Katalog

CUMmmÎYET 21 Eylül 1973 CUMHURİYET • EKONOMİ Istanbul Sanayi Odası Başkanlığından BağKur Kanununa göre; 1.4.1972 tarihinden önce en az on yıldan beri herhangi bir işverene hizmet akti ile bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına çalışmış bulunan v« 1.4.1972 tarihinde 45 yaşını doldurmu? erkek sigortaülarla 40 yaşmı doldurmuş kadın sigortalılann 10 yıllık eski çalısma sürelerinin tevsiki ile ilgill süre 305.1973 tarihinde kesin olarak sona erecektir. 30.9.1973 tarihine kadar belgelerin tasdik ettiriIerek B A Ğ K U B Genel Müdürlüğüne tevdi edilmiş olması gerekmektedir. Bu tarihten sonra BağKur Genel Müdürlüğune intikal eden belgeler geçerli sayılmayacaktır. îlgili Uyelerimize önemle duvurulu*. Katma değer vergisini AP bildirgeye koydu AP'nin seçimlerin sonucunda iktidara geldiği takdirde uygulayacağını ilân ettiği katma değer vergisi yine AP tarahndan hazırlanan ve 1967 yılınd"a TBMM'ce kabul edilen Ikincl Bes Yıllık Plan'da yer almıştır. Ortakpazar'a geçis için de şart olarak ileri sürülen katma değer vergisi konusunda AP'nin uzun iktidar yıllarında hiç bir sdım atılmamıştır. Bu konuda İlk hazırhk Ziya Müezzinoğlu' cun Maliye Bakanlığı zamanında tamamlanmış fakat hazırlanan kanun tasansı diğer vergi kanun tasanları gibi AP CGP Hükümet Protokoluna ahnmamıştır. AP'nin Hükümet Proto koluna koymayıp seçim bildirgesine aldığı vaadler arasında ânr gelirlilerin vergi yükünü hafifletmek de vardır. Halbuki Melen Hükümetinin son gününde Maliye Bakanlığı'mn hazırladığı gelir vergisinde dar ve orta gelir gruplannm vergi yükünü hafifletici bir tasan Meclis'e sunulmuştu. Talu Hükümetine vücut veren AP CGP Protokolunda bu tasarılar saf dışı edilmişti. Mükellef sayısı AP'nin iktidara geldiği zaman gerçeklestirmeyi vaat ettiği katma değer vergisi. mevcut Gider YORUM îkı plan, iki bildırge 1963 • 1973. Arada on yıl var. Hızlı bir on yıl. Tarihin sıkıştınldığı bir on yıl. Yanhslarm somut olarak ortaya çıktıjı bir on yıl. Doğrulann bir daha dogrulandığı bir on yıl. Bu on yıla iki plan sığdmldı. Bırind ve ikinci bes yıllık planlır. 1973'te bir üçüncüsü başladı. 1973 seçimlerine iki büyük p«ıtlnin hangl platformlarla glrdiğini mi merak ediyorsunuz? Bildlrgelerini okumanız pek gerekll değil. Birinci ve üçüncü bes yıllık planları alın. Ana çizgileriyle yanılmazsmız. CMP'nin bildirgesiyle birinci plan arasmdakl parallellik son derece açık. Görmemeee imkân yok. AP'nin bildirgesiyle üçüncü planı karsılaştınn. Aynı benzerliği görürsünüz. Ana çizgileriyle. CHP'nin biidirgesi, birinci plan kadar «romantik». Romantizmin bile günah sayıldığı bir dünyada. Kendisine karşı dürust. çevresine karşı açık liderinin sanatçı darbelerinin izlerir.l taşıyor. AP'nin biidirgesi ise üçüncü plan kadar kuru. Bir bakima üçüncü plan kadar «aşın realist». Aşırı realizme karşı vurdum duymat bir dünyad'a. Liderine özgü Aristo mantığı kaypakhğmın lzlerine sahip. Türkiye'nin dünya üteratürüne soktuğu iki kavram var. Hetnen hemen her dilde kullanıhr. Biri, divan. Yatak anlamında. Diğeri, «Jön Türk» hareketi. Gazetelerde »ık sık geçer. Pent». gon'da Jön Türk hareketi başladı, diye. Y« da Saygon'da Jön Türk hareketi gelisiyor, diye. Anlamı çu: Tepeden, kitleleri pek hesaba katmadan belirli bir toplum içlnde veya bir toplumun belirli bir kesiminde bazı düzenleme girişimleri. Sistemt üstten, bazı kilit noktaları tutarak ve de «iyi niyetli» güçlüleri