Katalog

CÜMHURIYET 7 Nisan 1974 ıl, 19441945 Devir, otoriter M1H1 Şefltlı devn ama ortahkta az çok bıı hoşgorü ve sıyasal ufkumuzda da bir demckrasi havası esiyor. Bız, Cumhunyet'te 1942 Mayıs ında başladığımus yazı hayatını surdüruyor ve turlu konularda makaleler yayımlıyoruz. Başta sozunü ettiğım lki yıl ıçınd» 67 yazımız çıkmış bu sütunlarda Genellıkle tüzesel (hııkuki), sosval ve ekonomik konuian islıjor ve ılımU eleştırıler yapıyoruz. O tarıhte sert eıeştın vapmayı kendınız goze alsamz da yazıvı gazetenın sorumlu vayın müdurüne kabul etrremezdımz. Bır fıkır vermek içın, o tarıhlerde cıkan yazılanrran başlıklarınaan bazı ornekler sunayınv 1944 yılmdâ, L'mumi Menlaat Mefhumu ('9 nisan), Adlıyede Islâhat (22 nısan), Sehirde Ef Derdl (25 ve 31 temmuz), Ekonomik Nızam n ldam Cezası (12 ağustos), Çocuk Meselesi (8 kasım). 1945'de, Basıboş Çocuklar (22 şubat), Eosyal Davalarımır, (27 şubat), Sıyaset ve Hukuk (30 ma\ıs ve 29 hazıran), Hukukta Menfaat ve Sosyal Adalet (18 temmuz) Hukukl Adalet ve Sosval Adalet (22 ağustos ve U evlul), Hakım ve Sryaset (25 ejlul), Sosyal Adiiet Asn (27 ekıml, Kumar ve Toplum (22 kasıın), Kumar ve Hukuk (7 aralık). 1946 yılının ba^ında: îktıdar ve Tefekkür (6 ve 13 sub&t) Anlaşılan bu konular kuçkulimdınnıj baa makamlan. Y Olaylar ve Kışkırtıcı Ajan Sorımu Hıfzı Veldet VELİDEDEOĞLU temls yüzlü genç MAH (»lmdıkl MİT) örgütündendl. Benim ozel yasamımı izlemıs, bır şey göremeyince de vıcdan azabı duyar?k bu meslekten ayrılıp kıtaya çıkmıstı Kendısını b'r daha gormedım. Sadece bır kez Istanbul dışında bır yerde kızına rastladım Buyumuştü Babası eujeklı olmu?, tıcaret vapıyormuş. Hep duşunurum Bu adam namussuzun bıri olsa"dı, benı yasa dışı yollara sapmağa kıskırt»aydı ve ben tecrübesız cahılın bın olsaydım d& ona kapılsaydım, durumum ne oiurdu uıye' Bugün meslek sahıbi olarak hayatıarını duustlükle kazanan ıkı oglum o taniıte heoüz küçtıktu, b'rı lıseye bın de ılkokula gıdıyordu Onlann durumu ne oiurdu' Eşım ne lanardı' 12 Mart 1971'den sonra bunlan ve mutsuz ana babalan çok dusunmüsumdür. ğin resml yazılarla cezadan kurtan öbllrleri hükum gıysın, hapıste kalsm Cumhurıjetımızın ellıncı yılı dolayısıyle çıkanlacak affın kapsamına bunları sokturmamak ıçm, şimdı de raunalefet olarak. dıdın ve vırtm Bunda başarı sağlaman şupheye gırınce de bu kez kendın başka yonde kışkırtıcılık japmağa kalk Sonra da demokrası havarısi ve ozgurluklerın koruyucusu geçın Kım inamr huna? »ıldığına g8re. ven! koalisron hflkOmeHnl askerlerle ve ozellskle MtT ile Uarsı kar?ıya getırmekten umnt beklemektedırler » Evet, umut beklr orlar bundan. Çünkü 27 Majıs Ana\asasını Turk ulusu lçin «liiks» sayan 12 Mart uygulamasının tadl damaklannda kalmı^tır Sozunu ettigımlz 20 Ocak tarihll yazıda, harfı harfıne şunlan da jazmıştık: «Türk halkı, eski iktidarlan olnstnran tntncn ve somurucu zihnıvetten amudunu ke«tijhnı, 14 Kkim seçimlennde bellı etti; demek ki, u\anmaia hem de \aman n^anmaSa hasladı. Işte bu manıs kımi çevrelenn nvkusunu kaçırmaktadır. Telâş bnradan gelıvor O\sa demokrasin'n en çuçlıi parantısi, halkın kendj çıkarlar: dofrultu«unda \e ulke çıkarlarının ısı ftında nvanısı \e bilınclenmesıdır. Türlme'de si\asa] \e sos\al sorunların ü'îtüste vıjıldıjı bnv le bır donemde ıktıdarı \uklenmek ıçin buvuk bir yurekhlik \e vatanseverlik çerek Türeksiıler «hdt» denınce kaçarlar iktidardan. Onların amacı. en giıçlu rakıp sa^dıklan CHP ile MSPM bufunkıt aiır kosullann varattıSı >e varatacafı fırsatlardan jararlanarak çokertmektir şim. di.» Evet. Jlmdi butün emelleri