Katalog

A.B.D. bu kitap için 25oooo d o l a r ö d e d i . . . P Ö I I E I B E R G M İ R A S I «nı Türkiye'de U C N YA sunuyor s i z l e r e . . . ^ \ U C N YAYIITLARI YA •' Dağıtım. : BATES umhuri Kurucnsn: YTJNUS NADt Sözlük TÜKRÇEFRAÎ&IZCA Sözlük <tğ İNGİÜZCETÜRKÇE Sözlük « • TÜRKÇE ÎNGİLÎZCE Sözlük < | Sözcük, deyim ve deyiş yönünden * 5 ST en büyük sözlükler kadar zengin... Mükemmel baskı • Her biri 20 TL. 50. yıl, sayı: 17526 T e l g r a f v e m e k t u p a d r e s l : C u m h u n y e t I s t a n b u l P o s t a K u t u j u : I s t a n b u l N o : 248 T e i e t o o l ı ı : 22 42 90 2 3 4 2 9 6 2 3 4 3 9 7 2 3 4 3 9 8 2 3 4 3 99 20 MayısPazar 1973 KITABE V I PARLAMENTO YENİDEN GÖRÜŞECEK Talu ile dün «Cumhuriyet Senatosunda görüşülmeden kanunlaştığı» için veto edilen kanun; dün Millet Meclisi Başkanlığına gönderildi Millet Meclisi Geçici Komisyonu ve Genel Kurulda AP oyları ile tasarının d e v I e t e öncelik tanıyan maddeleri d e ğ i ş t i r i l m i ş t i Başta CHP olmak üzere bazı partiler yapılan değişikliklerle tasarının madencilik reformu niteliğini yitirdiğini îlerî sürmüşlerdî AVKARA, (Cnmhnriyet Bflrosu) Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Cuma günü «Madencilik Reformu Kanunu» nu «Cumhu•rıyet Senatosunda görüşülmeden kabul edıldiği» gerekçesiyle veto etmistir. Kamın veto gerekçesiyle birlikte dün Millet Meclisi Başkanlığına gönderilmiştir. Tasan Meclislerde yeniden görüşülecektir. Bılindiği gibl, Madencilik Reformu Kanunu, Cumhurivet Senatosunda Anayasanın öngördüfcü süre içinde göriişülemediğl icin, Millet Meclisinde kabul edildiği şekli ile kanunlaşmış va başta CHP'liler olmak üzere bazı partililer, hükıime': tarafından getirilen kanunun görüşülmeden kanunlaşmasına karşı çıkmış Korutürk, Maden Reformu Kanununu veto etti lar ve «reform niteliğinl yitlrMıllet Meclisi Geçici Komisyonu ile Genel Kurulunda, AP'nin çoğunlugunun oylanyle, arama ve işletmelerde devlete öncelık tanıyan hükümler değıştirilmiş, enerji hammaddesi sayılan maüenler ile stratejik önemi olan madenlerin yalnız, devlet taraiından işletitoıesini öngören ek maddeler ise tarr.amen tasan metninden çıkartümıştı. 50 dakika görüşen Ecevit, "Bazı gözlemlerimizi ve dileklerimizi sunduk,, dedi «Bugün memleketimizd'e devlet ve hukuk çarkının iyi işletılmediginl» bildirerek, «Devlet organlarının birbiriyle sürtüsmesi hepsini, birden halkın gözunden düşurür» demistir. Neler değişmişti? Hükümet tasansı ile Millet Meciısındeki AP çogunluğu tarafından değıştinldıkten sonra kesmleşen kanun arasındakı kıyaslama şöyledır. • Hükumet tasansı, «Arama ruhsatnamesi alabüecek k:şiler» başlığtnı taşıyan 13. maddede, medenî haklannı kullanmaya ehıl Türk vatandaşlan, madencıhk yapmak üzere kurulmuş kamu iktisadî kuruluşları, kendı kanunlanna göre madencilik yapmaya yetkili kamu ıdarelerinın yanısıra, «Ortaklan arasında gerçek veya tUzel yabancı kısiler bulunmayan, statüsünde taşıyana yazılı hısse senedi çıkaracagı kaydı bulunmayan ve'madencılık yapabılecefı yazılı limı1 ted ve anonim şırketler» şeklm ] de bir hüküm getirmekteydı. AP çoğunlugunun oylanyle kabul edilen ve kesınleşen metınde. bu hüküm «Ortaklan arasında gerçek veya yabancı tüzel kişi bulunmayan ve statüsünde madencilik yapabileceği yazılı olan limıted ve anonim