ikna ederek düzeltme çabaları. Birinci plan, böyle bir çaba. Türkiye ekonomisinde bir Jön Türk hareketi. Ecevifin liderliğindeki CHP'nin ekonomik tartışmaya en büyük katkısı, birinci planın ilkelerini feütlelere göturmek oldu. Birinci plan, sanayii ihmal etmedi. Ama köye dönüktu. Şimdiki CHP biidirgesi de. Birinci plan, sosyal adaletçiydi. Şimdiki CHP de. Birinci plan, kamu kaynaklannın özeı kişüere peşkes edilmesine karşıydı. Halk Partisi de. Birinci plan, Kamu girişimciliğini cJddiye aldı. Halk Partisi de ahyor. Birincl plac Ortakpazar konusunda bulanıktı. Halk Partisinin seçim bildirgesi de. Birinci plan, yabancı sermaye karsısında kuşkuluydu Simdiki halk partisi de. Birinci plan, kooperatifçiydi. Halk Partisi de. Birinci planın bütiin smır ve boyutlarını Halk Partisinin bildirgesinde görmek mümkün. Arada sadece iki önemli farfc var. Biri, CHP'nin aynı programı halkın katümasıyle yapma istefi. Diğeri, bunun zorunlu sonucu: Halk Partisinin programı daha özgürlükçü. Önemli iki fark. AP'nin biidirgesi ile üçüncü plan arasındaki benzerlikler, ilk bakışta, bu kadar açık değil. Bunun nedeni, AP'nin açık olmaması. Daha doğrusu bulanık olma zorunluluğu. Buna bir tbrnek...ftildArge0ta bir cümle: «Kredilerin, sanayi, tarım, ihracat, küçük ssnat gibi üretici kesimlere yönelmesi teşvik edilirken» diye başhyor. Bu cümlenin ekonomik olarak kaçınılmaz sonucu, ticarete giden kredilerin azaltılması. Ama cümle şöy'e devam ediyor: «iç ticaret gibi d&gıtım fa&liyetlertaın kredi darlığı çekmemesine dikkat edilecektir.» Pastayı hem yiyip, hem de saklamaya benziyor. Ekonominin çeşitli sektörlerinden bazılarının kredisi kısılmadan, diğerlerinin payı nasıl arttırıhr: Tabiî enflasyonun dışında. «Yabancı sermaye, iç tasarruf açıklarına kar5i yararlanabilecek bir ortak» olarak sunuluyor. AP, kendi kalkınmasmı yabancı kaynaklara dayanarak sürdüreceğini hiç saklamıyor. Realizmine diyecek yok. Burada, üçüncü plana nasüsa girmiş olan bir takım ayak bağları var. Bunları temizleyeceğini zaten ilan etti. Katma değer vergisi, vergi mahkemeleri, bütün bunlar planda yazılı. AP, yeni Anayasa değişiklıklerinden yana. Buna da şaşmamak gerek. Çünkü AP'nin programını, üçüncü planı, uygulamak için yeni Anayasa değişiklikleri gerekecek. Her şeyin sanayileîme amacına tâbi olduğu, sanayıleşme için sosyal adaletten, sosyal haklardan fedakârlık yapılacağı açıkça yazılı bir planı uygulamak için özgürlüklerin ır.utlaka yeniden kısıüanması gerekli. Bunun için de Anayasanın tekrar budanması zorunlu. On yılda Türkiye büyük mesafe aldı. Acüarla dolu olsa da alınan mesafe büyük. Bürokratik düzenleme çabaları, «bürokratik» bir partinin değişimiyle kütlelere doğru götürüldü. «Halka dayandığı» söylenen bir sermaye partisinin ise halka söyleyecek hiç bir şeyi kalmadı. Üçüncü planın sadece varhklılara hitap eden kuru vaadlerinden başka. Vergisi sisteminin en temel unsuru olan istihsal vergisinin yerinı alacak bir vergidir. tstihsal vergisi. ilk istihsali hedef alan ve genel bir uygulama alanı olmayan bir vergi türü ohınaktamr. Müezzinoğlu'nun Bakanlığı sırasında hazırlanan cKatma Değer Vergisi Kanun Tasansı ve Gerekçesi> adlı dokümanda, dahilde alınan istihsal vergisi mükellefinin sayısının 1969 yılında sadece 3181 olduğu bildirilmektedir. Aynı tasarıda mevcut verg; sijtemi için «gider vergilerimızin e??sını teşkil eden istihsal vergisi. sanayi ve yatınmlar üzerinde