Katalog

KNUT HAMSUN SUNAR ACLIK 50. yıl, sayı: 17869 Onlü romancının şimdlden klâsikler arasına giren ölUmsüz eseıi. CEM TAY1MEVÎ, Cağaloğlu îstanbul umhuriye Kurucustı : TUNTJS NADÎ Dünya yazarlarının en büyüklerinden biri olan Dostoyevski'nin hiç şüphesiz en güzel v« düsündürücü romanıînndan iridır Ezilenîer. Rahmetli NihaJ Yalaza Taluy'un kalemıyıe dilimize çevrüen bu eşsiz romanın beîincı baskısı da gene Varlık yayınları arasında <,ıknuş.tır. 432 sayfa, 20 lira. (llâncüık: «99) 3425 1 Mayıs 1974 Çarşamba Son Adalet Bakanı, Hükümetin, Meclisin kabul ettiği metnin kanunlaşmasına çalışacağını söyledi olaydan MSP MİLLETVEKİLT HATİPOĞLU; «BÖLÜNME SÖZ KONUSU DEĞİLDİR. BÜTÜN ARKADAŞLARIMIZ İTTİFAKLA HAREKET EDECEKTİR DEDÎ «BİZ KAFANIN IÇİNDE OLUŞTUKTAN SONRA SÖZ VE YAZI İLE DIŞA ÇIKAN SİSTEMİ FİKÎR KABUL EDİYORUZ» Askerî Yargıtay'a göre, 141 ve 142 fikir suçu ANKARA CT7MHURİYET BÜROSl] rülen fillerin fikir suçu olup olmadığı hakkında aksi bir kanaat sahıbi olmadık, ancak, tereddütlerimiz vardı. Askeri Yargıtayla görüştükten sonra tereddütlerimiz zail oldu, yoksa fikir değiştirmiş değiliz» demiştir. Adalet Bakanı Kazan, hükümetin, Genel Af Kanunu üzerinde Senato'da yapılan degişikliklere karşı, Millet Meclisinin kabul ettiği ilk metnı. sonuna kadar savunacağını da büdirmistir. Adalet Bakanı Şevket Kazan, Jün bir basın toplantısı düzenliyerefc Genel Af Kanununa ilişkin hukümet gorüşunü tekrarlamış, bu arada 141 ve 142. maddelenn fikır suçu olduğuna dair inancmm Askeri Yargıtay'la görüştükten sonra kuvvetlendiğini açıklamıştır. Bakan bu konuda, «TCK'nun 141 ve 142. maddelerinde öngöMillet Meclisindeki ikincl görüşmeler sırasında, olumsuz bir sonuç alınması halinde, bunun hükümetin kaderini etkileyip et. kilemeyeceği sorusuna cevap verirken, Adalet Bakanı, çok güç ve kriti: bir dönemde görev aldıklarm. hatırlatmış, hukümet kuruluşu sırasında herşeyi olabildiğince protokole bağladıkla(Deramı Sa. 7, Sfl. 7 de) bildirdi MERCAN Mehmet Odalar Birliği •• •• •• Başkanı oturu Sezai dikkatinî Dıblan, çektiğimiz Irak, • • 'Hükümetin • • • • olumlu • • • • uzuntusunu kararlarının belirtti ve yanında tazminat olacağız, ödeyeceğini dedi ANKARA (Cnmhuriyet Bürosn) Türkiye Ticaret, Sanayı Odaları ve Ticaret Borsaları Birliğı Başkanı Sezai Diblan, dün düzenlediği basın toplantısında, Odalar Birliğinin «Her zaman hükümetlere yardımcı ve müşavir olacağını» bildirmiş ve olumlu kararların yanında olduklarını söylemiştir. (Oevamı Sa. 7, Sfl. 4 de) S. Arabistan Türkiye'ye ek petrol satışında Aramco'nun aracılığını şart koştu Ümit GÜRTUNA Riyad'dan bildiriyor Suudî Arabistanın Başkenti Riyad'da devam eden Türkiye Suudi Arabistan görüşmelerinin hemen başında beliren masa başındakl sıcak olmayan hava, kuruliar ara sındaki görüşmelerin uzamasından sonra yerini uzlaşma ortamına bırakmıştır. Görüsmeler sırasında Başbakan Yardımcısı Necmettin Erbakan'ın «Buradan petrol ve kredi anlaşması yapmadan gıtmeyeceğim» dediği öğrenil mıştir. Kral Faysal'm kabulünden hemen sonra başlayan