CHP + MSP lktidannı her vasıta\a başvurarak duşurmektır. Ama bu vasıtaiı a^kerlerde aramaları ve bu dogrultuda kışkırtıcılık \apmalan vainız çırkin riefiıl, ulkenın geleceğı bakımmdan tehlıkelıdır de Çunku a=kere da\anan faşlst ıonetım, evvelce de \azdı|ımız Eibi, kendısınl kendi içınffe du^eltme olanaîından yoksundur; her duzeltme denemesinde kendıni ve ulkevi daha kovu bir bataSa saplar Ve bu batakhk farelorı her zaman batagın ustunde kalacaklarını sanırlar ve aldanırlar Onlara acımajız, am» ulkeve acınz Bereket versın 12 Mart u\gu!aması namuslu \e \atan<;ever Turk a^kerlerıne çok şev oğretmıştır: tnsanhk dusmanı ha«ta ruhları, ıktldar hırslılannı, dalkavuk, jurnalcı, valancı ve kışkırtıcılan, çıkarcı ve sınsl somüruculerl öğretmitır; ulke ıçm ozgeçi (feragat) ve 07veri (fedakârhk) du\gulan taşıvanlan ögretmı<;tır Polıtıka\a ^aplanan ordunun zamanla «a\ıınma gucıınu \ ıtırebıleceği tehlıkesini gozbnune sermistir. Bu nedenle bu kışkırtmaları ordumuzun «sagduvulu, yurtsever komutanlarının tıpkı bizım gıbı tıksınti ve dudak bukü• u\le karçıladıklannd'an emmlı TerMni duşunmek bu ulkenın demokratık geleceğinden umudu bu^butun ke^mek olur. Ulusca geçırdıgımız bunca acı deneyimlerden «onra, ister gızlı, i>=ter açık, kışkırtıcı ajanlık o\ununu bır daha o\namamak üzere bir yana bırakalım artık Şimdıye değın bunu ovnamıç \e çok can j'akrnı? olanlara gelınce* Onlara ve ilerıde babalarının durumunu oğrenınce yuzleri kızaracak olan çocuklarma acımaktan ve hıç degılse bundan boıle 1945'lerde benim evime gelen gızli ajan gıbi vicdsnlı olmaiannı dilemekten baçka ne gellr elimızdenl ilerici mi, Geıici mi ? anardönerdir ilerici gerici kavTamlan... Erbakan, Karakov me\danından çıplak heykeli kaldırttığı için gencıdır; ama avnı Erbakan «141 ve 142'ncl madrtelen Ceza Kanunundan kaldıracağız» dedıği içın ilencıdır Acaba Erbakan ilerici mi, gerici mi? Bu soruva cevap vermeden once ilencilik, gericllik üstüne bir gezi duzenlivelım dunvada . • Kamboçva eski Kralı Norodom Sihanuk empenalİ7me karşı direnen İlerici bır prenstir Sihanuk heşaltı vıl önce ClVnın tezsâhlariığı bir darhevle dusıirulmüştü Sola açık demokratik ren'me harlılıŞından fitiirıı Wa«îhlneton'un Işlne felmtmi>îti Prens Sihanuk. ve şimdi vurt dısından sürdürüvor mucadplesinf . Bszan bır kral bir se'ih bır tsveren llenci eylemin basınn gecebıhr Devrımcı bır gazetenın işvereni emekçi sınıfınm demoKratık haklannı savunduŞıı surpce ilerıcidir, errmervalızme karşı dırendıgınee uluscudur Bu gazeteyi yıkmak ıçm çabalıvan sendıkacî da tutucu ve gericıdir ŞIH'de Allende iktidarına karsı erev havrağını açan 1«Çİ, hem pmekrl sınıflanna Ihanet edivordıı hem de ulusuna... Allende bakır madenlerinl millîlestirdıjri lcın ulusal miıcadele vöruneesindpvdi: solcu cenheıiin Baskam oldııcundan emek'.i sınıfından vanavdı Bövlesıne ilerici bir iktidara karşıevlem koyan Isçi kesimleri hiç kuşkıısnz rutucuydnUr. Mustafa Kemal. Anadolu'da emperyallzme karşı halkı örgütlerken Az°rbaycan'da Ingılızler'ın desteŞıvle sozde ulusal bır hukumet kuruldu. Amaç, Anadolu ihtılâlinın arkadan çevırmekti Ataturk'un evleml ilencl, Azerbaycan eylemı gerıcıvdi Nıtekım Mustafa Kemal gerektiğınde Baku'va hucum edıp gerici hükumeti yıkmak içın planlar tasarlamıştır Mazlum ülkelerden sömOrOIen degerlerl pavlasarak, sermave sınıfınm eudumune giren her işçi eyleml, bir bakıma tutucudur. Emekçileri sivasî iktidara vonelışinden saptiran sendikacılık, sermave iktidannın pavandası savılır. Bu bakimdan partilerüstü sendikacılık ancak tutucu diye nltelenebllir