Katalog

HAYVANLAR ALEMİM TANDttAK İSTER BÜSİNİZ? HAYAT HAYVANLAR ÂNSİKLOPEDtSt Eu' Jconuda tarnamlanmış tek eserdlr. Renkli şömlz içinde, • sağlam bez ciltli . Fiyatı: 12İ Lira, Genel •Dağıtım: BAtEŞ . ' Bateş: H963 umhuriyet Kurueusu: YUNTJS NADt 100 KURÜŞ 49.VıI, sayı: 17432 Telgraf v» raektup «dresl: Cumhurlyet IsUnbul Posta Kutuju: Istanbul No: 248 T e l e f o o l a r : 23 42 90 2242 96 22 42 97 2242 9 32 42 89 B 15 Şubat Perşembe 1973 Büyük Şehlr Ayarsı Kaptan Küçük Şebir KOHB Bebek Paydos Sana Bey Veriyonışa Soygun Kadıköy tskelesi Makine Harput'ta Bir Amerikalı Kleopatra'nın Mezan Tablodald Adam öbür Gelişte Hacı Yatmaz Göç Buzlar ÇözUlmeden Heplmiz Birimiz îçln ÜzüntüyU Bırak Ayna Etnekli ölen Hanglsi Dostlar. Her birl 750 Kr?. Dört ciltte taJam Her cilt 50. ÎNKIlAP ve AKA KİTABEVLERİ tlâncılık: 740980^ Pryesleri Partiler, seçime DEVALUASYON AMERIKA'NIN IŞINE YARADI DOLARIN DEĞERI ile gitmek istemiyor AVKARA, (Cınnntrriye't Bflrosu) Cumhurbaşkaaı seçiminln gün gün yaklaşmasına rağmen isiraüzerindeki «esrar perdesi» kalk Bugün eçen hafta yeter çoğnnjnğu sağlayaraadıgı için oPnavlaaamayan Anayasa dcğişiklikleri bngfin Millet Mectisinde yeniden oya sunnlnyor. Herhangi beklenmedik bir olayla karşılaşümadığı takdirde bunlarin bo kez gerekli S O oyn kolayca toplayacağını O Sngörmek dofru olnr kanısındayız. Konn ile ilgili olarak harekete geçen AP yetkilileri, geçen gün Mecliste bnlunmayan milletvekülerine haber nalmıslar, bujriinkü oylatnaya mutlaka kstılraalannı istemişlerdir. Ayrlca. bir hesap adamı oldnğunn bildlfimiz Genel Başkan Sayın Demirel, öncekj giin verdigi demeçlf, Devlet Güvenlik Mahkemeleri ve sıkıvönptime defgin Anayasa degişikliklerintn jrereekleşeeefcine inandığım açıkça belirtmiştir. Değişiktifclerin nitflifini bHiyornz: 1) Anarşik hareketleri 6nlemek ve ülke hnzurunu korumak üzere ayn tnahkemeler kurulacak, bn mahkemelerin yargıçlan hükümetçe atanacaktır. Bir baçka deyiçle hükütnetin sandngu liste üzerinden Yüksek Hâkimler Knraln bir seçme yapacak. böylece Devlet Güvenlik Mahkemelerinin iktidar doîrnltusunda çalısmaları saîlanacaktır. 2) Sıkıyönetim Mahketneleri, oiajan kosnllara döniildnkten snnra da ellerindeki dosvalan sivil vareı orçanlarina devretmiytrek görevlerini sürdâreceklerdir. Oy«a bn d?$i*ikrikler ço$u hnkokçulariBiız tarafından Anayasanın özüne. hnknk devleii ilkelerine. adalet bütiinlüjiine ve ki«i rÜTenliÇine avkırı bnlunmak. tadır. Istanbnl, Ankara, Izmir Barolart adına yayımlanan blldiriler kuşknva yer vermiyecek birimde darnmn avdınlatmistır. Her fır^atta «hukuk devleti» fizlemini dilc se<iren. daha çecen ffin «25 Tildır dfmokrasiyi hâlâ frerçekTeştİTPmpdik» diye vıkınan Sayın Demirel'in simdi böylesine hnkiska avkırı bir tutnma avak vvdarma^ım. şaşırfıcı saymasak bile, ne de olsa yakın eelecejimiz açısından nmnt kınrı buldntamnın saklayamayacaSır. Parlak nntnklar çekmek. çrnzei sözIeri arka arkaya sıralamak parti Hderleri icin kolaydır. Ama bir liderin davrsnıslan növledikIerine aynyor