Katalog

CUMHURÎYET 12 Şubat 1973 Xpup.pt/fcUMj.., SIS IÇINDE BEHZAT AY'IN ROMANI 32 Beshn. artık eve yatmadan yatmaya geliyordu. Böyle oldugu hald« geceyansı Kesrin'le ıralartnda yine tarüşmalar otuyordu. îçki ve Nesrin'in tasknnçngının verdigi huzursuzluk siıririni o kadar zayrflatmıstı ki, is kargaya değın dökülüyordn. Ası yaptırdgı blr günita aksamı Besim'ın mteşi yüksefarris, inliyor, uyuvamryordu. Nesrin, Beeim'in yatüfı odaya fcirerek: «Ask infltfleri... Bu yüzden bir de ÖldüğünU görsem,» diyeTek. bir b»ttaniye alrruı gidiyordu, Eesim: «Sus!» dlye bsğırdı. Nesrin de yüksek sesle söylenmeye başladı. Sonra gitti... Ne ki, beş on dakika sonra. tekrar geldl. Yüksek sesle konuşuyordu. önce seslenmedi Besim. Sonra, ap&rtmanın öteki dairelerinden duyulacak diye korkmaya başladı. Ve: «Susturınasını bilirim susmazsan!» diye batırdı. Nesrtn ytne sövleniyoTdu .. Besim, yatağmdan fırlayıp, Nesrln'i kendi yatağına yatırdı.. Nesrin bir türffl susmuyordu. Birkaç kez daha susraasını söylediyse de, Nesrin, Besim'ln SevHie o!an ilgisizlijfinden söz etmeyi bırakmadı. Susmazsan ağzını bağlayacağım dediyse de, Nesrin gene susmadı. Bu kez. Nesrin'e bir tokat attı. Nesrin: «Karakola gideceğim!» diye yataktan Iırladı ve kapıya doğru yürtldü. Besim de yataktan fırladı. Nesrin'in ark*sından yetişip, ağzını kapatarak yatağa soktu. Çocuklar rvanıp korkabilirler diye endişeleniyordu Besim. Hatta üst kattakiler de inebilirler bu gurültüye diye dUşünüyordu. Nesrin, ytae susmuyordu. Besim, titriyerek: oSusmazsan cinayet çıkacak Nesrin'. Aklmı naşına topla' Yalvannm sus! Kendime hftkim değilim,» dediyse de, Nesrin, ağlayarak söyleniyordu. Besim, komodinin çekmecesinden tabancasını çıkararak: «Sus diyorum! Vururum!» dedi. Nesrin, aldınş etroiyor, bagırıyordu. öfkeden başı dönen Besim, bir totat daha vurdu. Nesrin, bafeırmayı bırsktı. nır hır sesler çıkarmaya basladı. Besim, «ölecek mi, mazohist mi bu kadın?> diye düşündü. Sonra yanına ozandı: «Za ten ateşten ağndan uyuyamıyacağım, hiç olmazsa kudurmuşu böylece beklemıs olurum.» diye geçirdi içinden. Besim, ateşinden, sinirinden iıM«7i"m; Nesrin de üzüntusünden inliyordu. Böylece sabahı ettiler... • • • tkiıtfnvn de gözleri kan çanagına dönmüstü... Besim, okula gitti... Nesrin de doktorm... Yorgun ve dokunakh bir durumu vardı Besim'ın. Ders bile yapamıyordu. Uykusuzluk ve geceki olay bitkinleştirmişü. Ders aralannda da dersaneden çıkmadı. Teneffüsün birinde, Sevil, Bestaı'in yanına geldi: «Rahatsız mısın?» diye sordu. «Evet,» diye yanıtladı Besim Ama, geceki olayı anlatmadı. Teneffüsün birinde de müdüı geldi: «Rahatsızsan ister doktors, lster eve gıdebilirsin,» dedi. Besim, doktora gitmek istemiyordu. Eve, nele evme. hiç gitmek istemiyordu. cBugün