teknik düzeydekı gbrüşmelerin başında Türk Heyeti istekleri tek tek açıkıanmıştır. Suudl Arabistan Heyeti Türkryenin ısteklerinden bazılanmn ilerde görüşülebileceğını belırtmiş ancak Türk tarafı başta kredl anlaşması olmak üzere Riyad'da konuların mürakere edile'oileceğini bildirmıştır. Bunun üzenne bır ara özellikle ticaret anlaşmasmı görüşen heyetler arasında bazı tartışmalar olmuştur. Söylendığıne göre Kral Faysal'm özel talimatı üzerine aynntılariyle ügili görüşmeye devam edilmıştır Kredi anlas masiyle ılgili müzakereler sırasmda da buna benzer bir durum ortaya çıkmıştır. Önceleri pek içtenlikle benımsenmeyen Türk teklifi müzakereler sırasında şekillenmeye başlamıştır. Toplantılar devam ederken görüştüğümüz vetkıliler kredi anlaşması konusunda ümitli olduklarım ancak Türkiyenin istediği 1 milyar dolar civanndaki kredinin alınmasımn sözkonusu olamayacağını söylemişlerdir. Bu arada Pazar günü yapılan petrol ile ilgili toplantılarda ke(Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) SİLOPt Sımr kapısı Habur çevresınde Irak Hukümet kuvvet lerine mensup zırhlı birliklerle Barzani kuvvetleri arasmda üç gün önce başlayan ve önceki gün şiddetlenen çarpışmalar, dün kısmen yavaşlamış ve hukümet kuv (Deramı Sa. 7, Sü. 7 de) Yılmazmete kendisi ile tartışan aşam maratonund» Ce komandolara lâl Bayar, İsmet İnönü'yü yenmiştir. Acaba poli "Zannetmeyin ki tika maratonunda sonuç ne olmuştur diyeceğiz? 50 yülık Cumhuriyet dönemi boyunca bir 1971den sonra zamanlar Atatürk'ün buyruğu altında kardeş kardeş görev başa tezgâhlandığı ran bu iki devlet adamı, 193*'de İsmet Paşanın Başbakanlıktan uzaklaştırılıp yerine Bayar'ın ge gibi Devletin tirilmes! sonucu, birblrlerinc handiyse can düşmaru kesilmiş zabtta lerdi. Cumhurbaşkanlığma seçilen Inönii, kısa bir süre sonra sanlri öç alıyonnuşcasıns Ba kuvvetlerini de yar'ı bir yana itti. Yalnız itmekle de kalmadı, eskl arkadaşuun arkanıza alıp başına başka dertler de açtı. Politikayı bir boks maçına benzet( tirsek birinci raundn İnönü ka diğer tarafı ÇORUH,, 5 MÎLYON LİRAYA KURTARILACAK zanmıştı. Ama maç bitmemlşti. 19461930 yılları arasında partisi ile birlikte yaman bir dövüş ezebileceksiniz,, Haydarpaşa açıklarında karaya misi cumartesi günü ikmal yapbu şekilde kurtarılması olanak fiyatından ve 5 milyon liranın çıkaran Bayar sayı hesabile İnöoturan D.B. Denız Naklıyat Şir mak için Haydarpaşa lımanına lan azalınca Gemı Kurtarma İşaitında satılacağı beurtnmektenü'yü adeta ezdi, yere serdl. 27 dedi ketine ait Çoruh gemisını kur girerken kumluk bölgede karaya letmesi ile göriişmeler baslamış, dir. Mayıs devrtmi bu kez İsmet Pasaya gene başa geçmek olanağuu sağladı. Askerlerin de yardımı ile Paşa, Bayar 1 az daha nakavt edeyazdı. Ama dayanıklı bir dövüşçü imis Bayar. Onca cefaya, eziyete gık demeden göğüs gerdi. Bir hayli sarsıldı lse de ayaklan titremedi, yere yıkılmadı. pes etmedi. Bütün Yassıada hükümlüleri affı sevlnerek kabul ettlkleri halde Bayar direniyor, üim haklarımn resmen geri verilmesini istiyordu. TRABZON