Katalog

CUMHURÎYET 17 Kasım 1974 AU5ILM/ ABDSLCA 'KE uuıyo* VAHıi?!.. ] VÜNÜN 3,Ç W \ SiLÂH(Hü^M \ / ^0CA$n3üNiAüU ~N w r j \ " * ../' .//• >s Nevzai ÜSTÜN zaruniş lokantalar da var Bunlar oteküere oranla daha bır ucuz DAGLAR KRALI Yazan: Edmond About 23 Altı fcurşun boşa gltti Yedlnclsi ls«, alnıma lsabet etti ama kafatasımı delemedı. Turkler cesediml almak içın geldıklerinde ben barut dumanJanna karışarak kaybolmuştum ortadan Belkı de sandıgınızdan çok daha uzun yasarsınız. Hamburg'takl dostlannıza yazın Egıtım gormuş bır kımsesinız. Herhalde bır doktorun onbeş bın franktan fazla parası olan bır çok dostu vardır. Ama ben parayı mutlaka istıyorum Sızden nefret etmıyonun. Bana hiç bır kotuluğunuz dokunmadı. Olümünüz ıse ban» hıç bır şey kazandırmaz, onbeş bin frangı bulacağınızı duşunerek sevınıyorum. Bu arada gıdın hanımlarla bırlikte çadırlarmızda istirahat edın. Adamlarun çok fazla içtıler v» Ingılızlere bakışlarını da hıç beğenmiyorum. Bu zavallılar ÇOK zor şartlar altında yasıyorlar ve hıçbıri de benim gıbı yetmışınde degıl. Normal zamanlarda onları fazla yorarak kontrol altında tutabılinro. Ama kuçük hanım burada ka'makta devam ederse, bır saat sonra olacaklardan sorumluluk kabul etmem Gerçek*en, bu garıp bayramı ve vahşi yüz> leri masum bır merakla sejreden MaryAnn m çevresmde gıttıkçe tehlıkeli bır çember oluşmaktajdı Çevresıne bagdaş kurmuş olan haydutlar, yutîsek sesle ve Allah'tan ki, kuın anlamadığı sozlerle guzellıgini övmeye koyulmuşlardı Bızlmle birlıkte olduğu ^ure, kajbettıgi zamanı çoktan gıdermis olan Korfulu kıza durmadan şarap sunuvordu Marv Ann ıçkıyi surckh olarak redcledıyor, bu kez de kupa çevredekıler tarafmian boşaltılıv ordu tçlermden en fazla sarhoş olan besalt!«ı. birbırlerıjle ıtısnor, hatta daha başka gırısımlere hazırlanmak uzere, ısınmak ıçln vumruklaşıyorlardı. Bavan Sımons'la gıtmek gerektıgıni isaret eUım, kadın kızıyla birlıkte kalktı Kor kutuk sarho> olan Vasıl, Marv Ann a doğru llerlecfı ve kıza sar'lmak ıstedı OlaM gorunce kan bevnıme çıkh, hemen herıfın uzerıne fırlaMp, onu goğus çaprazına aldım. Haydut elim kuşagına atıp bıçagına davranıvordu kı, bırden ellerımden sokulup alındı ve guçlu Kral tarafından on atım oteye fırlatıldı. Hacı Stavros un sesl butun gurultuvu ba=tırdı Su«un ve hanımlara gerçek bırer Elen delikanlısı olduğunuzu go'tenn. Arnavutlar glbl davranmavın. Sonra bıze dondu ve: Çabuk vurujun Korfulu vanımdan avrılma Bay Alman hanımlara soyle bu gec« kapılarının onunde vatacağım. Kral, ardmda gece gunduz vamnrfan svrılmavan çubukçusu oldugu halde, bizimle birlıkte vurumeve başladı Bu sırada arkamızrian homurtular geltlığıni duvuyordum Bır ıkı kışı. bızı durdurmak MerceMne onümu7e atılriı Kral onlan lttı Daha vuz adım ilerlememıstık ki, bır kurşun kulaklarımız dibınd > ıslık çalarak ortamızdan geçtı gıttı Yaslı < pahkarva, kafasını çevırmek tenezzulunde bile bulunmadı. Bana dondu gu'erek fısıldadı. Ne vaparsm