menfi etkiieri olan tüketici yönünden tersine müterakki bir sistemdir» denmektedir. Katma Değer Vergisi ile bu durum ortadan kaldırılıp. «u anda daha çok sanayicı ve tüketiciler üzerinde etkisini gösteren vergi vüküniln daha geniş bir kitleye yayılması tağlanmak İstenmektedir. Katma değer vergisinin kapsamına, ilk üretici olan Mnayiciden başlayarak toptancı tüccar ile perakendeciler de dahil bütün ilgililer katılacaktır. Üretim her el degiştiriiişte, yaratılan katma değer he»aplanacak ve vergı mükellefi toplam katma değer üzerinden vergistni ödeyecekiir. Yalnız üretimin her kadenrîSİnde aynı üretim için daha öncekt kademelerde ödenen toıtma değer vergisi mahsup edilucektir. Kanun tasansının gerekçesinde verilen örneğe göre bu mahsup söyle olacaktır: tmalâtçınm. toptancı tüccara 100 liraya sattığı bir malın katma rfeğer vergisi 10 lira ise bu 10 lira. imalâtçı tarafından ödenecektir. Toptancı tüccann, perakendeci tüccara 150 liraya sattığı aynı malın üzerindeki katma değer vergisi 15 lira olduğunda, toptancı. imalâtçı tarafından ödenen 10 liralık vergiyi mahsup ederek katma değer vergisi olarak 5 lira ödeyecektir. Aynı sekilde perakendecinin tüketiciye 165 liradan sattığı söz konusu malın katma cfeğer vergisinin 21 lira olması halinde perakendeci daha önce ödenmls 15 liralık vergiyi mahsup ettikten sonra 6 liralık katma değer vergisi ödemek durumunda kalacaktır. Böy lece üç kademede ödenmiş katma değer vergisinin toplamı ylne 21 lirayı bulmus olacaktır. CHP'ye göre iiyatlar, özel sektöre sermaye birikimi sağlamak için arttırılıyor CHP'nin seçim bildirgesinde hayat pahalıhğının, özal sektörde de sermaye birikimi sağlamak için kasıtlı olarak yaratıldığı ileri sürülmektedir. CHP, ihtiyaçlar bilinir ve elde yeterli döviz varkea zamanında demirçelik üretim ve ithalme gidilmemesinin bilinçli bir politika olduğu ve bunun haksız kazançlar saglama amacına yöneldigi görüşünü savunmuştur. Halk Parti'sinin bildirgesinde çalışanlann yönetimine hakim olacagı kamu girişimlerine önc^lik verilecegi açıklanmıştır. Kuracağı ekonomik düzen de küçük ve buyük özel girişimlere yer verecegıni beiırten CKP' nin büdirgesinde, özel girişimlerin ekonomiye ve devlete hakım olmasına meydan verilmeyeceği görüsU de yer almaktadır. Vergi sistemi (Basın: 333947460) •••••••••••••••• MKE KURUMU GENEL MÜDÜRLÜGÜNDEN In t ilânı Kurumumuzca Etimesgut Tekstil Makinaları Fabrikasında yaptırılacak olan îşçi Yemekhanesi • tşçi soyunma binası Su, kanalizasyon ve basınçlı hava ıslah insaaüarı ile bunlarla flgili tesisat ve elektrik iîleri birim fiyaü esasına göre kapalı zarf usulü ile ihaleye çıkartılacaktır. 1 înşaatın birinei keşif tutan 3336.07757 TL. olup, geçU ci teminat] 112.838.00 TL.'dır. 2 Ihale dosyası. Kurumumuz Yatınmlar Dairesi Başkanbğında mesai saatleri dahilinde en geç 5 Ekim 1973 günü saat 17.00'ye kadar görülebilir. 3 İhaleye gîrebumek için yeterlik belgesi şart olup istekll lerin bu belgeyi almak üzere en geç 29 Eylül 1973 günü saat 12.30'a kadar Kurumumuz Yatınmlar Dairesi Bajkanlığına dilekçe ile müracaat etmeleri lâzımdır. Bu dilekçeye, a) «B. gurubundan (3500.000 TL.) lık tnüteahhitlik kamcsinin. b> Teknik personel ve teçhizat bildirgesînin, c) Cari yı' ait Ticarei Odası kay" belgesinin, d) Malî durumunu belîrten banka referans mektubunun eklenmesi gereklidir, Bu belgelerin noksan olması hallnde yeterlik belgesi verilrnez. Müracaatlar, kurumumuzca incelenerek uygun Sörülenlere istirak belgeleri 2 Ekim 1973 günü saat 17.00'ye kadar Kurıımurmız Yatınmlar Dairesi Bajkanhğınea verilecektir. 