Katalog

üniversite aday ları SîZISeNDEFAUYARlYöRUZ! aynen vsya beraei' olatak vecozumien acihafika kftaömazı aktoKn»? Ancak ÖL« kstaçia cofc kşa ?3fflafsda cafeşarafc ; çfjsiei yetenek îesîfer;ra tkşjru oiarak • «şvapiandırabifşiraz £ R N m m i RK.1Î Fafihteî^&ıijel 25n45. V£ ! a^eswâden38lra Postt odenKb ıstejW 51. yü, sayı: 17918 umhuriyet Kurucusu: YUMJS NAD1 20 Haziran 1974 Perşerabe «Her kadın ve erkeğın muhakkak okuması gereken kltap» SİMONE DE BEAUVOİR KADIN 3. BASKI Turkçesi: BERTA.N ONARAN Üç cilt Takımı 57,5 üra PAYEL YAYINEVİ P.K. 889 ISTAJVBÜL Hükümet Petrol Kanununu değiştirmek için yetki isteyecek • DEVLET SANAYÎ VE lŞÇt YATIRIM BANKASI"NIIî »A KANUN GÜCÜNDE KARARNAME ILE KÜRULMASI AMACIYLE YETKÎ KANUNU TASARISI HAZIRLANDI ANKARA, (Cnmhnriyet Bfirosn) Petrol Kanunu, günün şartlanna uyrnadığı için çıkarüacak kanun gücündeki bir kararname ile değıştırilecek, Hükümet bunun için önümuzdeki günlerde Meclisten kararname için yetki isteyecektir. Oteyandan «Devlet Sanayl ve îşçi Yatırım Bankası» adiı yeni bir banka kurabilmesi için Hükümete kanun kuvvetinde kararname çıkarma yetkisi veren kanun tasansı belli olmuştur. Petrol Kanununun değıştirılmesı yetkısının alınmasından sonra yetkıli kaynaklardan öğrendiğımize gore, özellikle yabancı petrol şirketleri ve nlinerılerin gerektığınde kamıılaj tınlmasını kolaylaştırıcı hükumler getinlecek, devletin halen ya bancı şirketlerden aldığı onikıde bir oranındaki «devlet payı» yuk seltilecektir. Bu oran petrol Ure | ten ba2i Ortadoğu ülkelerindo yüzde 60'a kadar çıkabılmektedır. Petrol üreten ve dağıtan ulusal kuruluşlar bir bolding içe rısınde birlestırllecektır. Çıkanlacak kanun gücündeki karamaroe ile, yabancı sırketler ıçın tanınan kur garantısı de kaldınlacaktır. Bu şirketlerın kâr transferleri, sermayeyi getırdiklcri zamandakı para değeri üzerinden islem görecektir. Enerji ve Tabil Kaynaklar Ba kanlığmda tekrük seviyede kurulan bir komısyon, Petrol Kanununda yapüması gereken değişiklikleri saptamak üzere çalışmalanna başlarruştır. NATO Bakanlar Konseyi, TürkYunan ilişkilerini önceki gece gizli oturumda ele aldı Luns'un önerisi üzerine yapılan toplantıda, Güneş, sorunun hukuk ve dostluk ilkeleri ile çözümlenmesi görüşünü tekrarladı KORUTÜRK'ÜN GEZİSİ S Ü R Ü Y O R Gökçeada ve Bozcaada'yı ziyaret etmiş, bu adalara yaptığı ziyaret sırasında Deniz KuvveÜerinin düzenlediği bir tatbikatı da izlemişür. Dün sabah Çanakkale Valisi ile Belediye Başkaninı ziyaret eden Korutürk, saat 09.30'da «Gayret» muhribi ile Gökçeada'ya giderken, izlediği tatbikat sırasında il yöneticilerinden Çanakkale'nin sorunları hak(Devamı Sa. 7, Sfl. 7 de) Cumhurbaskam Fahri Korutürk, dün Sağduyuya Çağrı JIi Epitim Bakanı Mustafa Ustündağ hakkında verilen gensoru öner grsinin geri çevrilmesi ile ülkemiı hesabına tehlikeli gelişmelere yolaçabilecek yeni bir bunalım «şimdilik» önlenmiş oldu. Bu sonuca vanlmasında CHF. yöneticilerinin kesin