ortaklıklar» olarak d«fiştirilmistir. • «Tekaddüm hakkı aidiyeti,' nin tesbıtınde tercih ve kura» , başlıkh 23. maddede, hükümet' tasansı. aynı anda yapılan bir1 den çok baş\urmalarda kamu ı tüzel kışiliklennın tercih edil [ mesmi öngörürken, AP çogunlu l ğunun kabul ettiği ve kesinleşen metinde 23. madde şoyle dJzenlenmiştir: «Aynı cins madon aramak için aynı anda müracaat yap.tdığı takdirde bu müracaatlar arasında ikı kademelı' kura çekilır Binnci kurada kamu kuruluşları ve bzel müracaatlar iki ayrı gruba ayrılarak bu iki grup arasında kura çekilir. • Bu ku(Devamı Sa. 7. Sü. ? de) Gençliğe Göven .Mayıs Bayrami vesileIsnle Cumhurbaskanıfmız Savın Fahri Korntiirk bir mesaj yayımlararak gençlere seslendi. Onlara görevlerini hatırlattı, «Millî misak sınırlan içindr ba vatanı kartaran ve bn topraklar üzerinde Cumtaurireti knrnp, onn, devrimlerle birlikte siılere emanet eden AUtürU'ün rnhn ve bütün Türk mlftttinin gb'zleri sizlerin üzerindedir» dedi, aynca gençlijrin görevini başaracağına inandıjfrnı. sajtdnvu ile sorunlanmısın çözüleceğini belirtti. Sayın Korutürk'ün iyimser düsüncefrrini .yürrkten paylaştığımızı söylemek isteriz. Gençlik, bir toplnmnn en atılItan, en dinamik bölümüdür. Gençiiğine inanmayan, gençliğine güvenmeyen yöneticiierden hayır «jelmfz. Bn gibi vöneticilerin afır bastıgı verlerde topInm banalım eeçiriyor dcmektir. Vaşlanmıs knsaklar arkadan gelen yeni kasaklara (riivenemezlerse yann ülkevi kime teslim edee*klerdir? Böyle bir sornyo lihninden çeçiren bir kimseye kecamıs demrz de ne dersiniz? Atalanmız «Akıl yaşta detfl bastadır» demisler. Bn atasözünün ısıfında ele alırsak sorunlarımm, cözmek hnsasnnda umntsuzluğa kapılmanın yersizlifi kendiliğinden anlaşılır. * Dünya, hızh bir de£isim seçirmektedir. Bn topraklar üzerinde bin yildır yrrlesmiş bir nlııs olarak bizler de dünyadaki deŞisimin etkilerinden nzak kalamayız elbet. Bilim, teknik ve kültür mlanında ça&daş nygarlıta avak nydnrmak. bir an önce az geli* mislikten (daha acık bir devimle eeri bırakılmıslıktan) knrtulmak, halkımm refaha kavnşturmak, ülkemizi ilerletmek zorundayız. Bn da jrençliÇi iyi yetistirmek, jtençliğe söz hakkı ve calısma, başarma olanaklan tanımakia gerçekleşebilir. Gençliğf İyi vetistirelim derken gençliğe tek yanlı, basraa kalıp bir dünya görüsü asılayalım demek istemediğimizi belirtmeliyiz. Seçtigimiz yönetim sistemi demokrasidir. Demokrasi ise, bilindiği çibi rejiralerin en lyisi degilse de her halde en az kötü olanıdır. B5yle bir rejimde insan hakiannı ve demokratik özgürlükleri tümü ile uveulamak gerekir. Sayın Cnmhurbaskanının pek dofrn olarak açıkladıği özere sornnlarımızı saçdnvn ile çözebileeeiHmize inanıTornz. Sajdnvnnnn belirmesi, her seyden önce özgür bir dSsiin ortamına baghdır. Genc okuvacak, dinleyeeek, demokratik kosnllar altında tartısmalara katılacak ve doÇrnytı kendi kafasında »rastınp bnlmaya çahşacaktır. Sağdnvn aneak ba yöntemle ortava çıkar ve filkemiz düzeyinde egemen hale gelir. Demokratik özgurlükler sürekli olarak nvgnlandı&ı takdirde sağdnTnnnn f semenlifi de sürekli olnr. Gençligimize Atatfirkten aldıjı ' emaneti kornmak ve ilerletmek förevini verivorns. Bn emaneti iyi knllsnmaktan onn gommlu tntnyornz. Sornmtn olan bir kim•enln elbette birtakitn özfiirlüklerî, yetkileri de olmak