Katalog

CETIN büyük gözaltı 1973 ORHAN KEMAL roman odulü 3 umhuriyet Eurucusu: YCTNUS NADİ VARLIK Kırkıncı jılınüa ılk çıKtığı gıbı Atatürkçuluk bavrağıru ner zamankınden buyuk Dir güçle dalgaiandıran Varlık dergısmın Eylul sayıa edeolyaümızın oğundüğü ımzalarla çıJctl Bu sayıda yaz aylannda Varlık Yayınevlnın okurlan :ç:n açtığı ucuziuk fcampanyasınm şartlarmı mutlaka okuyun ve Evlül sonuna lcadar tırsattan yararianın. (îlâncılıK: 35HU 6865 • BASİM 50. yıl; sayı: 17630 Telgraf ve mektup adresl: Cumnuri.vet lstanbui foata Kutusu: IsUnbul No: 246 T c l ı l o a l t r : 2 3 4 2 9 0 2243 9 6 2 3 4 2 9 7 2 3 1 3 8 8 3 2 4 3 8 9 1 Eylül Cumartesi 1973 Almanya'daki grevci Türk işçileri Türkİş'ten yardım istediler ANKARA, (Cumhuriyet Börosn) Almanya'nın Koln kentındekl Ford Otomobıl Fabrikalarındakı grev nedenıjle çıkan olajla KIMYA MÜHENDİSLERİ ODASI "S0. YIL SANAYİ KONGRESI,, İÇİN BİR TEBLIĞ HAZIRLADI RAPORDA; YABANCILARIN ELINDEKI RUHSATLARIN IPTAL EDILIP BOR'UN MILLILEŞTİRİLMESI VE IHRACATIN DEVLET ELİYLE YAPILMASI ÖNERILDI BOR MINERALLERINİN PAZARLANMASI IÇIN DÜNYA PİYASASINA BÜTUN HALIN DE ÇIKILMASI; AVRUPA'DA BIR ANTREPO KURULMASI GEREKLI GÖRÜLÜYOR KONUYLA ILGILİ OLAGANÜSTÜ TOPLANTI YAPAN TÜRKİŞ YÜRÜTME KURULU HALİL TUNÇ'U BUGÜN ALMANYA'YA GÖNDERMEGE KARAR VERDİ #/ Amerika'da Ford iabrikasında çalışan Türk asılh mühendis sanayi casusluğu suçuyla tutuklandı DETROtT Dünyanın en bür yuk otomobıl fırmalarından Ford şirkeünde ç&Jışan Türk asıllı, Amerikan uynıklu John Akfırat adında bır muhendıs şırketın buyuk bır gızlılik ıçınde geliştırdığı ozel «cam üretim me todJan.na ait planları, bir Portekız fırmasma sattığı iddiasıyle önceki gün Federal Sorusturma Bürosu (FBI) tarafından tutuklanmıştır. 39 yaşında olan Akfırat'ın 1969 yılında, Türkıye'den Amerika'ya gdç ederek Amerikan uyruğuna gîrdığı oğrenilraiştir. Akfırat, Amerikan tabıyetıne geçtıkten sonra adını da değıştırerek «John» ismıni almıştır. rın endıse verid bir nltelik taçıdığı ve Almanya'nın dığer kentlenne yayılma eğilımi gosterdıği Turktş'e bildırılmıştır. OUylarla ılpli yetkılileri uyarmak ve Turk lşçılerinin guvenlıklerinin sağlanması yolunda gorusmeler yapmak uzere, Turkîş Genel Sekreteri Halil Tunç bugin Almanya'ya gidecektir. Almanya'dan Türklş'e gelen ve Ford grevınde çıkan olavların endişe verici bir gelısme içıntfe olduğunu bildıren telgrafları dikkate alarak, dun olağanüstu bir toplantı yapan Türklş Yurutme Kurulu, oncelıkle Genel Sekreter Halil Tunç' un Almanya'ya gonderilır.e«ı kararını almiftir. Turktş'e gelen telgraflarda, Turk ısçilerıne sahip çıkılması i'tenmekte. Turk Hükumetimn ılglsızliği eleştirılerek, olaylarda bazı Turklerin oldüğu iddia edilmektedır. Soz konusu telçraflarda özetle şoyle denilmektedır: «Yaralı ve ölu var, burada Turk Devletıni temsil eden kışıler, ışçi kitlesıne sahıp çıkıp yardımcı olacak yerde, bizi bolmeve, parçalamava çalmyorlar.» Avnı telgraflarda, Alman Hukumeti'nın tutumu da kınanarak. Almanların grevcıleri dagıtmak amacıyla polisin yanı sıra, asker ve fedaüer kullandıkları da dne sürulmektedir. Bu haberleri dunku toplantınnda