ınanabılırız. Bunları düşünürken Ahmet Haşim'in yal Rauf MUTLÜAY odasında duran vüregiyle yapayalnız. Mıthat Cemal Kuntay, olen eşmın odasınaa, onun havasıyla dost sonuna kadar beklıyor yıtırdığını Dostu ıçın. «bekârdı ve bekâı tıavatını severdı . Bu yuzden hakıkı kadın dost lugunu ve cıddi bağlanışı tatmamıştı. Bu, hayatının belkı en büyuk eksıklıgı ıdı.» dıye yakınan Anmeı Hamdı Tanpınar da (5) arkadaşı Ismaıl Habıb Sevuk gibı aynı eksıklıkle gıttı bu dünyadan Abdülhak Sınası Hısar da sanınm geçmiş zaman dunyasını olü ölü yaşatan eşyası arasında öyle tek başınaydı. Orhan Veli Kanık evlenemeden oldu; belki vaktı bıle olmamıştı duşünmeye. Cahıt Sıtkı ile Zıya Osman Saba ıse butun mutluluk ozlemlerını aradıkları eşlerı bulmaya baglamışlardı. «Beyaz Ev» şiirıni okurken insan vaşammm en sonsuz umudunu görürum onda. Herhalde o ünlü Ingihz atasdzunde büyük bır gerçeis var: «Doğuda, batıda.. Her yerde e n buyuk mutluluk evdedır»; burdakı home sözunün evı de aşan bır anlamı olduğunu bılıyorum. Yurt da evden başlamaz mı? (1) Kadın. 3. cilt, 151. Türkçesi: Bertan Onaran; Payel Y. (2; Pierre Durand Karl Marx"m Aşk Hayatı, çev. Fahri Yazıcı, Sinan Y., 8 • 9. (3) Yaratıs I, 23 Kasun 1941, Hatırlama Anıs. (4) Saat 21 23 Şiirleri. De T. (5) Edebiyat üzerine makaleler, 461. FESTİVALÎN konuk toplulukHarkness Balesi için 1969 yılı ise lanndan birı de New York'ta 1964 bir başka anlam taşıyordu. Toplu yılında temeli atüan Harkness Ba luk o yıl Benjamin Harkarvy gilesı. Rebekah Harkness'in çabası bi bir bale adamınl daha kazandı. ile 1965 yılında George Skibine'nin Amerikalı eğitmen, dansor ve koelınde, topluluk yeşermeğe başla reograf Harkarvy doneminin başKONGRE dı. Rusya'da doğan ve Preobra laması ile Harkness Balesi daha • Modal Musiki Kongresl jenska, Egorova, Vilzak, Obouk bir olgunlastı. ÎTU saat: 10.00. hov, Lifar gibileri ile çalışan SkiHarkness Balesi'nin şimdilerdeki KONSER bine'nin Harkness Balesi'ne kat dırektorleri Maria Vogh ve Da• Orkestra konseri. Şef: Hîk kısı yanında bu aşta tuzu olan iki wid Howard. Topluluk, «klasik. bale uzmanı daha vardı: Alexand bale geleneklerine bağlı kalmakmet Şimşek ra Danilova ve Vera Volkova! ÎTU saat: 16.00. la birlikte dansta yeni deneylere önem veriyor. Bu konuda, Harkness Bale Okulu'nun kurucularmdan ve sanat direktorü Rebekah Harkness şoyle diyor: cSon dokuz yıl içinde gerçekten başanlı olduk. Ancak başarmamız gereken daha çok şey var. Repertuvanmızda mo dern danslara özellikle yer veriyo ruz. Giselle ya da Kuğu Gölü bi zi fazla Ugilendirraiyor. Aynca, Fransız ve Rus klasiklerine de ilgımiz çok değil. Birçok dans toplulukları bunlara yeterince yer veriyorlar. Aramızda çok başarüı ve geleceği olan genç koreograflar, besteciler ve dizayn sanatçılan var. Bunlara olanaklar tammak ve onlan desteklemek gerekli » • Türkiye • Frans» • Polony» halk dansları Kadıkoy Budak Sıneması saat: 21 30. FOLKLOR 2. Istanbul Festivalınde yer alan Fransız Resmi Sergisinden: Utrıllo'nun •Montmartre'dekı Saınt Pıerre