Irak'ta KUrt başkaldırmasmın lideri Barzani, OrtadoŞu'daki antıempervalıst hareketleri baltalamak içın Amenkalılarla işbırlıgi yapmaktadır. Irak Hükumeti; petrolleri millileştirirken. Barzani, petrolıi Amerikan kumpanyalanna peşkeş çekmektedır Ne gariptır ki Kürt sorunu karşısmda bunca duyarlı iç polıtika ortammda, bizım sermaye basını simdi Barzani propagandası yapmaya başlamıştır. Çok tirajlı gazeteler Barzani'yi göklere çıkarmakta: havaş kurdu. dıve pohpohlamaktadiılar.. Ama Barzani, Ortadoğu'da tutucu akımlann kozu nltel'ğme dcnüşmflştur Ankara'da PTT gre\i, lşçilere geniş haKİar tanımak lsteyen §ola açık iktidan vıpratmak içın aç Idığmdan tutucu bir seııdikal evlemdir. Ecevıt hükumeti «tşç: memıır» a\irımı konusunda işçilerden yana bır duzen ohısturncağınj vadetmıstir. Hukumet cezae\lerindeki «olcular için af yaaası çıkannanın uŞrasındavken kanunsuz grcve »onelen •endikacı, hiç kuşkunuz ilerici değil tutucu sıfatuıa lâyıktır. Nlteldm avnı sendika önderleri. 1972 yııında nayönetim \t tağcı hukumet donemınde, tstanbul daKi PTT emth çilerinin grevini kırmak için çabalanuşlardı. Y Bir Gün 1945 yıhnda eskl ögreneflerlmden çek §evdlglm bir dostum bir gün bana »elefon edç'ek. benı vazılarımdan tanıyan ve çok takdlr eden bir akrabasının ziyaretıme gelmek lstedıgmı, bunu arzu edıp etmeyecefımi sordu Memnunlukla kabul ettım. Geldi. Çok nazik, kıbar, zekl, esprılı bır gençti Yuzoası rJtbesir.de blr askermış Ama hep sivıl gelırdi Evli ve bir çocu't babası imış Kısa zamanda ahbap olduk. Kıml îaman sozünü ettığım dostumla birlıkte, çogunca yalnız gelırdi ve turlu polıtıka konularında konuşur, eleştınler yapardık kendlsıvle Genıs gorüşlü ve oldukça bılgilıvdı Bir hukukçu ola. rak fasist ve komünıst aıkta rejralerınden nefret ettığımı benim ağzımdan duvdukça sevinırdi Altı avı askın bır süre evıme geldi gıttı v« sonunda bır gun Allahaı«marladık deme»e geldîgmi, ârruri ıle kavga ettığıni çünktl bağlı olduğu gizli teskılâttan aynlmak ıStedığmi ve bu tartışma sonucunda aynlıp normal gtfrev'e do*uda »ır kı'aya atandıgını söyledı O guro degin gizll gorennden hıç sdz etmedığınden, şaştım «Görevımiz de\am ettikçe söyleyemezdım» dıyordu. Aynlırken bana «Hocam, sizi yakından tanıdım Ardnıyet tasırrayan bir vatansever olduğunuzu öğrenince kendi kendımden nefret ettım Sızden fazilet öğrendım Simdi mahrumıvetler içınde de olsa, vatanî vazılemi uzakta büyük bır iç rahatlıgı *le \apmağa devsm edeeeğım. Sıze de, müsaadenızle tavsıye ederiar Sokakta bir yand&n bır vana geçerken kaTr nlara dıkkat edıniz. Samsun'da ve başka yerlerde bir çok kişi boyle kazaya uğradı v* soforler kurtuldu » Dondum kaldım. Demek bu kibar, neşeli v* Kışkırtmalar AP nın tek başına ıktldara geitfığınln ilk aylarınrian beri tuHuâu \o!un, ozgurluklerın kısıtlanması dogrultusunda olduğunu artık bılnıı?\en kalmadı Bızlm de 1965 ve ozelllkle 1^67 den snnra hutun Ataturkçu a\dınlarla birlıkte, verdıpımiz fıkır ^avaşı hep AP'nın \e onun liderınin bu tehlıkeli tutumuna karşı olmuştu Onlar, ilk kıpırdamalardakı vurdumdu\ mazl k v» hareketeizhklerivle ulkode anarşızmi ve arkasından gelen adalet \ara'a\ıcı ujgulamaları da\et etm'^lerdır Goru\oruz ki «ımdi yenlden kı«kırtıcılı?a Eeçnorlar Aşağıdaki satırları bır AP gazetesınden avnen aktanvorum«Komünist ve anarsistlerin affı konusn blr RÜ\enlik İM degıl mıdır? Bu kadar mıllî guven. likle ıleilı ha^atî bır knnuda Mıllî Guvrnlik Knrulunun eorusleri alınmamalı mıdır'' Millî Gü\enlik Kurulu. anarsistlenn, de\lft vıkıcılarının, sokaklara salı\erılmesine ne di^ecektir? Bo