mn, önemli olan bndnr. Çeyrek yflzyiWır fllkemlrde flemokrarfvi rereSi «ibi knrnp işletemememizden yakjnan Demirel bn reri kalısımızin nedenlerinl nzaklarda aramasın. Kendi tntnrnnnn ve kendinden öncekHerin tntamnnn tözönüne eetirsin, niçin yıllar yılı bir arna hovn yol alamad'Sımızı, nicin oldoîrnmaz Terde bocalayıp dunırken sık sık haşıınizı taşa çarptıgimın derbal förecektir. O. sjörmü"! çBrtnemiş ne çıkar, derseniz siz cTe hsklifinızdır. Parlamentomnzda az hnknkçn, az demokrasi sevdahn fiyeler mi var? Rnnlar da bir fiin kendi baslarını yiyebilecek antidemokratik yasalara ean ve gSnüIden el kaldırmıyorlar mı? Simdilik 27 Mayıs'ın parlamentoda Szfînü kornmaya calıian eo tntarlı kürnlns olarak bir CHP' ri törnyornz. O da, «ayıca yeterli rörtfn vpksnn. Savın În5nü, •rkanndan surükledifi 30 kişi ile knrncolanndan oldnfn partfyi biras dabs bSlraeseydi bnffin onaylanması beklenen Anayasa detürikliklertne belki ençei olnnabliirdl. Gerçl InBnfl'nön aynln u n CHP'yl Brçüt olarak rnrt Blçfifflndc xayiflatmaınıt, daha da (rflclendlrmlîtlr. Ne rar M, (renel «eclmlere 7S «r kala parIamentodan eikaeak Hml yafala nn BnflmflıdeH secimleri de rfllpeiemeni olsnajhndan korkanlara bfltfin bStfin hakmz demeye blr tflrlfl dlllm'T varmıyer. Aeabs Sayin Paşa, Meeilste kendlnl lıleyen ba(ımsnxlan uyarrp mı c«k BnemTI Anayasa detiırikltklerire enırel olma csbanna (rtrlsebtHr rai? BByle blr c«banın fereğint vicdanında dnyar nıT Pek MtımiTom area, ne TSpanuııs, bn da blr nmnt kafiın. mamakta, bu konudakl çalışfnalar Parîamento içinde ve dışında «sessiz ve derınden» devam etmektedir. Önceki gün toplanan AP Başkanlık Diratunda bazı üyeler, «Cumhurbaşkanı adayının artiK açıklanması gerektiü» görüşünvl safrunmuşlar, beürtildiğine göre Genel Başkan Demirel, «Biz gtiçsü? değiliz, sırası geldigi zaraan elbette açıkjanacaktır» demiştir. AP'liler, Cumhurbaşkanı aday Jannın, zamanmdan önce açıklanması halinde «yıpratılabileceği» düşjincesiyle hareket etmekta Edaylarını seçimden birkaç gün önce ilân edeceklerini ima etmektedjrler. (Devamı Sa. 7, Sfi. 5 de) CUMHURBAŞKANI İADAYLÂRI KONUSUNDA İSE PARTİLER ACIKLAMADAN KACINIYOR. . . AP'NİN ADAYINI «YIPRATIUR» GEREKÇESİ s • İLE ANCAK SEÇİMLERDEN ' BİR KAÇ GÜN ÖNCE İLÂN ETMESİ BEKLENİYOR' BASKANLIK İÇİN ÇEŞ^TLİ İSİMLER ÜZERİNDE DURULUYOR ARSLAN BAŞER KAFAOĞLU 194ö'ten 1957'ye kadar dünya ekonoraisinin egetneni sayılan Amerücan doları düşürüldü. Daha yakınlara kadar otuz beş dolarla bir ons altın alınırken bugün bir ons altının değeri 42.22 dolara çıkmıştır. Her devalüasyon gibi bu kez yapılan dolar devalüasyonu da aslında bir sürpriz değildir. tkinci Dünya Savajı içinde ekonomisindeki israflan kaldıran Amerika Birle fik Devletleri, savaşuı yıkıntılarını çekmediğinden, aksine yararını gördüğünden savaça katılmı; ya da katılmamış ülkelerin ekonoraileri üze rinde goz kamaştırıcı bir üstünlük sağlamıştı. Dış yardımlara, dünyada kurduğu çeşitli güvenlik paktlarına harcanan paralar ekonomiyi zayıflatmıyor. aksine savaşın