Kilisesi» tablosu. YİRMİNCİ YÜZYIL BAŞI FRANSIZ RESSAMLARI Sennur SEZER «EKSPRESYONÎZM, evrensel sanatm eskı bır tutkusudur: K o mik veya kabadayı, trajık veya guldurucuyu, korkuncu veya feciyi en uç bıçımde çızerek, anlatımı daha anlaşılır duruma getırır. Boylece isteyerek yapüan deformasyonlar doğar. Bunlar zamanla kankature ya da düş dünyasma yonelır; baren çocuksu veya vahşıdır. Bu fışkınş, bir iç isyanın, bır intikam isteğınin ifadesıdır.» Pans Modern Sanat Müzesi yönetıcısı Jacques Lassıgne, Istanbul Festivalınde yeralan, 20. yiiz yıl başı Fransız ressamlarmın ortak ozellığıni boyle çiziyor. 1920' ler oncesının bu unlu ressamları arasında Grommaıre ayrı bır yer tutuyor. Fabrıkayı, atelyeleri, tar laları ışleyen Grommaıre, hayat ve sanat dengesıni aksatmıyor XX. yüzyıl başı Fransız ressamlan sergısı Resım Heykel Müzesi salonlannda. Buffet'den, Chagall'a, Utrillo'dan Modıglıanıye Walch'taa Dufy'ye 61 tablo sergıleniyor. Sergi Festival süresınce gezılebilir. Aynı salonlarda yer alan «îran Minyaturleri. sergisi 22 Hazıranda açıldı. Bu çağnşımlarla edebiyatımızın eş ve ev yoksunlarını, yalnız kalmış bekârlarını, düssol sevgüıleri beklemekle geçırılmiş sanatçı ömürleriyle eşlenyle bir aşkı paylaşmış kişilerini anmak istedim. Şuphesiz yakm bir zaman dilımi içinde. Başa Abdülhak Hâmid'in dizelerini alışım boşuna değil. Hakkını yaşamamış, yitirilmiş bir eşin ardından belli olur asıl kaçırılan mutluluk. Oktay Rifat'ın dediği gıbi: «Her rfakikasını ayn hatırlanm / Erenkoy'de geçen zamammın / Ruyama gırer bir arada / Istanbul, bahar ve Türkân'ım. / ...Bır yastıkta dinlenir başlanmız / Saçlanm saçlanna kanşırdı. / O güzel bir kızdı, ince, alımh / Ne giyse yaraşırdı. / ...Ağaçlar çiçekteydi / Türkân'ım sağ, beraberimde. / Kalbim sevda içindeydi / Istanbul bahar içinde.» (3) Paylaşılan dünya böyle bir gençlik aşkı da olabilir; Hâmid'in belirttiği gibi ikiz ruhlaOtuz dokuz dans sanatçısının rın analık babalık ortakllğı, bır yer aldığı Harkness Bale'sinın yaş birının varlığıyla rahatlık v e ortalaması yırmi bir! Topluluğun dirlik, sevinçte v e uzüntüde eşdans uyelerınden biri de Turk! lık, kardeşlik duyguları içinde Hepimizin yakından tanıdığı bale O yeni erkek; kuşağı ki hayataşkın bütün hazları, analık, evdansör Tanju Tüzer, topluluğa lannda hıç bir zaman parayla lâthk, arkadasbk da. Değişık 19T0 yılında solist olarak katıldı. sattn alarak veya sosyal yapıeşlerinin hepsine hemen aynı Ankara Devlet Balesi'nde dört yıl nın oynaklığından yararlanarak guçlü lstekle bağlanmış olan dans eden sanatçı, oğrenimini Fe bir fcgrfmın terkini sağlamanın Nâzım Hikmet'in dizeleri, yaderal Almanya'da sürdürdü, olanağını bulamıyacaktır. O ka şandıklan zamanın bütün içtendın kuşağı ki gerçek aşk var ol liğini taşır: «Ne güzel sey hamadan ne bir erkeğe teslim oltırlamak seni: / ö l ü m v e zafer ma zorunda kalacak, ne de sev haberleri içinden, / hapiste / digini herhangi bir aynlığın sove yaşım kırkı geçmiş i k e n . / nunda ortaya çıkacak ekonomifc Ne