Katalog

CUMHURİYET 10 Ağustos 1973 Dünyada Bugün Dış baberler Batıya kaçırılan bir Sovyet raporuna göre: Jnonu nun açıklamaları rcekı gece televızjonda, Tabu Senator Savın IjPiet Ino nu, dunya pohtıkasındakı son gelışmeler uzermde konuştu Sayın Inonu, Başkan NiMMiın Baş Danışmanı Kıssmger tarafından onerılen «NATO da Reform» tasarısma dayah olaylan değerlendırdıkten sonra, muhtemel gelışmelen de ele aldı Dunya pohtıkasım gunü guntf ne ızledığı anlaşılan Inonu, devlet hızmetındekı yuksek gorevler le suslenmış urun yaşam yıllarınm toplatn savısını unutturan bır berraklık ıçınde konulaıı ele al dı Ilgı çekıcı değerlendırmelen ve şaşirmasız bır olaylar sıralamasını, kağıda bakmadan yaptı Nıce ger.ç polıtıkacılann, bakanlann ve yuksek rutbeh devlet go revhlennın ım cümleyı ırtıcalen sovleyemedıklerı hatırlanınca, tno nu yu bu açıdan da beğenmemek elden gelmıyor. Ancak butun bu berrak'.ığa rağ men, Inonu'nun yargüannın tu mune bırden katılmak olanak dışıdır. Meselâ Japonyanın hızlı kalkınnıasınm sebeplermden bın olarak gosterdığı, Japon ışçısının uljsal kaJkınmaya bağhlığını anlatırken, kanımızca konuyu çok basıte mdırgedı Sayın Inonu'ye gore Japon ışçısıne «2 3 yıl ıçınae Fransa ya yetışeceğız» denıldı ğı zaman, ışçı, bu hedefe ulaşmak ıçm durmadan çalışıjor Gerçı mese'e bu kadar basıt olmasa da, Japon sendıkahzmmdekı farklı duzen buna yakın bır uygulamayı surdurmektedır. Ve Inonu'nun bu kanısı uzermde fazla tartismak gereksız gorulebıhr tnonü'nün konuşmasmı çok önemlı kılan, Turkıye nm dunyadakı gelışmelere değgın konumunun ele alındığı son bolumdü Sayın înonu, Amerıkan Sovyet yakmlaşması, NATO ıçi değışıklıkler ve bunlar karşısında Turkıye nm durumunu açıklarken ıç polıtıkaya da atıflar yaptı. Ve Türkıye ıçm dış polıtıkada en onemlı ozellığın «Acele emnvakilere boyun eğmemek» olduğu nu soyledı Bunun kamtını îkmcı Dünja Savaşı yıllannda gosteren Inonü, Turk ulusunun bır kanş toprağm elden gıtmesi ıhtımahne razı olamayacak bı r ulus olduğunu hatırlattı Sayın înonü'nün «Acele emrlva kı»ler ı!e «Toprak kaybı» durum larmı, yenı dünya şartlan ıçın de değerlendırıp, bir uyanda bulundugu sanılamaz Bu sozler, muhakkak kı, temel bır dış polıtıka ılkesı oimak bakınundan ha tırlatılmıştı. Sayın înonü, bu arada TUrk • Amerıkan ılışkılerıni de ele alırken, Amenkanın NATO ıçınde Türkıye'den hıçbır şıkayetçı durumu olmadığını, Turkıye"nm butün askeri \ecıbelermı yenne getırdığını soyledı Sayın Tabıî Senatorun devlet yonetıcılenne bır de tavsıyesı vardı «NATO ıçı tartışmalarda, Turkıye daima Amerıka'yı tutmalıdır' » înönu bunlan sdyledıkten son ra, Turkıye'nın, Amerıkan Sovjet yakmlaşmasından urkmemesı gerektığını de behrtıyordu "Rusya, Çinle savaşa hazırlanıyor,, İOVDRA «Daıly Telegraph» gazetesı, «Kremlın ın Çın e karşı bır yıldırım savaşına (Nazılerın Blıtzkrıeg orneğı) hazırlandı ğma» daır belırtıler mevcut ol duğunu ve ıkı buvuk komunıst devın muhtemel bır savaşa kar şı sılâhiı