4 Yeterlik belgesi alanlarm ihaleye Istiraki için ihal« dosyasıru ve eklerini incelemeieri. ilgili Fabrika Müdürlüğünce tasdikli bir yer görme belgesi almalan şarttır.1 İhale dosyası ve ekleri en geç 5 Ekim 1973 gühü paaj 17.00'ye,kadar Kuîumpıjppz .YatMpmJar O^ire/i Baîksnhğmda görülebilir. Ihale dosyası ve eklerinin görülüp ineelendiğine dair imzalı bir helge ile yer görme belgesinin teklif zarfı içerisinde Kurumumuz» verilmesi şarttır. 5 thale S Ekün 1973 günü saat 16.00'da Ankara Tandoğan M.K.S. Kurumu Yatırımlar Dairesi Baskanhğında yapılacak olup, tekliflerin en geç aynı gün saat U.00'« .kadar Kurumumuz Gene) Evrakına verilmesi gereklidir. Postada vâki geeikmeler kabul olunmaz. Kurumumuz 249(1 Sayılı Kanuna !âbi olmayıp, yeterlik belgesi verip vermemekle ve ihaieyi dilediğine yapmakta tamamen serbesttir. Keyfiyet Uân olunur. I ERDEMİR'in yönetimine Demir Çelik Spekülatörleri hakim durumda Sanayileşmenin en önemli ham maddesi olan demir ve çelik ürünlerindeki sıkıntı. doğrudan doğruya Ereğli Demir Çelik İsletmelerinin üretim ve satış plan larına spekülatörlerin hakim olmasuıdan ileri gelmektedir. Demir spekülatörlerinin dümen suyundan ayrılınayan Erdemir yönetimi, bundan bir yıl önce dünya fiyatlarınm çok uygun olduğu ve Sanayi ve Teknoloji Bakan hğı'nın demir ve çelik ürünleri ithalini emrettiği bir zamanda ithalât yapmayı reddederek hem içte spekülasyonun doğmasına scbep olmuş ve hem de dünya fi yatlaruun yükseldiği bir zamanda ithalât zorunluluğunu yarata rak ülkenin dövizlerinin israf edil mesine yol açmıştır. Aynı yönetim, Ereğli Demir ve Çelik Tesisle rinin tevsii programını savsaklayarak içerdeki spekülâtif faaliyet İeri bir bajka yönden de desteklemektedir. İmalât sanayiindeki fabrikaların dörtte biri tam kapasite ile çahşıyor İmalât sanayiindeki tesislerin durumlarmı saptamak için yapılan anketin sonuçlarına göre bütün imalât sanayünde ancak tesislerin yüzde 26'sı tam kapasite ile çalışmaktadır. Genye ka lan ve imalât sanayiinin yüzde 74'unü meydana getiren tesislerdeki kapasite kullammı tamdan azdır. İmalât sanayiinin çeşitli ait kesimlerinde Kapasite kuilanımı değişirken en çok düşük kapasiteyle çalışan sektörlerin, makina sanayii ve elektrik ma. Kinaları sanayii olduğu görülmektedir. Makina sanayıinde tanı kapasiteyle çalışan tesislerin toplama oranı vüzde 4'tür. Elektrik makinaları kesiminde aynı oran yüzde 15'dir. özel sanayicilerin sözcüierinin aksine, imalâtçılar öüşük kapasite kulla nımmın sebebı olarak işçi sorun lanndan fazla şikâyet etmemekfedirte'r. tmalâtçılara gore düsuk kapasite Kullanımının en önemli nedenlerinin başında ham mad de teminindeki güçlüklerle talep yetersizliği gelmektedir. Devlet Planlama Teştalâtı'run yaptığı anket 1973 yılınm utincı üç ayhk bölümü olan Nisan, Mayıs ve Haziran aylanndaki mevcut durum ile üçüncü üç aylık bölümü olan Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarındaki bekleyisleri göstermektedir. Anketin mevcut durumla ilgili sonuçlannı özetleyen bilgilere göre, toplam ıma lât sanayıinde yüzde 90100 kapasite kullajumma ulasan tesislerin toplam tesislere oranı vüzde 26.2'yi bulmaktadır. Yüzde 8090 kapasite kullammı ise tesislerin yüzde 16.7'si tarafından sağlanmaktadır. Özel sektör ıma lât kesimi