ortaya çıkardığı fazla talebi emerek ekonomiyi bunalımdan koruyordu. Ama savaşta israflar önlenerek elde olunan yüksek üretim potansiyeli, barış amaçlarına çevrileceğine ekonomideki israflar, savaş öncesinden daha fazla artırıldı. Yüksek üretim po(Devanu Sa. 7, Sfi. i de) IORK Amerikan doIar;nm Pazartesi gecesı yüzd» 10 nispetinde devalüe edılmesi, Amerikan ış dünyasında ve özellikle «Wall Street» de büyük bir memnunluk ve ferahhk yaratmıştır. New York Borsasında, ekonominin barometresı kabul edilen <Dow Jones Sınai Ortalaması», devalüasyonun ilân edilmesin den sonraki ilk 24 saat ıçınrte %5.19'luk bir artış göstermıştır. Aynı süre içinde, Borsada 25 mü yon 320 bin hisse senedi el değiştirmıştir. Maliyeciler, Başkan Nixon'un karannın cWall Streefte bir süredir hüküm süren bunalımı sona erdirdiğini» belırtırken. iktisatçılar da. devalüasyonu, Amerika'nın ödemeler dengesıne kaı kısı bakımından «doların bir zaferi» olarak nitelemislerdir olan Alman Markı İle Japon Yeninden en çok Japon para binmini etkilemiştir. Son yıllar içinde dış ticaretl muazzam bir fazialık gosteren Japonya, yen'i dalcalanmaya bı» rakmakla bazı nskleri göze almıştır. Gerçekten, yenin. dövız borsalannrfa hızla değer kazanmaya başlaması, Japonya'nın dıj ticaretine olumsuz etkiler yapacaktır. (Oeranu Sa. 7, Sü. 7 de) Kim zararh çıktı? Doların devalüe edilmesl. bu operasyonun başlıca ikı hedeü oramnda devalüe edildi ANKARA, (Comhuriyet Bürosn) Lira da ,/° 10 Bakanlar Kurulu dün akşam 2,5 saat süren bir toplantıdan sonra, Türk lirasının. yüzd'e 10 oramnda devalüe edilen Amerikan doları karşısındaki paritetinin aynen korunmasına karar verrniştir. Bu, bir anlamda, paramızın yeniden yüzde 10 oranınd» devalüasyona uğramaııdır. BASKENT NOTLARI Hava bir kapalı ki görmeyin.. FİKRET OTYAM ANKARA Demokrasi, bir yandan da «Açıklık» rejimi imiş. Günahı, bunu böyle öğretenlerin, scyleyenlerin başına... Demokrasinin bir açıklık rejimi de olduğunu, evet, bir zamanlar şöyle bir tatmıştı bu millet... BaktiK ki açıklıktan hayır yok, azıcık «Kapalı» deneyelim mi ne dediler, şimdileri bir kapalıljktır gidiyor buralarda.. Kapalı olmanm dabazı yararları vardır, zararları yanında... Orneğin şu satırları yazarken, Başkent Ankara' da hava cidden kapalı, raeteoro lojik bakımdan... Bilmeyen, duymayan kalmadı yedi düvelde, sulak Türkiye kışm bile susuz... '(Devamı Sa. î.'öü. l üe) Son para bunalımı ile bankerler 400 milyon dolar kazandı BONN Amerikan dolannm devalüe edümesıyle şımdilık «dunılmusa» benzeyen son dünya para buhranında, ellerindeki Amerikan dolannı Tokyo ve Prank furt döviz borsalanna akıtan spekülâtörlerin, bu tşten 400 milyon dolara yakın bir karla aynldıklan sanılmaktadır. Spekülâtörler, bu aşın kânn henüz yüzünü görmemişlerdir. Ancak Prankfurt döviz borsasımn açılmasından sonra, bu kez geçen haltanın aksice dolara karşı bir hücumun başlayacagı v* spektiiatörierin ellerindeki Alman markını, değeri • 10 düsen / » Amerikan dolanna çevirmek tçin birbirleriyle yanj edeceklert tahmin