Katalog

CUMHURtYET 12 AğustoS 1973 40 YIL ÖNCE CUMHURIYET 12.8.1934 KARİKATÜR'DE BAŞARI Ü BASKI REJİMLERİ, KARİKATÜRÜN YAYINLANMASINI ÖNLER AMA ÇİZİLMESİNİ, Y A Y I L M A S I N I VE GELİŞMESİNİ ÖNLEYEMEZ Hıfzı TOPUZ rernıh Doğan'la Semıh Balcıoglu geçen hafta Bordıghera' da yapılan uluslararası karıkatür yariîmasında altm palmıje armaganıru nazanarak Turk karıkatıirune dunya çapında ye ni bır bajarı sağladılar Bordıghera yarışması karıkatur alanında bır çeşıt Cannes festıvalı ya da Nobel armağanı sa yılır. Bundan dort yıl once de Js'ehar Tublek elde etmıştı bu annaganı. Kankatürcülerımiz on nldan berı uluslararası \anşmalarda en onerrüi armağanları topluyorlar Ferruh geçen yıl Belçika'nın Knokke Heist kentınde bırıncilık kazanmıştı. Sarajevo, Usküp, Gabrova, Bologna, Tolentmo, Montreal ve Marostıca'dan da bızımkıler her yıl madalyalarla donuyorlar Ön ce Turhan Selçuk açtı bu yolu. Sonra Nehar Tüblek, Ferruh, Semıh, All Ulvi, Tonguç, Bedrı, Mutık, Eflatun Nurı, Erdog&n Bozok, Meral Sımer, lsmaıl Bırst, Orhan Özdemır ve Fanüc öakurt dı$ dünyaya Turk karikarürünU tanıttılar. Karikatür Batıda dogdu, gelijti ama bizde de bu sanatın vüı yılı açan bır geçmısi var. llk kmnkatürculenmız Batının Unlü sanatçılanm omek aldılar. Garete ve dergılenmizın mızah köşe'erinl uzun zaman dısandmn aktanlan karıkatürlerle dol durduk Ama bunun yanı sıra bir Turk kankatüni dogup gelıjti. Önce Cem, Sedat Nuri, Rıfkı ve Sedat Simavi, sonra Cemal Nadir, Ramız ve Ratıp Tahir çok şeyler kazandırdılar Turk karıkatürune. Günun sosyal «orunları ışlendi. YerU tipler ve simgeler yaratıldı. îkinci DUnya Savaşından hemen sonra Batı'da yenı bir karikatür anlayışı beürdi. Ozde, blçimde T» çızgılerde yenllıkler oldu. Ünlü Amenkah kankatürcü Steınberg in açtığı bu yolu izleyen sanatçılar çağdaş kankatür akımına, kendı anlavışlan ve kijiliklenyle yeni yönler •verdıler Yazısız kankatür ve kara mızah anlavı^ı gelıştı bu donemde Karıkatur rorr.an sentlen, canlı fılımler % reke lamcılık karıkature genı; olanaklar sağladı Kankaturculer nedenı araştırılmadan uyguianan bırtakım toplumsal ve ahlaksal kurallann ve geleneklenn zırvahklannı ortaya koydular. Meger kışıler ve toplumlar ne kadar saçma şeylenn, tutarsız duşuncelerm ve duyguların tutsajjı oluvorlarmış, bunlar ç ktı ortaya. Karikatür korkunç bir J^kıcü^ğa yoneldı Karıkaturcüler en akla gelmedık inançları kökunden sarsmaya başladılar Bazıları da toplum duzenınde ve kafalardakı tutarsızlıklan ve zırvalıkları arastıra araştıra denn bır karamsarlıga duştüler Çagda? karikauinin zırvesuıe ulaştıktan sonra kendı yasamlanna son verenler bıle oldu Chaval ve Bosc. Üniversıtelerde ve bazı arastırma merkezlerinde karıkatur, haberlesme, toplumbuım, ruhbılım ve çizgi sanatlan açısından ele a. lındı ve bu konularda son yıllarda doktora tezlerı bıle hazırlandı Bazı arastıncılar da karıkattirun toplum kalkınması ve egıtım hızmetlerındekı rolünU in celemeye