bıraz hoşeorulu olmak gerek. Unutmavın bugun Hz îsa'nın goğe çıktığı gundur. Yolda gıderken, her adımda sendeleyen Korfulunun dalgınlığından yararlanıp, Bavın Sımons'un yanma vaklaştım ve kim •eye duyurmadan gece herkes uyuduktan son ra kendılerı>le konusmak ıstedığıraı bıldırdım. Sıze sovlevecek onemlı şevlerım var. Musaade edln de muhafımız uyurken çadınnıza kadar geleyım Bılmıyorum onerim hakkında neler duşün du Ama ga>et soğuk bır edayla benimle paylaşılacak sırrı olmadığın loyledl Dırendım, gene razı olmadı Bır kuruj bıle vermeden kur tulmanın >olunu bulduğumu soyledığimde, bana kuşku\la baktı sonra klzına dondu, en sonunda bır ba? ışaretıyle razı olduğunu bildirdi. Hacı Stavros, Korfulu'yu yanınö*a alakoyarak ışımızı kolaylaştırdı Kral halısım getırtti, iilâhlarını elinin altına yerleştirdi, çubukçusunu sağına, Korfulu'yu da soluna na alıp, bize iyi geceler ve lyı uykular düedikten *onra yattı Üç avrı horlamanın muhafızlarımızın uyu duğunu ıyıce kanıtlamasına kadar, çadınmdan a%rümadıra Bayramın gurultusu yava; >avif kayboluyordu. Gecıkmi? bır ıki tufek seıi arada sessızlıği bozuvor, ama <eslı bulbulumuz ?arkısını »urduruvordu Ağaçlar boyun ca surunerek, Bayan Sımons'un çadırına vardım Ana kız ıslak çımenlere oturmuş beltli\orl»r#ı Övle va' tngllız asaleti, çadırlarına gırmeme engeldi. Konuşun bayım, dedi Bavan Simons. Ama acele edin Biliyorsunuz dinlenmeys lhtlyacım var. Soze guvenle girdlnr Sovleveceklerım bır *aat uvkudan çok daha onemlldır. Üç gün içınde serbest kalmak ıstnor musunuz? Bayan Simons «oylediklerime aldırmadl bıle: Aman bavım, «lz de bıhvorsunuz kl, yarın serbest kalacağız. Ya da Ingıltere artık İngıltere olmaktan çıkacak Dımıtrı saat best doğru kardeşıçıe h«b«n ıletmiş olmalı ,. de$im de \emek saatınde Bakanı Gece yarısından sonra gerekli emlrler her yana ulastırılmntır Korfulu ne ders* de^ın, landarmalar çoktan yola çıkmışlardır bıle. Yarın sabah serbest kalırız, oğlen jemeğını de Atına'da jıyebılırız. Bovle du^lere kapılmak tehlikell Üste llk zamanımız da azalıyor. Jandarmalara pek guvenmevelım. Ha\dutlar onlardan ovle<;lne aldırmaz bır edavla soz ediyorlar ki. Bu ulkede, havdutla jandarmanın, av ile avcııun çok ıyı geçındıklerıni çok kez duydum Bır »n içın bızı kurtarmak uzere ao"amlar gonder diklerinı kabul edelım Hacı Stavros onları daha gelırken gorecek ve bızi, l y n yollardan ba$ka bır yere yollayacaktır. Bravo bavım. Hacı Stavros'un yenılmez lıjıne ınanıvorsunuz. Herhalde kendisınden ne buyuk havranlıkla sozettığınızl duysaydı çok duygulanırdı Zaten sızln sırtınızı sıvazladıjını gordugumde onun dostlarından birı olduğunuzu dusunmuştum Bıze onerdiğinjz kaçma planını hazırlayan da gerçekte ovdru degil mı? (Devaını var) PORTEKİZİN BAHÇELERİ Çeviren: Ali Sirmen Portekiz bir gazoz şişesine benziyor şimdi.. su Daiıhr Su Dağlanmıs etlerinde kadınlarm Sonsnz j alıuzhklardır »enı T*fadtğıınız Özlemler mi Sonsuz birıkimlerdir içimiz dışımız