Katalog

Patrick VVhite ARABANIN SÜRÜCÜLERÎ Nobel 1973 (Roman) may y a y ı n l a r ı Cumhuriyet 50. yıl; sayı: 17753 Kunıcusu: YUNUS NADt KALKINMA SORUNU '•*"' Yüksek Mühendis Metin Ülgüray'ın uzun çalısmalar sonunda ortaya koydugu bu eserde yurt ve dünya ekonomisı Ue toplum hayatmdaki değişme re gelişmeler Uzerindekl ycrum ve düşüncelerini istatistikler ve tablolar yardımcılığıyla izleyeceksiniz. Yazar kalkınma. teknoloji, nüfus çoğalması dünyamızın insan yaşamını ciddî bir şekilde tehlikeye sokan bir hızla kirlenmesı gibi hayati sorunlarımıza büyük bir açıklık getirmektedir. Varlık Yavmlan arasmda çıkan bu kitabın fiyatı 10 liradır. tlâncılık: 5298/32 2 Ocak 1974 Çarşamba CHP'nin yeni af önerisinde tum olum cezaları 24 yıl hapse indiriliyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) CHP tarafından yenilenmesi kararlaştırılan genel af önerisinin. bayram tatilinin bitiminde, Meclis Başkanlığı'na sunulması beklenmektedir. Ancak önennin parlamentoda, hükümetin kurulu şundan önce görüşülmeye başlanamayacağı anlaşılmaktadır. Üç kişilik özel komisyonun, geçen yasama döneminin sonunda hazırlanmış genel af önerisini esas alarak düzenlediği yenl metin, CHP gruplarınca da incelendikten sonra üyelerin imzalarına açılacaktır. Yabancı şirketler Türkiye'de ürettikleri petrole OPEC'in % H2 zamlı fiyatını uygulayabilecekler İKİ BÜYÜK YABANCI ŞİRKET, PETROL YASASINDAN YARARLANARAK ORTAĞI BULUNDUKLARI ATAŞ RAFİNERİSİNE İTHAL FİYATI ÜZERİNDEN HAM PETROL V E R E C E K L E R %112 ZAMLI FİYATLA GÜNLÜK ORTALAMA 4 0 . 4 8 BİN VARİL YERLİ PETROL İÇİN YABANCI PETROL ŞİRKETLERİNE HER YIL FAZL A D A N 80 . 9 0 M İ L Y O N D O L A R Ö D E N E C E K Yerli ham petrole de zamlı fiyat ödenecek ANKARA Petrol Ihraç Eden Ülkeler Örgütüne bağlı bazı ülkele rin ham petrol fiyatma dünden itibaren uygulamaya geçtikleri e'oll2 oranındaki zamlı fiyatın, yabancı petrol şirketleri tarafmdan yurdumuzda üretilen petrole de uygulanacağı öğrenilmiştir. Yü Naim Talu, Senato ile Meclis Başkanmı zıyaret edıp yardım ıstedı ANKARA, (Cumhurivet Biirn«n) CHP Genel Başkanı Buıent Ecevıt ve AP Genel Başkanı Süleyman Demırel ıle nükümetın ku rulması ıçın, önceki gün uzun görüşmeler vapan. ancak olumlu bir sonuç alamayan Naim Talu, dün de Cumhuriyet Senatosu Başkanı Tekın Arıburun ve Millet Mechsi Başkanı Kemal Güven ıle görüşmüştür. Na:m Talu dün saat 14.00'de Cumhunyet Senatosu Başkanı Tekin Arıburun'u. saat 15.0u'de Mıllet Meclısı Başkanı Kemaı Gü ven'ı makamlannda ziyaret ede rek, hükümetin kurulması ıcin bulundugu eırisimlen anlatmış, AP'lı Senato Baskanı ıle CHP'li Mıllet Meclısı Baskanindan bır çözüm için vardımcı olmalaruu istemıştır Yılmaz GÜMÜŞBAŞ rürlükteki Petrol Yasası, yurdu muzda ham petrol çıkartan y» bancı petrol şirketlerine bu hak kı tanımaktatfır. Zamlı fiyatlarin uygulanmasına öntimüzdeki