fabrikalannın vüzde 21.1'inde kapasite kullammı yüzde 7080 arasmdadır. Yüzde 6070 kapasite ile çalışanlann oranı yüzde 16.2'dir. Yüzde 4060 ı?ibı yan yanya kapasite üe çalışanlann oranı yüzde 13.2'yi bulmak tadır. Yüzde 40'ın altında fcapasite ile çalışaniar ise bütün £abrikalann yüzde 5.2'sidiı. Enflâsyon burgacı AP'nin ekonomik politikasının sert bir sekılde eleştirüdığı CHP seçim bildirgesinde 12 Marttan sonrakl ekonornik politika, ll'lerin etkin oidugu kısa bır dönem hariç, APmn efeonomifc politikası olarak nitelenmektedir. Izlenen politüsamn temel amacmın, enflâsyon yoluyle özel sermaye bırikiminl arttırmak olduğu ileri sürülmektedir. CHP'nin seçim bildirgesinde bu konuda şöyle denmektedir: «Türklye'nin büyük varhklı çıkar çevreleri ve başta bugünkü iktidar ortaklan olmak üzere, o çevrelere hizmet eden partiler, tekelcı serr.ıaye gruplaımın sermaye birikimini hızlandırmaıi başlıca amaç edinrnişlercür. Bunun en tsolay yolu ise enflasyon burgacı ile yaratılan pahalüıktır.» Spekülâsyon CHP, AP'nm izlediğini ileri sürdüğü bu politikaya, kamu kuruluslarımn da âlet edildiğı görüşündedir. Bu görilşe örnek olarak demirçelik daluıda yaratılan spekülâsyon gösterilmektedır. CHP, demirçelik darlığının sunî ve hesaplı olarak yaratıldığını ve «bir süre için yaratılan sunî car lıgın, halkın sımndan biı &v\xç insanuı, bir kaç ayda, mılyonlarına müyon katabihnelerinı sağladıgını» söylemektedir. Serbest piyasada • Yaz ayları Türkiye'de demir vt çelik ürünlerinde demir spekülatörleri için bulunmaz bir dönem olmuştur. Uzunca süre başlıca demir ve çelik tesislerinin büyük tüketim merkezlerindeki depolarmda kilosu 300 kuruştan satüan inşaat demirl&ri serbest pi yasada 480 kuruştan alıcı bulmus tur. Böylece ban spekülatörler oturdukları yerden çeşitli demir ve çelik ürünlerinde kilo başına 130 kuruştan fazla kâr etmi^tir. Ülkede mevcut demir ve çelik ürünlerinin çoğu spekülatörlerin eline geçtikten sonra Hükümet, demir ve çelik ürünlerinin fabrika satış fiyatlarına zam yaprr.ıştır. Bu zammın fabrika fiyatları nı, piyasa fiyatlarına eşitlemekten ve dolayısiyle spekülâtif satışlan rcsmüeştirmekten başka bir etkisi olmamış^ır. (Basm: 23081/7447) Istanbul PTT Bö'ge Boşmüdürlüğünden Tasan, bir defa verilen istihsal vergisi yerine vergi yükünü dağıttığı ve yaydığı için vergi oranmı düşurmek amacuıı gütmektedir. Buna mukabil çeşitli kademoleri içine aian bir vergileme sistemi getirilrr.iş oldugundan vergi kaçakçılığının azalması beklenmektedir. Tasanda, bu konuyla ilgili olarak şöyle denmektedir: «Sistemde, vergijre tabi matrah, katma degerler halinde bölündüğü ve sistemin yapısından gelen bir oto kontrol doğduğu için ver gi kaçakçılığı azalacaktır. Herşeyden önce vergi oranlan, istihsal vergisinde olandan çok daha düşük olacaktır. Istihsalin baslangıc; mutlak olarak kontrol edilebileoeğinden vergı denetimi kolaylaşacaktır.» Kaçakçılık azalacak "Riskli adırn Uygulama Katma değer vergisi ilk defa 1954 yüında Fransa'da uygulanmışbr. 