guzel sey hatırlamak seni: / sıkıntılann endışesıyle reduetme Bir mavi kumaşın üstünde udurumuna duşecektır. Bu insannutulmus olan elin / Ve saçlalar var oldukları zaman, bugun rında / Vakur yumuşaklığı caonların ilerde ne yapacaklarına nımın içi Istanbul toprağmın.. / ISTANBUL Festivalı programında evvelce bugün saat 11'de daır duşunduklerımızı hiç mi hiç îçimde ikind bir insan gibidir merak etmıyeceklerdir. Kendi seni sevmek saadeti». «Kitap olarak gösterılen ve «Modal Müftdetlerini ve her bırinln haokurum: İçinde sen varsın / zık Kongresı» dolayısıyla düzenŞarkı dinlerim / İçinde sen. lenen Istanbul Devlet Opera Or reket tarzını yargılamak için kendılerıne özgU kamu oylarını Oturdum ekmeğimi yerim: / kestrası'nın şef Hıkmet Şimşek yaratacaklardır..» (2). Bu saKarşımda sen oturursun, / Çayonetimındekı konseri bugun tırlan anan yazar şöyle sürdühşırım: Karşımda sen. / Sen ki Maçka'dakı Maden Fakültesi sarur sözlenni: «Stendhal'in yazher yerde hâzır u nâzınmsın, / lonunda saat 16'da venlecektir. aıgı gibı gurur aşkı, şehvet aşkı Konuşamayız seninle, / DuyaProgramda Tiırkiye, Mısır, Iran, yahut zarafet aşkı olup olmadımayız sesini birbirimizin: / Sen Bulgar bestecıleruıin, kendi ulugına bakmaksızın mumkun olan benim sekiz yıldır dul karımsal müzıklerinden esınlenerek en büyuk soğukkanlılıkla Mant'sln..» (4) yarattıklan yapıtlar yer almakın aşk hayatım anlatmaya niyet tadır. Simone De Beauvoır'ın, ünlü esennde, butun yanılgılar, yanlışüklar, zorlamalar dışında ışte bu çeşıt bır çıfti aradıgını hatırladım: «AŞK anlayışı, özgur cınsel yaşamın doğurdugu guçlukler tekeşhliğe ıter kadını... Ikı ozgür varlığm kurdusu on?\ yaşam gerek kadın, gerek erkek içın bir zengınlık kaynağıdır ve ıki cıns de kendi bağımsızlığının guvencesini eşinın bırşeylerle uğraşm£sında bulmaktadır. Iktisadi açıdan kendi kendine yeten kadın, kendi kölelığinın fıdyesi olan evlılık boyunduruğundan kurtarmaktadır kocasını. Erkek titız bır iyi niyete sahipse, evli ya da sevdalı çiftlerde, karşılıkü bir cömertlik içinde tam bir eşıtlığe kavuşmak müm kün olmaktadır..» (1). Hemen ardmdan da Engels'in göruşleri geldi aklıma. Ona göre çıkarın, bencilliğin, kazanç hırsının ortadan kalktığı yeni bir toplum, monogaminın en ustün şekliyle doğuşuna tanık olacaktır: «Yeni bır kuşak yetiştiğ» zaman kendıliğınden karar verilecektır. Aşk Evliliği Şürde Eşler nızlığı gelıyor aklıma. Arkadaşlarının şakalanna kurban edılen aşk arayışlarmı, evlıhgı o kadar ısteyıp cesaret edemeyışuıı, ölumunden uç gun once kendısıne bakan kadını nıkâhlayışuıı hatırlıyorum. Yahya Kemal Beyatlı muzesının eşya tenhalığı da, bekar geçırilmış bır yaşamm urunsuz huznünü yansıtıyor. Bır otel odasından alınmış kuçuk masa, hasır koltuk, bırkaç kat elbıse, bıraz kıtap... ömer Seyfettın, aynldığı eşinın başkalarıyla gezerken attığı kasıtlı ve şuh kahkahalarla üzgun; Kemalettin Kamu bir otel ULAŞTIRMA BAKANLlClNDAN Asağıda derece, linvan ve niteliklerl eösterllen todrolara sınavla Devlet Memurluğuna ilk defa girecekler arasından tahsil durumlarma eöre alabilecfcklerl maaşla MEMUR ALINACAKTIR 1 Sınavlar 22.7J974 günü saat 93O"0a Ankara'da Bakanlık binasında yapüacaknr. 