Katalog

CUMHURÎYET 22 Nisan 1974 •k lr ; a i a koydıığumuz kıtanlar hanl, el değK med"n dururlar bır KOj"dr *V>os vpkıt bu• ' lup da okusa*n» dersınız Işte boyle bır kıUp okuyorum bu sır<ü?r John Sanderson acUı bır Ingıiızm Io8t ıle 1602 yılları arasi"da. Ortadoğuaa japtıgı jolculuklar konusunda Sarderson, Istanbulu Anadoluyu Sunye'yi, Fıhstın ı, Mısır'ı gormuş Asıl ışı, tıcaret Ingılızlerın kurdugu Turkıje Ortaklıgı («Turke Companıe») ad na Istanbulda çalışmış başka r 5şl°re ae so> nuş burnunu Yaşarrını gezılennı yaznvş bır yandan, yazdıkları, çok sonraları, mektuolan>ıa bırlıkte basılmış(l) Olaylar ve görüşler yor «tsln ketüsü, bir de tercüman Istemesi'» Anıaşılan, tngılızcesi yok Mustafa'nın. Mutlu Son Sonunda Kral Wındsor Şatosunda Mustafa Çavuşu kabul eder Sultanm mektubu sunulur Bunlar olur ama ne Kraldan ne de OrtadoSu Ortakhğmdan bır şeyler kopartabılır Mustafa Ingıltere den 1607 Kasımında, surat btr karıs, aynlır Ortadogu tacırlen çok çok gerrılennden bınyle volculuk etmesım saglarlar Bovlece, 12 mtfii 16O8'de varabılır Istanbul'a îngılız Elçısının tstanbul'dan 1607 Aralıgın da Sanderson'a va7dıklan Mustafa ıçın gonül ferahlatıcı degıldı pek Vezlr, «Bır dönsun hele, odul armağan bır vana bakalım kellesınl kurta9 rabılecek mı » demış. Ovsa, hıç de bovle bitmivor MustafB Cavuş öykiisu îngıliz Hükumeti Istanbul'dakı Elçısine Mustafa ıçın vonerge yoHavarak parlak bır «hos geldm» desınler ıstemıs Elçınm aanhğıyla, Mustafa, Padısahın huzuruna da çıkartılıvor Altın Islemeli bır velck armaiŞan edıyor Padışah ona Ineılız de memnım Londra vı, tngiltere'nın buvüklugıinü, zeneınligıni eordügü parlak K b u lu ballanriıra ballandıra anlatışı çok olumlu karşılanmıs tngilız saravında. Haf tanm tapotu GARlP BİR ELÇl Seha L. MERAY ds eller^nden geleni yaprrışlar istenvye ıstemeje olsa da leri kadar bol bunlar'» diyor Mustafa îngılızlere. Ekmek elden su golden (aslında hepsı de Ortadogu Tacırlerındent, gunlennı doldururken Londra da, onu besleyen ağırlavan tacırler de «Bır kurtuîsak şu Çavuş'tan» derdındeler Günde o zamanın parasıv la 4 5 Ingılız Urası tutuyor Mjstafa'nm gıderlerı Çok para «Elbısesınm soküğunü tutturacak ıplığı» bıle, onlardan ıstı1 yormuş Bakın o sırada Londra'da olan Sanderson, Istanbul a ne yazrvor bu konuda «Buytık Türk' un bır elçisı olarak kabul edilmeyı ıstemek gözü peklığınde bulundu Mustafa: boyle bır davranış, efendısıne sajgısi7İık olabılır çunku Sultan, şımdıve kadar başka krallara, hukümdarlara elçı gonriermek adetınde değıldı ara sıra salt buyukluğumı gc stermpk ıçın btn'le yaptığı olurdu Ovsa, RidTİennı Ortadogu Tıcaret Ortaklığına yükleyen bır buyükelçl, efendisıne ne ornır getırebılır'» Sanderson o donem ıçın onemll olan blr gozlemde bulunuyor «Buvuk hukumdarlarla alaya kalkışmak, sonu çok kotu Mtebllecek bır ovu na ginşmelctir bence j Sonra, sunlan eklivor: «Bu Mustafa da Kralın huzuruna bır türlü çıkartümadığından yakınır durur Dünya Hükumdannm elçısı olduğunu sbvler ama şu karsıhğı alır ö\le de olsa senın Hukumdarın tngıltere 1 Kralı degıl ya » Mustafa Çavuş'un ovunmeleri ıçın de «Pek mandığım yok soyledıklenne» di yor Sanderson \ma Kralın huzuruna alınacagı kanısmda «Çunkü bir Türk o» Şunu da sbylu iki Moltke ve 110 Yıl Sadun TANJU Eiçi Dediğin Kıtapta jaLnız Sanderson değıl Turklerden îngıl zlerden o donemın ınsanlan da var Bunla arasınia b*r Mustafa Çavjştan soz edıluor Londra'da Osmanlı Elçısı olarak tamtmış kendısını bu açıkgoz Çavuş Bır haylı ılgı o ölçude de kuşka topıamış «Gıtse de kurtuîsak bu aaamdan» havasma gırmış ev sahıplen Mustafa Çavus 1607 temmuzunda gorunmuş Londra'da «Elçıyım» dıyor ama adının yamnda vuinız «Çavuş» (habercı) sıfatını liullanısı \adırganmış Aslında psk oyıe onemlı kışılerden fılrfn dagılmı* Ingıltere jolculuğu da bır taşla vurulan ıkıncı kuş gıbı Mustafa Çavus, I^tanbnl dan 160o te avrılmış, Fransız °lçı«ı vıırduna don^ormuş on u n vanırda goıevlı olarak, Fılıstın Mısır uzsrınden geze dolasa Marsılvaja r va mış Vma vola çiıcmadan oecerıklı Mustafa, Padışah tan nektuplar aîmış Fraı.sa ve Ingıltere krallan ıçın bunlan sunup, bır şeyler kopar'maK umudunaa Daha 1605 ıcasiraında, Istanbul'dakı Ingılız Elçılıgı ujarmış Londra yetkilıler'ru bılgı vermış Mustafa konusunda «nasıl bır adam oldi'£u neler bekledıgı goıevınd=n» ulaştınlmış Londra ja Ingılız Elçısı a>nca, Vezıre anlatmağa çalışruş «böjls değersız bırıne» mektup veTneKİe efendısıne saygısızlık edılmış olacağını I\e var kı Londra. Sultana pek saygılı olmıyacak tutumdan da çekınmış «Elçıymış g.bı» da\ranma voluna gıtmışler Kaldı kı, Mustafa Çavuş Ingıltere ye ayak basmadan once, kendisını Fransa Kralının huzuruna kabul ettırmeyi de becermemış mıydı'' Zamanın geleneğıne goreneğme uyarak, elçıyt barındırmak ağırlamak, \edirmek, ıçırmek ışı Tuıkıye ıle dostça llışkılerde en çok çıkarı olan, Ortadogu tacırlerıne yukletılmış. Onlar P Çık İşin tçinden Görenler, tanışanlar üzennde olumlu ızlenlmler bırakıyormuş Mustafa Çavus, uzun boylu yakışıklı, parlak zekalı ınce davranışlı e!l açık, yol vöntem bılıvor gerektığmde «Türk goreneklermden uzaklaşabılıyormuş» Ortadogu Ortaklığı Başkanı onuruna verılen bır şolende, masada jer almış ıskemleve oturmuş, ustelık Ingıltere Kralı ile Sultan ıçın kadeh bıle kaldırıp içmış' Kralın kendısını huzura kabul etmesinl bekleyıp duruyormuş Londra da Yanında blr duzıne kadar da Turk varmış anlatılana gore, bun lardan valnız üçünun kılıfc kıyafetı yerınde otekıler, neredeyse, valm ayak başı kabak Mustafa nın kendı gıysılerıyse renk renk, vanmda, sırmalı, sımlı kumaşlar, çesıt çeşıt sarıklar, degeıh benzer şeyler dolu. Armağan ıcın mı getıımış bunları yoksa bas srtışmca satıp ?eçinmek için mı, kestırememış İngılızler Mustafa Çavuş, aldığı gorevlerı de savıp doker dvunurmuş Beş kez Venedike. bır kez îran'a, bır kez Tatarıstan'a lkı kez Fransa \ a gıtmiş görerle Ingıltere ye ayak basan ılk Turk kendıslymış' Krala getırdığı rrektubun konusu su Akdemz'deki Ingıliz korsanlan Efendım, Istanbul'da, Marsılyada bu korsanlardan çok soz edılıyormuş ama Mustafa pek rastlamamış Ingılız korssnlarına Ası' ortalıjfr karıştıranlar Fransız, Italvan korsanlarıymış «Sakalımm tel rofesor VTİlhelm Von Moltke ıle bir ogle \eme£ınrte tanı»tık Insanın dıs goruntışu ıle kafa vapısı arasında bır uvum aramak saçmalıktır Ama profesor Moltke öylesıne \umuşak gorunuslu ovlesıne sa\;n ınandıran bır kışılıge eahıptı kı bovle bınvle dusunre avrılığına dUNmenız olanaksızdır dıve düşunebılırdınız Insana anlavış \e yardım konusunda kucak açmıs gbrunen tiplerdendı. BÜYÜK DEĞİSİM.. P'ofesor M>ltke Pnısjalı bır aılerın son btrbuçuk asır içındeki buyuk dp*ısımının bir sımgesi idı Bundan 13^ vıl once Moltl^ aıle^mden bir eenç subav Turk ordusımu modemlestırmp verı bır duzen \erme aoreuUe bes vnl ara mızda yaşadı Kont Helmut \ nn Mnltke \ı o kadar benım semış olacagız lı bugur bır îstanbııl sokagı onun ı<=nHle anümpktadır Simdı kaçıncı çohekten hır haska Moltke, Amerikah uzman olarak tstanbnl «ehnnî pflistirecek ve eenı<îletecek hüiuk hır proıenır bas danısmanıdır Pnısvall aıle Dirbııçuk vu/vılda a'ken uzmanlıktan "sphırrıl'k danıs manlıŞma doğnı nern de tabıvet degıştırerek onemlı bır gelısme "o<;tennıştır aır.a bız yabancı danışmanlığında ça1ılıp