Katalog

CUMHURÎYET 1 Haziran 1974 ABDULCANBAZ TURHAIM SELÇUK 7ATİH Öij* AVU< YriMK!,., tf&K YA^fl NELER YAPMADIK! 27 Mayıs'ın 14. yılında Sosyal Hukuk Devleti ŞAKİR BALKI 35 Bent de geçln blr kalem, oldu mu? Husnü Bey, Batıyoruz Kâmil'in dibine •okuldu. Fiskoı ettiler. Bekır Usta da onlara yan yan bakıyordu. Hüsnü Bey, Bekir'i göstererek: Kâmilclğim, bu Bekir var ya tam «iyasî ha! Bugune kadar nasıl da mebuı filan olamamış hayrettir. Bekir Usta kızdı: Tomacı oldum, fena mı ettim yanl? Zurnacı olsaydın daha lyl olurdu! Kaşınma moruk, kaşmma... Sen renksizsin, ne o «bana jör» hava hoş ..» Senl gidi »eni... Hadi oratfan, yivi setl bozulmus plik gibi gıcırdama! Ben işimi bilirim. Hele bir ygnn olsun bakalım... Bundan g&ynsını Bekir Us'a anlatıyordu: « Yoo, kim ne derse dss!n, bu Dervis Bey Ermiş Bey çıktı canım!... Biz nepimiz kararlıydık onun partisüıe yazılmamak için. Bundpn sonra Derviş Bey ne söylerse böy\"sin kavuk sallamayacaktık! Bızim Ahlâk Zaoıtası hüsnü, bu görevden emekli Hüsnü Bey de pelc yabana atılır adam değildı. Onun sözleri de sözdil yani... «Bizim partiye kllıt nü vuruldu ki, gidip Derviş Beyın partisine k3yıt olalım?» Neyse, vardık bu Derviş Beyın huzuruna. Kendisinl naza mı çekti, bizi bır saate yaicın kapısmda bekletti durdu. Bizi kapukulu ettı ya, ama hiçbirimız de «eee! .> yetti bu artııc» demedik gitti Bir önceki gıbi sa'apuryalar gıbı girmedık odasına. Bizi görür görmez Karakoı duvarna benzeyen yüzü nasılsa biraz gtildü. Hoş geldinız!.. dedı. riıç Kustra bakmayın, dedi, başkentle görüsüyordum, dedi... Bizım Genel Başkan bana oir şevıer danıştı. Ah bu ülkenin işlerı, ah bu gidiş efendım1 Bizim Genel Başkan biriyle takısmış da bans ne yapayım diye soruyordu... Benden akil istıyordu. Durmadan konuştu konuştu DU Derviş Bey Yahu yine mi dillerimız tutuldu. yine mi aklımız karıştı? Bize ne hal oldııysa oldu.'Yarım atımlık adam bizi yine karşısında sustalı aptal maymunlar gibı tutuyordu' Hepimizi bır bır gözden geçirdikten sonra: Size çok güveniyorum.. dedı. Hüsnü Bey kazık gibi sö? etti: Beyefendi, biz çok kararlıyız! Oh, buna çok sevindim. Kararlı insanlar zararlı olmazlar! Bizi hiç kimse karannuzdan döndüremea. efendim... Sız tam benim aradığım Kimseıersıniz. Kararsız insanlan hıç sevmem nedense... Bizim içln ölmek var, dönmek yok Derviş Bey! Bana göstermiş olduğumız yakın ve ncak ilgiden ötürü siae ne kadar tesekkür etsem azdır. Bravooo!... Bundan sonra bizi ldmse yolumuzdan döndüremez... Tabii, elbette. Erkek olmaJt kolay mı?.. Ne demek''.. Kimin haddine? Hacı Yakup Efendi de konuştu: Derviş Bey, bizim Kıblemiı belll, bl« dönmeyiz! Batıyoruz Kâmil Bey elini kolunu aaüadı: Biz kaçın kurasıyız, zaten döne döne bu hallere dilştük. Dönmeyiz, vallahi de dönmeyiz. Derviş Bey: Beyefendiler, diye sözlerinı sürdürdü. BI. zim partide sizin gibi altlı başınıa vüz adam olsaydı, seçimlerde sllme giderdiK. Keşke çok daha önce sizin gibi aklıevvel adan.