yoneldıler Çagdaş karıkatür anlayısı bizde îkıncı Dunya Savasından bir kaç yıl sonra geUşmeye b&sladı. Marko Paşacılar siyasal ve toplumsal karikahir türünUn çok basanlı orneklenni verdiler I>erken, 1948 50'lerde yeni bır ku sak ortaya çıktı Turhan Selçuk. Ali Ulvi, Ferruh Doğan. Eflâtun Nuri, Sinan, Semih Balcıoğlu, Tonguç Yasar, Mıstık, Altan Yalçın Çetm ve Oguz Aral yeni bır çığır açtılar bu alanda 41 buçuk, Tef, Dolmus, Tas ve Karikatür dergileri yayımlandı. Böylece çagda? dUnyanın kankatür kervanına katılmıs olduk Karikatür bızde nasıl bu kadar çabuk ve başanlı bır bıçımde geliçti' Herşeyden önce galı SOVYET RUSYA ILE ALMANYA nın alacağı Rua mallanna dair EKLfN 11 (a.aj Sovyet dun Berlın'de bir protokol imRusya hukumeti, Alman ırzalanımş, bu suretle 20 Mart fcrno mensup Ruslara yar1934 tarıhli Alman Rus prodım lçln Almanya'da toplanan tokolu sonuçlanmıştar. laoenin Rusya'ya glrmesıni ya«aklaımştır. Almaa gazetelerl Bir baska habere gore, Pren» bu yasak ksrannı derln blr teSchurchrung, Romaya gitmıştir. essürle karşılamışlardır. Alman M Gömboş'le aralarındaki göya'nın Moskova maslahatgüzarı rüşmelere sıyasî çevrelerde çok Sverdlovski «uikastı davası mü önem venlmektedir. Gazeteler naaebettyla birçok Alman firHabsburglann tekrar tahta geçmalann» îzvestiya ve sanayl meleri lehmde yayım yapmakderglsioln «iddetle hücum etme tadırlar Basın bir Habsburg"u lermi Hanciye Komıserlıgine Hitler'e tercih edeceklennl açık etmislerdir. Almanya'tan açığa soylemektedır Güreşçilerimiz, Moskova da yaphklan gureslerd* LeningradtatJriTT»nt60 mağlup ettl. B BULMACA 1ı2"34 YUKARDAN AŞAĞIYA: 1 Gemi veya sandallann çarpışmalarda, sürtünmelerd» zarar gormemelerl ıle yanlanna sarkıtılan turlu maddelerden yastık, lâstik (Demzcihkte). 2 Sahne sanatçılannın oyun göstermelen ıçın memleket memleket dolaşması Oymak vey» kuçük devlet başkanı yahut iakambüde bırlı kağıt 3 Etrafı su olan kara parçası BUkulmemış ipek veva poker oyununda aynı renkteki bir el kâğıt 4 Bir taraft&n başka tarafa taşımak (Eski dıl) TERSI ardıç rakısırın bır adı. 5 Kımyada manganezın sıınjesı Ispanyol parası 6 Tesır, bırının. bır şeyin Mbep oldufu hazırladıgı belli scmuç. 7 Gazıantep'te ılçe TERSt erkek sesınde bır perde. 8 Rüzgâr İstanbul'un Beyoğlu'na eskiden verılen ısimdi. 9 Eskiden Japon ımparatorlanna denilırdı Cuzı. DÜNKÜ BULMACANIN ÇÖZOIL: SOLDVV SAĞA1 Yardakçı 2 Omurfa, Ra 3 Bah, Prag 4 Anons. 5 Atalag 6 He, Af. 7 Manej Dam 8 Amip, Tuna. 9 Lıkeş, Ast. YUKARD4N AŞAĞITA: 1 Yobaz, Mal 2 Aman, Hamı, 3 Rulo, Enık. 4 Drina, Epe, 5 A*, Staj. « K»p, Af 7 Rol, Dua 8 îr», Avans 9 Agag, Mat. FERRUH DOGAN ba hukUmetlerin sayesınde î kıncı DUnya Savasından sonrakı yıllarda ve D P donemınde sı yasal ve toplumsal karıkaturun yasaklandıgı olçüde gençler bu sanat ve haberleşme dalına ilgı gostermeye başladılar. Son 25 yıl ıçinde çızgılen yuzünden mahkemeye venlen kankaturcü lenn savısı hıçbır ulkede bızdekı kadar