edllmektedir. Geçen hafta değeri yüksek Amerikan dolannı ellerinden çıkaran spekülâtörler, sadece bir hafta sonra, bu kez değeri diisük Amerikan dolanna hüctım etmekle basit ve basit olduğu kadar da kârlı bir işleml tamamlarmş olacaklardır. Spekülâtörlerin geçen hafta 6 milyar dolar akıttıklan Almanya döviz borsalan dün yeniden açılırken, Alman markının durumu, her vakitkinden daha sağlam görünmektedir. Buna karşılık, Almanya Mer> kez Bankası, devalüasyona ugramış muazzam dolar rezervleriyle ne yapacağım arastırmakla meşguldür. , (Devamı Sa. 7, Sü. 8 de) Bakanlar Kurulu topiantısmdan sonra kendisiyle görüştüğümilz Maliye Bakanı Ziya Muezzinoğlu, Türk parası içinde hesap birtmi olan Amerikan doları açısıncfan bakılırsa bir devalüasyonun söz konusu olmadığını, ancak dolardaki değer düşüşüne uymayan dövizlere göre Türk lirasının da yüzde 10 oranında devalüe edildiğini açıklamıştır. Açıklama Bakanlar Kurulunun Başbakan Ferit Melen Başkanlıgında saat 18'den 20.30'a kadar süren toplantısınd'an sonra Devlft Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Ismail Arar tarafından $u açıklama yapümıştır. • «ABD dolannın devalüasyonu üzerine durumu inceleyen hükümetimiz, (1 dolar = 14 TL.) olan mevcut paritenin aynen muhafazasına karar vermiştir. Türk Lirasının buna göre öteki dövizlerle olan muadeleti, T.C. Merkez Bankası tarafından tespit ve ilân edileeektir. Bucünkü uygulamada 13 TL. üzerinden muamele gören pamuk, fındık, kuru üzüm, kuru incir, zeytinyağı, küsbe, melas ve eski mahsul tütün ihracatından sağlanan dövizler icin parite (muarelet) bir ABD dolan = 13 TL. üzerinden muamele görmeye devam edecektir. Bu uygulama 31 Temmuz 1973 tarihine kadar devam edecek. o tarihten sonra bu maddeler hakkında da (bir dolar = 14 TL.) paritesl uygulanacaktır. Müezzinoğlu'nun Maliye Bakanı Ziya Müezzinoğlu, belli başlı ihraç ürünlerinıiz için 31 Temmuz 1973 tarihine kadar eski paritenin korunmasının nedenini sorumuz üzerine şöyle açıklamıştır: «Eldeki mahsul tüccara intikal etmiştir. Buradaki pariteyi de hemen değiştirmek üreticiye verilmemiş bir menfaati füccara vermek olurdu. Pariteler arasındaki fark, Merkez Bankasına yatınlacaktır..* sözleri Bakanlar Kurulunun karanndan sonra başkentte, Maliye Ba kanının istifa edeceği yolunda söylentiler de çıkmış. bu söylen tileri kendisine aktardıgımız Müezzinoğlu, alınan karann Ma liye Bakanlığının teklifi olduğunu ve Bakanlar Kurulunda kendisi tarafından savunulduSu nu bildirerek bu karar nedeniyle istifa etmesinin söz konusu olamayacagını kesinlikle ifade etmiştir. (Devam] Sa. 7, Sfi. 3 de) ANAYASA DEĞİŞİKLİĞ1 İÇİN İKÎNCİ OYLAMA BUGÜN YAPILIYOR • CHP, YETERLÎ OY •SAĞLAYAMAYAN MADDELERÎN 2. KEZ GÖRÜSÜLEMİYECEĞİNİ ÖNE SÜRÜYOR ANKARA, (Comhuriyet Bürosn) Anayasa değişiklikleriyle ilgili kanun teklifi bugün Millet Meclisi Genel Kurulunda ikinci kez görüşülerek oylanacaktır. Millet Meclisi Anayasa Komisyonu dün toplanmış ve değişikliklerle ilgili bazı önergeleri gözden geçirmiştir. Bu arada, Komisyonun