ıarla tanışmıs olsaydım! Nerede a beyler şıır.dı sizin gibi memleketsever adamlar? Sizin böyle kararlı kesin olmanız benim gözlerimi yassrttı! Yoo, simdi bize diyecekler ki sıkılmadnn mebus pazan kurdular. Adam ayarttıUr. Biımem kimleri satın aldılar. Siz kendi dümpnmtze bakın, kulaklannızı tıkayın. Bunlan bir düşürlirsek yasadık gitti. Birden konuşmasını kesti. Piz de boyun. larımızı bükmüş onu dinliyorduk Büyük bir defter çıkarıp lsimlerimizi yazmaya başladı. Hacı Yakup yine davrandı: Derviş Bey. dedi. şu Dizim isl bir görUşseydik! Hangi İşi?.. diye sordu. Bizim derdimizi size açmıştık. ZUlüf Bey İşi hani?... Bize bir akıl vereceknniz ya!... Kararlısmız değil mi, Kararlıyız Beyefendı! Bu iş bitsin de ben size yol gr'stereeeğtm. Siz hiç merak etmeyin canım. Siz ışinizi oldu bilin gayn. merak etmeyin hiç .. Tesekkür ederiz, sağolun... Kvarh trlbi oimak v«r mt? Vatan ^ojoi ' sun!.. Bu Derviş Bey bir şeyler yazıp çlzdl ya, o bizi partisine kayıt etmiş meğer! Tam biz «Sizin partinize yazılmayız!.» diye çıkışac&ktık ki, Derviş Bey birden oturduğu yerden ayağa fırladı. Her birimiz önüne gıcır gıcır binlikleri sürüverdi. Hem binlikleri sürdü, hem de: Vallahi kusura bakmaym, dedi, bizim partide âdettir, her yeni yazılanlara diş kirası veririz! (DEVAM1 VAR) Hıfzı Veldet VELİDEDEOĞLU Sosyal devleti oluşturan bireyci ve liberal ekonomi BU DtZÎNtN başındakl yaalarda hukuk devletinin ne olduğunu, yüzyülar boyunca naS'.l geliştiğini, hangi tepkiden doğduğunu, nasıl korunması ge rektigini anlatmağa çalıştık. Şimdi sosyal devlete gelmiş bulunuyomz. Hukuk devleti ilkesı, ıktidarda bulunanların mutlak egemen lıgıne karşı, yuzyıllar boyunca yavaş yavaş olguniaşıp gelişen dokunulmaz ınsan hakları düşüncesinden, kısacası, mutlak iktıdar karşısında özgür insan ruhunun bır tepkisinden doğdu ve insan hak ve özgurlUkleri, bukuk devletınde garantısini buldu, demıştik. hip oldu, çUnkU lonca bağlantısı ortadan kalkmıştı. Artık herkes yurt içinde ve dışında dilediği ticareti yapmakta serbestti, çünkü ticaret özgürlUğüne devletçe konmuş olan sınırlamalar kalkmıştı. O zaman genellikle inanıldığına göre, insan faaliyetlerl ve dolayısıyla insan zekası, akla uy mayan, akıl ile bağdaşmayan bağ lantı, sınırlama ve kısıtlamalardan kurtulunca, insan yaradılışında saklı olan potansiyel, yanı bilinçli varlık ortaya çıkacak ve insan aklında zaten bulunan güçlerin serbestçe faaliyete geçmesi sohucund» toplum ıçinrie sosyal bir denge kurulacak. özgürlük, eşitlik, adalet ve kardeşlık ülkülerı gerçekleşecektı. Bir «üre Fransa'da ve Avrupa'da bu iyimser hava esti. Toplumdaki siyasal, ekonomık ve vicdanl bağlardan ve kısıtlamalardan kurtulmuş olan birey ken disini yaşara savaşında bağunsız ve yalnız bulunca, onun düfünme gücü doğal olarak gelişecekti ve nitekim gelisti. Bütün var hğında devlete, iktisadi çalımasmda ve mesleğinde loncaya, inanış ve vicdanında kiliseye bağlı olan ve dünya düzeninin hep böyle kurulmuş olduğumı sa nan ve yazgısına boyun eğen es37 Mavıs Anayuasına son şekli veren Karucu MecIIs çalışma sırasmda... tarafsız ki insan tipi, yerinı hareketli, ek işçipatron ilişkilerinde meğini taştan çıkaran, girişimci, kalmalıydı. hattâ maceracı insan tipine bıBır süre gerçekten böyle oldu. raktı. 