Yâni bir başka jasamdır gfizelim Çizgisinı aurdurmek acılann Yıkılsın Anlamsız yaşam anlamsız ahlak Yıkılsın kılık defıştırmış jürek t«ktx'de Ordu. daha dognıtu or dunun genç subaylarından oluşan bır boluk ılencı, yonetıme el koy muşlar Bozuk duzeni, dıizeltmek aduıa Portekır toplumunun temelüıde yatan o korkunç acı boylec* çıkmış su yuzune Bır ucu bu acı nın Lızbon un çevresındekı tene ke kondulardaysa, bır ucu da Mo zambık te, Angola da Portekızh balıkçılar, dolu dolu çektıklerı ağlardan bos jonuç lar aldıklan içın, Portekiz koylulerı, Portekiz ışçılerı ürettıklerının yaşamlarını guzelleştırmedığinı gördükleri içın Portekiz boyle bır sonuca vardı. Sorun un ortaya çıkması, Gene ratSpmpis'nın yazdltt bir kıtap yuzünâanmiş. Okumadım. Anlattıklarına gore, oyle pek de bnem h bır yanı yokmuş kıtabuı Sdmürgelerdekı yonetımin yalnışlığmdan soz edıyormus Hemcn her zaman bovle olur. Yonetıcıler, buvurgan jonetıciler birden kapılırlar korkuva. Billnçaltı suçluluk duvgusu, bu korkuvu yaratır. Korku hemen savunmayı getırır Nedır kı, savunma faşıst toplumlarda doğal anlamının cıısma çıkar ve baskı blçımlnde belırır Burada da oyle olmuş Bu kuçuk «reformcu» kıtap baskıva çağrı olarak nıtelenmış aslında somurgen duzene karsı olmavan generalı bırden kahraman yapmıs Gorevden alınmış Olavlar ard aro*a gelınce, yonetımin değı«mesı de bu olayların bır halkası olup çıkmış. Bıtmıs mı' Bıtmemış elbette Bıtmevecek de' Portekiz de olup bıtenler kolay kolay çozümlenir turden değıldir. bilirse, alanlarda toplanmakla Mjtlanabılırse, ne guzel Genç Portekızli aynı yurek dolusu ağızla Porteklz'in ve «omurgelerın ozgurluğunden »oz erfivor Portekız yalnızca onların olsaydı, olabilsevdi sorunlar çok daha kolay çozumlenebillrdi Ama degil Olup bitenleri gulumseyerek sevredervler var Hele bır hızını alsın dlyenler var Generaller var Poliı var. Çok buyuk zengınler var. Kılıse var. Yüzyıllardır örgutlenmif tır bunlar Butun bunlar vetmezmıs gıbi, Portekiz'le tlgilenen dıstakı bir takım kuruluılar devletler var Uç beş genç subay'ın «ols\ın» demesme boyun egmeyecek bir yığın «neden» var Portekiz'de, halktan yana olan guçlenn yor.etıcılerı bütun bunlan hesaba kat mak zorundalar Tarlhten aldıkları derslerle, yanlış yapmamak içın, ecınnılerı Urkutmemek içın, ınanışlannın tersıne söylevler ver mek zorundalar Portekiz de sansur kalktı Sıja sal tutukların pek çogu ozgurluklerıne kavuştu Düşünce jzgurlugu sağlandı Sıyasi polis eskı gucürıu buyuk blçude yıtırd:. Seçımlenn en kısa zamanda yapılacagı soylenıyor Somurgelerdekı msan kıyımı, baskıîar, korkutmalar oldukça durdurulmu»tur «tberık Bloku», kend^lıgınden dağümış, Iberık yarımaa&suıda Franco'nun faşıst yonetımi yalnız başına ve korkular içınde kalmıştır Butun dünya Portekiz'ln kurtuluşunu ıstemektedır. Ne var kı devnm kendı çocuklarınm tümünu birden dejılse bıle büyukçe bır bolümunu ysmskten kaçınmaz Oevnmierin tcsgınılmaz yasasıdır bu. Hele devrımler tabandan