günlerden itibaren başlanacağı ifade edilmektedir. Türkiye'de petrol üreten ikı Eşitlik ilkesi CHP yetkilileri, yeni önerinin hazırlanmasında da, Anayasa'nın eşitlik ilkesi ile Ceza Hukukunun genel ceza adaleti kurallannın gözönünde tutulduğunu bildirmişler. tlgililer, siyasal suçlarla fikir suçlannın öncelikle af kapsamına alındığını belirtmişlerdir. Yeni öneri, 29 Ekim 1973 tarihinp kadar işlenen suçlarm affını öngörmektedir. Bu tarih, daha önceki öneride, hatırlanacağı gibi, 17 Nisan 1973 olarak saptanmıştır. CHP'nin geçen yasama dönemi sonunda verdiği genel af önerisinde, on yıla kadar olan hapis cezalarının affı öngörülmüşken. yeni öneride bu süre on beş yıla çıkarılmıştır. Böylece, Türk Ceza Kanunu'nun 141 ve 142. maddelerinden mahkum olanlann affı sağlanabilecektir. Türkiye, ihracatını 13 yılda ancak bir kat artırdı büyük yabancı şirket, ürettikle rı ham petrolü ortağı bulunduk ları Ataş rafinerisine OPEC'ın saptadığı yeni afişe fiyatlardan yanı varilinin 11.60 dolar hesabı üzerinden vereceklerdir. Böy lece, kendı topraklarimızdan çı kan ham petrol de ithal edıliyor ESKtŞEHİR Sanayileşmiş 15 ülkenın dünya ıhracatının yüzde 76,7'sını, ithalâtın da yuzde 75,6'sını sağladığı açıklanmıştır. Dünyanm sanavileşmış ülkeleri arasındaki Amerika, Batı Almanya. Japonya, Fransa, Kanada, Ingütere, Hollanda, Avusturya, Ölüm yerine 24 Belçika, Danimarka, ttalya, Lüksetnburg, Norveç ve İsviçre, yıl hapis toplam dünya ihracatının yüzde 76,7'sine (274 milyar dolar), itGenel af önerisinde, tüm ölüm halâtın ise yüzde 75,6'sına (280 cezaları 24 yıllık hapis cezasına milyar dolar) sahip bulunmak müebbed hapis cezaları ise 20 yıtadırlar. Diğer 109 ülke ise top la indirilmektedir. Bundan öncelam ithalâtın yüzde 24,4 (90 mil (Dcvamı Sa. 7, Sü. 4 de) yar dolar), ihracatın ise yüzde 23,3 < 86 milyar dolara) sahip bulunmaktadırîar. Türkiye'nin dış ticaretine ilişkin bilgiler ise şunlardır: «Türkiye, 1972 yılmdakı 882 mil yon dolarlık ihracatiyle sanayileşmiş ülkeler ihracatının binde (Devanu Sa. 7, Sü. 5 de) Türkiye'nin durumu BAŞKENT NOTLARI Sovyetler Birliği'nde tarım sektörü | yeniden düzenlenecek kollektit çiftliklerde retorm yapılacak Türkiye yeni yıla da diğer günlerden farksız bir şekilde girdi muş gibi, yeni fiyat Uzerinden satılacak ve tülıetıcıye de bu şeklıyle yansıyacaktır. Hükümet. yeni zamların aynen pıyasaya yansımaması için tedbirler düşünürken, ülkemizde petrol üreten bu yabancı şır ketlere karşı herhangı bir şey yapamayacaktır. Zıra, Petrol Ka nunu ve nizamnamesi. bu şır ketlere afişe fiyatlan uygulama olanağım vermektedir Kanun maddesi Nitekim Petrol Kanununun 3 maddesinin bu konudakı 25. fık rasında şöyle denilmektedir: «Petrolün Türkiye dahihnde veya haricınde en yakın erışilebiiir dünya piyasasında, evsaf ve izafi sıklet bakımmrian normal olarak mutad