kuvvetlennı suratle takvıye ettıklenm haber vermektedır Gazeteve gore, Sorjetler Bırlığındekı bazı çevreler, Kremlın' ın savaş planını endışe içınde karşılamışlardır. Gazetenın haben, Kremlın'de mevkı sah.bı, kımlığı açıklanmayan bır Rusun geçen hafta ıçınde Batıya sızdırdığı 3000 kelıme1 k resmi bır rapora dayanmaktad r Bu rapora gore, bır Çın Rus savaşı, mıljonlarca ınsanın olu mune \ol açacak fakat enınde sonunda Rusva nın zafen\ le so nuçlanacaktır. Raporda, Sovyet hukumetının «Savaş sorunumı» en onemlı mesele olarak kabul ettığı ılen surulmektedır Gazete, bır savaş tehhkesıni «Rusva'nın üzerıne çoken kâbus» dıye nıteleyen raporun bır aldatmaca olabıleceğını belırtere^ şojle dıvor «Kremlın, Batıyı, tek endışesi nın Çın olduğu hususunda iknaya çalışıyor da olabüır» Raporda Sovyetler Bırhğmm muhtemel bır savaş ıçın çok gızlı bır şekılde çalıştığı ve şu tedbırlen aldığı behrtılmektedır 1) Dış Mogoh'itan sının bovuna bınlerce asker yığılmıştır. Denız pıyade bırlıklenne mensup vurucu kuvvetler ve fuzelerle donatılmış tank bırlıklen Kore sının bovuna yığılmıştır Sadece bu cephede sekiz zırhlı tu men bulunmaktadır 2) Sov\et donanması hızla takvıye edılmektedır. 3) Uzakdogu>a seyahat edecekler içın çeşıtlı kayıtlar kon1 muştur I 4) Hassas bolgelerde, geniş çapta sılâh araması yapılmakta1 dır 5) Besın maddelen hızla stok] edılmektedır 6) Uzak bolgelerde sına! tesı<=lenn ve ozell kle sılâh ımal eden tesıslenn kuramuna luz venlmıştır. 7) Son bır yıl ıçınde, ordu bırhklennde gorevlı bütün sıyası komıserlere, Çın alevhtarlığı nı koruklemek ıçın gızlı emir venlmıştır (aa) I O Allende Hükümete dört asker üye aldı S1NTIAGO (Şili) Başkan Salvador Allende nın venı kabı nesınde uç ordu temsücısı üe ]an darma kuvvetlennın de bır tem sılcısı gorev almıştır Yenı kabınede gorev dağılımı şoyledır Içı^lerı Bakanhğma eskı Dışışlerı Bakanı Sosvalıst Orlando Latelıer gelmıştır Eskı kabınede Savunma Bakanı olan Sosvalıst Clodomıro Almevda ıse Dışışlen Bakanı ol muştur Savunma Bakanlıgına Kara Ordusu Başkumandanı General Carlos Prats Malıjt Bakanlıgına Denız Kuv vetlerı Kumandanı Amıral Raul Montero gelmıştır Komunıst Partıden Jose Ca dcmartorı eskı gorevı olan Ekonomı Bakanhğında kalmıştır Radıkal Paruden Edgardo En nquez de Mıllı Egıtım Bakanlıgı gorevını korumaktadır Bajındırhk ve Ulaştırma Bakanlıgına ıse Hava Kuvvetlerı Kumandanı General Cesar Ruız Dan>au gelmıştır Sol Hrıstıyan egılımlı Pedro Felıpe Ramırez Madenler Bakanı ve Bırleşık Halk Harekettn den Doktor Arturo da Sağlık Bakanı olarak eskı gorevlerıne devam etmektedırler Tarım, Adalet ve Çalışma Bakanları da değışmemış buna kar şılık Toprak Bakanlıgına Jandar ma Genel Yonetıcısı General Jo se Marıa Sepulveda, Iskân Bakanlıgına eskı kabınede Hukumet Genel Sekreterı olan Radı kal Partı uyesı Anıbal Palma Fourcade getınlmış Hukumet Genel Sekreterlığı gorevı ıse eskı kabmede Malıye Bakanı olan Fernando Flores'e verılmıştır Dış basından