kalmıçız «Çavusluk Oynamak» Bu seruven adamı bır katkıda bulunmus în gılız dılme venı bır sozcıik getırmıs Kendi ulkesınde onemsız değersız bır kışınin avlar bojunca avuç dolu«:u oaralar harranarak viıoe bır elçi gıbı eller ustunde tutulması Londra'da bır hav lı alay konusu olmuş îngılırceve «Çanışluk oy namak» dıve çevırebıleceKİmiz «to play the Cnaush» \a da kısa bıçımiylo «ravuslar^ik» f«to chouse») sozcükleri girmis: halk dılinde «dala •verecı» ile esanlamda kullamlıvormu^ Ben Jon son, The 4lchemlst fl610> ovununda, bu anlamda, uc kez l'ullanmış bu »ftycüğıi «Aferin» mi dıvecefı* Mustafa Çavus'a? Yok«a, «Tann vurdumuzu böyle temsılcılerden korusun» mu diyecefız'' Neyseki. günumüzün haber leşme dıinyasında bövle sozde temsfleıler nasıl kılıf bıçerlerse bıçsınler örtemezler mınareleri. (1) The TraveU of John Sanderson tn the I^evant l'>84 1602. Edıted by Siı Wıluam Foster, London, 1931. 1995'E DOĞRU.. O ogle vpmpeındı* «Viçlr Venr"mİ7e eiiventm«7 vok» dive lokma'ar bogazıma dızılmıştı öniımuzrleki 20 vıl i"tnde en az 2 5 mıhon ınsan daha va=anıaea hi*lavacaktı I^tanbulüa sphir b mılvonh V btuTjık bır mprke' olaraktı ^e Harvard l nıversitesi şehircılık profesnrı! Wılhelm Von Moltle ve dıger Dünya Banka'ü uzmanlan olmaa sankı bız vapılacak sevlen bılemezmi":!? eıh' eelpn bu danı^manlık insanın ırını ezıvordu Profesor «Tstanhnl'ıın «sılnetıne tarıh zeneintıtıne havran oldım» dpvince davanamartım «Savın profe«ör hııtıın knrtpo^Ullar hıı havranlıeı helırtırler VP hu esrarh snruntıı hi7İcre acalp blr eurıır vprır ama hızım a«ıl sonııuımıi7 siluet de&ıl hınadır vollnr ve h.zmPtlrrdır » dedım ve sonımu o coolantıda bulnnan tstanbul Bu\oık Na n m Plan Bürosu ve'kılısne vnnelttım «Bevpfendi, virml viı içlndp fi mılvon inonın vasamaSa haslnaca^i hu vhfrdp buirnnden vapılmafea baslanan SPVler nelerdır" '»ani l"Wln Tstanbnlıında hprkesp ev hrrke«in Kfçeblleceği bir vol, su, elektrik, kanalızasjon olacak mı?» ESRl KARLAR SU OLDU! OKTAY AKBAL Evet Hayır ÎHRAGATTA VERGİ İADESİ ılindiğı gıbi ekonomımıze canlılık kazandırmak amacıyle, gelışme yolundakı pek çok ülkede uygulandığı üzere, bızde de çeşıtlı tesvık artçlarından yararlanma cıbetine gidılmektedır Ihracatımızın, ozellıkle sanayi mamuller ihracatının gelışmesıni sağlamak üzere 261 sayılı kanuna dayanarak 1963 >ılından berı vergı ıadesı uygulamasına gıdılmektedir Amaç, malıvetler üzerındekı yüklerin hafıfletılerek mamullerımıze dış pazarlarda rekabet gucünün kazandırılmasıdir Bu araç, esas ıtıbamlp devalüasyonun da etkısıyle 1970'ten sonra, 1971, 1972 ve 1973'te oldukça etkıh olmuştur Halen de ıhracatta uygulanan tek teşvık aracıdır dersek büyuk bır yanlışlık vapmış olmayız Çunku ucuz ıhracat kredısi şağlannja3i ve sanavıcılere dbvu tahsısı CJbı araçlar doğru duru<=t i e de•t'amlılık gösterecek bır şekılde kullanılamamıştır B «Nerde bıldır yağan kar simdı» demış Vıllon Zaman geçer olayları anılan ezer sıler supuıur On y l 'in beş yıl eonra geçmışteki yaşantılann ancak i u guzel yanlan hatırlanır En kızaığınız en tıksındığınız kışı bıle zamaıun sısı içınde degışır «O kadar da kötu adam dejtıld. o olayda onun ppyı sanıldığı kadar çok degıldı» der^ın'z ^erdeyse senmıı gelır o kışı sıze, ışlediği suçları onemsız bulursuuuz Ne olmus yani Anaya&a'yı çığnemışlerse başkalan da durnıaksınn yapmadı mı bu ısı, hatta bır bıçımıne getırm değıştırmedıier mı, durmaksızın degıştırmek ıstemıyorlar mı oras'nı burasuu" 1960 da ıktıdar partısi DP, Tahkikat Komısyonu kurmuş, vazarlan çazetecılerı bir takım polıtıkacıları Ankar«'ya çagırtmış gozdağı vermış gençıere karşı polıs eucunu kullanmış, öıenler