çunkıi hııkümet kendisinl övlrsıne anarşistlerin af cephesıne kaptırmıstır ki. Mıllî Güvenlik Kn rulunn da unutmuşa benzivor. ( ) Bir «Türk Ordusu» me\cutken. buna kar«îi «Türk Halk Kurtulus Ordusn»nu kuranlar, Turk ordnsu men »nplarına >rni suikastler hazırlasınlar maksadıyle mi. af kanuno sumuliı içine alınıvorlar?» Meclıs'te de buna benzor şe\ler sovlendi. Bunlar kışkırtma, jurnal değıl de nedır 7 Bız DU polltıkacılann bo\le >apacaklarını rfaha koalis\ on anlasmasının başında bıK\orduk Kendılerıni az çok tanıjoruz çunku 20 Ocak 1974 tarihinde bu sutunlarda çıkan «Sol İktidar Umacısı» baslıklı jazımızda şu satırlar vardır: «Daha «imdiden kullandıklan agızdan anla Bir Mahkeme Kararı Bu eski ve yeni anıları, Yargıtay Ceza Daireleri Genel KuruJunun 14 nisan 1973 tanhınde vermi» oldugu adaletlı bır karar aolavısıyle bır daha hatırladım. Yuksek Mahkeme )%8'de AP iktidarı zamsnında ıkı Rizlı aıan tarafından eyleme kıskırtılan ve haklarında ceza davası açı. larak ilk mahkemece hukıim gıyen (renvlerın mahkumluk karannr « . Polis ajanı olduju sonradan anlaşılan samk ( ) tarafından oraya konuldue" bildirılen pankartların rielıl olarak kabul edilmesi suretiyle hukumluJuğe karar verilmesinin vasaya avkın oldıığu» gerekçesıvle bozrnuş; bunun üzenne gençler beraat ettırılmısler. Birkaç haftadan bsri genç ve değerll bilim adamı dostum Ugur Mumcu'nun Yeru Ortam'da resml belgelerle karutladıgı kışkırtıcı ajanların bvküsüntl okuyarak üzülmekteydım. Yargıtay'ın yukanki karannı 31 mart 1974 tarıhli gazetelerde okuduğum zaman ister aivil, ister askeri olsun, biitiin mahkemelerimizin kıjkırtıcı ajan konusunda buriıne değin aynı tutum içinde bulunmamasınııı acısını bir daha duydjm içimde. Sen hem, iktidar olarak, vaktıyıe gençler» karşı sosyal ve kultürel odev ve gorevlenm verıne getırme; hem onların aralanna sızdırılan jrizli ajanlarla kıslnrtılmalarma. ardmdan tutulup türlü eza ve cefa gormelerine göz yum, eyleme en ön safta katılan aiânlarını, gonderdi. LORCA ÎÇİN OKTAY AKBAL II A II A m a n e Evet Hayır DÜNYA NÜFUS YILI nny&mızın İçınde bulundugu guncel sorunlarından bırı, belki en önemlilerınden biri, nüfus patlaması sorunudur. Çünkü, tüm ekonomik ve sosyal sorunlann önemlı bolümlerının çozumü, bunun çdzümlenmesme bağlı olarak görülmektedır Konunun onemıni ortaya koyabılmek bakımmdan, ıçmde bulunduğumuz 1974 yılını Bırleşmis Mılletler brgütüne bağlı kuruluşlar, nüfus yılı olarak ılan etmıslerdır. Bu yıl, f\'lfj^ sıyle llgıİ! olarak tffm UHtel konieranslar verilecek, çalışmalar yapılarak konu ile ılgıli tüm sorunlar tartışılacaktır • GörÜlüyor kl İlerici gerici yargılan gorecelıdir er; 23 manma ve yerme gore değışebüırler. Bazan bır kıaı pıeni, seyh, ışveren, ilerici olabılır; bazan bır sendıkacı, emekçi, işçı, koylü, tutucu >a da gsrıcı kalabılır. Erbakan'ın Istanbul meydanlarından çıplak heykeli kaldırtmpsı gerici bır tepkıclır Ama aynı Erbakan fıkır ozgürluğunu zıncırie>en yasaları kalaırmaya voneldj n.ı ıleııcı bır duşünce>e sahıp çıkar Turıuje'de 141 ve 142'ınci mad delerın ceza kanunundan kaldırılması çok önemli b'r aşamayı noktalamaktadır Lrbakan'ı bu madaeler taii.je\e yoneldığı içın Pleştıren kışı, ılerıcı değıl, tutucu ve gencıdır. Çunku bu kışı, burjuva ozgurluklerine bıle tahammül ederaıjen bır kaiaya sahıp demektır. Heykel olajn vuzunden Lrbakan'ı eleştlrmeK, ancnk ceza yasasındaki faşıst maddelerın kaldırılmasını isteytnlpı 'İçın bır haktır 'Gardrop Ataturkçülügünde fasist ö^emlere çanak tutanlar îse hıç kuşkusuz Erbakan'dan çok dana gende ve çağdıştdırlar. D b u •• H meK onu, lste o kddar. Anlavacaks'n Dir ozanır wır üzenne hıç bır şfev dıyemeyecegını. Eleştırmecıler e .