ayarlamnlara göre tesbit edilmiş serbest rekabet fiyatına. aynı evçafta petrolün dünya pivasasınrian Türkive'de teslım ecfilriigi ma halle kadar aetırilme=ı için cereken bilcümle masraflann (ins madderieki normal ve mun zam vergiler hanc olmak ü?ere vasıtalı, vasıta^ız vergiler cümrük vergı ve resimleri dp dahiM llSvesivle elde erlilen mlk tara pivasa fiyatı» veya erisile biür dünya pıvasası mevcut ol madığı takdirde, petrol hakkı sahibinin Türkiye'de teslim edilıfigı noktada mahallen tatbik ettiSİ satı? fiyatına piyasa fiyatı denir. Görüşmeler Talu Arıburun görüsmesi 55 dakıka sürmüştür. Talu görüşmeden sonra sazetecilere şunları sövlemiştır: «Sayın Senato Başkanı ile bütçe meselesı üzerinde de görüştük. Belkı varın. bu Konuda bir toplantı daha vapmak gerekecek. Çünkü bütçenin aecikme^i bahis konusu. Savın Meclis Baskam ile rie avnı konuvu görüşecegim. (Devamı Sa 7 Sü I de) 1973 geride kaldı ama.. Fikret OTYAM Israil Başbakanı bayan Golda Meir seçimlerde oyunu kullanırken ANKARA Hükümetli ve 1nönü'lü ve Sabahattin Eyüboğlu' lu ve Balıkçı'lı ve Veysel'lı va her kişinin nice yakını ıle girilen 1973 yılı geride kaldı, bu yitik, acı günler. 1974 de Kurban Bayramıyle karışık girdi yasamımıza.. İnsan şöyle bir bakıyor da dünyaya ve yurdumuza, 1974'ün, 1973'ü aratmayacağı kuşKusu sanyor yürekleri. Ak güvercinler, ak barış güvercinleri uçmaz m'ola yurdumuzun tüm semalannda 1974 yılında? Ve dünyada? Ne güzel şeydir «umut», tıpkı Yılmaz Güney' in filmi gibi.. Bayram bırkaç gün sonra.. Bize, bayramm bir kardeşlık olduğunu bellettiler küçükken.. Bayramda tüm «küsülü»ler barışmalıymış, dostluk, kardeşliü, insan sevgisi ysnilenmeliymiş.. Yalan belletmişler bunu Delletenler, ko caman bir yalanla büyüyüp dayarnışız merdiveni kırksekize. kardeşliği, dostluğu, banşı ve hu (Devanu Sa. 7. Sü. 2 de) 3. DemirÇelik tesislerinin açılışı bir yıl gecikiyor ÎSKENDERUN Payas'ta kurulmakta olan üçüncü demirçelik tesislerinin malzeme getirraedeki güçluk nedeniyle doğan gecıkmeler yüzünden, üretime geçmesinin bir yıl gecikeceei bildirilmiştir. Vcrilen bilgiye göre; fabrikayı kurmak üzere anlaşma yapı]an Ruslar, yapımın başlamasından bu yana malzemeyi getirrnekte gecikmislerdir. Yetkililer bu yüzden doğan süre farkınm kapatılmasının artık imkânsız hale gelcfiğini belirtmişlerdir. (THA) Golda Meir'in partisi genel seçimlerden zayıflamış olarak çıktı TEL AVÎV Başbakan Golda Meir'in Birieşik İşçi Cephesi seçimlerden muzaffer, fakat hayli zayıflamış olarak çıkmıştır Önceki gün yapılan genel seçimlerin sonuçları, Meir'in Birieşik Işçi Cephesindeki oyların büyük bır kısmımn merkez sağ ve so! partilere kaydığını göstcrmektedır. 410U seçim bölgesinoen sonuçları alınan 1500'ünde Birieşik İşçi Cephesinin parlamentoda şimdiden 5 sandalye kaybettigi, Merkez Sağ Likud'un ise altı sandalye kazandığı ar.la^ılmaktadır. 