1967 yılında Danimarka, (Devamı 7. Sayfads) «Türkiye'nin özellinle Avrupa Ekonomik Topluluguna taro üye liğı yolunda rissli adımların atıldığı bir sırada» büytik ışletme lerin kurulmasının kaçmılmaz olduğu açıklanmaktadır. CHP, bu işletmelerin nalk taraiındaa kurulmasından yanadıı. t s a s olarak halk sektörüne ağırlık veren CHP'nin seçim bildirsesinde, şu anda büyük işletme Kurma olanagmın sadece kamu kesiminde olduğu açıklanmaktadır. CHP'nin bu konudaki görüşü şöyle formüle edümistu: «Türkiye ekonomisinde Scısa zamanda bir sıçrama yapabılme ve Avrupa ükonomik Topiulugu ülkelerinin büyük sanayi suruluşları.vle boy ölçüşebıleceıt oüyükiükte kuruluşlar meydana ge tırebılme olanağı. Kısa zamarida halk sektörüne de sagıanacaKtır: Jakat şimdılık bu olanak ancak kamu sektöründe vardır.» CHP, kamu kuruıuşlanmn bu günkü işieyişinı hem fcürokratıi olduğu ve hem de özel ekonominin hegemonyası aitında bulunduğu için eleştirmektedir. Kamu girişimlerinin akârsız, verimsU, yüksek rizikolu iş alanlarına hapsecUldiği» ve Uçüncü Beş Yıl lık Plan ile bu uygulamanm «resmi» polıtika haline geldiği belirtilmektedır. Üçüncü Planı sert bir şekılde elsştiren Halk Partisi, söz konusu Dlanın «hızlı Kaıkınma ile sosyal adaletin» ve «sanayıleşmeyle tarıma önem vennenin» çeliştıgı varsayımlarına dayaruıarak nazırlandığını ıien sürmüştür. CHP. bu iki pohtikamn da karsısında bır tutum almaktadır. Sosyal adaletsız kalkınma oimayacağını savunan Halk Partisi, tarımı gehş mediği sürece sanayinin taiep so runuyla kar^ı itarşıya kalacagını söylemektedir. CHP. sanayii ihmal etmeır.ekle birükte «kalkınma Köyden baslavacaStır» de mektedir, TEKNISYEN ALINACAKTIR 1 Posta hizmetlerinde kullanılan çeşitli makinaların bakım ve onarım hizmetlerinde çalıştırılmak üzere 3.10.1973 tarihinde saat 14.00 de İstanbul Sirkeci'deki Büyük Postahane binası kantin salonunda yapılaoak sınavla 1 teknisyen alınacaktır. 2 Bu sınava gireceklerin Erkek ve askerliğini yapmış o'.maları. Sar.at Enstitüsü tesviyecilik bblümünden mezun ve 35 yaşını geçmemiş bulunmaları lâzımdır. 3 Maaş briit 1225. liradır. 4 Tamamlayıcı bilgi almak isteyenlerin Basmüdürlüğümüz Personel Servisine veya Başmüdürlüğümüze bağlı PTT Merkez Müdürlüklerine müracaatları duyurulur. (Basın: 233607464) Kamu girişimleri Erez tedbir almıştı Bu yaz ortaya çıkan had safhadaki spekülâtif faaliyetler, birden bire ve beklenmedik bir şekılde doğmamıştır. Bundan bir yü kadar önce Sanayi ve Teknoloji Ba kanlığı, ortaya çıkacak spekülasyonu görmüş ve gerekli tedbirlerin alınması için harekete geçmiştir. Geçen yıl Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mesut Erez. kendisine bağlı Erdemir Genel Müdürlüğune, der hal ithalâta geçümesi için emir ver miş ve kamuoyuna da jakmda ithalâtın başlayacağım açıklartu} tır. DESTEKLEME ALIMLARI YAPILAN ÜRÜNLERİN TABAN FİYATLARI (Kr./Kg ) ÜRÜN Buğday: Makarnalık I (Anadolu Trakya) Buğday: Ekmeklik (1. Grup) Buğday: Ekmeklik (U. Grup) Çavdar: Arpa: Beyaz Arpa: Siyah Beyaz Yulaf: Beyaz Yulaf: Siyah Beyaz Çekirdeksiz K. Üzüm K. Incir Fındık (Tombul, Kabuklu) Antep Fıstığı Zeytinyağı (Tariş) Ayçiçeği Çiğit Pamuk (Ege) Şeker Pancarı 19«S İNS 1967 1968 1969 197» Makina sanayii Ekonominin sürükleyici kesimt olarak tammlanan makina sanayünde kapasite kullammı son derece düşüktür. Buna göre makina sana yünde tesısierin yüzae 41'ı yarı kapasite ile çalışmaktadır. Makina sanayünde düşük kapasite kullanımının en yüksek olduğu kesim buz dolabı, çamaşır tnakinalan üreömidir. M 78 57 48 45 45 43 227 530 14.68 88 18 78 57 50 47 47 45 227 150 500 465 220 14.0i 88 78 78 57 50 47 4T 45 227 150 530 51» 225 14.08 86 78 78 57 55 52 52 50 227 160 530 800 520 ... 