olmuş Sonra bundan daha beterlenni gbrdük, nıce gençler oldu oldürüldu, nedenı anlaşılamadı. Ostelık suçlu da bellı degıl daha daha beterı bu gençlerın arkadaşları baska başka nedenlerden suçlu sayıldılar, başlarına ?elmedık kalmadı Bunca olaydan, bunca \nayasa çıgncnmesınden sonra Bavar lı, Menderes U DP'lılerın suçlan dogrusu oıdukça hafıf kalıyor Eskt DPlıler yam 1957 dekı MeclB"te mîııetvekili olarak bulunanlsr sıyasal haklarına kavuştular en soaunda îjımdt bunlar partılerını kurabılırler, bır partıye gırebılırler suasa evleme geçebılırler, mılletvekill, senator adayı olurlar Seksen sekız DP mılletvekill olmuş son on dort yılda, vaşavanlar 295 kışı Onemlı bır sayı ıdı bu Herhangı bır partıye katılırlarsa ne olur' Bjı ağırlık kazandırır mı o partıye'' Çok zaman gect: aradan koprulerın altından çok su aktı Bajar Yıcalı Şeml Ergın, Samet Ağaoğlu, Izzet Akçal Osman Kavıa'ığıu, Mıgırdıç Şelefyan, Abdullah Aker Suleyman Çuğlif Hikmtt Bayur, Turhan Akarca vb vb Bır zamanlar attıan çk anılan ama bugun ozell.kle genç kuşak tarafından nıç Dilınmeyen kışılerle dolu bır uzun lıste Şımdl bu 295 kışi AP*de mı yer alacak, DP'de mi, yoksa oraya buraya mı dagılacak' Belkı de kendi partılerını kurup seçimlere gırecekler haklarını elde edeceıder venlden ıktıdar olarak 1960 da vaşı on olan, on beş olan yurttaşlar bngiin yir^ mı beş otuz yaşında Nerden bilsm bir Ka\ ralroğlu'nu, bır Kalafat'ı' Nıye bilsin hem° Bir takım polıtıkacılardı bunlar. O günlerin ünlü mılletvekilleriydıler Sonra Yassıada Kayseri, Eerbest S'rakılma af, derken sıyasal haklara kavuşma.. 1954, 1957'mn seçmenlerı yaşlandı artık Başka yerlere gıtti DP nın oylan, bır partıye ae degil AP DP. MSP. CGP nersı pavlaştı bu eskı dort mılyonluk DP oyunu Bu sularda bır kez yıkanılır, aemış Latın şaıri O sular aktı geçti yok oldu. Şimdı başka sular var, o başka sularda oynaşan başka ınanlar \ar Yme de, ne olur ne olmaz dıyerek açmıslar kapılarını bu eskı Demokratlara Bana gel bana gel dıyorlar partıler Demırel «bızız DP'nın devamı» dıyor Bozbeyli kendı DP'sinl Ba(rar ın Menderes'ın eskı DP'sının doğal mırasçısı sayıyor Ilgınç bır şey beklemeyın sakın Bu eskı DP takımınm Turk poııtıka dunyasında bir ağırlıgının bulundugunu da sanmayın Geçtı gıttı o gunler bır deha dönmez gerı Belkı bır kaçı, en sevılenler esm seçim bölgelermde bır defter olarak ker.dını kabul ettırenlerı, belki bır Yırcalı, onun gıbı bır kaç k'şı, gelecek seçımds Meclıse gırer, hepsi o kadar Taş •vennde agırdır derler polıtıkacı da belırli bır zaman pa'çası ıçınde etKılıdu, güçlüdür Sonra yermi kaptınr, başka bırıne, se>m yoluyla başka volla Eskı DP'lıler ısteujKlcı Kadar «bız bırıncı takımız, bunlar iöncı, Uçüncü takımdı» desmler. Geçmış bır anıdır Anılar da ne yenır ne içılır, ne de bır avuntudan başka bır ışe j'arar. Evet, bıldır yağan Karınr erıdı, aktı, su oldu' . ETKİLİ BtR TEŞVÎK ARACI OLARAK, İHRACATTA VERGI ÎDARESÎ DEVAMLILIK TAŞIMALI, SIK DEĞİŞMELERE UĞRAMAMALI, AKSAKLIKLAR DA GÎDERİLMELİ Turgut KAYAKAN de<i bulunmuvorsa, o mamulun ıhraç olanağı bulunarrıvor Çun ku, evvelâ formlar doldurulup Ticaret Bakanligına muracaat yapılacak ve kaç ay sonra % S ceçtci vergi iadesi çıktcak on<Un sonra da kesin vergı iaa>»ı bekleneeektir Geçicı verîi iadesi çıksa dahi kesir vergı iadesinin ne olacagı ve ce zaman çıkacagım bllemeven bir ihracatçının değıl »atıs yapması, teklıf vermesi veya ihaleve gırmesine bile ımkSn olmaz. BU İLGİ NEDEN? însan kendı yetkılüennden ögrenmck Istlvor nrofe«;^r Moltke'nir konuva. NPW York'taM Puhlıç Admınistration fKamu Yonetımii Enstıtüsü ve Lnndra'daki «Buchanan and Patners» fırması