deSerlendiren Tıirkte Yu(Devamj Sa. 7, Sü. 2 de) ANKARA'YA GELEN TELGRAFLARDA ÇIKAN OLAYLARDA BA2I TURKLERİN ÖLDÜGÜ ÖNE SÜRÜLDÜ Bor mineralleri devletleştirilmeli Umit GURTUNA raç edılmesi muşlardır. gerektığıni savun Sağlık Bakanı Italya ve Fransa'da kolera görülmesi üzerine Türkiye'de tedbir alındığını açıkladı CtTVlHÜRlYET HAAER MERKEZİ nın »Bor Boraks> bolümünü hazırlayan Prof Dr. Raşn Tolun ile Kımya Yüksek Muhendisı Nermın Bingol, komıteye verANKARA Kımya Mühen dıklen teblığlerinde bor madendısleri Odası tarafmdan 38 ey lerıni işleten yabancı şırketlerın ruhsatlarmın hemen iptal edil. lul tarihleri arasında Odalar mesi gerektiginı ve madenlerin Bırliğı salonunda düzenlenecek mıüilestirıleıek devlet elıyle ıholan «50. yıl sanayi kongresı» Zengin yataklar Prof. Dr. Raşıt Tolun, teblu ğınde bor rmnarellen bakımmdün Turkıye'nin dünyanın en zengin yataklara sahip olduğunu ve büyuk tüketıci Avrupanın ıh EREGLI DEMIR ÇELIK'TE GREV PAZARTESİ BAŞLIYOR Karşılıkh grev ve lokavt kararlarının alındığı Ereğli Demir Çelik Fabrikasında çalışan 4000 işçi, önumüzdeki pazartesi günu greve başlıyacaktır. Isverenlerle yapılan son görüş melerin de olumlu bir sonuç ver memesi uzerine dun toplanan Ma denIş Sendikası yöneticileri, gre vin pazartesi günü saat 16'da başlatılması kararını almışlardır Bilindiği gibi Ereğli Demir Çelik Fabrikasında, toplu sözleşme muzakerelerinin olumsuz sonuçlanması üzerine taraflar karşılıkh grev ve lokavt kararı almışlardı. Ancak her iki karardan sonra anlasma sağlanabilmesi amacı ile çeşitli kurumlar aracı olmuş ve taraflar yeniden bir araya gelerek görüşmüşlerdi. Madenîş Sendikası yetkilılerinin verdikleri bilgiye göre, Sendika, son olarak birinci ve ikinci yıl ücretlerine 2'şer lira zam istemiş, işçilerin iş riski zamlanmn da mfidürler ve şefler için olduğu gibi 72 güne çıkarılmasmı istemişti. tşveren ise birmei yıl için 1.75 lira zammı ve ikinci yıl için •« 15 zammı verebi / leceğmi bildirmiş, iîçiler için iş riski zammmın 72 güne çıkanlma smı da kabul etmemiştir. Ankara'da yaygın halde bulunan salgm göz hastalığı Bursadaki kaplıcalara sıçradı Istanbul gün geçtikçe, kurallarm, yasaların âdeC A V r i l I ULIVIAIV Ü OAYUILI f\i H A1/ t a ge çersıı hal aldığı bir kent oluyor. Bazı kısilerin toplum yaşantısına saygı gostermeden, dılediklerinı yapmalan, kentin uısanlarmın çoğunluğunu sinırli bır havaya sokuyor. Bu taız saygısızlıkların en belirgin örneklerinden biri de, Istanbul'un en işlek kesımlerinde, bazı araçlann yolu tıkıyarak. mal indirip yüklemeleri. Böylece yollar tıkanıyor ve sıralanan araçlardaki kişiler, çoğunlukla evlerıne, işlerine geç kalıp, çıleden çıkıyorlar. Işte bir oğlenüstü, Çemberlitaş'ta tam yolun ortasında bir indırme işlemi. Feridun EVRENESOĞLU BIRSA Ilk kez Ankara'dakı yuzme havuzları ıle kaplıcalarda gorülen gbz hastalığı Bursa>a da sıçramıştır. Kaplıca şehri Bursa'da son üç gun ıçinde yüzden fazla vaka saptanmış ve sehırdeki bütün kaplıca ve hamamlar Belediye Sağlık Mucrruluğunce dezenfekte edilerek havuzlar ilâçlanmıştır. llgililer, kaplıcaların yoğun olduğu Çekirge semtınde cKonjonkıüvıt» denılen