değıl de, cuntalar yolu ıle gelrruşlerse bu daha da kesın olur. Çun ku, cuntalar orta \erde kalaınazlar Var oluş nedenlenne ter» duşer bu Ya sağa, yada sola ıyıce açılmak zorundadırlaı Cuntaların en onemlı sakıncalanndan biri de budur Çıkış nok talan çoğu kez gerçeklere uymaz, gerçeklerle bağdaşmaz. Eğer oır ıtümt, bır dı$ etkı cuntası d» ğıllerse büsbütün şaskına doner ler. Neyı nereve koyac&gını oılemeyen yenı gelınler gıbı, bır ;ok yere bırden yaranma çabasına duser ve tezelden yozlaşırlar. Portekız'deki cunta'nın ıyı dileklerle yola çıktığından kımsenin kuskusu yok Ne var kı <endi yaratmak istediğı dünv» bıle sonunda kendısının aieyhıne oiu< mak zorundadır. Suıeklı otarak hıç bır partı cunta ıle ış oırlığın de bulunamaz «Esya'nın taoıa tina aykırı» düşer bu Sag bır parti doğal olarak, ana çıkarUrdan oturu bağdaşamaz cunut ne Sol partıler de sonuna kadar bır cunta sultası altında ja^aınaıs iatemezler. Enınde sonundm bır çatışmadır soz konusu olan Gysa, cuntanın ıçındekıler bugun degılae yarın, kendi geleceklerıru bır yerlere koymak zorunda olduklannı anlayacaklardır. Gele«<îkiennı koyacaklan raf, hangı raftır?. Kendılerını o rafta saglam bır guven duygusu içınde bulabılecac ler mıdır' Lizbon'da yaşam geceleri başlar Dordüncü gündür kı, Lizbonda' yız. Ufak ufak. boluk porçuk alışıyoruz ya^am'a. Ogleden snnralan kesınlıkle uyunacak ve &aat altıdan yedıden sonra çılalacak sokaklara. Bır cumbus başlıyor geceıert Paralı parasız, gencı yaşnsı, kadını kızı sokaklara doküluvor önce kahveler doluyor. Tıklım tıklım doluyor. Sokaklar, sınemalar doluyor, TUkurme salgını bu arada en uç noktaya gelıyor. Agızlannda tukruk yoksa bıle, tukUrme taklkiı yapıyorlar Kadmlar îspanyadan daha bır. özgurlermış gıbı geldı bana Kahvelerde yuksek tabureler tek ba? larına gelıp oturuyorlar ve tek başlarına şaraplarını, konyaklarını ıçebılıyorlar Sokaklarda sarkıntılık yok denecek kadar az. Lokantalarm onune sepetlerle karıdesler, pavurvalar, ıstakozlar çıkanlıyor. Bırıncı smıf lokantalar bu sepetleme ışını vitrinlerde yapıyorlar Sokaklara uzan mış kahveler gibı, sokaklara u Genellıkle hep sabaha karşı olur Bırden başlar gurultu «Bozuk duzenı değıştırmek içın ordu yonetıme el koymuşArdından marşlar başlar çalınmaya Şnrler okunur Ve yeru yo netım yapılacak olanları bır bır anlatır Aslında ışler boylesıne yalın, boylesme kolay değıldır Çünku, bu bır devrım değıldır Bu, temelde var olan sıkıntıların olum lu jrada olumsuz bır yansimasıdır Sorun derınlerdedır Çok de rmlerdedır Dunya'nm ortasında kı ateş gıbı Baskı çogalmca, bır yanardağdan ateş'n fışkırma sı gıbı Hıç, ama hıç guven olmaz bu sabaha karşı olan de\rımlere Ne çıkarsa bahtma Iyı başlayıp kotu bıttığı çok gorülmujtur Bılırız. 