açısından bakacaftı acktı Bu ıkı kunıluş îstinbul'un eelistlrilme«:t ve eenişletılr..est proiesı^' kazjmmıslardı ve profesttrıi Vendı adlanna buıavn prfrdermıslerdı YOriıven 7amsn tcindp. proie Moltke ve dı'er Vnbanc uTmsırlann tav^ıvplprıvle olustıınıldPfllc ve ondin sonra Dunva Bankası ikrazda bnlunabüeceMİ Belkl pek ince bir davranış olmadı ama bizim vetkılımize şu soruvıı sormaV da f'iekti «Vabancı UTmanlarla hn dereoe Ishlrilfl halinde olrlıı. funuT» töre. Dönva Bankası hiltün nrotenin parasal thtlyacmı mı kar^ılıvacak* Ve nedir projpnln para»al deiferl''» Anlasıldı kı np proenin koc? malolaraömı bilen vsrdı ne de DUnva Bankasınm protprin pprcekleşmps! tçln ftnemli bir lrpdi vardrnıı vanncaSı kontısunds bir ıımut Ama iş vahanrılar tarafından btıtıın avnntılnnvla incelenivor fl£renılıvor vp bızım verli teknik adamlnnmız homıırdanıyorlardı «Bize kanalı olan her şey başkalarına açık'» ı AÇIKLAMA M E B Öğretmen Okullan Genel Müdüru Sayın Cela' Senturk'ten bu sutunda çıkan bır okur mektubuyle îıgılı bır açıklama aldım Bunda Sayın Şenturk, yeni g.">revıne atanmadan once Gazı Eğıtım Enstitusünde ogretmen olduğunu, fakat Genel Müdurlük görevine başladıktan sonra bu okuldakı derslennı bıraktıguu bıla.rmektedır Yanlışlıgı duzeltır, o^ur dılenm. O. A. r İLLER BANKASI GENEL MÜDÜRLÜGÜNDEN Jeolog ve Jeoloji Mühendisi Ahnacaktır Bankamız teskılatınria çalıştırılmak uzere Teknik Hızmetler Sınıfında munlıal kadrularımıza mulâkat >apılmak suretnle ıhtnaç nısbetınde asağıdaki »»rtlara haız bulunanlaıdan 6^7 1327 savılı kanuna gore maaş ve avrıca >an odeme \erılmeK uzere Jeolog v» Jeolöjı Muhendısı alınjcdktır ARANİN &4RTLAR: 1 Turk vatandaşı olmak 2 Kamu haklarından yoksun olmamak 3 Askerlığırıı vapmış bulunmak 4 Heıhansı bır muessese>e karşı mecburi hlzmetle \ukumlu bulunmamak 5 Gnrevını vapmaja matıi bır hastslığl olmadıgını tam tesekkullu Devlet Hastanesınden alacagl raporla tevsık etmek 6 4 vdşından vukarı bulunmamak Ü tsteklılerın 10^ 1974 tanhıne kadar Bankamız Genel Muciurlugu Personel Daıre«ı Rei«liğine ya bızz»t veja jazıh olarak muracaat etmelerı hususu duyurulur (Basuı 13895) 3179 Bir mamulun komple ıhraç dir Esısen banka kredılenniı mulierine dış pazarda rekabet edilmesi yerine demonte Ihraç daralmıs olmısı ve selektıf kregucü saglamavı amaç edınen bır edilmesi halinde de vergi iadedı mekanızmastnın çalısmaması sistemdır Dış pazarlarda rekasi uvgulaması vapılabılmelıdir. sebebivle ihracat flnanimanınbet gücumüz nıçın yok? StanTurk sraçlarıyle tasınmak daki cıddt guçluklere; bir de dsrtlar teşekkül etmemıştır Ka»artıvle fkamyon, tren ve uçak vergi iadelerınln Merkez Ban ıle) vapılan ihracatta navlun litemız oturmamıştır Teslımde kasından tahsılınd'eki gecıkmedevamlılık yoktur En onemlısı becfellerı, denız nakliyesınde oller eklenince sikıntı had safhamalıyetlerımız yüksektir. Çünkü, duju gibi matraha dahil olunva çıkmaktadır. Ihracfctçı gum malıdır. Türkıjemızde, geneliıkle ^sanayi ruk çılftıs beyannameslni ve domuesseselerı ıç pazar ıhtiyaçlafanatık mlllıy»tçılenmiz tatlı bir kisiliSI viz alıjn bordrosunu elden Mer rına ve talebıne cevap verebıleSONUÇ Moltke'nııjrbır ele'tın,konusu içlne aluımasını ankez Bankasına veremıyor Gum cek kapasıteler halinde kurulmuş lıvamazlar. Onlar için vamlmak istenen vabanc sermave Sanavl mamulleri ihracatımıı ruk be>annamevl bankava, tur Dolayısıyle, bırim başına düsmanlıSidır ve kenll gılclenmi7İ harekete Eecirmek istedaki saglıklı bir gellsme, santmaliyetler rakıplere na?aran yük banka da doviz alım bordrosufının smacı, dost ellen is'erimizden uzaklaştırmaktır BlGelişme vi mamul kapsamına