yuksek olrr.amıştır Ratıp Tahır, Mım Uykusuz, Halım Ba yukbulut, Ferruh, Turnan, Alı Ulvi, Tonguç Oguz Aral, Bedri, Semıh Hükumetlerın tutumu kankatürUn gehşmesinde kışkırtıcı bır rol oynadı Sonra gençler orgütlendıler ileri anlayışlarda dergıler çıkar dılar, Kankaturculer Derneğını kurdular, dışardakı gelışmelen izledıler. sergüer ve tartışmalar düzenledıler. albümler yayımla dılar, dışardaki yanşmalara katıldılar Butun bunlar Turk karikatürunun gelişmesını sağladı. Bir de su var, kankaturculer yalnız kendı toplumlarının sorunlariyle vetınmeyip insanlığın SOLDAN SAGA: 1 Şerefsız onursuz veya gülünç bir duruma düşmekten ü«üntıi duymak 2 Afnka'da Müsluman bır ülke Ozellıklen, yararlan. mezıyetlen, bemm aenmesl yomınden makbul 3 TERSÎ korpelıği gitmış Buyuk kalbur 4 Hububat toru Tutku. duşkünlük. tiryakıl k Öteki uteklenn uzenne çıkan, baskın ıstek (Eski dıl) 5 Organizmamn bir uvarıma karşı birdenbıre aldıgı durum iYabeaca düden) 6 TERSÎ ipucu ttalya'da bır nehır. 7 Bır dergi veya gazeteye pefin para ile müşterı olmak TERSt notada duraklama işaretl 8 Aynı turden olan şeylerin baa farklarla aynlan grup lanndan herbirı Fasıla 9 Kamer İp veya at uzennde, başka sekıllerde tehlıkeli beden hünerlerl gbsteren kımse SEMİH BALCIOĞLU sorunlanna, evrensel konulara el attılar Uluslararası bır dıl kuUanmaya başladılar Çızgılen de uluslararası bır anlam kazaııdı Karıka^ü^cuIer ağır baskı dönemlennde bıle çalışmalarını ba şanyle surdurerek bırkaç çızgıyle sutunlarca >azıdan daha çok şey anlatmasını bıldıler Bu gun artık karıkaturun gehşmesı düşunce ve basın ozgurlugune ba6h değıldır Baskı rejımlert karıkaıarun %ajımlanmasını onler ama çızılmesıni, yayılmasım \e gelı mesını değıl Bızım karıkaturculer bunun en guzel orneklerını verdıler RADYO İSTANBU L 05 55 06 00 04 06 07 00 07 05 Açılı? ve program Haberler Gunaydın Koye haberler Turkuler, ojun havalan Htberler Gunun programları Oyvnı h a v a l a n Çevremızde b u g u n T u r k u l e r geçıdi Çeşltll muzık Turk m u r i ğ i Çocuk saati Haberler M e d l h s Demırkıran'dan îarkılar Hıftanın getirdıkleri Hafıf muzık Turk tarlhinden ga\falar Melodi albıimu Beraber ve solo şarkılar Haberler H Batı muzigıntfen istek. Yurttan sesler Haberler Reklâmlar Haberler Solistler geçıdi H*fıf Batı muzıği Turkuler, ovun havalan Tttil akşamı ıçın muzik Şarkılar Turkuler geçidi Habe^ler Gunden gun» Çav <aatı Alâeddın Şensov'dan şar. Rekllm programıarı Haberler Kume faslı Turk bestecıleri Beraber ve solo çarkı'ar 20 55 21 00 2115 21 30 22 00 22 45 23 0<X 23 49 24 00 00J5 01 00 Bir varmıj, blr y o k n u | Haberler Şahın Gultekın'dm türkü. Spor Dergısl Reklâm progrımlan Haberler Gece konseıl > > •G*«e4ffa nuzıttHaberter Program ve kapanif. * ESIN AFŞÂR KİMDIR? 