Gençlik ve Spor Bakanı Muslihittin Yılmazmete, Karadeniz Teknik Üniversıtesı cğrencı yurdu kantinınde dgrencilerle yaptığı konusmada «Türkıye'de sımflann veya bellı görüşteki ınsanlann kendilen gibi düşünmeyenler üzennde zoria hâkimiyet kurma devri çoetan geçmiştir. Buna müsaade etmeyeceğiz» demiştır. Topluma zarar veren, toplumun bir kısrru kendileri gibi düşunmediği için tabanca ile bomba ile saldıran kimseleri ezmeye hükümetin gücünün yeteceğini bildiren Gençlik ve Spor Bakanı Muslihittin Yılmazmete daha sonra şunları söylennştır: «Sagdan ve soldsn gelen baskılara karşıyız. Sağcian kastim özellikle 1971'den sonra moda olan ve kendilerine komando denilenlerdir. Nasıl bir zamanlar Marksist Leninistler baskı yolunu deniyorlardıysa, şımdi de komandolar ortamı mUsait bularak hâkimiyet kurma çabasmtiadırlar. Buna karşıyız. Hukümet Anayasanın dışına çıkan ceza KanunuKun suç saydığı üilleri önleyecek güçtedir.» tarmak için Gemi Kurtarma İşletmesi tarafından geminın değeıinden çok para istcnmektedir. 900 ton krom vüklü olarak Samsun'dan Ita'ya'nın Savone limanına gitmekte olan Çoruh geoturmus ve 3 günaen beri süren çabalar sonucu kurtanlamamıştır. Cumartesi çününden beri ön tarafta bulunan mazot ve suy.ı, arka taraftakı depolarma aktarma çalışmaları yapan Çoruh'un ancak, kurtarma için istenen 5 milyon liranın genünin bugünkü cieğerinden daha vüksek olduğu görülmüştür. 1944 yapısı Victorie tıpı eskı bir gemi olan Coruhun bugün satıldığı takd'rde hurda Öte yandan geminin kurtarma çalışmaları devam ederken, kaybedilen zamanın da, .viikün İtalya'da teslünini geciktireceğı ve bu yüzden gecikme tazmınatı cm (Oevamı Sa. 7, Sü. 4 de) Bir Maratoncu Karasuları ve kıyıların güvenliği için Deniz Kuvvetlerine bağlı özel Komutanlık kurulacak ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Hukümet, kıyı ve karasularımızın güvenliğinin Jandarma Genel Komutanlığı yerine, Türfc Deniz Kuvvetleri tarafından sağlanmasmı öngören bir kanun tasarısım Parlamentoya sevketmişür. «Kıyı ve karasulanmızm korun ması ve güvenliğinin sağlanması Rörevinin Türk Silâhlı Kuv\etlerine devrine ilişkin kanun ta«•ansı» ile Deniz Kuvvetlerine bağlı olarak bir sahil koruma komutanlığı kurulmakta, şimdiye kadar kıyı güvenliği amacıyla .Tandarma Genel Komutanlığınca kullanılan her çeşit deniz ve kara araçları, silâh ve tesisler ve tüm taşınır ve taşınmaz mallar bu komutanlık emrine devredilmektedir. En sonunda bir zamanların (hasmı can)ı olan iki devlet adamı banştılar, politika ringine çıkarak halkın gözlerl önünde kucaklaştılar, öpüştüler. Şimdi durum nedir? Maç beraberlikle tni sona erdi diyeceğiz? İsmet İnönü artık ararruzda bulunmadığı için soru belki gereksiz sayüabilir. Nitekim bir kısım yazar arkadaşlar konuya kapanmış gözü ile bakıyor ve bundan böyle politika yasantımızda Bayar'ın hiç bir ağırlığı olamayarağını söylüyorlar. Biz pek o kanıda değiliz. Bugün Celâl Bayar tiim siyasal haklarına kavuşmuş, Parlamentodaki yerini almasını sağlamak üzere Başkan Arıburun'un çağnsını