CHP'li Uyeleri birinci oylamada gerekli 0511 sağ layamıyan iki raaddenin ikinci oylamaya sunulmaması gerektiğini öne sürerek bu yolda bir önerge vermişlerdir. Hatırlana(Devamı Sa. 7, Sü. Z de) TRAFİK POLİSİ GÖREV BAŞİNDA.. Istanbul'un genellikle dar oİan sokaklarında başkalarını düşünmeden park edilen araçlar, hem trafiği aksatmakta* hem de polisin başına dert olmaktadır. Trafik ku rallarmı hiçe sayarak, sokaklara gelişigüzel otomobil bırakanları bulamıyan polis memurlan da, bu gibileri yasalara uymaya zorlamak için, son çare olarak, plakalannı sökme yoluna basvurmaktadırlar. Fotoğrafta görev yapan bir trafik polisi görülüyor. Bu köşeden Ege'de 15OO dekar ^ılıil işgal edildi Hikmet ÇETİNKAYA İZMİR Ege Bö'lgesinin özellikle kıyı kesımlerinde orman sınırı içinde bulunan, değeri 100 milyon lıraya yakın 1 0 ^ekali• 5U alan, bazı açıkgözler ve yapı kooperaüflerı tarafından İşgal. edilmiştir. Orman Genel Müdürlüğü hukuk danışmanlarının halen üzerinde tfurdukları olay mahkemeye intikal etmiş, bu arada 5S17 sayılı Yas=a ile Orman Genel Müdürlüeü lehine verilen zilliyetliği koruma hakkınm uygulanmadığı öne sürülmüştür. Izmir'in» Gümüldere kıyı kesiminde orman jlanına giren 1500 dekar yer, baaı kişiler ve kooperatifler tarafından bir süre önce işgal edilmiştir. Orman mühendislerinin «3 kilometre uzunluğunda kumsal şerit» diye nitelendirdikleri bu alanda önce Ankaralı.bir rfoktor, Orman GenPİ Müdürlüğüne başvurarak «Atatürk Sanatoryumu için kamp kurma izni» iütemiştir .Genel Müdürlük sadece geçid çadır kurulmak koşuluyla doktora kamp kurma olanağınm tanındığını bildirmiştir. ğe bildirmişler, bu kişiler hakkmda kovuşturma açılmasını ıstemışlerdir. Ancak kısa öir süre sonra bir başka yapı kooperatıfi, ardından bir diğeri iie değişik kişiler konut kurmaya başlamışlardır. Bu arada hukuk danışmaları İzmir Valiliğine başvurarak 5917 sayılı yasamn gerektirdiği zilliyet liği koruma yolunun seçilmesini istemişlerdir. Vilâyet bu konuda Orman Genel Müdürlügü lehine (Devamı Sa i. Sü. 4 de) Bugünkü görüşmeler ve Süleyman Demirel ALTAN ÖYMEN AP Genel Başkanı Süleyman Demirel bır dırenmeye hazırlaruyor. Tutumunu izleyenlerin yorumu bu... Direnme, Cumhurbaşkanlığı seçimi için olacakmış... Hangi etkı, hangı yoğunlukta gelirse gelsin, Demirel, «Şu anda Meclis, ya da Senato üyesi olan» ve adj yalnız kafasında yazılı bulunan eatı Cumhurbaşkanı yapmak için, elinden geleni ardjna koymayacakmıs... Bunun da eerekçesi, «Parlamentonun haysiyeti», «Demokrasi», «Hukuk devleti» falan tabii... Yani Cumhurbaşkanliğma Meclis dışından bir sivil, yada asker değil de, meselâ Senatör tbrahim Şevkı Atasaeun Bay selirse. «Demokrasi» kurtulacak... «Hukuk devleti» içirıde vaşadığımız ispatlanmış olacak ... Rassas yanl, Sayın Parti Baskanı, bu kavramlar Uzerinde... Çok hassas... Ve bu hassasiyeti gittikc» artıyor... O kadar ki. vedi yü önce Sayın Sunay^n önce Senatörlüge eetiriliD CumhtırbR.tkanlıihna spcilisi. ken disinin ve partililerinin oyuy le mlrmMjn o1niı«îken ve bunun