2 tsteklilerin aynca 657 Sayüı Devlet Memurlan Kanununun 48. madesindeki oltellkleri taalz olmaları gereknektedlr. 3 îsteklilertn Ankara'da Bakanlık Personel Dairesi Başkanlığından, Taşra'da Marmara (îstanbul) Bölgesl Limaa ve Denizişlerl MUdürlügünden temin edecekleri tş Isteme tormunu doldurmalan ve 9.7.1974 sünfl mesal saaU sonuna kadar Bakanlık Personel Dairesl Başkanlıgma vermeleri veya eöndermeler) gereklıdlr Postada gecikmeler dikkate alınmaz. 4 İş isteme formlanna) incelenmesi sonucu sınava girebilecek veya giremiyeceklere keyöyet yazüı olarak bildlrüir. Olumlu cevap alanlar bu cevap yazısı Ue sınava girerler. Ünvanı Uzman D E R E C E L E R 8 a 10 11 12 13 14 15 Sınıfı 3 Teknils Toplam 3 NiteUk tnşaat, Makına, Karayolu Tralik, Elektrik Elektronık Y Müh. veya Müh Yü&. Denizclulc O kulu mezunu (GUverte) Slyasal Bilgtler, HukuK ve tktisat F&fcültelen tTÎA, ODTÜ tdarî tllmler, Bogaziçl Onlversltes) fşletme veva tktisat bölümü mezunlan. YOk. DenlajUllc Okula mezunu (GUverte) Ortaokul mezunu. Ortaokul veya tlk okul mezunu (Ortaokul mezunlanna öncelik tamnırj Şef. Suuf Amirl. Denet Memuru, Uemur unııan 1 6 Genel I d . MODAL MÜZİK KONSERİ BUGÜN 16 DA G. SJCr. Uzman Yardımcısı Denet Memuru Daktılo 1 Teknlk 6 1 Gene) îdL Genel îd. 1 1 5 17 Basın: 17178 5140 Günün kitapları BEKİR YILDIZ'IN SUNAR bütün eserleri CEM YAYINEVt'nde (7. basım) (7. basım) » KAÇAKÇI ŞAHAN » REŞO AĞA Fakir Baykurt 1974 Sait Faih Ödülü *^^^ ^^BMM ta^^bJ^^ ^ ^ ^J V,^ (^J bâl ^J ÇJ AbbasSavar T3.\c* • Genel Dağıtım: DEDA, Cağaloğlu Yoku?u, Kemaliyo Han, 4/14 Istanbul 0 Ankara Dağıtım: HAT KİTABEVİl Sosyal Sitesi, 2. Çarsı K a t 8 Kızılav ANKARA ve t Kara Vagon # Sahıpsizler • Harran 0 Evlihk Şırketı • Beyaz Türkü • Alman Ekmeğı CEM YAYINEVt, CAĞALOĞLU ISTANBUL 2. Baskı, 20. Bin REMZI KİTABEVİ ISTANBUL 1 TEMMUZDA ÇIKIYOR BÖZLEM YAYIUARJ barbiana ^ Sınıfta kaianlar ne oluyor? S T ^ z l e y e n Mecburi eğıtıme = ^nerıler. 12 MART ÖFKEL GENERALLER VEİSKENCE acıpara REDHOUSE SÇZUUĞIÜ ingilizce^turkçe TFST ROMuJM ARMAÖNNI ,2baskı roman» I5lira VII K İ ATI 3baskl GİZLİ DİNLEME Enis COŞKUN Amerika'da Watergate, Türkiye'de Ecevıt'ln ücretsiz telefonu ve Sıkıyönetim Mahkemeleri... Telefonunuzdan yatak odanıza kadar sızi dınleyen casus kulaklar... MAT Tayınlan Cağaloğlu/lsıanbuJ imparatof dan sonra 27mayıs tan buqüne kadar tkjımiz dönemlerin ilqinç MAY YAYINLARI \ CANŞENLİGİ ABBAS SAYAR'ınyeniromanı ^eyayınları TÜRK DiL KURUMU1Q"7Q ROMAN ARMAGANI l>7 f O Türkiye Muhasebe Uzmanlan Derneği Yayınları: Orta VadeU Krediler 70. TL. Türkiye'de Muhasebe üzmanlığı Mesleğl 25. » Bılânço ve KârZarar 3ü. > Sanayı Işletmelerınde tşletme Sermayesi ve Analizı 35.» ödemeli İsteme Adresi: PJC. 508 Karaköy • ISTANBUL Telefon: 48 42 27 BUTÛN DÛNYRDfl REDHOUSE Pos*a Kutusu 142 Istanbul. T ü r k i y e REDHOUSE SOZLÛGÜ YAYff^EVı