ise «Tabii Senatörlfik sıfatını demokrasi esasları ile bağdaştıramadıği» gerekçesini öne sürerek reddetmiştir. Bayar sorununun kapandığma inanan arkadaşlar «Senatoya gitse ne olur, gitmese ne olur sanki?» dlye omuz silkiyorlar. Unutulmasın ki Parlamentonun sağ cephesinde bir bölünme vardır. AP ile DP arasında bir liderlik kavgası sürüp giderken her iki partinin liderleri esld demokratlara kur yapmakta, özellikle Bayar'ın toparlayıcı ağırlığını kendi yanlarına çekmeye önem vermektedirler. Gerçi o tabii üyeliği reddetmiş, seçilmediği bir koltuğa tepeden inme oturmak istemediğini söylemistir. Ama bu hiç bir zaman Celâl Bayar bundan böyle politika yapmayacak anlamına gelmeyeceği gibi, şayet yaparsa ülkemiz düzeyinde bütün bütün etkislz kalır anlamına da gelmez. Bayar'm sözleri aslında 1961 Anayasasına karşı dile getirilmiş bir eleştiridir ve Parlamentomuz onun gibi düşüne.^ poütîkacılar bakımından fakir sayıimamalıdır. Tabii Senatörlüğü demokrasi ilkeleriyle bağdaştıramfıyan Celâl Bayar bir zamanlar Tahkikat Komisyonu kurularak Meclis'in yargı gücünü nefsinde toplayabilmesini demokrasi ilkeleriyle bağdaştırmakta bir satanca görmemişti. Aktif politikaya atılıp da bugünkü dağınık sağ cepheyi birleştirebilirse Bayar'ın tutucular kolisyonuna yeni bir hız kazandırnıası olaşüığı pek de hafife alınmamalıdır. Işçi emeklilerinin çoğu ayda 540 lira aylıkla geçinmeğe çalışıyor,, dümrüklerde bekleyen 35 bin otomobil Gerekçe ASKERÎ YARGITAY BAŞSAVCISI NAHİT TÖRE HAKKINDAKİ ÖLÜM CEZASININ ONANMASINI İSTEDf ANKARA, (Cumhurlyet Bürosu) Nahit Töre ve arkadaşlan davası adıyla anılan THKO Istanbul Grubu ile ilgili davanın temyiz duruşması Askeri Yargıtay 4. Dairesinde yapılmıştır. Daha önce davaya bakan Istanbul 1 Nolu Sıkıyönetim Mahkemesi, olayı TC. Kanununun 146. maddesi kapsamı içinde görmemiş, «ölüm cezası» vermemişti. Bu karardan sonra, Istanbul 1 Nolu Sıkıyönetim Mahkemesi Milli Savunma Bakanlığmın emriyle lâğvedilmiştı. Bu karardan sonra, davaya bakan Istanbul 3 Nolu Sıkıyönetim Mahkemesi, samklardan Nahit Töre'ye idam cezası, Osman Bahadır. Oktay Kaynak, Yavuz YılH ırımtürk'e müebbet ağır hapis, öteki sanıklara da çeşitli ağır haDIS ve hapis cezalan vermiştir. Duruşmadan önce hazırlanan teb liğnamesinde, Askeri Yargıtay Başsavcılığı bu kararın onanmasını istemiştir. Duruşmada sanıklar adına savunmalarını yapan, Avukat Nebil Varuy, genel olarak Sıkıyönetim mahkemelerindeki yargıçların, Anayasa'nm Öngördüğü hakimlik temınatından yoksun olduklannl ileri sürmüş, bu dava süresindeki durumun bu iddiayı açıkça dogrulayan deliller verdiğini belirtmiş, ı Nolu Mahkemenin lâğvından sonra davaya 3 Nolu Mahkemenin bakamıyacagını ifade etmiştir. Sert karşüık Bakanın konuşmasının bu bölü münde ögrenciler Bakan Muslihittin Yılmazmete'ye «yuvarlak lallar kullandığuu Türkiye"de komando diye birsey olmadıfını komando ve faşist deyimlerınin uydurma olduğunu, faşistükle suçlanan gençlerin ülkücü gençler olduklarım» söylemis, daha öncekı konuşmalarında kullandığı yumuşak yöntemin