157 üyesı bulunan parlamentoda 57 sandalyeyts sahip oıan Bırleşik İşçi Cephesinin oy kaybının, koaîisyon teşkilınde büyük güçlüklere yolaçacağı anlaşılmak (Devanu Sa. 7. Sü. 4 de) OLAYLARIN ARDINDAKİ GERÇEK ökeninde yapısal nedcnler bnlunan bir bunalım, petrol anıbargosuyla birlikte Batılı toplumları sarmış görünüyor. Yeni ytlın Vvrupa için karanlık bir sene olacağı söyleniyor. Tüketinı kısıtlamalan için tedbirler alını>or. Dünya piyasalarında ham petrol (iyatlarının gorülmemiş bir bicimde arbnası, renl tartışmalara olanak veriyor. Bu tartışmalaruı onde geleni, hiç kuşkusıız, tüke Umuısamazlık tinı toplumundaki yaşayıg biçiminin elcştirilmesidir. Yapılan hcsaplara göre, dünya petrol üretimi 1973 yılındaki hula devam etsc, otuz yü sonra dünyada petrol yatakları tükenmiş olacaktı. Doğa'yı boylesine harcayan bir uygarlığın niteliği nedir? Başıboş bir tüketimin yararian mı, zararlan mı çoktur? Yoksul ulus ların yoksullukları üstüne inşa edi len bir ekonomik düzenin, aynı zamanda ihtiyar dünyamız alcyhine sonuçlar verdiği çoktan beri saptanmışti. Çünkü bunca hızlı tükeüm, hem toplumda bir takun sosyal sarsmtılar yaratmakta, hem de uygarlık merkezlerinin çevrc sinde doğayı kirletmekteydi. Denizlerin öldüğünü, havanın kirlcn. diğini, kent ce\relcrinin plâslik leşleriyle dolduğunu gören Batılı • •• (Devr.mı Sa. 7. Sü. 6 da) K Eskutehir'e uçak seferleri baslayacak Yeni yıla, diğer günlerden fark MOSKOVA Pravda gazetesız sakin bır şekilde girilmijtir. sinde bîrkaç gün önce yayımlaTV ve radyonun geniş programla | nan ve Sovyet tarım sektörünün rı sonucu, eğlence yerlerinin yıiyeniden örgütleneceğini bildiren başı gecesi için düzenledikleri ta haber. yabancı gözlemciler tarafından Sovyetler Birliğinin en, rifelerin yüksek olması, yeni yıla önemli kurumlarından bin olan [ aileler arasında düzenlenen topkollektif çiftliklerin tarihe ka j lantılarla girme geleneği yılbaşı gecesi de sürdürülmüştür. Önemli nşacakları şeklinde yorumlanmıstır. Yabancı gözlemciler, | bir polisiye olayı da kaydedilmekollektif çiftliklerin kısa bir sü1 mistir. re içinde ortadan kaldırılmıyaIstanbul'da, diğerlerinin aksine caklarını, ancak tanm sektörü . yılbaşı gecesi olaysız geçmiştir. Po yeniden organize edilirken, bu ; lis örgütünün «C» planını uygula çiftliklerin de yavaş yavaş ortadığı gecede, özellikle içkili lokantalar, kulüpler ve gazinolar dan kaldırılacaklarını söylemişlerdir. ı detektifler tarafından kontrol edilmiştir. Devriyelerin çoğaltıldıReform ihtiyacı ğı lokallerde tamamen sivil polisle rin müşteri gibi görev aldıkları Pravda gazetesinin bildirdiğine gecede çıkan tartışmalar büyüme göre, Sovyet yetkilileri tarım den yatıştırılmıştır. I sektörünün dunımunu ilk kez 1971 yılında Komünist Partisinin Emniyet Müdürü Arif Yüksel. j 24 üncü Kongresinde ele