dahil edılnu ekliverek Merkez Banka<ına sektır önümılzdekı yıllarda sa» m fınatik mllllvetcilerimiz nawl blr enternasvonalcl * ! >• meaı bıle guç olan ve topyekun 1963 ten bu yana yılda 6 5 1 0 0 gonderivor Bu arada ılgilılenayi mamullertndekı kapasiteleduklannın farktnda bfle dffillerdir Farkında olsalar vasavısı 10 • 1 arasındakı belli 5 mılvon dolar arasında rakamlarrın evraklarda vaptıkları bazı rimız dış rekabete uygun büyükbancılar içın sndece sermave vatınlacak bir is eib1 e^rılnen baslı kalemlerin dıjlndaki mala ıfade edılen se\ı\elerde de lüklere erışene kadar rekabettenok'anlıklar sebebivle mükerkonulann bızim içm nasıl bır önem tasıdıgını Bnlavahilirmullerın de dış pazar olanakvam eden sanavı mamullerı ıhkı bu eşıtsızliğimız yazık kı de rer vazısmalar oluvor Merkez lerdı tsUnhnl'un bfivfîme^lnln. Tiirldve'nln şehlrle^mpillarının sağlanmış olması halinracatımız, ılk olarak 197") te 100 Bankası tetkikı de ise ekleninvam edecektır nin inşaatçitar ve teslsatçılar Için tasıdıih anlamla hlzim de soz konusudur Bunun içln mıljonu aşmış 1971 de 145, It72 ce, ihracatçı 1 1.5 av vergl sosval ve eknnomik ifelececımfT iızerindPki endlselerimiı Bunun yanında yme bazı mahalen tek teşvik unıuru vergl de ıse 242 mılyon dolara ulaşladesini beklıyor Merkez Bann««l eslt tutuIabiHf Proleler yapılıp bozulacak. beftenllemuller hanç, geneliıkle sanayi iadesidır. mıştır. 1973'te ısr 443 mıljon kası tescil bevannamelerinde ba cek befenilmevecek, para bulunacak bulunmayaeak «aman mamullertmızdekı gırdılenn madolara erışen sanayi mamuller 7i kayıtUr îstiyor Bundan haEtkill bir teşvik aracı olarak durmadan akncak ve yapmagf başladıftını» şevler, daha Uyetı hayli yüksektir ihracatuıın genel ıhracattaki bıtmedMi vetırtMİıklerini ortava kovaraklar Bovle btr tuberi olm»van gumruk mercıleda vergi ıade«i devamlılık tasıIşte vergı ıadesı sıstemi mayüzdesi 33,64 e gelmıştır 1972 de tumlı 19Q5'm îstanbulunun veya Turkıjesının nasü olabüecerı ıse kendılerıne talımat olmamalı ve sık değısmelere uğralıyetlerdekı bu olumsuz durumbu «027,40, 1971'de Oo21,46, 1970te ğını Kesriremez misinlr' dıjı ıçın bu kavıtları kovmakmamalıdır Mevcut aksamalar lan gıderebıldığı olçude amacma ıse »ol7,55 ıdı duzeltılerek, >ent mamullenn ulaşacaktır Halen de vergı ıadetan kaçınıvor Avrıca, ihracatçı Sanayi mamullerı içınde küsihracat şansı suratlendlnlmel), sı esas olarak bir telafı aracı bu kavıtları kojdurmsk İçın pe, bağırsak. şeker zeytınyağı, olmak durumundadır vergı iadesi tahsilâtı kolay ve Yoksa, venı baştan muhtelif gumruk domates salçası, pamuk ıplığı, ımalatçı veya ıhracatçmın norçabuk bır hale geımelidir Profesor Moltkeye sbylevemezdım tabil, bizim vabancı pamuklu dokuma, derı konfeksimercılerı nezdmde takıbe girıdanışman aklmdan çok kendi aklımıza üıtiva'>ımız oldujîunu. mal kftrlanm aldıktan başka, Vergi iadesınde verJden du>on, petroi urünlerı, blıster baYoksa ılk Moltke'nm ülkemize askeri danışman olarak gea>rıca vergı iadesınden de ek sıvor zenlemelere gıdılırken halen kjr, çımento, cam ve bırkaç ka bir kâr gıbı yararlanması söz lışıne aıt öyle bir tarihi anımız vardır Id bizim vabancı yukselen dıs fıyatlann olumlu Merkez Bsnkasının vergi iade lem ıle bırlıkte takrıben 15 sa konusu değıldır aklmı nasıl bır lüks olarak kullandığımızdan bundan açık kaetkısi vanında. artan malı>etlelıstelerındekı ıfadelerı aynen nayi mamulü ddrtte uçten fazla nıtı olamaz Profesörun büyuk amcası Kont Helmut Von rın olumsuz etkısi de gozden Vergı ıadesı felsefe olarak dıgumruk çıkıs beyannamesinde bır hlsseye sahıptır Bunların dıMoltk» dört Tl kadar Türk ordusunda danışman olarak uzak tutulmamalıdır. namık bır duzendır. Yanı, sıragormek ıstemesine karşılık, şında 300 e yakın sanayi mamuhızmet gördükten sonra. 