ne olduğur.u açıklamasuıı istemışlerdir. Oğrencilerin müdahelesi üzerine Muslihittin Yılmazmete sert bir karşüık vermiştir. «Benım ko • nuşmam işinize gelmediği için yuvarlak lailar kabul ediyorsunuz. Kendinizi bu kadar çabuk (Devamı Sa, 1, Sü. 5 de) ve çeşitli eşya onumuzdekı aylarda satılacak General Spinola: "Sömürge halkları henüz kendi kaderlerini tayin edemezler,, GAZİNOLARIN TURİSTİK TARİFELERİ KALDIRILDI Turizm ve Tanıtma Bakanı Orhan Birgit, dun İstanbui'da Bakanlığı ile Ugili incelemelerde bulunmuş ve «Turistik belgesi bulunanlar her türlü konuklama tesislerinin çevre sağlığını bozucu davranıçlarda bulunmalan halinde belgelerinin iptal edileceğini» açıklamıştır. Bakan bunun yanı sıra «Turistik belgeli» eğlence yerlerinin denetiminin bundan böyle Belediyelerce de yapılabileceğine dikkati çekmiştır. (Devamı Sa. *. Sâ. 2 de) ANKARA Mevzuat dışı yurda sokularak gümrüklerde bekleyen roıUlar Bakanlar Kurulu karan ile önümüzdeki aylarda gümrüklerce satışa çıkanlacaktır. Ucuz fiyatla piyasaya sünilecek mallar arasında çeşitli marka ve modelde 35 bin otomobil de bulunmaktadır. 350400 milyon lirası otomobillerden olmak üzere, bu malların satışmdan 1974 bütçesine 472 milyon 879 bin 974 lira gelir sağlanacaktır. Bilindiği gibi, bu gelir, TBMM Bütçe Komisyonunda muhtelif Bakanlıklar ve kuruluşlar bütçelerine yapılan ilaveleri karşılamak üzere son anda Maliye Bakanlığı ilgililerince bulunarak komisyonun kararı ile gelir bütçesine konmuştur. Yetküiler ne diyor? Gümrük ve Tekel Bakanlığı yet kililerinin dün THA muhabirine verdikleri bilgiye göre, halen gümrüklerde 3035 bin adet çeşitli marka ve modellerde otomobil bulunmaktadır ve bunların büyük kısmı kullanılır haldedir. Ayrıca radyo, televizyon, süs ve ev eşyaları ile mevzuata göre yurda sokulması yasak olan çeşitli mallar da bulunmaktadır. Yetkililer, bunların sahipleri tarafından çekilmesine izin (Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) NADİR NADİ ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye Işçi Emeklılerı Cenrjeti Genel Başkanı ve Cemiyetın diğer yöneticileri dün Türkİş'te düzenlediklerı basın toplantısınca, işçi emeklilerinin perişan du , rumda olmasmdan yakınmış ve [ hükümetten bazı ıstekierde buiunmuşlardır. Cemiyet Başkanı Sadi Heper, işçi emeklilerinin ço. gunun elıne ayda 540 lira gibi bir para geçtiğini öne sürerek, asgarı ücret artışlannın emekli maaşlanna aynen yansımasını ıstemiştir. Cemiyetin 36 şube başkan ve yöneticilerınin de hazır bulunduklan basın toplantısmda Heper özetls şunları söylemiştir: «İşçi emeklisinin çok değişik sorunları arasında bugün oncelıkle ele alınması gereken konu, hiç şüphesiz ki insan yaşantısına ve aile geçimine taalluk eden • PORTEKİZ DARBESİNİN gelirlerdir. Bu emekliler topluLtDERİNİN AÇIKLAMASI luğunda yüzde 60 olarak çoğunlugu deşkıl edenlerın naien alSOL KANAT İLE chkları aylık maaş, SSK'da aylık SÖMÜRGELERDEKt taban seviyesı olan 540. liraKURTULUŞ ÖRGÜTLERİ dır. Son yıllarda gerek toplu uş sozleşmelenvle, gereks.e