almış«Istanbulluların yılbaşını gayet sâ! lardı. Bu Kongre sırasmda, takin geçirmişlerdir. Bu konuda ls \ rım sektöründe köklü reformlatanbullu hemşehrilerimin kanun ı ra gidilmesi gereği üzerinde dulara karşı gösterdikleri saygı ve j rulmuş ve bazı hedefler saptan anlayış bizim görevlerimizi kolay j mıştı. Kongrede saptanan hedeflaştırmıştır. Kendilerine minnetta ı ler Sovyet çiftUklerinin büyülî' rım» demiştir. sanayi üniteleri haline getirilmesini, buna da teçhizatın, makinaİlk ölüm olayı ltnn ve hatta çiftliklerin daha Yılın ilk ölümlü olayı bir trabüyük üniteler halinde birleştifik kazasıyla meydana gelmiştir. rilmesi yoluyla gidilmesini öngör Saat 02"de Kartal Cevizlik Bağmekteydı. dat Caddesi, Talâtpaşa Durağı çev ' Pravda gazetesı önceki gün resinde yolun karşı tarafına geç . konuyla ilgili yeni bir yayında mek isteyen 23 yaşmdaki Metin j daha bulunmuş ve Komünist Örpen, Yümaz Borucu'nun yönet (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) tiği 34 DV 134 plâkalı minibüsün altında kalarak ölmüştür. Ayrıca dün saat 12 sıralarında Zeytinburnu Sümer Mahallesi 30/4 sokak 2 sayıh evin 6 ! nünde oynamakta olan 8 yaşındaki Tamer Malkoç da, Murat Altay'ın kullandığı 34/LS/973 plakalı otomobilin çarpması so ! (Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) ı 8090 milyon dolar açıktan ödenecek Öğrendiğimize göre. Alaş Ra f'.nerisinin ortakları arasında da bulunan yabancı şirketlerden Shell, Türkiye'deki kuyularından ürettiâi petrolden her (Devamı Sa. 7. Sü. 1 de) BÜTÇE SORUNU KOMISU1SDA YARIN TOPLANTI YAPILACAK ANKARA. (Cnmhnrivet Riirosn) 1974 Mali Yı! Bütçe Kanunu Tasarısının TBMM Karma Bütçe Komisyonunda hızla görüşülerek Meclis ve Senatoya süre si içinde sevkedilmelerl konıısuntta varın saat 10.30'da crubu bulunan siyasi parti liderlprivla Malive Bakanının katılacagı bir toplantı düzenlenecektır. Millet Meclıs! Oanışma Kunılu, daha önce alrfıfiı bir kararla, Karm» Bı'Hce Komlsvonunun kurulmasını hükümet kuruluşundan sonrava oırakmıştı. Hükümet kuruluşunun gecikmest nedeniyle bütçenin kanunî süresî içinde eörüşülüp kesinleşmesi «orlaşmış. bunun ü^erine, sivasal Dartilenn ortak bir vo| bularak komisvonun hızla çalısır duruma eeıirilmefi düsünresı kuvvet tta^anmıstır. Basbakan Naim Talu'nun dün Senato ve Meclis Başkanlanyîa yaptığı görüşmelerde bütçe konusu da ele alınmıştır. Suriye'den 61 bin ton ham petro! getiren «Germik» karaya oturdu ÇANAKKALE Denizcilik Ban kası Denız Nakliyat Işletmesıne ait 37 bin 92S gros tonluk «Germik» tankeri önceki gece Suriye' nin Banyas limamndan vükledi*! 