tutumu başlıca etkenlerden biri olmuştur kuşkusuz. Ecevit hükümeti kurulduğu zaman «yapıcı muhaletet» vaatleriyle ortaya atılan parti lerin aradan daha birkaç gün geçmemişken CHP MSP ortaklığmı, çökertmek üzere nasıl in' safsir bir saldınya kalkıştıklarını hatırlarsak önceki günkü olumln sonur için «şimdilik» deyimini kullanmakta hsklı olduğumuz kenüiliğiııden anlaşılır. Genel af yasasırun oylanması sırasında 20 MSP'li müslüman karıleşin koaJisyon protokoluna aykin olarak muhalefetle birlik davrar.maları bu sonuncutan adam akıllı umutlandırmıştı. Onun içîn hep bir araya gelerek MiIIî Eğitim Bakanını kendilerine boy hed.fi seçtiler. Bakanın arkasında asü büyük hedefin CHP MSP ortaklığından baskası olmadığı besbeiliydi. Muhalifler 20 saygıdeğer müslüman kardeşi gene peşlerinden sürükleyebileceklerini düşünüyorlardj. Başbakan partisinin kesin tutnmunu hiç bir kuşkuya yer vermez biçimde açık lamakla duraksamau MSP'lileri nyardı, böylece ülke sorunlannın bu denli birbiri fistüne yığıldığı nazik bir dönemde nerelere varacağı, nasıl çözümleneceği bilinmeyen bir hükümet bunaUmı da «şimdilik» önlendi. Ama biz gene de muhaliflerin bu yenilgiden sonra bir süre olsun rahat durarak hükümete çalısma ve iş görme olanağı sağlayacakJannı biç sanmıyoruz. Talu yönetiminin bilerek, isteyerek ertelediği zam kararlannı cesaretle almış ve uygulamış bulunraası yüzünden Ecevit hukümetini köseye kıstırdıklarma inanan muhalifler bundan böjle de boş durmayacaklardır. Ülkemiz ekonomisini, çıkmazdan kurtararak yörüngesine oturttnak, üreticiye, isçiye, memura, dar gelirliye daha üstün bir yaşam düzeyi ha zırlamak üzere hükümetin bir ta kım olumlu girişimlere başvuracağını muhalifler iyi bilmektedirler. Bu girişimlerîn kendilerini ve temsil ettikleri çevreleri rahatsız edeceğinden knşkulari yoktur. Onun için ne yapıp yapma Iı şu ortaklığı bir an önce yıkma Iı, yıkıbncaya dek de hükümetin çauşmasına engel olmalıdır. Yeni yeni gensoru önergeleri hazırlandığı baberlerini auyoruz. Önceki gün Meclis kürsüsünden konuşan bir CGPIi sayın sözcü, Mustafa Üstündağ hakkındaki gensoru önergesi reddedilse bile aynı konu ile ilgili olarak bir Meclis araştırması isteyeceklerini açık açık söyledi. Bugün bir gensoru, geri çevrilirse öbürgün bir gensoru daha, o da olmazsa bir Meclis araştırması, uaha daha olmazsa kavga, gürültü, dörüş. tllâki hükümet eli kolu bağlı, sabahtan akşama Meclisteki yerinden kıpırdamasın, bütün vaktini, yargıç karşısında ter döken sanıklar misali, muhaliflere hesap vennekîe geçirsin. Rica ederiz, bu koşullar altında iktidar iş görebilir, sakin kafa ile programını uygulayıp ülke sorunlanm ele alabilir mi? Yapıcı muhalefet olacağız vaadleriyle orteya çıkanlann yapıcılığı bunun neresinde? Yapıcıukları bu ise ya yıkıcı olsalardı ne yaparlar dı acaba? Bir Fransız bilginl «Her millet lâyık olduğu hükümete maliktir» demişti 18. vüzyıl başlannda. Şimdi bu sözü «Her millet lâyık olduğu