ıocnlara bırakalım bu ışi Ama ne sen bilırsın, ne ben ne de fcaşka bir ozan surın ne olduğunu » Fedenco Garcıa Lorca şiir yazıyor, bılse ne o'ur bılmese ne olur, şıır neaır ne değıldır7 Lorca'nm Ulr<*BAy' ter;eic şaıÜÇr rm yazdığ'dır şur. Alın sıze oır tanıml «ET^fmnpcılMK «oc»lar» binbu* bıçımde tanımlasınlar ıstedıloerı kîdar' İs'er nazpnın bır balona benzetsınler, ister kadına, ster sule' jjur herşeye benzetılebıhr ama hıç bir sey şııre benzcleme* «Sıır gıbı» de. kpn ne anlarsınız, ne duyarsınız9 Tanım ayamadıgınız bır duygu, bir renk, bır koku, bır tad, bir güzellık . Y'.kalanj vakalanmaz yıtıp gıden bır sey. Belki odur sıır, oelkı değildı; Okursun, duyarsın şıın. Tammlamak, parçalamaktır şi'ri Hülbülü bldür, o ses nerder. çıkıyor anlamak içın, onun gıbi blr sey' Elestırme cılerle hocalar şıırın ölüsüvle ılgılenırler. ya ds i'srilı'nırken bldürürler çiırı, bır cesettır ellerındeki artık Şıir başka yerdedir uçup gıtmıştır «Uerinden . Saıt Maden T)enzersiz kişilerdendir. Şair olaraS, ressam olarak, ınsan olarak . Sıır çevırıcısı olarak ou üç Ö7»llı£ıni buleş tırmıştır. Örneğın Baudelaire çevırıleri eşsızai' Sanırsmız Baudelaıre bırden Turkıvelı oluvermış. Ivedense bugune defc Baudelaire çevınlerını toplamacu bır kıtapta cDıl değısıvor aurmadan» dıyor hskıyor eski sozcüklerın kullanıldıj. ç*vuY.er, yetlsmek guç dılın değışme hızma . Bu da Turk vazannuı, şaırinın çılesi, durmadan değışkeu bır maizemeyi yuguımak, oıçımlendir mek savaşı Maden'ın en son yapıtı Lorca'nm butıtn şıırleri E\et, yıne benzersız bır iş basarmış Maden. dünvada flk kez Lor canın butun şnrleri yabancı bır dilde çıkmıs. Yı.lar suren bır sessiz çalışmanın urunu. Lorca Otuz sekiz yaşında Fasist iurşuruanyıe dünvamızdan kopanlan bır şıır gulu Ağustos 1936'djr. Fr%nko nskerleri Huerta de San Vıcente'ye gırerler Temızlık iHarekatı« baslar hemen. Sosvaustler, komürustler, lıberal d'JşuucJ Kişıler Ispanya'nın dort bır yamnda kurşuna dızılmektedır tfraiıkocular içın olum heışeyın üstundedır. «Yaşasın ölum» dıye bağ tılır sokaklarda. Lorca da yakalanıp tutuklanır Dunyata tınlü genç îspanyol şaırinın başına gelenler bujTJk olav yaratır rabancı ülkelerde H. G. Wells Pen Clup adına Valiye telgraf gonderir. Ama Lorca'yı olum avcılarınırı elınden kurtarmak mumkün olmaz 19 Ağustos sabahı otuz, otuz beş tutukluyu bır katıyona doldururlar Dağda bır çukur kenarırda kurulmuş tabvaya tırmandırırlar insanlan. Hepsını delık deşık ederier kurşıtılaıla Lorca' nın olüm tutanağı .joyle yazılmıştır «bavaşın dcğujdugu varalar yuzunden olmaş olup, cesedı 20 Agustos'ta Vıznar Alcafar yoîu uzenr.de bulunmuştur » «Butun Loıca» bu kıtapta şimdi Otuz sekız vas'naa ölmüs bir şainn tüm şıırleri Canlı bır varlık bu koca kıtap Her sayfa sında şaınn olumsüz yureğı çarpıyor Hepımızı dp etmsıne alarak «Ufarak kara at Bmıcın olmüş de neıe>e goıürürs'uı'» Sıir ülkesıne. bır smrımi/:n buldugu deyımle siınstan y» da sıırkente Lfarak atla gırdığımız bu şiirkent uçsuz bucaksızdır Vaktiy le b>r Fransızca dergıde Lorca nm şıırlerını okurroştum tsoanyolcalarıyle karşılılrlı koymu?lardı Ispanvolca dünyanın en işlenmış dıllerındendır. Lorca bu dılle bır sıhırbüz gıbı oynamıstır Anlamını bılmesek de bır urperış verır tsTranyolcalannı duılemek Saıt Maden bu ahengı vermek içın jok Jğrasmış, çogu >erde vermış de . Ama Turkçenın olanakıanna DU kfcdar sığıjor Lorca nın o uçucu şıın Lorca'nm sıırınde Ovku az. resım az, şnr