gerekir. Hatts «ornrn ne denli afır ise »rriirlükler de o denli genlş olmalıdır. Bn vazreçilmez kosnlnn bilinci İçinde bnlnnan Türk gençligt, görevini basan ile vurntecektir. Ülkenüzin aydın yannına ina 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı bütün yurtta coşkun şekilde kutlandı CUMHITUYET HABER MERKEZt 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı, dun, butun yurtta, yavru vatan Kıbrıs'ta ve yurt dışındaki temsılcıliklerımizde duzenlenen çesıtli törenlerle kutlanmıstır. Cumhurbaşkanı Fahrı Koruturk. Anıtkabır defterıne, genç ya da yaşlı, bütıin Turklerın, Ataturk'ün Nutku'nu bir d&ha okumaları gerektiğini yazmıstır. Başbakan Naim Talu ise, 19 MaALKISLANDILAR Istanbul'daki «19 Mayıs» gösterileri, büyük bir ilgiyle izlenerek alkışlanmıştır. yıs Gençlik ve Spor Bayramı (Fotofraf: Selçuk AYBATAR) nedeniyle verdıği demeçte, Yukarda; Mıthatpaşa Stadı'nda kız öğrencilerin bir gösterisi . «Memleketimizin 19 Mayıs 1919' dan bugüne kadar 54 yıllık bir dönem içinde ne gibi şartlann içinden geçerek, nereden nereye erişmi; olcftjğunu sadece düşünmek bile, milletimizin yetiştirdiği Atatürk'ün olduğu kadar. Atatürk'ü yetiştiren milletimizin de büyüklüğünü bir kere daha nazarlarda canlandırmaya kâfıdir» demistir. ANKARA CHP Genel Başkanı Bülent Ecevnt ve ikı genel sekreter yardımcısı Turan Güneş ile Perda Güley dün Başbakan Naim Talu tle 50 dakikalık bir görüşme yapmışlardır. Görüş me isteğinin CHP yöneticilerinden geldiği öğrenilmıştır. Saat 18'den 18.50'ye kadar süren Başbakanlık ikametgâhındaki görüşmeyle ılgili olarak Ecevit, «Bazı gözlemlerimizi ve dileklerimizi Başbakana sunduk» demiş, diğer sorulan karşüıksız bırakmıştır. Oyak Renault Romanya'ya yedek parça ihracına başlıyor Oyak Renault Otomobil Endüstrısl Grubunun memleketımızde ilk defa otomobil parçaiarı ve otomobil ıhraç edeceğı bğreıulmıştır. Oyak Grubunun ve ılgüı Bakaniığın onayı alındığı takdirde ilk parti otomobil parçası anlaşma ımzalanan Romanya'ya gönderilecektir. Firma ılgililen, Türk Renault oto mobillerinin Avrupa maUan ile rekabet edebüecek duruma geidiğini belirterelc, otomobil ihracı konusunda da bazı ülkelerle anlaşmaya varıldığını, ancak bu Ulkelerın isımlennin şimdılık açıklanmasınıi) sakıncalı olduğu nu söylemışlerdir. Bu konuda ken disı ile görüştüğümüz Oyak Renault Grubu Genel Müdürii şu btlgıyi vermlştır: «thracatı uzun zamandır düsü nüyorduk. Ancak malın kalitesin den emin olmadan bu yola git(Devamı »a, 7. Sü. t da) f Bozbeyli: «Talu'nun elinde fırsat var» APtfTALYA DP Genel Baskanı Ferruh Bozbeyli, dün burada yaptiğı konuşmada, «parayla, rüşvetle ve iltimasla açılan dev let kapıları olduğunu» ılerı surmüş, «Sayın Talu'nun elinde ıyl bir fırsat vardır. Partizanlan memnun etmek de, milletı mern nun etmek de elindedir» demiştir. Bozbeyli, kanunu yapanlarla, yürütenlerın ve vargı organlarının tam bır işbırliği içinde çalısması cerektigıni soylemiş, BREJNEV'LE BRANDT DOSTLVK ONURU7SA KADEH KALD1RD1 • Gösteri yapan gençler, Polisle çatıştı; 100 kişi daha tutuklandı BO.NN Batı Almarva'va beş günlük resmi oır zı.varette bulunmak üzere 5ncekj gü.i Bonn'a gelmış olan Sovyetler | Bırliği Komünıst PRrtisl GeneJ I hekreterı Leonıd Breınev Batı Almanya BaşbaJcam Willy. Prandt ile ilk gMilşmesuu yap ı tıktan sonra önceta