Guatemala'da kaynaşmalar Latın Amerıka'nın için içın kavnayan ülkelerinden Guatem». lada, bır sure once greve gıden 1200 oğretmen, alınan tedbırler nedenıvle ışbaşı yapmak zorunda kaldılar Başlangıçta havat şartlannı protesto amacıjle grevler ve gostenler patlak vermı»" ulken.n çeşıt' kent ve kasabalannda Oğretmenler. polıs kuvvetlerının sert tutumunu protesto ıçın greve başlamışlardı. Ancak ola>Iar bu kadarla kalmavacak, patlak veren bunalnnın, 1970 seçmılenvle ışbasına geçen Carlos Arana Osono yonetitnıne yonelmış cıddı bır tehdit olduğu kısa surede anlaşüacaktı. Şiddet Yolu Aloav Arana kendınden onceki Guatetnala Cumhurbaşkanlarmdan farklı bır lıder değıldır Iktıdara geçtığı ılk gunlerden ıtıbaren amacının ulı^e ıçınde sert ve otonter bir rejım kur mak olduğunu bellı etmıştı Arana bu hedeie ulaşmak için gu venlık kuvvetlenyle pohsten kevfl şekılde yararlanmaktan ka çınmıyor ozeJıkle muhalefetı en sert tedbırlen alarak sjıdır meğe çahşıvordu Kullanılan şiddet yontemlerinin sonuçlan da alınmağa ba«lamıstı Nıtekım «on iki nl içınde Guatemala'vı zı varet eden yabancılar 19O vılından önce ülkede esen iç sava; hava^ımn ortadan kalktıgını budırmektevdıler Buna gem« ol çude Başkan Arana nın aldığı serthk tedbırlerı >ol açmış bulunuyordu Skylab2'den dünyanın ayrıntılı fotoğrafları çekildi l / « MERKEZİ Skvlab2 a'tronotları oncekı gun 35 dakıka ıçınde jerjuzu hakkında yerdekı bılım adamlarının yıllarca uğraşmadan toplayamıyacağı çapta bllgl toplamışlardır. Dunva Uk kez rotoğraflar y o lu\la kapsamlı bır araştırmaya konu olmaktadır Alan Bean Jack Lousma ve Owen Garrıot, Pasıfık Okyanusundan başlıya rak ABD Meksıka Korfezı Brezılya'yı da kapsayan 8 400 mıllık bır dılımdekl 42 bolgen;n fotoğraflannı çekmişlerdır Bılım adamlanna gore bu fotoğraflar maden ve su kaynaklarının aranmasır.da, hantaların duzeltılmesinde, şehircılik çalıjmalarında ve ekın ve ormanların ıncelenmesınde kullanılacaktır. Caa) Amerika Libya ile ilişkilerini düzeltme çabasında WASHINGTON Amerika Bırlesık Devletlen Dışışlen Bakanlığı sozcusu Charles Bray, oncekı gunku basuı toplantısında, VVasbıngton hukumetının, BunkerHunt Petrol Şırketı gıbı Amerıkan > atırımlanyle ılgılı so runlara ıki tarafı da memnun eden çozumler bulunması umuduvla, Lıbya ile ilişkilerini iyileştırme çabasını surdurduğıinü so^lemiştır Bray, Amerıkan huicıimetmın, BunkerHunt sorununda benım sedığı tutumun ralnız Lıbya'da degıl butun dunyadakı Amenkan çıkarlarını korumayı amaçladığı nı belırttıkten sonra, Başkan Nucon'm 19 Temmuz 1972'de, va bancı ülkelerdekı Amenkan mal lannın mılllleştmlnıesını, Washıngton'un, hangı koşullar altında kabul edebıleceğinı açıkla dığını hatırlatmıştır. (aa) Vietnam savaşında hastanelerin kasten bombalandığı açıklandı W4SHINGTON Senato Sılahlı Hızmetler Konusvonunda dınlenen Vıetnam'da savaşmış eskı askerlere gore Vietnam'dakı Amenkan komutanlan Vıet kong ve Kuzey Vietnam hastanelenne yoneltılen hava ve kara saldınlarını hıç bır şekılde kayıt lamamışlardı ve hastaneler, genellıkle Cenevre antlaşması uja nnca bombardıman dışı bırakıl ması gereken yerler değıi de as ken hedefler sayılmaktajdı. Tanıklann bır kısmımn dogru dan doğruya dınlend:ğı bır kısmının ıse ıfadesıni yazılı olarak gonderaığı komısyon uç hafta dan berı 19601ann ortalarından 1972 ve kadar Çınhındınde gızlıce vurutulen askeri faalıyetlen gun ışığına çıkarmaktadır Komısyon ayrıca B 52 tıpınde kı Amerıkan uçaklannın Kam boçja uzerıne yaptıklan 3 630 ha va akınmın komutanlar tarafın dan nasıl olup da kavıtlara Gu ney Vietnam dakı hedefler uze rıne düzenlenmış gıbı geçırebıl aığını arastırmaktadır Bılındığı gıbı Karakuvvetlen Kurmay Baş kam ve Vietnam'dakı Amerıkan kuvvetlennın eskı komutam Ge neral Creıghton Abrams bu «hileh» kayıt sıstemını kendısmm de uyguladıgmı, ancax sıstemi başla tanm başkalan olduğunu soylenııştır. (a a) Gerillalar Guatemala'daki kuvvetli gerilla hareVeti sımdililt jtünlml vt t'rmışe benzemektedır Bır zamanlar Batı Almanya ve Amerıkan elçılennı kaçınp olduren genllalar artık e^kıden olduğu gıbı rahat hareket edememekte eskı saldınlannı surdıirememektedirler Ancak bu dış gorunuşe bakıp Guatemala daki gprıll» hareketınm tamamen ezildığıni sanmak buvuk hata olur Ulk» yı ıyı bılen vabancı gozlemcıler de avnı kanıda olup, ülkenın ıçm ıçın kavnamakta olduğunu soylemektedırler. Grevler başlıyor Geçen mavıs ajında Guatemala'nm en düşük Ucretli erubunu meydana getıren oğretmenler ha\at şartlannın duzeltılmesıni ve maa^lanna vuzde 50 oranmda zam vapılmasıru istemişlerrii. Arana Hukumetı ıse oğretmenlenn ısteklenni tncelemeğe b'lo perek gormeden, vapılan ıstegı reddetmışn oğretmenler bunun uzerıne greve gıttıler Arana Hükümeti ise bir süre daha davandıktan sonra oğretmenlenn isteklerini gözden geçirmeyi kabul ettı Bunun üzenne de grev sona erdi ve oğretmenler işlerme donduler Arana Hükümeti uzun çalışmalardan sonra geçen temmuz avırıda o^retmen maaşlanna yuzde 10 oranında zam yapılacağını ılân ettı Ancak bu zam onumuzdekı ocak avından once vururluğe gıremıyecektı Oğretmenler Spndıkası hükümettn karannı tamamen jetersız buldu. tstenenden çok daha azını venvordu hukumet Üstelık vapılması kararlaştırüan zam uzun bır sure sonra yururluğe gırecekti. Batı Afrika'da açlık 13 milyon insanı tehdit ediyor CENEVRE Kızıl Haçlar Blr ığı nın açıkladığma gore Ba tı Afrika'nın Sahra bölumunde bulunan 13 mılvon kışının, bolgevl etkısı altına alan kuraklık nedennle açlıkla karşılaşması muhtemeldır Bırlık. avnı bolgede bulunma yan Habeşıstan'da da kuraklık nedenıvle, bır mihon kışının a\nı tehlıke ile karşılaşmasından endışe edıldiğıni de bıldırmıştır Bolge son altı yıl ıçınde su reklı olarak kuraklığm etkısı altında bulunmaktadır (THA • UPÎ) Gösteriler büyüyor öğrptmenler bunun llzerine bir kez daha grere gıttiler Grev nedenıvle Guatemala'da 1 milyon öğrencı okula gidemez hale geldı Ulkemn eğıtim sıstemini felce uğratan öğretmenler kendı haklı davalannı dğer ı«içi sendikalanna da anlattılar Bu sendıkalar ogretmenlen haklı davalannda desteklemeyi kabul ettıler Arana Hıikümeti ise baskılara bovun eğmiyor ve baskı karşısmda hıçbır tavız venlmeveceğıni bildirivordu Bunun Uzerıne 26 Temmuz gunü oğretmenler büyük sokak eösterileri düzenlevıp başkent Guatemala Cıty'de harekete geçtiler. Arana Hükümeti bır govde göstensıne ginşmenm zamanı geldlğıne karar vermışti öğretmenlerin üzenne polıs kuvvetleri göndenldi Kanlı sokak çatışmaları oluyordu Guatemala Cıty'de. Sonuçt* gostenler 45 oğretmenın ağır yaralanması İle bitti ve öğretmenler polıs kuvvetlerı karşısmda çekilmek zorunda kaldılar Ancak ertesı gıin hıç beklenmeyen bır olay patlak verdi Ulusal Ümversıtenın 17 bın oğrencısi öğretmenlerle guçbırlıgıne gıderek sokaklara dökuldüler. (a a) Daolartaslar Umudunu bağlamış omuzundaki matkaba. Güvenini bilgisinden alıyor. Yitirmiş geceyi gündüzü, düşmüş yollara. Aradığı, Kaf dağının ardındaki peri kızı değil. Niyeti, güldürmek yüzünü dizellerin, benzin ınotorlarının. Gidermek susuzluğunu yerli petrol özlemıyle yanan pompaların. Dağlar taşlar bir ses verse, dile gelse de söylese... Shell, yetinmiyor yerli petrolle karşılansın istiyor. bir günde çıkardığı Kaptırmış kendisin^ 40 bin varil ham petrolle. ezelî sevdasına, Gerçi, böylece arıyor da arıyor. tüm yerli üretimin yarısından çoğunu sağlıyor. Ama o, heııı kendı pompasından henı de butun pompalardan yerli petrol aksın, hızla artan enerjı ıhtıyacımızın daha büyük bir kısmı Sağcılar sahnede Pohs kuvvetleri bu kea daha sert bir tutum Içinde göstericilere ssldırdılar. Yüzlerce oğrencl ve oğretmen tutuklandı ve gostenler guçlukle kontrol altına alındı. Bu arada Arana Hükümeti basma sansur koymayı da ihmal etmedt Ancak olaylar diğer kent ve kasabalara da sıçramağa başlamıştı. Üstelık gostenlere artık sadece oğrencılerle öğretmenler değil. fakat bunlan n yanında doktorlar, avukatlar, hastane işçilen ve hemşireler de katılryorlardı. Bu sırada Guatemala Polis Kuvvetleri Komutanı Albay Genero Alvarado Robles bır açıklama yaptı ve en ufak bır acıma duygusuna kapılmadan, öğretmenler vc onlan destekleyenlere karşı harekete geçileceğinı ilân ettl Polls şefının bu açıklaması, ulkedekı birçok sağcı kurulusu vo bunlann en unlüsu olan «ölum Mangası»nı da harekete geçirdl. Bu kunıluşlar sendıkalara tehdit mektuplan göndermeğe başladılar. Teror tehdıtlermın artması üzenne, göstencüer geçici bir sure ıçm de olsa, geri çekılmenm kendıleri içın daha yararb olacağı *.anısına vardılar Şımdi Guatemala'da fırtınadan sonraki sessızlık hukum sürmektedır Ancak bunua yeni bir fırtınanın başlangıcı olduğuna ioananların sayısı da az değil. Eski Cumhurbaşkanı, eski Baş bakan, eski CHP Genel Başkanı olarak tnonü, kendısınln de soy ledığı gıbı, «Herkesın ıstıkbal gı bı gordüğünil mazısınde taşımak tadır » Bu bakımdan înonü'nün ağztn dan çıkan her polıtık cumlenın hatalı ya da h&tasız, tarıhı değen vardır Ancak halen gehşmekte olan yenı uluslararası şekıllenme uze rınde înönü çapında bır kışınjn bu çeşıt gorus açıklaması, yanılmalara da sebep olabıhr Mese 14, Türkıye"nın ıttıfak ıçi tartışmaîarda tutacağı yol üzenndekı onerısı, bır tecrübeh devlet adamınm gorüsunden çok, bı r kararın açıklanması bıçımınde de an laşılabflır dış ulkelerce Bu çeşıt duyarlılıklara herkesten çok dıkkat ettığı bılmen Sayın înonü'nün, dı$ polıtıkaya kar $ı ılgısmı herzaman surdurmesı dıleğındeyız. The Guardian 6 ISRAİL UÇAĞININ MISIR SEMALARINA GİRDİĞİ ÖNE SÜRÜLDÜ K\HIRE Bır Mısır askerî soz cusu, 6 Israıl uçağının, dun saat 12 30'da Mısır semalanna gırdıklennı açıklamıştır Sozcu, Israıl uçaklannın derhal Mısır avcı uçaklannca kovalandıklarıru, bu arada îsraıl' uçaklanndan bmnm ısabet aldıgını ve otekılenn de batıya doğ ru kaçmak zorunda kaldıklarını eklemıştır. Sozcunun belırtüğıne gore, tum Mısır uçakları üslenne donmuştur TEL AVlV Bır Israü askeri sozcusu, Israıl uçaklannın Mısır semalanna gırdıklen ve daha sonra da kayıp verdıklen yonlu Mısır iddıalarını yalanlamıstır. Sozcu, Suveyş Kanalınm Isra11 kontrolundekı yore uzerinde uçan Israıl uçaklarmın sağ salun uslenne donduklennı belırtmış *ır(a a) daha cok üretim İdi Amin: «Dünyanın en sert ve en güçlü kara derili lideriyim» LONDRA üganda Cumhurbaşkanı îdi Amın BBC Televızyonundaki bır mülâkat sırasında tngilız Başbakanı Edward Heath'i iki yıizlülükle suçlamışbr. Hükümetinın geçen yıl Uganda'daki Afrikalılaştınna hareKeü sırasında ülkeden çıkanlan 40 bir Asyalıva tazmınat ödemeve hazır olduğunu, ancak bu konu yu «Zırvede olmayan» kişılerle gönısemevecegını belırten tdi Amın sovle devam etmlştir: «Bütün dünyada bem çok sert hem de çok güçlü olan tek kaıa derill lıder benım Bay Heath ise ıkıvüzlüluk edıvor > Cumhurbaşkanı tdı Amin tngıltere Krahçesı tkıncı Plızabe*h Ue Basbakan Hpath*ı Ogandava davet etmiş olduğunu açıklarken ügandalılann Kralıoeye karşı bü yuk bir sevgı ve savgı duyduklannı belirtmiştır (aa) Mehmet BARLAS Yalanladı Rü»Mı 9 8 1973 DEMIKOZÜ De SLNANOĞLU Kadıkoy Nlkahlandılar VEFAT Ailemizin en sevgili varhğı MEVLID Anemlzln kıymeth varlığı EM. GNL. Ruhiye TAMER'in aziz nıhu lçln vefatuıın S2 gunune rastlayan 11 Agustos 1973 Cumartesı gunu (yarın') iklndi namazını muteaktp Bcstsncı Camılnde, Hafız Cemalettın Bagcı Hafız Burhan 'Ulanoğlu, Hafız Mehmet Soysal, Hafız Necati Özer Hafız Mustafa Ilgazlı ve arkadasları tarafından Kuranı Kerlm ve Mevlldi Serıf kıraat edllecekUr Araı eden akraba dost ve dln kardeşlerlmlzın tesnOert rıca olunur Tamcr, Guvenç, Kaner »ilelerl Cumhurıyet 6367 (Manajans. 2135) 63S5 CELÂL ALKOÇ Shell'ın pefrol arama faaîivetlerî, Dıyarbakır, Gazıantep. Tıi gölu, \fuş ıe Adana dolaylannda bütıın de\am etmekteılır. 7.8.1973 günü ani olarak vefat etmiştir. Aziz naşı 10.8.1973 günu Maltepe Camiinden öğle namazından sonra şehitliğe defnedilecektir. AİLESJ (tlâacılık: 3527/6370)