çok Bu vuzden kendi dılındekı tadı çevır lerde bulmak zor Bir sarkı başka bır dıle nasıl çevrı'ır» Lorca ş^rta soyluyor, turku çağınyor Maden nne de ne yapmış ne etmış bu şurlerden çogunu gerçek havalan>le, seslerıyıe Iurkçeve aığdırma^a çalısmış, çoğu yerde başarmış dj Işte bunlardan bın Boga gureşçısı tgnacıo Sancnez Meuas ın olumu içın yazdıkları «Akşamustu saat be»te Akşarrüsttı tam saat beşte Ak çarşai getırdı bır çocuk AKştunustu saat beşte Hazırlanmıs bır sepet alçı Akşamustü saat beşt» Ölunıdü gerısı hep olum AkşamustU saat beşte » Ba^ka bır pa^ça «Ne boğa tanır seni ne ıncr ağacı Ne evndekı atlar ne karıncalar Ne çocuk tanır senı ne ıkindı Öm<iun çürıku dırıleceğm de jok Taşm sırtı da senı tanımaz artık t ç n d e çürUdugun kara atlas da Dılsız anılann da tanımaz senı ölusun çunkü dırıleceğın de yok » «Sıır h'aratı» adlı yazısında şo\le dıyordu: «G»ceıeyın yakacaâım Partenonu, ertesı gun yenıden kurmak uzere hem de hıç bıtıremeden» îjaırler, vazarlar. sanatcılar heı eun yakarlar yıkarlar kendi Partenonlarını, kutsal değerlerını, en eşsız en giızel yanlannı Sonra yenıden kurmak içm daha iyı aaha eşsız, daha yararh bıçımlerde HeD bovle eeçer zamsn her böyle... 8 o k l e r uzerine ? Gormek gormek gormek onlan, gor d'^^î'1"1 n n a ıjiir üzerine' Ne dıyeyım bu oulutlar AZ GELÎŞMİŞ HER ÜLKENÎN, KENDî ÖZEL KOŞULLARINA GÖRE ELDEKt KIT KAYNAKLARINI ÜRETÎME KANALİZE ETMESt YANINDA NÜFUS PLÂNLAMASINA DA GÎTMESÎ GEREKMEKTEDİR. Doç. Dr. Nazif KUYUCUKLU manya'da kişl başına yıllık besın üretım artış hızı »ol5 cıvarında oldugu halde, a? gelışmişlerden Hındıstanda bazı yıllar hariç, kışi başma Uretım artış hızı süreklı bıçımde eksı (negatıf) olarak gelışmektedır. sin Cretımi yamnda az gellşml" üUtelerın bu nufus artışı ıçm kat lanmalan gereken bazı demografık yatırımlar vardır ve bunların yapılması da, kaynaklarm sınırlı lığı karşısında dırekt uretım içın yapılacak yatınmları olumsuz yonde etkilemektedır. Boylesıne ağır bır durumun, değınıldığı gıbı, dunya nufusunun üçte ıkısıni kapsama^ı ve ılerısı içın japısında sosyal polıtık patlama tohum larını taşıması ıtıbarıyle konuys Bırle«mış Mılletler ve ötekı ulus Bılındıgi gıbı, tarıhsel bir pers pektıften bakıldıgı zaman, Ikıncı Dünya Savaşı'ndan bu yana dıinya nüfusunda çok önemli artışlar meydana geldıgi görülmektedır. Bunun başlıca nedenlennden bırı, tıp bılımındekı gelışmelenn daha genış toplumlara uygulanabılme olanakları sonucu. olum oranlarının duşürulmesıdır. 1963 72 dbnemınde dünja nufusunda yıllık artis hızi • »2 1 cıvarmdadır Ancak, durumu ge'ışmış ve azgelışmıs ülkeler açısmdan ele aldıgımızda. aynı donemde vnllık »rtış hızmm gelışmış ülkelerde ortalama " 1. az gelışmıslerde de oo3 oldu*u gorulur Doğaldır kı. somut ulkeler ıncelendığınde artış hizlan, bu ortalamalann altında veya üsründe olmaktadır Örneğın, gelışmişler arasında tsveçte vılîık nufus artış hızı son \ıllarda •nf)3'e kadar merken Assa Afrıka, Orta ve Günev Amerıkanın bazı Ulkelerınde bu artıs hızl • «4 cıvannda bulunmaktadır. Fakat, az gehşmı«îlenn nüfus toplamı dunya nufusunun üçte ıki kadarını teşkıl ettıgmden toplam yıllık artış hı?