gece Will?' Brandt ile «Banş ve dostluk» eereüne kadeh kaldırmıştır. Başkentteki törenlere saat 07' de, Atatürk'ün Samsun'a ayak bastığı saatte yapılan top atışSanayi ve Teknoloji Bakanı Dr. Nun Bayar'ın demir ve çe lanvla başlanılmıstır. Anıtkabır' lığe zam yapılmayacağını açıkıadeki tören ise, 08'de yapılmı«ması üzerine, dün bir demeç ve(Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) ren înşaat Mühendisleri Odası Başkanı Izzettin Silier, «Zam yapılmamasmm gerçek anlamı spe ÜNİVERSİTE külatorü korumaktır» demıştır. Silier özetle şunlan söylemışÖĞRETİM ÜYE VE tir: «Saoayi Bakanının demire zam YARDIMCILARINA yok» demesı halkın anlayacağı dille, «Biz demiri ucuz fiyatla AYLIKLARININ spekülatörlere satıverdık. Şımdı onlar yüzde 150 kârla ihtiyacı YÜZDE 4O'I olanlara vereceklerdır. Habennız olsun» demektir. Bu oyun ORANINDA YAN her sene aynı şekilde sahnej'e konmaktadır. Şu anda devletin ÖDEME VERİLECEK ihmal ettiği binlerce ton demıri kapatmış kişiler mevcuttur. DevANKARA Üniversıte öğrelet yatınmlan perisan edılmektım ve yardımcılarının aylık dtedir. Demire zam yapılmaması denek ve ötekı özlük haklannı nın ihtiyaç sahiplerini korumak düzenleyen «Üniversıte Personel la iliskisi kalmamıştır. Zam ya Kanunu Tasansı» yarın Millet pılmamasının gerçek anlamı spe Meclisi Bütçe Komisyonunda gökülatörü korumaktır. Kanaatırüsülmeye başlanacaktır. Tasamizce demirin resmî fıyatlann nya göre, ünıversite öğretim ü(Devaım Sa. 7. Sü. 2 de) ye ve yardımcılanna, aylıklannm İnşaat Mühendisleri Odasına göre, demire zam yapmamak . spekülatörü korumaya yarayacak Çatışmalar Brejnev aleyhtan gösteriler düzenlemek isteyen gençlerle polis arasında dün meydana gelen çaUşmalardan sonra 100 ki(Oevamı sa. ']. Sü. b <ta; VVatergate sanığı Mc Cord'a göre, Nıxon herşeyi biliyordu VVASHÎNGTON Amerüan Senatosunun VVatergate Skandalını soruşturmalE ıçın Kurdugu özel komısyonda açıkiama yapan James McCorâ Jr. skandalın ortaya çıkcıasından sonra bır Beyaz Saray yetkilısının ken dısinden csuçlu olduğunu Kabul eünesini ve susmasını» istedığmi öne sürmüstUr. Demofcrat Partl Merkezine glzlice guıp belgelen çalmaktan suçlu bulunan McCord, Senato Komisyonunda verdiği Uadede, Ocak ayında Watergate duruşmasııun sürdügü günlerde Beyaz Saray yetkilileri ile gizlı görüşmeler yaptıgını açıkiamış «12 Ocak gecesl Potomac nehn kıyılannda park edilmış bir otomobil içinde Beyaz Saray yetkilısi (Devamı >a. 1. Sü. t ue) Ankara'da Stvaı ScnatörO Hüseyln Oztürk, okullarda sağcı öğrencüer tarafından çıkarılan olayların önlenme sinl istedl. Basm 79 siyasal tutuklunun salıverilmesi için bir yolcıı ucağı kaçırıldı MEXtCO CtTY Venezüelalı silâhh 4 kişi, önceki gece, Venezüela Hava Yollarına ait içinde 39 yolcu bulunan bir yolcu uçağını Meksika'ya kaçırmışlardır. Hava korsanlan, Hollanda antillerinde, Curacao ve Panamada yakıt ikmali yaparak Meksika'ya inmiş, kadm ve çocukları serbest bıraktıktan sonra, Venezüela Hükümetinden, 48 saat içinde, ülkede 79 siyasi tutuklunun serbest bırakılmasını, aksl halde yolcuları uçakla birlikte havaya uçaracaklarını bildir(Devamı Sı. t. Sü. 2 de) SOL.... SAĞ! Konya'daki boykotun gerçek nedeni Müdür mü? Vali thsan Tekin tüm görüs gördü: Boykot olayında ideolojik memiz süresince, özellikle bir bir yon yoktur, bir ideolojik