muhalefete maliktir» diye değiştirmemiz mi çerekecek, dersiniz? Doğrusu, biz Türk ulusunun daha anlavıslı. daha olRun, daha \urtsever bir muhalefete çoktan bak kazandığına inananlardanız. I OTTAWA Türkiye ile Yunanistan arasındaki kıta sahanlığı konusundaki uyuşmazlık, NATO Bakanlar Konseyinın kapah oturumlanndan ayn olarak önceki gece yaptıgı gizli toplantıda eln alınmış, NATO Genel Sekreteri GUNEŞ, TETENES İLE DÜN GÖRÜŞTÜ Hikmet GÜRKAYNAK Joseph Luns iki ülkenin aralann daki uyuşmazlığı görüşme yolu ile çözümlemeye çağırmışür. Ottawa'da bulunan gazetecılere gore, NATO bir uzlaşmaya varüması ıçın ikı taraf uzerinde Adalet Bakanı, seçim sisteminin 6 esas noktasmda değişiklık yapılacağını açıkladı ANKARA Adalet Bakanı Şev ket Kazan, Seçim Kanununda ya pılması düşünülen değişiklıkler konusunda yaptığı açıklamada, çalışmalann altı noktada toplandığını söylemiştir. Hükümet programında, seçim mekanizması açısından bir takım eksüdiklerin düzeltüeceğinin yer aldığını belirten Adalet Bakanı Şevket Kazan, 6 noktada toplanan değişiklik çalışmalanru şoyle özetlemiştır: «(T) Orta öğretime devam zorunluğu olmayan 18 yaşını doldurmuş gençlere oy kullanma I hakkının tanınması. CT) Yabancı memleketlerdeki vatandaşlanmıza bulunduklan yerde, oy kullanmalarını sağlayacak imkânlann arastırüraası ve sUtusunun tanzım edümesı. (T) Seçmen kütüklerinde oy kul lanma sırasındaki hüeleri önleyicı bazı değışıkliklenn yapılması. Bu meyanda nüfus cüzdanı üzerınde yapüacak bır revizyonla bu imkânın sağlanması. (î) îştirak oranını yükseltici imkânlann getirümesi. öncelikle, temel hak ve hürriyetlen zedelemeden vatandaşlan oy kullanmaya sevkedıcı hukuki tedbırlerın alınması.. (S) Oy iptalıne sebep olan hadi selerin yenıden gözden geçirilmesi, mümkün olduğu kadar geçerli ıptal sebeplennın muhafaza edılerek bırtakım kevfılıklerin sergılenmesıne sebep olan amillenn. bertaral edılmesi. (S) Sıyasl parti sözcülerının seçim propagandası sırasında t«levizyondan da yararlanabılmeleri. Çalışmalara katılan arkadaşlarm siyasi tercıhlere konu olabile cek degısık alternatiflen de ıhtiva eden mettn, önümusdeki hafta herhalde Bakanlar Kurulu na getirileeektır.» (a.a.) baskı yapmaktadır. Türkiye üe Yunanistan arasındaki anlaşmazlığı NATO Bakanlar Konseyine götüren Luns, gızh oturumda yaptığı konuşmada, bu durumun «üzücü» olduğunu (Devamı Sa. 7, Sfl. 7 de) Teşvık Teşvık dedıkleri Hasan CEMAL Kırıkkale'de selden yüzlerce ev yıkıldı, 4 kışı boğuldu ANKAR.\, (Cumhuriyet Bürosu) Sağanak halınde yağan yağmur ve dolu dun Kırıkkale ilçesınde can ve mal kaybına yolaç mıştır. öğleden sonra başlayan yağmurun meydana getirdiği sel bas kuıından geç saatlere kadar en az 4 kişının öldügü ve yüzlerce evın de yıküdığı büdinlmiştir. Sağanak halindeki yağmur dün Ankara ve civanndaki bazı kent len de basmıştır. Ankara'da TBMM binası da su baskıruna uğramıştır. Meclıste AP kulısi olarak bılinen holün üst katmdakı camlı bölümden içeri dolan sular merdivenlerden ve kulisin tam üstündeki boşluktan aşagıya akmıştır. Sular, AP kulisi yan ka pılarından Meclis Genel Kurul salonunun içine kadar gırmiştir. özellikle gecekondu bolgelerindeki bazı evler ile mağazalar zarar gormüştür. Kırıkkale'de saat 16.30 sıraların da başlayan sel baskınında, Ankara'daki ilgılüere telsizle 4 kişi nm can verdiği ve yüzlerce evin yıkıldığı bildirilmıştir. Özellikle resmi daireler ve Sanayi Çarşısında hasann büyük olduğu belirtümiştir. Şehirdeki maddl zararın 10 milyon lıra olduğu, telefon ve elektrik şebekelerinin felce uğradığı açıklanmıştlr. Kırıkkale'ye yiyecek ve giyecek gonderilmiş, Vali Şerif Tüten, Kırıkkale'ye gıtmiştır. Banka konusu Yurt dışında çalışan işçilerimizin tasarruflarmı değerlendirmeye öncelik veren, bu nedenle de ortakları arasında özellikle yurt dı şında çalışan işçilerimizin bulunması öngörülen Devlet Sanayii ve İşçi Yatınm Bankası ile ilgili yetki kanun tasansında yer alan belli başb hükümler özetle şöyledin (Deramı Sa. 7. Sfl. 5 de) Büyük yolsuzluklar Maliye Bakanına iletildi Deri giysıler Batı kentlerinde daha fazla moda olmaya başlamış son yıllarda. Derı ceket, palto, mantoya olan talep buyük artış kaydetmiş... Türkiye'de bu işle uğraşanlara da gün dogmuş bdylece. Çünkü ülkemizin koyunu bol, üstelık de derisi çok makbulmuş... thracat hızla gelismiş. Hem de nasıl! tanayı ürünleri ıhracatmda en büyük artış bızı ceket, manto ve palto kalemıne aıt olmuş. 1973 te bır önceki yüa oranla yUzdc 100'ü aşan bir artış kaydedilerek 42 milyon dolarlık üıracat gerçekleştirilmış . Siyasal iktıdarlar da bu başarıya kayıtsız kalmayıp, aksme «ihracatta vergı ladesı» dıye bılüıen tesviksel uygulamayla des tek olmuşlar 1 milyon 600 bm dolara kadar ınracat yapanlan yüzde 10, bumı asanlan ise yüzde 20 oramnda vergı iadesıyle ödüllendimıişler. Örneğın 800 bın dolarlık ıhracat yapana : Bır yüzde 10 da benden hakettin, al sana 80 bın dolar daha, demişler. Ya elinde, diyelim ki, 1 raüyon 400 bin dolarlık bir parti inraç malı bulunanlar ne yapmiş lar?... Adamcağızın, 250 bin dolarlık bır parti malı daha olsa devletten yüzde 10 yerıne yüzde 20 vergı iadesı koparabilecek. Yanı 140 bin dolar yerine 330 bin dolarlık teşvıkten yararlanacak. Bu durumda ne yapsın, pıyasayı şöyle bir kolaçan edivermiş: Mehmet Bey, 250 bın dolarlık bir parti mal ihraç ediyormuşsun!.. Evet, n'olacak? Benim de 1 milyon 400 bin dolarlık bir parti malım var da. Evet.. Yalnız başına üıraç edersen 25^ bın dolar ıçın yüzde 10, yanı 25 bın dolarlık ıade alacaksm. Senın partıyı de bırak ben ihraç edeyım ve bır 50 bin dolar daha vereyim sana, tamam mı? (Devamı S». 7 Sü 4 de) ASGARÎ ÜCRET KOMİSYONU YENIDEN ÇALIŞMAYA BAŞLADI ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Asgari Ucret Komısyonu dun saat 14.30'da yeniden toplanarak, saptanacak yeni asgari ücretlen görüşmeye başlamıştır. Dünkü göruşmelerde taraflann yazılı olarak Komisyon Başkanlığma verdiği görüşler tartışılmıştır. Öte yandan öğrendiğimize göre, hükümet halen 4 bölge olarak uygulanan asgari ücretlerı, iki bölgeye indirmeyi kabul edecek ve bu bolgeler içüı 3840 asgarî ücret önerecektir. Buna kar şüık Komisyonun işçi kesimi, dün Başkanlığa verdikleri yazı Iı görüşmelerinde 1. Bölge için 45, 67, tkınci Bölge için 41, 30 lıra asgari ücret önennişlerdır. Hükümet üyeleriyle, işçi kesimi nin tekliflerinin yakın olması anlaşma ümidıni güçlendirmektedir. v I ÖĞRENCİLER OTOBÜS ZAMMINI PROTESTO ETTİ Otobüslere yapılan son zammı protesto ıçın, dun bır grup unıversıte öğrencıM, Fen Fakultesi önündekı yolu keserek, bır sure trafığı durdurmuşlardır Yerlere oturarak, Lâlelı Fen Fakültesi önündekı dortyol ağzını trafığe kapatan oğrenciler. yere «Eraperyalızm kovulmadıkça zamlar surecektır» yazısmı yazmışlardır. Ögrencilerin ellerınde «Petrol şirketleri mıllileştirilmelidir», «Otobus değıl, ozel otoya zam», «zamlar halktan değıl, sermayed'en koparılmalıdır», «Sermayeye değıl halka hızmeU. «Kredıler 350 lira ıdı 500 lıra oldu, yol parası 50 üra idı 150 lıra oldu» yazıları bulunan pankartlar dikkati çekmiştir. Saat 12 sı ralarında trafıği kesen oğrenciler bir sure oturduktan sonra yolu yenıden açmışlardır. öğrenciler ayrıca otobüslere yapılan zammı protesto için bir gun once kendılerıyle gorüşmeyl kabul etme yen Belediye Başkanı Ahmet Isvan'a, pasolarını gondereceklerini açıklamıslardır. Kooperatifler Bankası kurulmasına yetki veren tasarı parlamentoya gönderıldi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Halk Sektörü ile llgüi nazırlık çalışmalan Bakanlar Kurulunda son aşamasına gelmıştir. Hükümet, bu çalışmalarla ilgili olarak, halk sektörünün başhca kuruluşlanndan bin olacak. Kooperatifler Bankasının kurulması için hazırladığı yetki tasansını C'VJI parlamentoya sevketmiş tır. Millet Meclisi Sanayi Komisyonunda onümüzdeki günlerde, incelenmeye başlanacak olan yetki tasansı hükümete Kooperatıfler Bankasının kurulması için ka(Oevamı Sa. 7. Sfl. 5 de) Bursa'da da 1500 işçi direnişe başladı PAYAS'TAKÎ DEMİR ÇELÎK FABRÎKASI İNŞAATINDA ÇALIŞAN 10 BÎN ÎŞÇÎ DÜN DE ÎŞBAŞI YAPMADI BURSA, (Feridun Evrenosoğlu) Sanayi bölgesındekı 4 ışyerinde 1500'e yakın ışçı dun sabah direnişe geçmış, Nakılsan Otomobil Fabrikasında da 3 aydas ben devam eden toplu ış sozleşmesı görüşmelerirün çıkmaza girmesi üzerine, Çağdaş MetalIş sendikacılannca alınan grev kararının uygulanmasma geçilmıştır. Nakilsan'daki greve 80 işçi katılmaktadır. Çağdaş Metal Işçileri Sendikası Başkanı Ismet Çantekın. Karsan, Turk Robert Bosch, Van Pres Döküm ve Kauçuk Sanayı Fabrikası ile Taysan Taşıt Sanayu işyerlerinde başlatılan direnişe sendikalı ışçılerin yasal hakları nın ışverence çığnenmesınin ve toplu işten çıkarmalann neden olduğunu açıklamış, sadece Nakılsandan 45 işçi ve 3 ışçı temsılcisinin kânunsuz olarak işlerine son verildiğini öne sürmüş OLAYLARIN ARDINDAKİ GERÇEK Aşil'in