183P'da Mısırlı Mehmet Ali Paşa Vergi tadesinden yük«ek ih «ı geldıkçe maddeler uzerınd», gumruk nıercılerı tarıfedekı ıba lunun ihracatının ıse, çok daha ıle Osmanlı ordusunun karşılaştığı Nızip savaşma da katılracat hedeflerıne ensmek ve çeşıtlı dış ve ıç etkenlerın de relerın konmasını istıjor. büyuk hedeflere erışmesı şarttır. mış v» Başkumandan Hafız Mehmet Paşanın bır çesıt kurdış pazarlamava dönük. dısargereğı ıle, çahşmalar vapılacak 1974 yıhnda 3 mılvar dolara yakmav EUbaylıgını vapmışt. Hafız Mehmet Paşa, bu Prusvall Vergi iade lıstelerındekı kap da teskılâtlanmn ıhracat orga\e bazı \ergı lade oranları inplaşan ıthalat hacmını gerçekleşgenç subayın tavsiyeierini dınlevecegme yıldızlar ilmtnin samlar geniş tutulmalı ve venl nızasyonlannın Turkiye'd'e yaytırebılmek ve gıttıkçe buvuven cek, banları da çıkacaktır. Fa yol goyterıcılıgine sıgındı ve Nızıp'te Osmanlı ordusu bozbir mamulun ihraç imkânı begınla^masını saglayan bır araç dış tıcaret açığını kapamak ıçın, kat vergi ıgde>!i bır defa ilan guna uftradı. lırdığinde ihracatçı, vergi iade. olarak da vararlanmava devam yukarıdakı başlıca 15 kalemde edılınce ılıracatçı bır muddet, ö>et şu Bize, blıi boıgundan konıvacak kendi aklımız sını rahatlıkla tayın edıp, tek olunmalıdır. bırkaç mıslı artış saglansa bıle, hıç olmazsa bır vıl içın bu oragereldi. lıfını hazırlavabilmelidir obür sanayi mamullennden elde na dokunulmavacağınd'an emın Yalnız vergı iadesirJn ihracatedılen ıhraç gelırlerınm artırılolmalldır lnracat faalljetleri ta yeterli olmadığı gerçeği kaDı«arda talep içerde bunu ması zorunludur Bunda başarıh bul edılerek ihracat fınansmaperakende satı? değildır Muskarsılayacak mal olsa bile faolabılmek ıçın vergı ıadesı sıste. nı ve ihracat sıgortası »orunlaterılerle uzun vadeli anlaşmaraza vergi iade listesınde kraft mının dınamık bır şekılde ve ıs lar yapılacaktır Kontrstlar ınr nnın bir an once haıli oncelıkkagıdı vszıvor. fakat kraft kâtıkrarlı olarak calıştmlması başle saglanmalıdır. zalanacaktır thalelere emlrğıdından mamul kese kagırfı ifa lıca etken olarak gozukmektecektır Ihaleve fı\at venldıkten dır son partının sevkedıhp para«ımn tah~ı!ı anına kadar bazen Şu da bir gerçektır ki, özel1 15 vıl geçtığı dıkkate alın= Azız Nesln, Bahrı Savcı, Cavıt Orhan Tutengil Erol Tov, lıkle geçen vıl 400 mılyon dolarmalıdır = Ergin Gunçe. Fakır Bajkurt, Fazıl Husnu Dağlarca !>ev'ık sanayi mamullen ıhracatm= ket Surejja Ajdemır, Mehmet Ali Aybar ve Muzaffer da bır oncekı vıla nazaran goruBovle bır uzun devrede ihra= Izgu. len »«80 cıvannda takrıben 200 catçıjl koruvan bır kur garanrt mılvon dolarlık artışta sadece tisi e«asen voktur Hele bır da 7ıiıııııııınmıııiHiııııııııınııııııınıııııııııııııııııııııiiiııihiııi' ı<i!ii:Miıi!'iiııtıııi!nııııııııııııııımıııııııııi'' vergi ladesının rolu olmamış'ır. tek teşvık aracı olan vergı iadeBaslıca iki etken daha soz ko sıne de guv enilemezse, ıhracn(Cumhurijet 3193) nusudur tımızın «ağlam ve uzun vadeli bır tabana oturması zor olur Bırıncısi, dünyada alışılagele> • • • • • • • • • • • •• •» »•• • • • • • • • • • • • • • • • » • »•» » • • • • nın çok otesme varan fıvat arDevamlı anlaşmalara ve uzun Ha^tanemız santralı veni telefon numaralarımn 6/S '1974 TURK DONANMA VAKFINA tışlan; ıkmcısi spekülatıf harevartelı oazar aramalarına ol«tanhınden ıtıbaren 25 31 40 / 15 hat ve 25 48 93 numarab YAPILACAK HER TURLU BAĞIŞ ŞANL1 ketler sebebiyle, yuksek fıyat nak sağlamak uzere vergı iadeolarak değıştırıleceğı