çanoktaya parmak basmayı gerekli üşma söz konusu değıldir. Validen Emniyet Müdürüne, Okul Müdüründen öğrencilere ka \ dar gdrüştüğümüz herkes, Vali J nin görüşünü doğruladılar ve boy ı kotun hareket noktasınm ideolojik olmadığını, sadece Müdürü amaçladığını belirttiler. Gerçekte görünüm de böyleydi. Hatta, ötedenberi Müdür Beyzad»oğlu'na karşı olan «sol> grubun paraleline «sağ> grubu da getiren bu olay. bir yerde iki grubun anlaşmış olması izlenimini de veriyordu. Ama, gerçek böyle miydi acaba? Istanbul Erkek Lisesi 90 yaşında Istanbul Erkek Lisesimn 89. kuruluş yıldönümü, bugün saat 9.30 da okulda kutlanacaktır. Törenden sonra öğrencıler ve okulun eski mezunlan geleneksel karavanalannı yiyeceklerdir. OLAYLAR1S ARDINDAKİ NAOtR NADİ dışında her ay, ayhklarının yüzde 40'ı oranında, iş güçlügü, iş «Sessiz Dünya riskı ve teminindeki güçlük zam ödenecektir. Sakinleri Haftası» mıTasarıya göre, Üniversite Personel Kanununun malî hükilmbugün başladı leri ile emeklilik hükümleri ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) 1 Mart 1970'ten itibaren geçerh Milyonlarca sağır ve dilsiz için olacaktır. Aynca bu kanundan dünyanın muhtelif ülkelerinde bütün üniversıtelerle birlikte, her yıl düzenlenmekte olan Türkıye ve Orta Dogu Âmme t«Sessiz Dünya Sakinleri Haftadaresi Enstitüsü tktisadî ve Tisı» kervamna Türkiye de katılcarî îlimler Akademileri, Devmıştır. let Güzel Sanatlar Akademilori Türkiye'de ilk defa yapılacak ile Devlet Mühendlslik ve Miolan «Sessiz Dünya Sakinlerı marlık Akademılerinin başkan Haftası>na 300 bin sağır ve dil ları, yardımcıları, ögretira Uye siz katılacaktır. ve yardımcılan yararlanacaklar Bugün başlayan hafta, 26 Ma dır. yıs'ta eona erecektir. (Denunı Sa. 7, Sü. 8 de) Komando Mustafa ve Ötesı GERÇEK Madencilik Reform Kanunu let Meclisi'nde kabnl edilerek Senato"ya gelen tasan, Senato Geçici Komisyonnnda görüçülmü», bnna ratmen Anayasa"nın 93. maddesinde vazılı süre içinde Senato'da eörüşüiemedijti için otomatikman kannnlaşmiftı. Sayın KorntSrk, kannnn, tekrar incelenmesi için parlamentoya iade ederken. eerekce olarak bn gebebi ileri sfirmü», ve bSyle finemlt bir kannnnn Senato'da rfizden Rfcirilebilmesini amaclamıstır. Gerekçeye ilk bakısta Cumhurbaşkanmın kanunu bir us"l titizliği yüzünden geri yoUadıgı sanılabilir. Ancak olay biraz incelendiği zaman Sayın Korutürk'ün davranısmda nyancı nitelikler buiunacaktır. Bir kere Senato'nun kayeısıılığı fcarsısında Cumhurbaşkanının dikkatinde, nyancı bir yan bnlunmaktadır. Kanunlasacak tasanlann tistünde gerekll çalışmalann bütünüyle yapılmasınj sai(Devamı Sa. 7. Sn. 8 de) Enstitü Müdürü SOFU TUĞRUL Ens+itü Müdürü Yustıf Ziya Beyzadeoğlu. 4 yıl kadar önce Konya'ya eelmiştı. Diyarbakır ve Erzurum'dan sonra... On altı yıllık meslek hayatmın büyük bö. lümünde idareci olarak hizmet görmüştü. Bu hizmet yıllan ken(Uevanu Sıa. 1. Sü. I ue) nmhnrbaşkanı Fahri Korntürk, Madeneilik Reformn Kannnn'nn tekrar görüsülmek üzere parlamentoya geri yollamıstır. Bn konnda Anayasa'nın 93'üneü maddesi «Cumhurbaşkanı uygun bulmadığı kanunu bir daha görüşülmek üzere bu hususta gösterdiği gerekçeyle birlikte» on pün tçinde «BCyük Millet MecMsi'ne geri eönderir» demektedir. Madencilik Reformn Kannn Tasansı adıyla anılan yasa, Senato'da görüsülememiyti. Mil C