235 14.08 88 80 80 60 60 55 55 50 237 165 580 800 545 160 72 235 14.08 85 85 85 65 65 60 60 58 280 200 750 1000 78 j Nedenleri Ankette, tam kapasite ile çalışmayan sanayicılere açıkıayıcı nedenler sorulmuştur. Cevuplar, cevap veren sanayicüerin üretim büyüklüklerine göre diizeHildıkten sonra ortaya çıkan durum şöyle olmaktadır. Sanayicuerin yüzde 34'ü, düşük kapasıtenin nedeni olarak «hammadde teminindeki güçlükleri» göstermektedir. Yüzde 17'sı, «diğer nedenler» adı altında toplanan çeşitli faktörlere değinmiştir. «Talep yetersiz!iğini» öne sürenlerin oranı yüzde 14; «malî imkânsızlıklardan» şücâyet edenler yüzde 12 olmaktadır. «Işçiler ile ilglü meselelere» ağırlık verenler yüzde 12 ve «enerji kıtuğını» ileri sürenler de yüzde li'i teşkil etmektedir. İLÂN Devletleştirrae Önerisi İthalet yapılacağından emin olan Bakan Erez, bir ay soma Erdemir Genel Müdürlüğünden aldığı bir yazıda Şirketin yönetim kurulunun ithalât yapmayı rcddettiğini şaşkınlıkla öğrenmiştir. Sanayi Bakanlığı'mn ithalât yapılmasını istediği zamanda dünya demir ve çelik fiyatları Türkiye ye göre oldukça düşük bir seviyede se>"retmekte idi. Buna ıağmen sermayesinin yarısından faz lası devlete ait olan Erdemir'in, Bakanlığın kamu yararı gördüğü bir itr lâtı yapmayı reddetrnesi üzerine Mesut Erez konuyu derhal Bakanlar Kuruluna getirmıştir. Eski Bakan Erez, başta Genel Müdür oLmak üzere Erdemir'in bü tün yöneticilerinin derhal görev den alınmasını istemiş ve sermayesinin yarısından çoğunun devlete ait olduğu şirketi, tekrar devletleştirmek için bir tasan uszır layacağını bildirmiştir. Samsun Verem Savaşı Dispanseri Baştabipliğinden 1 Samsun Verem Savaşı Dispanseri kat ilâvesi ışi 24W) sayıh kanun hükümlerir.e göre ihale edilmek üzere eksiltmeye konulmuştur. 2 Işin keşif bedeli 260.043.81 TL.'dır. 3 Eksiltme Baştabiplik thals Komısyonunca 2. Ekim. 1973 salı günü saat 15.00'de yapılacaktır. 4 Eksiltme şartnamesi ve diğer evrak dispanser Eastabipliğinde görülebilir. 5 Eksiltmeye girebilmek için isteklilerin: a 14.754.38 TL. Uk geçici teminatım, b 1973 yılına ait Ticaret Odası belgesinl, c Müracaat dilekçeleri ile verecekleri teknik personel, teçhiaat, ve taahhüt beyannamelerini, mâli durum bildirisini, en az keşif bedeli kadar tutarlı benzert iş bitirme belgesini, ıbraa sureti ile Samsun Bayındırhk Müdürlüğünden alacakları yeterlik belgesini, teklit mektuplan Ue birlikte zarfa koymaları lâzımdır. 6 İsteklilerin teklif mektuplan 2. Ekim. 1973 salı günü saat 14.00'e kadar makbuz karşıhğında İhale Komisyonu Başkanlığına vereceklerdir. 7 Yeterlik belgesi almak için, isteklilerin dılekçelerini 27. Eylül. 1973 günü mesai sonuna kadar ll Katına intikal ettirmeleri gerekir. 8 îhale kapalı zarf usulüyledir. Telgrafla müracaatlar ve postadakl gecikmeier kabul edilmiyeceği ilân olunur. • (Basın: 22720/7445) 630 180 85 280 20 Hakça kalkınma Bildırge nin «özgürce ve hakça kalkınma» adlı bölümünde kalkınma eörüsüne açiKlık verilmekte ve şöyle aenınektedır: «Sayılı ttiîüer ellndekı varlığı arttıran ama halk çogunlufiur.u yoksul bırakan bir kalkmmayı CHP. geçerl; saymaz. CünKü oöy le bır kalkmma hakça deSildir. Refahı tooluma vavsa bile ms;tniarı baskı altında tutaraK sa§lanan bir kalKınma/ı ds CriP. geçerli saymaz. Çünkü böyiesi de özgürce kalkınma rlegıidr.» Seçim ve devalüasyon yılı hariç AP, taban fiyatlarım sabit tuttu Köylülerin hayat seviyesinl ylikseltmeyı seçim bîldirgesine alarak ilan eden AP, iktidarda bulunduğu 1965 yılından beri seçim ve devalüasyon yılı hariç, taban fiyatlarım sabit tutmustur. 