1942 Mİının E\l^l a\ırda babasının diplomat o!ma«ı nedenı\le ltal\anın Barı şehrınde dunyaja gelen Esın Afşar, kuçuk yaf tSLcben muzıge mEralılıvdı Kolej ogrenımınden son'a Ankara'da Dsvlet Konservatuvarının pı\ ano boluraunden mezun olan Afser, »ğrencRiai siTa«ında «an hocalannm dlkkatını çeVerek Madam Bohn \e Madam Hıdalgo dan şan derslerı aldı Devlet Tıvatrosuna pıvanı«t olarak gıren Esın Afşar, unlu Rejı^or ve Genel Mudur Muh<:ın Ertugrul'un da dıkkatını çekerek ımtıharla tıvatro\a ahndı Uzun \illar tıjatro ovunculuğu vapan sanatçı, 1968'de şarkıcılığı kabul edlp muzı». dunvasına geç*i 1989'da Paris'te Jaques Brel ıle bırhkte Darıo Moreno odulunj a'riı Yıne a\rı MI Tel°Dtmanche, Mıdı Magazin TV propramları vaptı Grace Kelly'nın davetlısı olarak 10 TV Fe=tıvalı nde Gılbert Becaud ve Josephın Baker ıle Montexarlo da konser verdı Ainı vıl Romanya Brasov'da Uluslararası Müzik Fe^tıvalı ne katılıp «Krıtık ödulu» v me 1969 da Tan.n Gazetesı varışmasıhda en j v ı beste qdulunu aldı 197Q'te ^Uın en ıjı sanatçısı odulunu ve aynı yıl Bulga^^stan «Altın Örfe» Uluslararası Fes'ıv alınde, Selml Andak'ın • Gurbet Yoıganı» adlı bestesıvle 3 unculuk kazandı Bu arada Kuba, Po orva ve Insıltere den çagrılan sanatçı, hastalık nedenijle bu çağrılara cevap veremedı ve daha sonra Italya (Napoli) ve Macanstan'dan davet alarak konserler verdı 1972'de Sovvetler Bırlığı nden davet ala'ak t>lul ayında bir a>lık bır turneye çıktı Bu konserierden sonra Ekım sonlarına doğru Japonva'dan bir konser ve TV programı teklıfı alan Afşar, Tokvoda blr konser verdı N H K (Mus^c ın tne world) adlı renklı bır TV proqramı yaptı Ddha sonra dune/ Kore;.e geçen «anatçı, Seul de 1 saatlik blr TV programında görunrfu 07 30 0740 07J45 OtOO 0610 08 30 08 50 09.30 10 00 10 05 10 20 10 40 10 45 1100 11.30 1200 12 10 12.35 13 00 13 30 15 00 15 05 15 25 15 40 1805 1620 16 40 1700 17 05 17.20 17.35 1T50 19 00 19 S0 20 00 20 30 İSTANBUL tL 09 55 Açılı? ve program 10 00 Dıskoteğımızden 10J0 Hafıf Batı Müzığl Dınle\ıcı ısteklerı 11 30 Minvatur müzlk 12 00 Hafıf Batı müıigt 12 30 Konçertolar 13 00 Hafıf Batı müMjl 13 30 Sonat saatı 14 00 Pazar melodıleri 1^00 Istanbul FestıvalindM lfi 30 Fılm muzıklerı 17 00 Haberler 17 05 Çay saati 1" 30 Küçük konser 18 00 Gençlere müzik 18 30 Senfonik müzık 19 00 Hafıf Batı mUzıgl 19 30 Hafıf Batı Müriğı 20 15 AStşam konserı 2100 Solistler, topluluklar 21 30 Haf f Batı müzıği 22 00 Haberler 22 10 Gece konserı 23 10 Caz mUzığı 23 40 Haf J Batı m ü n p 24 00 Gece Içın müzlk 00 55 Haberler 01 00 Program Te kapanış Esin Afşar Israil Müzik Festivaline davet edildi Bır sure once Tunzm ve ta nıtma Bakanlıgının muzık elçısı olarak Israil'e gıden ve Kudus tekı Jerusalem tıjatrosun da verdıgı konser de Israıl'li mu zık severlenn takdırını kazanan Esın Afşar 1974 yüında ilk kez duzer.lenecek oıan Uluslararası Israil Müzik Festıvalme davet edıldı. ESİN AFŞAR, İSRAİL'DE SON VERDİĞ1 KONSERDE îsraıl'de bulundugu sure ıçersınde konser repertuarında jer alan Turk folk muzıgı orneklerinı, Ibran.ce plak yapmak ıçın anlaşmaya varan sanatçı, Israil MUZK FestıvaJı duzenlejıcısı