göz hastalığınm yaygın olduğunu belirtmislerdir. Devlet Hastanesl İle SSK Hastanesi İlgililerı bir bafta öncesıne kadar bırkaç kişide hastalığın saptandığını, ancak üç gün ıçinde goz klıniklerine yüzden fazla hastanın basvurduğunu açıklamışlardır. Çok sayıda kişinin de özel klinik ve muayenehanelere başvurdukları belirtilmıştir. Sağlık Bakanı Veta Tanır, ttalya ve Fransa'da kolera olaylan gorulmesı üzerine, Tıirkiye'de tedbir alındığını açıklamıştır Tanır, özeüikle buyuk şehirl»nn gecekondu bölgelennde goriılen bağırsak enfeksıyonlannın dıkkatle ıncelendığıni, şehir sularını klorlama ışlemlerırun arttırıldığını bildırmıştir. Bakan bu arada. sınır kapıiannda Türkıye'ye 0riş konusunda tedbırler alındığını da söyıeUmutlu gelişme mıştır. «Boraks Holding LTD. (Türk öte yandan. îtalya ile dırefc uBoraks A. Ş.) Türkiye'de 1960 yı lasım bağlantısı olan tzmır ve lında tinkal sahası ruhsatı satın Istanbul'dakl navaalanı ve lıman almıştır. 200 mılyon ton rezervı tlgılileri Italya'dan gerek geml olan bu saha Kırka bolgesınin ve gerek uçakla gelecek yolculaen zengin ve kaliteli sahasıdır. Ma nn ası kâğıtlan olmadan şehıra li ve teknolojık geniş ımkânlara çıkamıyacaklannı tfade etmıslersahıp bu şirket istese idi hiç kuşdır. kusuz Etibank'tan çok once ve Istanbul Sağlık Müdürü Dr. daha büyük çapta bor bıleşıklen Nurı Ertürkoğlu, Istanbul'da sanayiini Türkiyede kurabilirdi. tedbirlerin aksatılmadan surduKalsine kalemanite dayanan parulduğunü ve Avrupa ülkelerlnhalı bir üretim sanayiinin çok | de salgm olsa da olmasa da bu daha basit ve verimli olan tinkal. konudaki programın uygulanham maddesme karşı hiç dayanamakta olduğunu bıldırmiştir. mıyacağı da belli olduğundan Etı I bankm bu i;te kritik bir dönem , geçırdiği açıkça belirmektedir Kendi üretim ve tatış progran» I ve çıkan karşıstnda, Türkiyenm BATT' ALMANYATJA KOISRA ekonomik gelişmesini ön planda ı BELtRTILERt GOSTEREN BİR tutacak sekilde hareket etmesıni : HASTA GÖZLEM ALTINA bir yabancı şirketten beklemek ALINDI ise mümkün değildir. ' Umut dolu bır gelişme içinde olan boraks ve borik asit sanayimizin korunması gerekmektedir örneğin Boraks Holdingis LTD [ in Türkiyeden tinkal ihracatıns başlaması ve Avrupa'daki üretim kapasitesüıi tevsi etmesi milli | ekonomimize fayda yerine zaraı I getirecektir.» ' tıyacmı sürekli olarak karşılaya cak durumda bulunduğunu Delırt tıkten sonra bor bıleşıklen ve kımya sanayıı haktanda teitnık bılgı vermekte, Etıbank'ın yarı mamul bor bıleşıklen üretımıne başiaması sırasında çetın bır mü cadele geçırdığını ifade ederek, sermayesırun vüzde 80'i yabancı olan Boraks Holding Ltd hakkında şu gb'rüşe yer vermektedır: Kolera salgınının Büyük rezervler Tutuklamalar FBI'ın Detroit Burosundan ya pılan açıklamada, sınai casusluk olayına adı karışan bır Rumen hükumet yetküısinın de tutuklan dıgı belırtılmlştır. Washıngton' dakı Rumen Büyukeîçıiığinın bir gorevlısı de, olayla ılgıli olarak yakalanmış, fakat diplomatık do kunulmazlığı olduğu ıçın serbest bırakılmıştır. FBI'ın, Detroit Bürosu ŞeO Neıl Welch, Romanya Hafıf Sanayı Bakanlığında çalışan 46 yaçmdakı