miıesseARASINDA TEPKİLERE selerde uygulanan yevmiye baYOL AÇTI. reminin getirdiğı imkânıar sayeEinde yüksek maaş ıkMsap eden (DIŞ HABERLER SERVİSÎ) 2030 bin emekli istisna kabuı LİZBON Portekiz askerî '• edilirse, mütebakisı 800 ile 1200 cuntası, 1 Mayıs günunü ulu j hra emekli maaşı almaktadır ki. sal bayram ilân ederken halkın ı bunlar da asgari 3035 yıl memcbüyük bir özgürliik içinde» is leket hizmeti ifa eden eski emeKtediği gibi eğlenebileceğini, fa lılerdir. Bu arada, meslek hastaiığı nedeniv' • emekliye sevkedilen kat soğukkanlıhğını muhafaza etmesinin de şart olduğunu bil ve çalışamaz durumda bulunanlarm aylık ödenekleri ise, 75 ile dirmiştir. 3 C lira arasında değişmektedir.» Û Sağcı dikta rejiminin yıkılma slndan sonra kendılerini bir Hükümetten istekler anda engin bir özgürlük ortamı içinde bulan solcu siyasî partiîşçi emeklilerinin fiyat yükseller ile işçl sendikalarl, 1 Mayıs meleri dolayısiyle 1968 sayılı kagünü için gerek Lizbon ve ge nunun getirdiğı ücret artışlarınrekse diğer büyük şehirlerde dan daha fazlasını kaybettiklermi büyük götteriler düzenlemişler ve güç duruma düştüklerını, ev dir. kiralanru bıle ödeyemediklerim söyleyen Heper. emekli işçiler Bu arada Portekiz'de istisna Mahkemelerinin lağvedildiği açık için hükümetten özetle şu ısteklanmıştır. Aynı şekilde, Portekiz' ierde bulunmuştur: in deniz aşırı topra.klarm'ia ku# İşçi emeklısiiıin maaş taban rulmuş bulunan îstisna Mahke seviyesini, daima asgarî ücrete meleri de karar gereğince dağı paralel olarak \aıkseltılmelı: Astümaktadır. gari ücret ayarlamalannın eetirÖte yandan cunta lideri Ge dıği ücret artışı, ayrn nisbet dahılınde daha yüksek olarak emek (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) 1 maaşlanna inikas ettırilmeli1 dır. • Emekli maaşları yeni uğraslara mahal kalmadan, her iki yılda bir otomatikman ve basıt u(Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) Kanun tasarısının gerekçesinde Jandarma Genel Komutanlığının yurt içindeki önemli görevleri yerine getirirken bir yandan da kıyı ve kara sularımızın konmmasmda yeterli olmadığı, kaçakçılıkla mücadelede daha etki(Devamı Sa. 7, Sü. 6 da) Yakalanan esrarcılar... GÜRPINAR'DA BİR EROİN FABRİKASI ELE GEÇİRİLDİ Denızll îlinin Gürpınar bucağında kurulu bir eroin fabrikasını ortaya çıkaran Istanbul Narkotik Büro detektifleri iki kişiyı gözaltına almış, bir kilo eroin ile be^'az zehirin yapımmda kullanılaa çeşltli asit ve dağıtım aletlerine el koymuştur. Gözaltına alınan ve üzerinde 170 bm üra bulunan nakliyeci Sami Çakı İle otomobil Komisyoncusu Alı Ars 'an, eroin yapımmda ilgilerının bulunmadığını söylemişlerdir. (Devamı Sa. 7, Sü. 8 de) ŞEKER FİYATINA YENİDEN ZAM YAPILMAYACAGI AÇIKLANDI ANKARA Sanayl ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düa yapılan açıklamada, seker fiyaüanna yeniden zam yapılmayacağı, şeker darlığının yükleme ve teslım etme şartlarmm yetersizliğinden ileri gelrfiği belırtilmış ve gerekli tedbirlerl aldırtmak suretiyle bu durumun hertaMt edildigı ifade edil mıştir.