üSnen dujurulur. • artışlanna rağmen hammadde \9 lerınde ılanınctan ıtlbaren hıç DONANMAMIZI GUÇLENDİRECEKTİR ara mallannın temınmdekı cidolmaz«a bır vıl içın. değışıklık • dî sıkuıtılar Bu ıki etken Turc vapma voluna gıdılmemelldır. (Basın 138941 3182 » • • » • • • • • • • • • •» • » • • ••• • • •• • • • • • • • • • »• •• • • » » sanavı mamullerıne de artan b r Her venı vıl baştnda ihracatçı dış talep doğurmuş ve ^anavi o vıl ıçınde uvgulanacak oranmamuUerımırın fıyatlan dış f ları ke«ın olarak bilmehdır. Dr. A Z 1 Z Ç ö L vatlarla mukayese edilebıhr haEsas llkeler le gelmıştır Fakat dış pijasalarORUUHtUÎ ve dakı bu gelışme \anmda, halen TRAVMAIOLOJÎ Korunmalı vurtıçı malıvetlerdekı büvük artıslar ıse rekabet sartlannı ağırEv\elce de behrttıgımiz gibl, (Kırık, kemık ve mafsal laştırmaya devam etmektedır. maddeler uzerınde gunun şar'hastaüklan) Hattâ, geçıcı olarak benren bır ları ıcabı her zaman yenıden avantaı başka \andan tp'âfı edılOsmanoev Hbiaskârgazi İMuhammen he'aplamalar yapılmasl gerek»OeçlcJ Cad İ79/1 seaet Apt mış olmaktadir Geçıcı dıvorıız, Bedel Ipmlnat bılır Fakat, bu deSı=melerın kıMiktan Behennin Fivatı rel: çunku son gunlerde ozellıkle pet sa aralıklarla olmamasına ve Lira Kuruş Lira Kuruş Adet Lira Kuruş CÎNSt rol fıyatlanndakı serılpmeler, ıhracatçmın guvenle faalıvetıni spekulatıf olarak stok pdılmıs lbfC«K) U0 12b22UÜ 1JI? Ekmek (Beheri 730 Gr. 9O0O0 Ad. vurutebılmeMne bu ana ılke obulunan nam maddelem satı(Cumhunyet 3190 (Tektıp) larak dikat edilmesi kadar, vur«ındakı agırlık fıvat artışlarınrla İOUÜ Kg. 3UU0 JOIdlUtlO £*>u(10 dumurda dı$ pazarlamada ihtıKoyun etl kemlkslı bır vavaşlamanın ba^ladıâına 21W)Ü U0 lK«ı O Ü 60İJÜU » 36 sa«la«;mava vönelmiş vepyeni \leşe ve çam odunu daı r bazı ışaretlerdir kuruluşlann ortava çıkmasina ••••••••••••••••••••• 12 kalem kuru yıyecek 6K30 11 89395 00 imKSn vermis bulunan şartlann maddesi Bu dunımda \Tirtıçi malnetmuhafaza^na d'a itina eö"!teri1lerdekı artışlar ve dı? fıvatlarDOKTOR 1 Osmanty» Oeza«v1nin 1974 mall yılı olan v» yukanda ^österilen Tiyecek tnaddelen me«l i'abetli olacaktır Her vıl dskı vakın Relısmeler gnznnunsayılı kanunun 31 tncl madrtesı geregtnce kapalı zart usulU Ue satın alınacastır artan Ihracot hedeflerlne uiasde turularak vergı ıadelennde TARIK Z. KIRBARAJS 2 24 5 1974 Cuma etlnU saat 10'da ekmek avnı gün saat İU JU'da vivet^K martdelen avnı mak şartivle »nesk verel iadevapılacak yenf avarlamaların ıhgün saat ll'de e t ve aynı eün saat ll^U'da odun ihalelen Osmanıve C Savcı!ı£ın<ia toplanscak «inin B?amt nl^petlerinden va racatımi7i en°pliemempsı husuolan komisyonca vaoılacsktır rarlanma olanRSının saglanma^ı Uert S», ve /nhrevi snnda azamı dıkkat göstpnlmel 3 TeklU mektuplan geçicl temtnat ve Ticaret Odası belgelen thale saatınfler biı saat pren«ıht, busun ^SIIPCP dıs pa dır. HasUlıklsr MGt'haansı J evrel Komısvon Başkaniıftına tevdı edıte<PK'tr 7arl»mava vRnelm!» buviîk ih («tıklil Cad Parınakkapı • 4 îhalelere alt sartn«melet ner eün me*a! saatlerlnde O^mnnıye Cezaevi MüaUrlüğUnde Vergi İadesi raeatçı kurulnşisnn vurdıırnuz Noı 66 Tel «4 10 78 j görüiehtiır Postada vukubulacak gecikmeıeı ıtabuı eanmHecektır da ria y»yçınlsşmi<ins vol ı ç • Zaman 7aman vergi ıades'nl ıh* • Duyurulur. mnttr racatçının mun/am bır karı eı••••••••••»•••»»••••• bı duşunenlere rastljmaktavız Haten vergi Jaıieleri buvuk v 'Bssır 13673) 31si Cumhurıyet 3189 Vergı iadesi, Turk sanajı magecıkmelerle tahsıl edılmekte |y, .. KENDİ AKLIMIZ | Bu hafta dergisinde Sosyal Sigortalar Kurumu Istanbul Hastanesi Başhekimliğinden J ILAN Osmaniye Cumhuriyet Savcılığından