19. yüzyılm liberal birey Ekonomık yaşam bu liberal düci ve akılcı felsefesi bu yeni du zende gelişti. Avrupa devletlerı rumu insan aklının büyük ba ve Birleşik Amerika bu liberal şarısı ve zaferi olarak ilân edi ekonomi düzeni sayesinde büyük yordu. Igüç kazandüar. Buhar gücünün demiryollarına ve deniz taşıtlarıDevlet, Ekonomiye na uygulanması sayesinde ulajtırma araçlan birdenbire gelişti. Karışmasın! Avrupa'nın ve dünyanın dört buO ÇAĞIN hukukçu, iktiıatçı cağı birbirine bağlandı. Böylece ve düsünürlerine göre, hukuk ekonomık alanda büyük bir dedüzeni kişinin serbest ve özgür ğişme ve gelişme oldu. Köylerde faaliyetini ve iktisadi liberaliz bile eski ev ekonomisinden kent mi korumah, başka bir şeye ka ve ülke ekonomisine ve ondan da rışmamalıydı. Bireylerin gelis ülkeler ve kıtalararası ekonomigeçildi. Bütün dünyanın eko mesi, vükselmesi. rahata ve var ye lığa kavuşması, toplumun da nomik yaşamını egemenliği altıhuzur ve mutluluğunu doğuracak na alan çok büyük ticaret şirtı. Şu halde devlet sadece bireyin ketleri ve sirket birlikleri. yani özgürlüğünü ve güvenini sağla tröstler kuruldu. Devletlerde si makla yetinmeli, onun içlerine, yasal güç. ekonomık bakımdan buozellikle iktisadi faaliyet alanına güçlü olan fakat azmlıkta el uzatmamalı, ticaretin serbest lunan çevrelerin eline geçti. Asrekabet alanında ve sanayiin ya ve Afrika halkları üzerinde uygulanan sömürgecilik ve zend ticareti gayet ince ve kurnazc» düşünülmüş acımasız yönteralere bağlandı. Dünyanın her yönünden, her ülkesinden Avrupa'ya ve Birleşik Amerika'y» servet akmağa başladı. Böyleca 19. yüzyılda Avrupa kıtasında v« Amerika Birleşik Devletlerinde, akla durgunluk veren bir servet birikimi oldu. Metropoller, baymdır büyük kentler, yollar, demiryolları. tersaneler, liman» lar, kanallar, büyük anıtlar v« mimarl yapılar bu sayede tneydana geldi Çok azmlıkta olas bir takım kişi ve ailelerin yaşam standardı da olağanüstü yüksel di. Makina medeniyeti denilen v« ni bir çağ başlamıştl. tşte bu çağ, aynı zamanda «sosyal devlet» kavramının doğup geliştiği çaf oldu. Liberal Ekonorainin Doğurduğu Tepki SOSYAL devlet ilkesı, bunun tam tersı olarak, devlet müdahaleciliğinden değil, birey örgurlügünden doğdu. Böylece insanlıgın bırçok duşün savaşı hatta kanlı devnmler sonunda kavuştuğu hak ve ozgurlukler, ozellikle kutsal sayılan sımrsız mülkiyet hakkı ve siyasal özgürlugün getırdıği ekonomık özgurlük, 19. yüzyılda, ekonomi alanmda devlet müdahalecıligini ongören sosyal devlet düşüncesıni ve sosyal dünya görüsünü doğurdu. Bu açıklamada sankı bir çelişki varmış gıbi geliyor: tnsan kafası, uzun bır özgürlük savaşı sonunda, hem kışmin dokunulmaz hakları ve özgurlUkleri çevresınde devlet müdahalecıligini b;r kenara itsin, hem de bu özgurlüklerden ekonomık özgurlük alanmda yenıden devlet mü dahalecıliginı getirsm! İşte çelişkı burada. Ama sosyal devlet fikrinin kökenıne göz attığımız zaman. ortada bir çehşki bulunmadığı ve sözünü ettigimiz oluşumun, doğal bir gereklik, bır determinizm sonucunda meydana geldiğı görülür. Bılındiğı gibı, iktisatta merkantilizm, servet bıriktirmeyı ve bunda devletin öncülük ve konıyuculuk