61 bin ton ham petrolle tzmit Körfezine giderken Çanakkaiede Nara Burnu açıklarında karaya oturmuştur. Tankenn fener açıklanndaki «Topuk» tabir edilen bir sualtı adası üzerinde karaya oturduğu nu belirten Çanakkale Liman Başkanı Vedat özkan, «Germik, kendi olanaklan ile kurtulmaya çalışıyor» demiştir. Öte yandan, Istanbul'da olay yerme gelen gerru kurtarma teşkilâtına ait «Alemdar II» kurtarma gemlsı de herhangl bir mü racaatı dıkkate alarak çalışmaları yakından takip etmekte ve beklemektedir. (a.a.) Güven'in açıklaması Millet Meclisi Başkanı Güven. Talu ile yaptığı RÖrüşmeden sonra şunlan söylemiştir: «Başbakanla bütçe konusu üze rinde konuştuk. Kendisine Bütçe Komisyonunun bir an evvel kurulması ıçjn vaptıgım çalısmalar hakkında izahat verdim. Perşembe günü sayın Başbakan, grubu bulunan parti liderleri ve Maliye Bakanının iştirakiyle bir toplantı tertip edecegim. Bu top lantıda Bütçe Komisvonunun (Devamı Sa. 7. Sü. 1 de) BİR İTALYAN UÇAĞI TORİNO'DA DÜŞTÜ 38KİŞİÖLDÜ TORtNO İtalyan Hava Yol' ları Alitalia'nın bir kolu olan Alitalia'ya ait bir Fokker 28 tipi ve iki motorlu bir uçak dün Bologna'dan Torino'ya | yapmakta olduğu iç sefer sıra' sında Torino Hava limanına inmek için ınişe geçtiği sırada düsmüs ve 38 kişi ölmüştür. Kaza. «iddetli yağmur ve sis nedeniyle meydana gelmiştir. Uçağın ikinci pilotu ile 3 yolcu ' da ağır yaralı olarak hastaneye kaldırılmıştır. ' Polis kaza kurbanlannın hepsinin îtalyan uyruklu olduğunu bildîrmiştir. (UP1) ı ESKİŞEHİR Eskişehir Valisi Mehmet Saraçoğlu. Eskişehir'e 1974 mayıs'ından itibaren uçak se. feri konacağını açıklamıştır. Vali, ekonomik. sosyal, kültürel. ticaret ve sanayi alanında büyük bir gelişme içinde bulunan Eskişehirin ulasım yönünden de bir geçiş merkezi olduğunu belirtmiî, özetle şunları söylemiştir: •Akademi ve yüksek okulların yanı sıra kurulması kararlaştırılan «Anadolu Üniversitesi»nde bu öğretim yuvalarına öteki ülcrden öğretim üyelerinin ders vermek üzere gelip gitme ihtiyacını doğunnaktadır. Bu durum ise ulaşımda sürenin azaltılmasına ihtiyaç uvandırmaktadır. Sanayi ve ticaret erbabmın yanı sıra sportif çahsmalar da uçak seferlerine olan ihtiyacı bütün açıklığiyle or taya kovmaktadır.» Vali Saraçoğlu, Eskişehir'e yaptlaeak uçak seferlerinin THY'nin yaz tarifesiyle birlikte başlayacağı nı simHilik Eskişehir Istanbul arasmda yapılacak seferlerin haftada üç gün olacağını. seferlerin ilerideki duruma göre artanla cağını va ds azaitılacağrnı sözle rine eklemiştir. (a.a.) Urfa'da Toprak Reiormu Başlarken Araştırma Röportaj Yalçın DOĞAN Fotoğraflar : Erdoğan KÖSEOĞLU Yarın 5. sayfamısda 50 yılın kadını seçilen Mevhibe Inönü'ye gümüş plaket verildi ANKARA îsmet lnönü'nün; Türk Kadmlar Birliğince «50 yılın kadım» seçilen eşi Mevhibe Inönü'ye. dün gümüş bir plaket verümişür. Türk Kadmlar Birliği Genel Başkanı Günseli Özkaya ve Birliğin öteki yöneticileri. dün sabah saat 1130'da Mevhihp tnönü'vü Çankaya'daki Pembe Köşk'te ziyaret. ederek. «50. vılm kadıni armağanı»nı vprmislerHir. njevamı Sa. 7, Sü. 6 da) Inönü ve Dış Politika Hazırlayan: Mehmet BARLAS Bugiin 5. sayfamızda