Topuğu Türkiye'de geleneksel politikaya göre dı? tehlikeler kesiminde muhalefetle iktidarın hemen bütunleşmesine alışılmıştı. Bu kez Cumhuriyet tarihinde ilk olarak geleneğin dısına çıkümıştır. Ülke miz bir savas geriliminin içindey ken Ankara'da Hükümeti düşürrae çabalaruıda muhalefet partileri bütünlesmişlerdir. Olay bu bakun dan ilglnç bir nitelik taşıyor. Ecevit Hükümetinin buna rağmen engeli aşmasi ve köşeyi donmesi önemlidir. Ne var ki önümüzdekj sonbahara kadar zaman kazanmış olan Ecevit'in koalisyonun yapısmda gittikje daha çok beliren birbirme zrt Od eğilimi nasıl bağdaştıracağı sorunu çözümlenmiş değildir. 1974 dünyasında ve Türkiye'de isbaşında bulunan bir Hükümetin öncelikle ekonomik sorunlarla başının dertte olması beklenirdi. Ecevit'in gelir gelraez yaptığı zamlarla dengeyi sağlayıp zaman kazanması, hiç kuşkusnz bu yoldaki problemlerin çözümlenmesi anlamına gelemez. Enflasyon durmamıstır, durdurulması da zor> dur. Ama ekonomik konularda *•• (Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) Şehirhatlarında tek tıp bıiet ve aylık kaıt sistemi uygulanacak Denizcilik Bankası Şehir Hatlarında kullanılmakta olan bütün indirimli büetler birleştirüerek indirimli tek üp büet ve aylık kart sistemi uygulanacaktır. Ilgilılerin verdiği bügiye göre bugun Şehır Ilatlan Işletmelerinde 429 ayn büet ve aylık kart kullanılmaktadır. Bu kadar çok çeşit **let ve kart kullanılması hem ı* "'ınenin baskı giderlerini yukse'tıijekte, hem de bir çok avn gışe, geçış yen ve turnike ya (Deyamı Sa. 1. Sfl X de) tür. Politikanın Emrindeki Futbol DERLEYEN YALÇIN DOÛAN 4. SAYFAMIZDA Dün sabah fabnkalara gıden işçüenn ışbaşı yapmıyarak, eyleme geçmelen uzenne, ışveren temsılcılen, hareketın kanunsuz grev niteliğı taşıdığını öne surerek Savcılığa başvurmuşlardır. Çağdaş Metal Işçileri Sendıkası Başkanı Ismet Çantekın ise, Genel seçimlerden ve özelhkle Ecevit Hükümetinin kurulmasından sonra soz konusu ışyerlerinde, işçilere baskı ve şiddet yöntemlennın yogunlaştığını, sendik?tı ışçilere hayat hakkı tanmma dığını ve toplu işten çıkarma olaylannm endışe verici biçünde geliştiğini iddia etmiştir. > cevit koalisyonu 231 oyn ra•hatça sağladı ve gensoru o•nergesi reddedildi. Olay, çoğu çevrede koalisyonun başansı ve sürekliliği açısından iyimser yansımalar yarattı. Hiç kuşkusuz Hükümet bir köşeyi donmüştür. Başarı, Başbakanın gensoru konusunu bir Hükümet sorunu saydığını kararlı biçimde belirtmesiyle olanak kazan mıştır. Olaylar Ecevit'in itibannı kanıuoyunda yükseltecek biçimde gelişmiştir. Ege'de Hükümetin tutumu ödünsüz, ve yabancı petrol kumpanyalan karşısında kararbdır. E Payas'taki direniş sürüyor ADANA, (Cumhuriyet Güney llleri Bürosu) Pavas'ta ya pım halınde bulunan 3 DemırCelık Fabrıkası işyerınde 20 mü 'Devamı Sa. 7. Sü. 5 de) Süleyman Bey Allgemeine Zeltung gazetpsine hükumetlmiz) suçlaran bir beyanat verdi Basm NADİR NADt MUHALEFETİN İC POLİTÎKASI VE DIŞ POLİTİKASI ~