yapmasını öngörüyordu. Liberal ekonominin savunucusu olan fizyokratların «Bı rakmız j'apsınlar, bırakıniz geçsınler» felsefesi, yukarıkı devlet müdahaleciliğine karşı bır tepki olarak doğdu. MALKOCOĞLU yazan veçizenrAyhan BAŞOGLU Y A R I N: Liberal Kapitalizra ve Sosyalizm DİSİ BOND . Slmd» CâytJurn ve Bcll'in döno GARTH Sonunda da ö oniarı <zm\r\arim\ze. uyuror Özgür İnsan Tipi 1789 Fransız devnmi Avrupa'ya ve dünyaya bir süre yenı bır umut, yeni bir ışık bir yaşam felsefesi ve yeni bır dünya görüşü getirdı: • O zamana değin sürüp gelen polis devleti, kişi ayrıcalıkları, hukuksal eşitsızlık ortadan kaldınldı ve kişi özgürlügü ilân edildi. 9 Ekonomık yaşamda egemen olan loncalann kaldırılması sonucunda kışı, çalışma kısıtlamalarından kurtulup çalışma ozgürlüğüne kavuştu. • Derebeylik kaldınlarak, toprak kölesı durumunda bulunan köylü, toprak sahibi olma olanağma kavuştu. • Kısacası, kişiyi baglayan bütün maddi ve manevi zıncirler koparılıp bireyler arasında hukuk bakımından tam eşitlik ilân olundu ve «bzgür ınsan» dediği miz insan tipi doğdu. Bu tip insanm özgurlUkleri, başta siyasal özgürlük olmak üzere. dın ve vicdan özgürlügü. ticaret, sanayı ve çalışma özgürlüğü, düşünce özgürlüğü, seyahat özgürlügü gibı bugün pek doğal bulduğumuz, fakat Fransız Devriminden önce hiç de doğal görülmeyen özgürlüklerdi. Bu devrimden sonra gerçekleşen siyasal özgürlüğü ve vicdan özgürlüğünü bir yana bırakarak, konu bakımından önemli olan, ekonomık özgürlüğü ele alalım: Fransız devrıminden sonra artık herkes istedıği işte ve meslekte çalışma hak ve özgürlUğüne sa Türkiye Demir ve Çelik işletmeleri Genel Müdürlüğünden Karabük 50. 000 ADET 4 KATLI KRAFT KAĞIT TORBA SATINALINACAKTIR Bu işe ait şartname; KARABÜK'te; Genel Müdürlüğümüz Malzeme Ikmâl Mudürlüğü, îç Alımlar Servisinden, tSTANBUL'da: Taksim Cumhuriyet Caddesi Doğupalas No: 7 Kat 4'deki tstanbul Mümessilliğımizden. ANKARA'da; Yenişehir Karanfil Sokak No: 30/7' deki Ankara trtibat Bürosu Şefliğimizden bedelsiz olarak temin oîunabilir. tsteklılerın şartnamemize uygun olarak hazırlayacakları kapalı teklıf mektuplarını geçici termnatlan ile birlikte 18 haziran 1974 salı günü saat 14.30'a kadar KARABÜK'te lşletmelerimiz Haberleşme ve Arsiv Müdürlüğünde bulundurmaları ilân olunur (Basın: 15709 4414) 1. Kurumumuz Seymen Gemi Söküm Santiyesi sahilinde bulunan ve beherı takriben 500 Ton agırlık ve 8.69 metre en, 54,90 metre boy, 4,72 metre derinlıg) olan 3 adet gemi sartnamesi dahilinde kesım ve sökümıi 1şı kapalı zarfla teklif almak suretjvle ihaleye çıkarılmıştır. 2. lhale 27 haziran 1974 pa?artesi günü saat 16.00'da aşağıda «dresl yazılı Müdürlüğümüz Merkezinde yapılacaktır. Taliplerin tekliflerini en »eç bu tarihe karfar vermelert gerekmekte olup, postada vaki geclkmeler dıkkate »lınmıvacaktır. Kurumumuz 2490 «avllı kanuna tabi flegilrilr M.K.E Kunıma Hurda tsletmesi Müdiirlüjü tstanbnl Cad. No: 30 ANKARA. (Basın: 15983 4427) SÎMUtYE KAUAR KAN BAĞİŞLAMAUIMZ ISfc TAM ZAMANlUDt. KAN BAfilSLAYINIZ. MAKİNA ve KİMYA ENDÜSTRISI KURUMU HURDA İSLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜNDEN