Katalog

İSA'NIN GÜNCESİ MELİH CEVDET ANDAY 47 Sakalh blrden bayılîr gibl oıdu, (bzlerinl kapadı, ıkı yana sallandı, fakat masaya sıkı sıkı tutunarak âüşmekten kurtardı keodltü ve fısütı ile: Sen ne hln oglu hmiin nen, ı n ne kur nazsın sen, sen ne domuz hen'sip sen, dlye söylenmeye başladı. Lâfı deilgürmekJe benl yoracagını, bayıltacağını sonra da kaçacagını umuyorsun, değıl mi? Hayır, bunu raşaramayacaksın. Başaramayacaksın aiçak! öldüremeyeceksin benı! Rica ederim, dedim, konuşmanıza biraı dikkat etsenız iyi olur. Kesın olarak söylüyonım işte, ne sizi bayıltnıaya niyetliyun, ne de kaçmaya. Öldürmek ise akl'mın ucundan geçmez. Burası benim işyerim, insan ısyerinden kaçar nn? Bir Ustünü bayıltmaya, öldürmeye kalkar mı? Ama sizin şu anda sinlrll olduğunuau görüyorum, belki üstıennizl kızdırdığınız için üzüıdünüz de ondandır diyerek hoş görmeğe çalışıyorum iJerl geri konusmanızı. Sakalh Dıtkin bir durumda: Gene söyiüyor Tannm, bayılt&cak benll dedi tavana bakarak. Sonra soluk soluğa: Çabuk söyle, dedi, kasada bassa ne bul dun? O sırada bacanağımın su aygm maskesl geçiyordu aklımdan, bir de baldızımm göğüsleri. lc lçe dört kâğıt buldum, onian da rtm teslim etttm. dedim. Sakallı tasılmış bir sesle: Beşinci kâğıt nerae"1 dlye lnıemeğe bas ladı. Nereye sakJadın onu? Beşinci kâğıdı çıkar dostum, ne olursun, göster oeşlnci kâfıdı, ve beşinci kâğıdı bu ağabeyine, kardeşine ver, hadl yavrum, hadl benim sevgııim, hadl bir tanem, ver beşinci kâğıdı, ver diyorum sana. Yoksa ben öldüm demektir zaten şimrtıden bir canlı cenazeyim ben. Beşincı kSğıt cıtaya çıkmazsa hapı yuttum. Bunea vılhk empklerim, hanrlıklanm, amaçlanm bir anda vok oluvereeek. Ver beşinci kâgıdı bana, ver güzellm. . Bu mrada Siyam kedlsl btr yerlerten fırlayıp masamn UstUne çıkü. tuladı ordan bana. Ne severim Siyam kedllertoi. Sakallı: Yoksa gene topal bir adara olacafım, dlye stlrdürdü sbzlerini. gene 9 1 koltuk değ1 nefine muhtaç olacağım. Koltuk değnegınl de alırlarsa elımden, tek ayaklaflUrUneceğün,dü jiln oglum, sıçraya sıçraya yurümenin güçlügünü düşün! Acı bana! Siyam kedlsi gene tısladı. Sakallı onu ok«ayarak: Çekü biraz, dedl. Ksdi atladı gene aşagı. Sayın şefim, dedim. Ben sıze bir ktttülük etmiş değiüm, aynca yardımda bıılunrnak da Isterim. Ama inanın bana heşıncı kâğıt yok ber.de. Yoktan var edempm ya Ama istersenız bu koltuk değneğinın bir esınl yaptınp getlreyım. Sakallı ağlıyor glblydi, gene ıısıltı ile: Dmle benl, dedi. Seni seviyorum, yükselmenı de istiyorum... Yakla> da öyle söyleyeyım. Burası.. Birden sesler keslliverdı, duymnz oldum. Sakallı karşımda, sessız fılm artıstleri gibi, eğılip kalkarak bir şeyler soyîüyordu. «Adamın bir baterist oldugunu öğrenmlştim. Bunu benden niçin saklacıklarını anlamamıştım. Evlenmeden önce onu bulup konuşmak istedim. Karım, Dana söylendığine gore, sdzde âşık değilmiş de, onu ıçMden kur tarmayı görev edinmiş kendine. ÇünkU baterist çok içiyormuş. Ama bır kızm sevmeden böyle bir işe kalkacağına aklım ermez Dünyada içki içen çok. Tümüne yetışemez ki... Neyse, baterıstı, bır oğleden sonra, yars karanlık bir salonda, piyano başında bulaum Piyanonun ustunde bır içki bardağı duruyordu. Yanına yaklastım, ama bır sıne beklemek zrrunda kaldım, çünkü hem çalıyor nem söyiüyordu. Sbylerken gözleri kapalı ;di, başı mUziğin temposuna uygun olarak bir snğa blr soia gldıyordu. Kısıktı sesi. Anlaşılan şarkının sonuna gelmişti ki, gözlermi açtı, bera gördü, son notalan çalıp söylerken sankı benim de katılmamı Istiyormuş gibi, giilümseoi. Piyanonun kapağını kapadı, elierini yanına bıraktı, soluk verdl. Bu gece başlıyoruz da, dedl. Sonra: Kıml aramıştmızT dıye sotdo. Sizi, dedim. Kalktı ayağa, salonun bir başks kSşesftje' doğru yürüdü. Orada, bır masanm başında üd Iskemle vardı, bana yer gdsterdi. kendı de o . turdu. Buyurun, dedi. Evlenmek lizere olduğumu, evlenecpglm kı» üstıtae konuşmak içın geldiğimi sdyledım. Karımın adını duyunca, telâşla: Benim hıçbir ilg;m yoktur, aedi. Ama, dedim, sizi ıçkıden kurtarmak Iç4n çok çahşmış oldugunu ögrendto. Ne olsa, bir ilgıdir bu. Başarıp basaramadıgını bilmrjrorum. Bense içmem öyle. Arida bır belki. (Deramı var) Kalkınma Yanşında Türkiye ve Çevresi Dr. Melih TÜMES Yunan ekonomisi ve tarihsel ffelişim O unanistan, Osmanlı lmparatoriugundan llk kopan Avrupa ülkesidir. i821"de başlayan başkaldırmalar 1830 da kîiçuk bır krallıgın kuıulma sı ile sonuçlanmış ve tnı tarihten sonra Yunanistan her lırsatta biraz daha büyüyerek (hep TUrkiye aleyhine) bugunktl sınırlarına ulaşmıştır. Yunanistan, kraliyet rejimi do layısıj'le Batı Avrupe. ülkeleri, ösellikle Ingiltere ile daimi sıkı iliskiler içinde kalmıştır. Bu ilişkiler temelini; dinsel, s:yosal ve ekonomk nedenler yanında aile ilişkilerinde de bulmaktadır. Bu bakımdan Yunanistan'a gercekte Avrup» burJuwKisl ve arıstokrasisinm «doğu kalesi» demek hatalı değildir. Yunan ekonomisi de soz konusu ılişkile rin yönüne uygun bir gelisme çizgisi Uzerinde yerleşmlştir. Orneğın Yunanlı zengınler yalnu «Ulke çapında zengin» değil dirler. Bunlar «ulusîararası zen ginsdlrler. Yunanlı mütesebbisler yalnız kendi Ulkelerinin koşullaı n içinde kâr peşinde koşan işadamları değildir. Orta Doğu ul keleri, Afrika ve Amerika'da knloniler kurmuş, oralarda fizelllk le denizcilikte iş merkerleri yaratmıs girgin ve «özel teşebbüs veteneklerinl» ispatlamış kişilerdir. yılında Yunan ekonomisi yU» de 8,1 oranında büyümüştür. (Türkiye yuzde 5^). Dış Ticaret Yunanistan yapısal bzelükleri dolajislyle dış tıcarette de 1 leri bir aşamadadır. 1969 plında toplam ıthalâtı 1,9 mii yar dolardır. Bu, Gaynsafl Mil 1 Hasüasının yüzde 2.3'uaü tem1 sil etmektedir. (TUrkiyo'ninki aynı yıl 1 milyar dolar dolaylann dadır ve GSMH'sının yüzde 7,7 sinl teşkil etmektedir). thracata gelince, OECD tarafından yuptlan hesaplara göre Yuninistan'ın Ihracatı 1969'da 1 mıiyar dclardan fazladır ve bu GSMH'sı nın yflzde 12^"una esittir. (Türkiye için aynı değerler sır&sıyle 755 bin dolar ve yüzde 5,8'dir). Bu duruma göre 1969 yılında BÜ fus başına yapılan lhracat Yuna nistan'da 1238 dolara gelrnsktedir. CTurkiye'de 212 dolar). Görülüyor ki Yunan ekonomisi gerek yatınm hacmi, gerek se geiişme hızı bakımından kom şulanmız arasmda en yuksek düzeylerde bulunmakta ve örneğin Türkiye ile mukayese edildıği zaman farklar lyıce belir gin ve anlamlı nitelikler kazanmaktadır Yapüan kısa Karşılaştırmalar da göstermektedir Jd, Yunan eitonomisi özel sektfirla kalkınabilecek bütün yapısa] ne denlere sahiptir. Bu oaKımdan Yunan kalkınma modelina uveun ya dd onu taklit eden modellerle kalkınma stratejileri kurmak isteyen ülkeler; yalnu ken ci Miofilc çıkar gruplanniB fo!kınlenni degil, ulusal ekonomıler arasıııdaki yapısal nsdenJeıi ryica deferlendirmek loriinluğunu duymnhdırlar. Y tor olan fakat yabancı bayrak taşıyan bir filosu daha vardır. (Turkiye'nin 161 gemilık 733 bin dw tonluk filosu vardır.) Göç ve Kâr Goç, Yunan ekonomisinın yusyüi&rdır sıiregelen önemlı bir diğer yapısal bzelligidir. Göç, Yunamstan'a yalnız yabancı ülkelordc kazanılan ücret gelirlerinin traııslerinl saglayarak ouun odeır.eier dengesinin denkleşmesine yardım etmez, aynı zamaııda kıt'8lara dağümış Yunanlı tüjcarlarm kâr gelirlerinin tranafert de önemlı bır rol oynar. CECD tarafından yapüan heraplara göre 1969 yılında çalışan nüfusun yüzde 48,2'si tarımda, yuzde 22 5'i sanayide ve yuzde 293'ü dığer sektörlerde istihdam edilmektedir. (Türklye'de a^Tiı oranlar sıraslyle yuzde 72.1; yuzde 11,6 ve yüzde 16 3 dür). fstihdamın sektörleraras; dağılışı da gösterlyor kl, Yuna nistan, Avrupa Ekonomik Topluluğu (Ortakpazar) ile bütunleşmeye en yakm Dogu Avrupa Ulkesidir. PAPADOPULOS nelerl açık • deniî balıkçılığın» yonelrruş durumdadırlar. (özelhkle Guney Afrika bölgeauıde). 1969 balık Uretımi 110 bin ton iken 1970'de 103 bin ton dolayla rında olmuştur. Petrol Sanayil Yunanistan petrol sanayiinin gellşmesınde büyük karajUr po şuıdedır. 2 milyon tonluk Aspropyrgos Rafinerısi jet benzini, dızel yaglan, kerosin vb. üretmektedir. Ünlü gemicl Niarkos 197l'den berl tesisin üçte ikısıne sahıp olmuştur. Selanik cıvaruı daki ikinci raflneri EssoPappıs grubuna aıttir. Ünlü banker Andreadis'in 6 milyon tonluk bir rafineriyi Atina civannda kura cağı geçen yıl açıklanmıştır. Ünlıi zengınlerden gemıci Latsis, mevcut küçük kapasiteli rafinerısini 1974'de 3,5 milyon ton ka pasıteye yükseltmek karannı almıştır. Böylece toplam refineri kapasitesi gelecek yıl 13.8 milyon ton» yükselmis olar»ktır. (Türkiye'de yaklaşTk olarak 14 milyon ton). 1971'de 43 milyon doiar tutanndaki alüminyum ihracatmm, Pechmey tarafından mevcut büyük Uretim kapasitesinln daha da büyütülmesi planlanmıştır. Aynca ALCOA'da yüzde S0 üev let lştiraki ile yeni oir alürninyum fabrikası kurmaktadır. Nikel üretiml de gelişmlş olan Yu nanlstan uçak sanayiini fcnırrnuş bulunmaktadır. ÇeHk üretiml, Japonlarla yapüan anlasmalar sonucu Turkiye'nin toplam üre timi düzeyine yükselecektir. Ge Büyüme Hızı Prof. Chenery tarafından yapı lan hesaplara göre 19)11969 dönemini kapsayan 20 yıl ooyunca komşularımız arasında Bulgaristan'dan sonra en hızlı bü^Tjme gösteren ekonomi Yunan el;onomisidir. Sözü edilen dönemde Yunan ekonomisi yülık ortalama olarak niifus baş<na Gay risafi Millî Hasılasını yü7de 2,66 oranında arttırmıştır. (Tur kiye'de aynı oran yüzde l^8'd;r). 1950 1955 dönemir.de Uikcnin yatınm oranı yüzde 18 ıken 19601969 döneminde yüzde 27'ye yükselmi'îtir. (Aynı dbnemıer içın oranlar Türkiye'de yuzde 13 ve yüzde 17 idl.) OECD tarafından yapüan hesaplara gore 1969 yılında Yunanıstan'ın nüfus başına dUsen Gaynsafı Millî Hasılasi 950 dolardır. (Tıırki ye'de 1970'de 350 doıar). 1970 mi lnsaat sanayil hızlı bir ı şim lçındedir. l9S6'da kurulac bin tonluk dördüncü gubre rikası ile kimyasa) gllbre U ml çok artmıştır. Yunan s, yıi geleneksel küçük ölçülü tüketim mallan ureten bi lerden, flıracata dönuk btiyül pasiteli ışletme birimlcnne 1 ru dikkat çekici bir gelı düzeyındedir. 1968 yılı 100 olarak ahn Yunanistan'da geçlnme end leri 1971'de yüzde 8,7 oram bir yükselme göstermeku (Türkiye'de aynı dönemde Aı ra yüzde 335). Toptan eşya yatlannda 1953 yıh 100 ols alınırsa artı? 1971 yılmda yi 21,6'dır. (Türkiye'de aynı dön de yüzde 69). Merkez BanV nın iskonto hadleri, Blrleş Milletler kaynaklanna göre, sonundan beri yüzde 6.5'dur. ( kiye'de yüzde 9). 29 Mart î den beri Drahminin konvert tesi tamnmıstır. Turizm gel ri ki çok önemli bir gble sel döviz. kaynagıdır 1970'de milyon dolar iken 1971'de milyon dolara brüt 3 selmistir. (Net 125 mliyon 216 milyon dolara). Turist 1 na döviz geliri 1971'de 135^ lardır. (Turkiye'nin tunznı gf 1967'de brüt 13,2 milyon net si 13.6 milyon dolar ldt \ 1967'de Türkiye turizmden n etmiştir. 1972 tahmlnlne göre 20 milvon dolar olacaktır) milyonluk Yunanistan'da top tirajlan 632.606 olan 14 gür gazete vardır. (Türkiye'de 1 nüfusuna göre ki 33 m'.^ dur 2,7 miljon tiraj «arc KAYNAKLAR: 1 «Ouarterly Economlc view • Greece» Am Suppl., EJ.D., London. ] 2 Üçüncü Beş Yıllık Kall ma Planı, R.G., Sayı: 14 27J1J972 S «Turkey» OÜ.CJ3. Ecc mic Surveys, January, 1 4 «Economic Surveys of rope in 1971 • Part U.N., New York, 1972 5 ıtMonthy Bulletin oî Ste ücs», UJT., Dec., 1972 Son Gelişmeler Papadopulos hukumetl, ıktidan Eldığından bu yana üiktnin tanmsal Uretim yapısuu degiştırmeye çalışmaktadır. BjŞday ve tütun üretimini ihracat iazta lan yaratmak yerine Ulke ittlyaçlarna yetecek bir düzeyde tu tabılmek maksadıyla tcoyluye ya pılan sübvansıyon sistemıni deği$tırmış, buna karşılık nayvanoııı ğın ve bunun yan ürünlerinın art tuılmasına yönehniştir. Baiıkçılıkta çok ilgi çekici gelişmeler vardır. Toplam olarak 190 bin beygır gücünda 7.300 adet tnodern bahkçı teknesi ile Yunanistan artık kıyı baükçüıgını hemen hemen bırakmıs durumdadır. Şımdi modern balıiçı tek yazan'veçizerrAyhân BAŞOGLU BEYAZ İLÂHE Ne var ki, yuzyıllardır büyü yen Yunan burjuvazisinm, ülke içicde, kendi antitezini yaratmasını beklemek doğalaı Nıteklm Yunanistan, gıderek gelişen işçı ve aydm sınıfiarının artan etkisl albna girmeye başlamıştır. özel sermayeye da^aü ve buyuk zengınler yaratınaya >'önelik koşullar, sol dUştince ve eylfiin karşısında büyük rahatsız lıklar duymaya başlamışlardır. Kralın becerikslzlikleri Nısan 1967'de bir askerî dikta iejiminl davet etmisti. «Albaylar Rejimi» olarak adlandınlan son askerî cuntanın başında eski bir albay olan Papadopulos vardır. Papadopulos'un, Anayasa ile ilgili olarak yaptığı değışiklikler, sanki ülkede demokrasi varmış gibi kanunlan ve ybnetmeıikleri işletış biçiiıu. Papadopulos'un d» mokrasısme batıda «Papadokrasi» denilmesine yol açmışür Baş langıçta büyük sermayenin destegini almış görulen albaylar rejiminin, son yıllarda bu destegı de kaybetmeye ybneldiği anlaşılmaktadır. Halen tevkıt câılmiş bulunan Yunan Merkez Bankasırun eski Başkan Yarduncısı olan Prof. John Pekmezoğlu'nun gerek Yunan ekonomisi hakkın da hazırladıgı etüdde gerekse ba tı bas:nına verdiği demeçlerde son yıllarda toplam yaiırımlar içinde yerli özel sektör yat'nm lannın iyice azaldıgı beltrtilmek tcdir. Papadopulos'un tilkfde artan hoşnutsuzluktan endışelenmesi Kralın tekrar yurda dönsrek Monarsiyi yeniden kuracağı korKusundan ileri gelmektedır. Oysa Papadopulos halen nem BAŞ b&kan hem de Dışişleri Bakanı, Mılli Savunma Bakanı ve îçişleri Bakanıdır. Bu tekadam rejl ırîinin giderek eski gücünü yitirmekte olduğu görülmektedir. Bası yorumculara göre «Papadokrasiı» hızla cPapadarşi»ye yönelmektedlr. Papadokrasi 'den Papadarşi'ye Y A R I N: Bulgaristan Sanayüeşmeye Ağırlık Tanıyor DİŞİ BOND R 9MM lozDfE oe / İÇIM ıKI SEBSEI2I/I. S^FDlŞI TİFFANY JONES OD^rA GfDEM MuC JOPI'E , DOK7ÜE S ) ÖPÜŞÜBL Ekonomik Yapı Bu siyasal koşullara ra*men Yunan ekonomisi özel soktdre dayalı tarihsel geiişme çizgısi iızerınde ılerlemektedir. Ozel yabnncı yatınmlannın payı aıtmattadır. Ülkede halen işgjcu yptFrsızlığl başgöstermlşttr. Tüketım mallan sanayımdsn ağır sanayün kurulmasına doğnı hızlı bir geliçme gözlenmekt<îdır Ş:mdi yurt dışmdaki Yunanlı işçılenn yurda dOndUrülmesine ça aşılmaktadır. 1971 yılı tahmlnlne göre nüfusu 8,7 milyon olan bat'.tjüney komşumuz Uç vanının denizle çev rili olmasmı yuzyıllardır ryi değerlendirmesinl bUrals ve dünyiiım sayılı denlzci tilkelerinden blri olmuştur. Yunan ekonomisinin birinci ve en onemli yapısa) özelliklerinden biıi budur. Yunan denlz ticsret filosu Mart, 1972'de 2.560 geml ile 15,3 milyon tonltık büyült Wr fllodur ve aynca yabancı limanlara kayıtlı Kemlllk 18 6 milyon ton tu bll GARTH