Joseph Ben'm Temmuz ajının son gımlennde Istanbul'a gelerek kendisiyle goruşmeler yaptıgını belımrken, Joseoh Ben de Esın Afşar ın Israıl'de ılgı uvandırdıgını ve 1974 Uluslararası Israil Muzık Festivaline sanatçıyı özel olarak davet etmek ıçin îstanbul'a geldiğini açıkladı Yurt dışında verdigi konserlerle Ulkemlzi temsıl eden sanat çılanrraz arasında ön sıralarda yer alan Afşar, halen son plâğının hazırlıklarıyle meşgul oluyor Daha sonra 1974 Uluslarara s 1 tsraıl Müzık Festivaline katılacağı beste uzennde çalışmalar vapacpğını sövleven Afsar «Ulkemi bır buyük festivalde temsıl edeceğim içın gurur duyuyorum, en ıyi derecevi almak içın hazırlanacağım azımli ve ıddıalıyım» şekimde sbzlermı tamam lıyor. GUÇ BULUNUR BİR SEKRETERLE, SERİ DAKTİLO YAZABİLEN DAKTİLOSEKRETERLER ARIYORUZ Çok hareketli reklam dunyasinda, müşterilerimızın artan ihtıyaçlarını karşılama cabamızda, sekrctcılerımıze onemlı gorevler dusmektedu. Devamlı gelı^memıze bağh olarak, her geçen gun, daha çok sayıda sekreterlere ıhtıyac duyuyoruz Aradığımız sekreteıler ve nıtelıklen şöyled GENEL MüDÖR SEKRETERI Şirketımızm en ust kadernesındekı kışi>le teşrikı mesai yapacak, olgun, tecrıibeli, bırkaç lisan (kasnrstrz Ingihzce şart), steno ve daktıîo bılır, ustun temsil yeteneği olan bir bayan sekreter. İlgılılerin, hal tercumelerini kapsayan ve istedıklerı net yıllık ucretı belırten ajrmtılı mektuplarını, * Genel Mudur Sekreterı" rumuzuyla acele gondermelen nca olunur. Butun muracaatlar gızlı tutulacak ve ayn ayn cevaplandırılacaktır. DAKTİLO SEKRETERLER On parmakla ve Turk klavyesıyle serı daktılo yazabılen daktılosekreter bayanlar. lsteklılerin, yaşlarmı, öğrenim duramlannı meslekî tecrübelennı ve istedikleri ücreti belirten mektuplarını, Personel Mudürlüğümuze yollamaları rica olunur. EY ALMA NİYETİNDE İSENİZ Simitaş'ta KARAR VERMEYİNİZ r TANIMADAN Daire bedelinin yarısını kirasiyle ödeyeceksiniz 15 yıla varan taksitlerle en uygun ödeme imkânını bulacaksınız Danimarkalı Dia Jensen; Dünya Gençlik Güzeli seçildi TOK1O Danimarkalı Dıa Frıs Jensen Tokyo da yapılan 47 ulkenın katıldığı dunya gençlik guzelı yarısmasında bırincı seçılmıştır. 16 yaşındakı koyu mavi gözlü, sarı saçiı Dıa, bırincı o'arak bır raılyon yenlık (yaklasık olarak 54 bın T.L ) odulü kazanırken 18 yaşındakı Tavlandlı Suddharen Rodbuntam ıkmcı, 16 yasındaki Yunan guzeli Elena Agamemnon Cleopa üçüncü olmustur. Dıa Fria Jensen lıse ögrenclsldir. (s a) 1538 alleyl ev sahlbl yapan SİMİTAŞ'ın garantisi allında bulunuyorsunuz. Sstış burosu cumarfesi pazar dahl hergün saaf 20.00'ye kadar açıktır SOSYAL İŞLETMELER VE MESKEN İNŞAATIT.A • ISTANBUL'da : Merter Sıtesi Telefon : 23 24 29 2146 87 • ALMANYA'da : 8 Munchen 2 Senefelder Str. 14 Telefon: 55 35 I A.Ş J DOKTOR MANAJANŞ A.Ş. Ebussaud Caddesi, 81 Sirkecilstanbul Tarık Z. Kırbakan O«cl Sa« T» XQhr>n BaıtalUlan MOUbMmm UtSUtl Cad. Pannakkapı *to M • R L M 1 i n MANAJANS 2177 6400