Alexander Patrascu'nun, Akfırat ıle beraber tutukJandığını soylemıştır. Iddıalara göre, Patrascu, Ford Motor Şırketinin «Ann Harbor» fabrikaları otomo bıl camı imalât böluraunde mü bendıs olarak çalışan Akfırat'la anlaşarak, Ford'un bazı gızli planlannı bır Portekiz firmasına 250 bın dolar karşılığı satmay» çalışırken tutuklanmıştır. Uzun bir süredir cFBI» ajan İan tarafından takip edilen Ak(Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) Elazığda 2 minibüs çarpıştı, 14 kişi öldü (Cumhuriyet Haber Merkeri) ELAZIĞ Baskil yolunda dün meydana gelen kazada 14 kışı olmuş, 16 kışı 'de yaralanmıştır. Fazla hız yüzünden meydana gelen kaza, Zulkuf Top jonetımındekı 23 AK 012 plakalı mınıbus ıle Mehmet Ozer yonetımındekı 23 AK 387 plakalı mınıbüsun çarpışmasıyla meydana gelmıştır. Kazada ölenlerın Fatma Altınbulak, Sülejman, Sadet Ergun, Vedat, Eyyube, Murat, Nazıfe Çetinkaya, Hüseyin Sakin, Cevriye Tekkol, Turgut Sak, Zülkuf Top ve huvıyetı tesbıt edılemıyen üç kışı olduğu bıldırümıştir. Konya'daki trafik kazalannda ise dort kışı olmustur. Çeşitli yol kazalannda hayatlanm kaybedenler Sahhal Kayın (Lubnanlı), Ibrahim Demir, Hakkı Karatepe, Mehmet Yılmaz'dır. Samsun'daki kazalarda ise, biri jandarraa eri olmak uzere 3 kişı olmüştur. Derecik koyunde, cezaevi ve Kirazlık bölgelerinde meydana gelen kazalarda ölenler; jandarma en Ramazan Ozkın, Halil özbay ve Alim Topkaya'dır. Diğer kazalar tlkokullara öğrenci kaydı başladı OLAYLARIN ARDINDAKİ Yanarak öldüler GERÇEK Köln'deki Olaylar çinin mark üzerinden aldıfı ücreti Türk lirasına dönüştürdüğiimüz zaman, ülkemizdeki en yüksek ücretlerle eşit dnzeyde olduğunu görürüz. Ne var ki, Türkiye'de yabancı ülkelere gitmek için kuyrnğa girip uzun yıllar bekledikten sonra bu amaçlarına ulasanları, gittikleri yerde problemler beklemektedir. Problemsiz bir yaşam elbette olamaz. Nitekim işçilerimizin dışardaki sorunlarını çözümlemek için Türk Hükümeti çaba göstermekte, furbet eldeki emekçilerimize >ardımcı olmaya çalışmaktadır. Bu çaba isin bir yönüdür. Madalyanın öteki yanında da çeşitli boyutlar eörülmektedir. Almanya'ya giden Türk işçisinin her sonınuna Türk hükumet i el atamaz. Almanva da işverenle işçi arasındaki ilişldler Alman çalışma ha^atının kurallanna göre düzenlenir. Bu ••• (Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) W M bnanya veya öteki Batı ülSkelerine işçi olarak gıt'Mimek, Türkiye'de milyonlarca ratandaşın hayalindeki örleradir. Bu isteğin iki nedeni vardır: Türkiye"deki işsizlik, ya da kdtii iş koşullan, insanlan yeni ufuklara ve yeni olanaklara doğru iten baskılar ve bunahmlar yaratmaktadır. Aynca sanayi ülkelerinin işçiye ödedikleri ficreiler, Türk toplumunun ölçülcrine göre astronomiktir. Batıda bir vastfsız iş Bursa Kestel yolunda meydana gelen kazada ise, Istanbul plA kalı bir kamyonet bnce bir at arabasına, sonra da bır kamyona çarpmıştır. îkı araçla at arabasınm yandığı kazada, kamyonet şoforu Yakup Bayram ıle at arabası sünicusü ve kam\on şoföru yanarak olmuşlardır. Kızılay alt geçidi için Mesiek Kuruluşları, Barlas'ı tartışmaya çağırırken; inşaatı gezen Demirel