1965 yılında iktidara gelen AP, 1969 seçim yılına kadar gerek hububat ve gerekse endüstriyel bitkilerin destekleme fiyatlarını değiştirmemiştir. AP, taban fiyatlarındaki ilk değişikliği 1969 seçim yılında yapmış; bunu 1970 devalüasyoîiunun zorunlu zamlan izlemistir. meklik buğday. çavdar. çekirdek siz üzüm, şeker pancarı alım fiyatlarında hiç bir değişiklik olmp.mıştır. Halbuki bu yıllarda ortalama olarak fiyatlarda yüzde 6 çevresinde bir artış gerçekleşmiştir. Adalet Partisi iktidarı, şeker pancarı hariç, söz konusu ürünlerin taban fiyatlanndaki ilk zammı bir seçim yılı olan 1969 yılında uygulamıştır. Yüzde 10 çevresinde kalan bu zammı, 1970 Ağustosunda yapılan devalüasyonun zorunlu bir sonucu olan ikinci bir zam tzlemiştir. Yüzde 66 oraamdaki bu devalüasyonun büyük bir fiyat artışina yol açması kaçınılmaz iken devalüasyonla birlikte taban fiyatlanna uygulanan zam yüzde 5 çerresinde kabnıştır. fiyatlarını arttırma politikasmda, şeker pancan taban fiyatlannı ayn tutmuş ve bu ürünün fiyatlarını arttırmamıştır. 1964 yılından beri şeker pancan fiyatla nna ilk zam, 1970 devalüasyonuy le birlikte gelmiştir. 1969 seçim yılına kadar taban fiyatı sabit tutulan bir diğer ürün de fındık olmuştur. Üstelik fındık taban fiyatlan 1966 yılında 530 ..uruştan 500 kurusa indirilmiştir 1969 seçimlerine girerken fındık, yüzde 15 kadar bir zam almıs: 1970 devalüasyonunun getirdiği zam ise yüzde 30"u aşmış Demirel'in arkadaşı Fakt: Sanayi Bakanı ile Bakanlığa bağlı Erdemir Yöneticile ri ararmdaki mücadelenin ilk raun dunu Erdemir yöneticileri kazanmıstır. Bunda demir spekülatörle ri kadar Erdemir'in Genel Müdürünün AP Genel Başkam Demire in smıf arkadaşı v; yakını olmasının etkisi büyük olmuştur. (Devamı ?. Sayfads) Zam oranlan Adalet Partisinin iktidarda olduğu 1965 yılından 1970 yılına kadar geçen zaman içinde destekleme alımlanna tabj ürünierin taban fiyatlanyla ilgili bilgiler tabloda gbrüunektodir. Tablodakl bilgilerin açıkça ortaya koyduğu gibi 19651968 yıllan arasında makarnalık buğday, ek tır. Cömertçe zam Seçim politikssı Adalet Partisi iktidan, 1369 seçimlerine girerken bir seçim politüası olarak uyguladığı taban 1970'den sonra 1971 yılmda kurulan Birinci Erim Hükümeti zamanında AP'nin hükümet üzerindeki etkial azalmış ve başta hububat olmak Uzere bazı ürüalerin taban fiyatlarına zam yapıl (Devamı 1. Sayfada) Aym sanayicılere. ıçinae yaşanılan üçüncü üç aylık dönem olan Temmuz. Ağustos ve Eylül aylarında bu güçlüklerin giaeril ! mesi konusunâa ne düsundükle ! ri sorulmuştur. Verilen cevaplardan, sanayicilerin vüzde 32'sınin, hammadde güçlüğünün aevam edeceğirü tahmin ettig! anlaşümıstır. Talep yetersizliginin düşük kapasite kullanımına neden olmakta devam edeceğin ( bekleyenlerin oranı yine vtizde . 14'dür. Sanayicilenn yine yüzde 12'si işçi sorunlannın; bir diğer yüzde 12'si malî ımkânsızlıyannm problem ohnaya devam ede 1 ceğhii tahmin etmistir. Eneri' 1 kıtlıfcna öncelik tanıyanlann o. , ranı yüzde ll'den vüzde 10'a düşerken «diğer nedenl«rin> düşük kapasite kullarumını devam ettirildiğini tahmin edenlerin o | ranı yüzde 20 olmuştur. A LT 1 N Cumhuriyet Reşat Hamit Aziz Napolyon 24 Ayar 22 Ayar 318. 49U, 35U, 320, 320, 46,40 42,40 320, 500, 355, 325, 325. 46,50 42,60 «CA 1 1 ^ = 738/40538 vo 736/42302 dosyalarla llgii' fiat üvpıriluk formlan k»yblmustur. H'ikı dür. MEHMF.l BİLGİNER MÜESSESESİ 7«Vİ == ! ! ! i Reklâmcıhk 2171 7474