demokrssive avkınlıSını o zaman hiç kimse Herl sürmemisken simdi birden, bu uygulamayı tekrarlamamn Anavasa metnin#. hukuk devleti hükumlerine »ykın olmas» bile Anayas»nm, hukuk devletinın «Ruhuna» aykın olduğu sonucuna varabiliyor. Bu kavramlann ruhlanna bile hassas yani Sayın Parti Başkanı. Peki ama, anlamadığımız şu: Meclis'te bugün ikinci görüşülmesi yapılacak olan birtakıra Anayasa değisikliği tek lifleri var ki. bunlardan ban laruıın, sadece «nıhsal» bakımdan değil, somut olarak da, Türkiye'nin hukuk devle ti olma niteliğine karanlık bir gölge düşüreeeSi öne sürülüyor Ve bizim gibi yazar çi zer takımı tarafından degil, en tecrübeli hukukçular, Barolar ve özellikle Asfcert Yarpıtay'ın Başkanı bir hukukçu sayın general tarafuıdan ö'np süriilüyor. Bu alanda savın Demirerin «hukuk devleti>ni koruma konuyundaki hassasiyeti nerededir? Asker! Yargıtay Başkanı, yani. en yüksek adH görevdeld askerî Hâkim, tümgeneral Rafet Tüzün. Devlet Güvenlik Mahkemelerinin kuruluş şekline itiraz ettikten başka. diyor ki: «Anayasanm 138 ind madden teklif edildigi «ekilde defis+irilse. yani gavas ve dol» yısMe Sikıyönetim halinde Askert Mahkemelerdeki askert hâkim »ayıst azınlığa dfl füıaiürge: (Deranu Sa. 1, 80. I o » Aydın Yalçm: "Ihtılâfım imanla değil imamJa,, lore ve ANKARA. (Cıuniıuriyet Börosu) AP yöneticilerine karşı sürdürdüğü muhalefetin sonucu olarak birkaç gün önce partiden ıhracı için tedbirli olarak Merkez Haysiyet Dıvanma verilen Ankara Milletvekili Aydın Yalçın. dün bir demeç vererelc ihtilâfının parti programı ile değil, programı uygulayanlarla olduğunu tekrarlamıştır. Yalçın, «Gücüm olayları çarpık gözlükle görmekie ısrar edenleri uyarmaya yetmese de bukuken, medeni ve demokratik siyasl mücadele kurallannın gösterdiği yönde, uyan ve murakabe görevime sonuna kadar üe^am edeceğim» demiştir. Aydın Yalçın'ın demeci özetle şöyledir: «AP yöneticilerinin beni partiden uzaklastırmak için hare(Uevanu 8a. 7, 8ü. « de) Milletvekilleri törenlerde ipek şerit kuşanacak • TBMM ÜYELERlNÎJf İÇÎNDE BULUNDUKLARI TAŞITLÂRA TRAFİK ÜSTÜNLÜGÜ TANINDI . • , ANKARA Milletvekinprine törenlerde takmaları için «haniayil» verilecektir. . Millet Meclisi Içtüzügünün dünkü görüşmeleri sırasmda An (Oevunı Sa. 7, H L i de) 4 Karın İçindeki Portakal İsveç YAZAN: arkadasları, 146. maddeye göre yargılanıyor 3 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesi Nahit Töre ve arkadaşları hakkındaki Askerî Yargıtay 4. Dairesinin bozma ilâmına uyulmasına karar vermiştir. Bilindiği gibi. 1 Numaralı Sıkı yönetim Mahkemesinin verdiei karar, Askerî Yargıtay tarafın dan bozulmuştu. 3 Numaraîı mahkemenin dünkü kararına 2^ re, sanıklar, TCK'nunun 146. matTdesini ihlâlden yargılanacaklardır. (Deramı Sa. 7, Sfl. I de) Kamp site oluyor Aradan kısa bir süre geçtikten sonra 1500 dekar orman «lanının bir bölümünde villa tiptnde konutlao yapılmaya ba$Ianmıstır. Aynı bölgede ağaçlandirma yapan orman mühendisleri durumu hemen Genel MürfürlU Nevzat Üstün Yarın Cumhuriyet'te NAOİB NADİ