ı da juksek olmaktadır Yukseklık ve duşukluk nısbî kavramlardır Yıllık toplam nüîus artış hızl yüksektır derken, bunun yıliık tODİam üretim artış hızma gore vuksek olduğunu sövlemektev'7 Gerçı, toplam dunja tarımsal üretim artış hızının, bu arada özellıkle besın üretım artış hızinın. nüfus artış hızma denk, hat. tk bunun bıraz Ustunde bulundugunu ("021)) sovlemek mumkündür Ancak, konuya gelismıf ve az gehsmış ülkeler açısindan baktıgımızda. her ıki tur ülkeler toplam.nda artış hızı bakımmdan aralarında onemlı farklar olmadıSı halde kışi başma toplam uretım ve kışi başma vıllık üretım artıs hızı vonunden farklar çok onemüdır Gelısmı? ülUelerde kisı basma dusen kalorı o Ülkeler içın saptanmış standartlarm üstünde oldu*u gıbı, kışı başma vıllık üretım artı» hızı da «nl'ın Üstundedır Az gelişmıslerde ıse durum bunun tersınedir Bir kere, kışi basma kalon toplamı standart ka'onnın altmdadır ve bazı Uzakdogu ülkelerindp \*Ü7 llzerinden altmışa kadar düşmektedır Avnca, az (felişmişlerde kışi başma vıllık üretım artış hızı sıfırdır hattâ bazı vıllar bunun altına bile dılşülmektedir Yine somut olarak bazı ülkelpri ele alırsak, bu ortalamanın üstüne çıkıldığı veva altına düsüldUStl poriilUr Nitekim, (telısmisierde Pederal Al Az Gelişmişler tçin Çok Önemli Bu dıırumlar karşısmda az gelışmış ülkelerde nufus aıtış sorunun'in çok or.emlı bır yen oldugu ortaja ç.kmaktadır. Kaldı kı be TEŞEKKÜR 28 mart 1974 perşembe gunu hazık bır amelıyatla eşımın doğumunu sağlayarak oğlum Alı'jı bızlere kazandırdn kıymetlı, Jınekolog Operator Sajm Prof. Dr. | j| = S Süavi Topçuoglu'na | \e Sa\ın Dr SERPÎL SANER'e, Narkozıtor Sa>ın Dr. ULKER INSEL e temızlık bakım ve duzenıvle bızlerı du\gulandıran ÇIHANGIR KLIMĞI Muduıu Sajın Dr. HAMDI ÖZKAN a. butun hemşıre, ebe, hasubakıcı vs personelıne »ukranlarımızı sunarım. 5 = ş H ş lararası kurulu;laruı eğilmesinl v« bu sorunla ılgılenmelerını gerektırmışur Işte bu çalışmalar tonucunda, nufus plânlaması, aü« planlaması gıbi kavramlar geh|ü rılmış ve bunlar gunumuzun aktuel konuları olmuslardır. Aıl* planlaması, aılelerın ıstedıği kadar yanı bakabıleceğı kadar çocuk sahıbi olmalarını ıçeren vt bunun içın de kendılerıne yardım yapılmasını amaçlayan bır polıtıkadır. Nufu*4 ve aıle plânlamaaj î kavramlarmın chçarıda oluşturulOp gelıştırıldıkten sonra az gelışmış ulkelere getırıldığı iddıalı rına rağmen, gunumuzde hemen hemen tum az gelısmışlerce benımsenmış, bu uygulama sınırlannı Katolık Orta ve Latın Amerıka ulkelerınden Komünıst Çın» kadar genışletmıştır. Mısır ve Kuzey Afnkanın obur Arap ıslâm ülkelerı de bunlar arasındadır. Bı lındığı gıbı bızde de nufus artı; hızı, bır jandan Ikıncı Dunya Sa Ha\a K t m e l l c r i n l Guclendirme Vakfıvaşındakı askerlık nedenıyle o za nm Yayın Organı Kartal Dergisinde çalışman daralmış doğum dalgasının tırdmak uzeıe Redaksıjon >apabılecek ve gunumuzde doğurganlık çağında dergının matbaa ıle her turlu ılışkılermı bulunması ve bugun doğurgan çağ yurutebılecek yetenekte askerlığını yapmış, da bulunan kuşaktan bır bolumu 1 eleman alınacaktır Konu ıle ılgıli yuksek nun çalışmak uzere yurt dışında okul mezunu olmak tercıh sebebıdır. oknası sebebıyle 'A 2,5 cıvarına Müracaatlar 9 10 Nısan gunlerı saat: duşmustur. Yurdumuzda kışı ba14 00 16 00 arasmda Mıthatpaşa Caddesi sına besın uretım artış hızı yıllık 12/5 adresıne »ahsen yapılabilir. •• 03 dolayındadır. Bu artış hızı, örneğın Hındıstanla karsılajtırıla mayacak bır durumda ıse de kıjı başına kalorının standartın altın(Cumhurıyet: 2783) da bulunduğu duşunulurse, tat^'IIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIUIIIIIUIIIIIIIIİİIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIU'^ mın edıcı olmaktan uzaktır. ELEMAN ALINACAK Dah. Mııt. Dr. Ziya DEMİR Eşi Y. Muh. NURAN DEMİR Cumhunjet 2795 | | BAŞSAĞLIĞI Bankamız Persone! ve îdarl Işler Müdurü Bay Lâhut Tıregul un muhterem pederı, Emekli Doktor Butun bu çalışmalarla bazı ülkelerde olumlu gorunumlere