gecikmeyi eleştirdi ANKARA, (Cumhuriyet Börosn) Tartışması çeşıtU bakanlıklarda ve kuruluşlarda ıkı yıldanberı süregelen başkent Kızılay yeraltı tesıslerintn ınşaatuıa geçılmesı ıle ılgili konu yeniden alevlenmiş, înşaat Mühendısleri Odası Ybnetım Kurulu, Mımarlar Odası Arücara Şubesı Yönetım (Devamı Sa. 7. Sü. 8 de) Prof. Dr. Raşit Tolun, tebliğini föyle sonuçlandırmıştır: | «Türkiye, dünyanın en böyük ı tinkal ve kolemanit rezervlerine | sahiptir. Yine dünyanın en büyük tüketiminin yapıldığı Avru» pa'ya en yakın üreticidir. Gun geçtikçe artan nakliye masraflan GtESSEN Gıessen şehri (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) sağlık yetkilıleri, Tunus'tan gelen ve kolera belirtilen gösteren genç bır adamın Giessen Üniversitesi Klımğınde gözlem altına alındığını bildirmektedirler. Ağustos ayı lçmde, aynı hastalık beUrtileri gösteren 3 Alman da tedavi altına alınmıştır. Öte yandan, îspanyol Sağlık Işleri îdaresı bırçok kolera vakasımn tesbıt edildığı Napoll 15 Eylül'de yenl öŞretim yıhbolgesınden gelen yolculardan na başlayacak olan ilkokullarda bir ası belgesı ıstenmesıne kaöğrenci kayıt islemlerıne dun rar vermışlerdir. sabahtan itibaren başlanmıştır En az bes gün önce, Napoli'Kayıt işlemleri bir ay surecek den avnlmış olan yolcular, katir. rantına altına alınacaklardır. Istanbul'da bulunan 760 ilkNapoli'de durum okula kayıt olacak öğrenciler Napoli bblgesinde başgöstoiçin bütün ılçelerde komısyon | lar kurulmus ve mahalle'.enne ren kolera salgınında ise iki (Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) i (Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) Napoh'de kontrol altına alındığı bildirıliyor * Maikoçoğlu'nun yeni maeerası Â Şırnak'taki meydan kavgasında bir kişi öldü 6 kişi de yaralandı SÎÎRT Sırnak ilçesinin Gazıpaşa caddesinde partlcıllk yuzunden çıkan olayda 1 kişi 61mıiî, 6 kisi yaralanmıştır. 150°den fazla kişinin katıldığı arbedede taş, 5opa ve sılâhlar konuşmuş, Abtfullah Gecgel adlı sahıs mavzer kurşunu ile 61muştur. Güvenlik kuvvetleri tarafından bastırılan kavgada Bstir Tatar. Halıl. Tahir, Fettah öymen'ler, Abdullah Avanoz ve Emin Yardımcı ağır sekilde yaralanmışlardır. Şırnak Cumhuriyet Savcısı Ahmet Vural, Belediye Başkanı Alıhan Tjtar ile 10 kişinin gör> altına ahndıgım bıldırmiştir. (THA) ALAMANYA BEYLERI Nevzat Üstün'ün gezi izlenimleri ANAVATAJNI ÖZLÜYORLAR AMA, ALMANYA'DA KALMAK DÜŞÜNCESİ GİTTİKÇE GELİŞİYOR. DÖNERLERSE KENDtLERİNİ VE ÇOCUKLARDTI BEKLEYEN MUTSUZLUKLARI DÜŞÜNÜP ÜRKÜYORLAR... Adana Cezaevinde siyasî mahkumlar koğuşunda çıkan kavgada; 8 kişi yaralandı ADANA Cezaevi siyasi mahkumlar koğuşunda, önceki gece geç saatlerde fikir ayrılığı nedeniyle kavga çıkmı?, Kâmil Uçar ve Mehmet Kınacılar a|ır, Zihni Ayhan, Halil Paşaoğlu, Abdulkadir Yaşargün, Mehmet Çapan, Reccp Alpay, Mehmet Telli adlı mahkumlar hafif yaralanmtşlardır. Yetkililer, kavga sırasında mahkumların sds veya bıçağa benzer kesid aletler kullandıklarını, claym kısa zamanda bastırıltfıgını söylemişlerdir. (a.a.) ŞÜPHELİ ZAFER YAZAN ve ÇİZEN AYHAN BAŞOÛLU Bugün 4. sayfamızda Yarından itibaren CUMHURİYET'te