24 Nısan ı 25 Nısan a bağlayan gece de aynı şeyler olmuş Portur » Az gelışmış Ulkelenn degısmea bır goruntusunu bu kahvelerde, sokaklara uzanmış aşevlennde gorebılırsınız Ozenle doldurulmuş masalann uçlarında belıren kadınlar çocuklar ve yaşlılar . Kımı sabun satar, kımı gereksız bır şeyi uzatır. Boyunlar hafıften sola bukuk, gereksız mah azatır Söz konusu olan bır alıs, bır verış değıldır Elındekı malın bir ışınıze yaramayacağını çok ıyı bılır Ürkek gozlenndekı yalvarma, her dılde anlaşılır Sıs o arada dosrunuzla bır sorunu tartışmaktavsanız bıtmesını sabırla bekler ve uzatır. On masadan dokuzunda terslenır Adamın bın küçucük açkılar satıyordu Yanımızdakı masada oturan genç bır kadın bır yığın açkırun arasından bırını seçıp al dı Çok sonra oğrendım o açkıların anlamını Bağışlamasız yüreklerı açmakmı» soıevi. Kahve den aynldık Aşevlerinın bulundugu sokağa gıraık Telc yedığımız şe>, kabuklu denız ya ratıkları \anı. pavurj'alar, karıdesler Yabancılar bu stsevlennde daha çok bır araya gelıyor lar. Porto şarabı ve kocaman p» vuryalar, hepımızı bır araya top luyor. Yabancılar içın; Portekiz, Ispanya, Turkıye, Yunanıstan türü ulkeler dıledıklerını yapabılme araçlandır. O ulkelenn ıç sorunları, toplumsal sorunları, açlıklan, yokluklan onları Kesın lıkJe ılgılendırmez Isveç gıbi bır Ulkeden gelen ınsan, kündi ülkesındekı hak kısıtlama tasarılarına bile dayanamazken, gıttıgı az gelışmış ulkelerdekı ınsan kıyımına bakmayı bıle gereksın mez Yuzlerce, bınlerce ınsanın gozunun onunde toplanması hapıslere tıkılması, o günkü havs durumu kadar o'nu ılgılendırmez .. YARIN: Partiler ve siyasal güçler MALKOCOĞLU yazan veçızenrAyhan BAŞOĞLU BANYA LUKA'NIN TOPLARI DıŞİ BOND ı NTI MAP ETV0LLA1U V^BMIJB BOSOUSÜ Gazoz şişesi Çocukluğumuzda, sıcak vaz gunlerınde bakkaldan gazoz alırdık Gazozu yalnızca ıçmek içın almazdlk, bır çeşıt ovuncaktı gazoz sışesl Cam tıpayı ıçerı doğru bastırır, şışenın ağ zına parmağımızı kovar ve baş lardık sallamava Şısenın ıçlndekı gazoz başlardı kopurmeje. Işte o 7aman bırazcık parmağı mızı kaldırır, kopurup fıskıran suları sağa sola tutar eğlenırdık. Portekiz, böyle bir gazoz sışesıne benziyor. önce Salazar sallamış şişeyı Hıç kıpırdatmamış parmağını. Arrfından gelen Caetono da ustasını aratmadan a>nı ışı ay nı guçle surdurmuş Portekiz, sınırlar içınde, içın için başlamış kopurmeye Bır gun, bır nısan gunu, parmak kalkmış ve klrk yılı aşkın çalkalamanın ko puklerı çevreye fışkırmaya bas lamış Şımdi durmadan kopüren, dur madan fıskıran bir Porteklz'in ıçmdeyız bız. Özlemler, lstekler, tutkular ve ozgurluk sarhoşluğu .. Yılların birıkımı yalın ve dolambaçsız bir tavırla ortaya dokuluvor Portekiz halkı da, Mozamblk kadar Angola kadar ozgurluğun ardında Daha ıvi blr ya«am, dıvorlar •Daha iyi bir \ aşam » Bırakılırsa, istemekle alma TIFFANY JONES ' CRANBO İSÂBİÛABI ÜZON S Û R E »V^ ) t MU OOCTO& 7 HAYlC r' > SEıJOB 2> «ALVEZ *2 ' ^ : GARTH Cumhurıjet Reşat Napolvon 24 ayar 22 ayar Hamıt Azız A LT 1 N 605 • 610 765 775 590 800 580 590 R50 6S0 88 00 88.50 80 60 8100 T A KV !M 17 KAS1.M Gunes Ögle Ikind: o 4< 11 5V 14 34 1S 41) 18 24 6 07 I68 H ı 57 7 H8 «43 12 00 1 38 12 16