rajmen, toplam nufus artış hızı, yukarda gorulduğu gıbı devam etmektedır. Bırleşmış Mılletler kuru luşlarının verılerıne gore bugunku nufus artış hızının ancak 1980' lerde zapturapta alınabıleceğı sanılmaktadır Fakat, bu alandaki tum çabalara rağmen uygulsma yapılan ülkelerde teknık eleman, araç gereç ve malî kaynaklarm yetersızlığı sureklı olarak belirtilen bır konudur. Ayrıca, halkın kultur duzeyı de, aıle plânlamasını yakından etkıle>ıcı bır oz taşımaktadır Butun bunlar planlama nın etkılerını zavıflatacağı cıhetle, Bırleşmış Mılle lerın yukanda b« lırttığımız hedefınl tehlıkeye dü«ürebılecektır. Nüfus artış hızını düşürme y5nunde uygulanan aıle planlaması nın, ozelhkle Hındıstan'da kısırlaş tırmaya kadar uzanan teknsklen, kısınm kendi ısteğıyle yapılmasma rağmen ınsan onurunu kırıcı nıte lıkte gorulebıhr Bununla birlıkte insanı açlık ve yoklukla basbs şa bırakmak daha onur yukseltıci değıldır Kuşkusuz en ıyı secım bu ıkısının dışında üretımi gerek tığı kada' arttırabılmek olanaklarına sahip olmaktır, fakat ne yazık kı bu henuz pek mümkün görün memektedır. TEŞEKKÜR ğ = = Acüen yattıgım Sosval Sıgortalar Kurumu îstanbul Hastanesi cıldıye senisınde tedavımle yakinen alâkadar olan Cıldiye Mütehassısı Sajin, 3 = ş | | Ş Ş Ü = DR. BÜLENT ÖZLER DR. TARIK Z: KIRBAKAN ile yardımını esırgemıyen hemşıre ve personeline teşekkür eder şükranlanmı sunarım. Cumhurıjet Gazetesi TEVZl MEMIRU ALAETTİN ÖZLÜK 1 | ş ş = | ğillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllillllllllllllllllllllllllllllllllllllüllllllllllllllllllllllll llıl •!llllli:< î Cumhurıyet 2790 İSMAİL ZİYA TİREGÜL 5 4 1974 taııiıınde vefat etmış olup cpnazesı ı 4 19/4 pazar gunu oğle namazını muteakıp Eyup Sultan Camıınden kalchrılarak Evııp aıle kabnstamra defredılecek'ır Merhıuna fanndan magfıret dıler, arkadaşımızm ve keaerh aılesı eJıadının acılarını paylasırız TÜKKIYE SLNAİ KALKINMA B\NK\S1 A Ş. Ajanstur 4^72 2793 3. baskı pıyasaya verıld Genel Dağıtınr: M. Yayınları Tıcarethane Çıkmazı Bozkurt Han 25/1 Suitanahmet'lst. (ReklâmcUık: 534 <!771) "tannbnn arabalan yeryuzune taklit deoil, cevap , ÖLÜM Drama eşrafından merhum Rasim Bey ve Ajşe Hanı mın oglu, Behıye Aktulga'nın eşı, Senı\e Aktulga ve Nazlı Saraçıı'nm ağabeyı, Oğı^z ve Erol Aktulga'nm babalan Ayla Aktulça'nın kayınpederi Tuvana Aktulga'nm sevgılı dedesı, Çemberlıtaş Istıkamet Eczanesı »•ahıbı Eczacı Bu durum karşısmda az gelışmlj her ulkenın kendi özel •oşullarına gore eldeki kıt kaynaklanm uretımı» kanalıze etmesi yamnda, nufus plânlamasına da gıtmesi ge rekmektedır tste Bırleşmlş Mıllet ^ ler, içınde bulundufıımuz 1974 yı H lını nufus vılı olarak ılân etmekle dunvada özellıkle az gelismis ülkelerde bu bılınci uyandırmaya çalışmaktadır. p Doğum ve Teşekkür Kızımız Özlem Suvarı'nm özel bağlık dogumunu gerçekleştıren kıymetli Hastanesmde 30CrtKKKH>On{HKH}0«XHJÖOO<KH>^^ TÜRK ECİTİM VAKKI ÇELENK BAĞISLAR1NIZ İÇIN EMRİNİZDEDİR tSTANBUl Tel: «S «5 « «« JC 10 AN KARA Tel: U * » 18 16 92 ÎZMÎH Tel: 41751 ATŞE SERAP ÖZLÜK ie l NtHAT CANAN SIRRI RASİM AKTULGA vefat etmlştir Cenazesi 7 4 1974 Pazar gttnü öğle namazını takıben Şıslı Camıınden kaldırılarak Zıncirlikuyu Kabrıstarunda toprağa venlecektır. AİLESİ ©jmhurlyet 2794 Dr. Faik Bagana'ya Ebe Yüksel Akınci'ya yakm alâkalarmdan dolayı Butun hastane personelıne gerek bizzet zıyaret ederek. gerekse çiçek vollayarak tebrık eden dost ve ahbaplara teşekkurü borc öiüriz. ADNAN SÜVAKİ VE E^l Cumhurlyet 2789 DENÎZ GÜNDOGDD ıle ltîCEL TIBET Evlendıler tstanbul 6 5 1974 % % ,J I Cumnuriyet 3788