bekliyeyim de, rahatsızlığım 11erlerse, yarın giderim,» dedi. Besim, böylece. bitkin olarak girdiği iş gününü bitinmsti.. Dersten sonra Sevil'le beraber otobüse binmişler, Kadıköy'e gelnıisler. di. Beş dakika kadar beraber yürüdükten sonre aynldılar. Fıçı Birahanesi'ne gireli Oç saat ohnuştu; Besim hâlâ içiyordu. Bu içmek değil. bir çeçit intihardı... Sabah uyandığında yastıktan başıru kaldıramıyordu, Besim. Kendini zorlayıp tulktı. YüzUnü yıkadı. Aynaya baktı. sakalı üçdört günlüktü. Traş olmaya üşendi Aç karns iki bsrdak su içtı Bir kahve yaptı Kahveyle, ucuca dört sigara içtl. Eve nasıl geldiğini, lokautaüan ne zaman çıktığını bılmiyordu. Bir türlü de anımsayamıyordu. Belleği sis içindeydi... Giyinmek için kalkü. (Devamı var) B u durgunluk dönemınde, IV. Murat'ın sindırdığı nıce esraf, mütegallibe ve voyvoda varsa, daha da gelişıp, genişlemistır. özeUikle Karlofça ve Pasarofça anlaşmalanyle devletın zayıfhğı kabullenildıkten sonra, durum daha da kotuye gitmıştir. Napolyon'u dost sayan III. Selim, onun Mısır'ı ışgali üzerıne derin hulyalardan ve müzık âlemlerinden uyanarak, reform zorunluluğuna inandı. Sonradan Yeni Duzen (Nizamı Cedit) adını alacak ıstek ve düşüncelerle, eyleme geçmeyi kararlaştırdı. Daha Genç Osman zamanından başlayan Yeniçeri Ocağını kalchrma, idareyi bir merkez çevresinde bütünleştirme çabalanna yeniden giristi. Ne var ki, o susku döneminden ve Lâle Devrinin yıkılmasından sonra, derebeyleri denilen mülk sahipleri iyice »emirmis, gelişmişlerdl. Selim. blr ysndan yeni ordular kurma, bunlann eğitiminde uzun kavgalar, çalkantılar ve devrimler sonucu gelişmıs Avrupa'nın yöntemlerini uygulama dileğivle tutusurken, öte yanda, çatırdayan, her yerınd'en derebeylerin yönetimine geçmiş ülkenın bütünlüğünu koruma kavgasını vermek zorunda idi... Tarihimizde Reform Çabaları III. Selimin öcünü II. Muhmut aldı. Fakot Batı kopyncılığı başladı m. SELÎM maktı.. Karşı reformcular, yenıimis olmanın ezikhfiyle datas bir bılenmıslerdi. Rumeli Sekbanlarının, özlem duygulannı gidermek amacıyle, askerımn bır bolügünü köylerine, öteki bölugünu Istanbul ıçıne das,ıtan Alemdar, Padışah'ı kendi gölgesı haiine gettrerelc reformlann uygulanmasina, yor gun bedenınin dınlenmesine btslamıştı. Yenikler bunu bekliyorlardı. Yeniçeriler, sarayın koşkJarınden birinde kalan Alemdart sardılar. II. Mahrmrt, istese yar &LXI edebilir ve belki de Sad«ttamını kurtarabılirdi Ama, tarihçilerimizin belirttigine göre, gölge olmaktan btkan Sultan, bu olayı sevınçle karsılarruş ve Alemdar, köşkün mahzenindeki barutlara ateş ederek, tavana tırmanan Yeniçerılerle birlikte havaya uçtugunda sevmmıştı. Yeniçenler de sevinçliydiler. tste bir dUşmanı yoketmişlerdi. Gölge İse, kendi dediklerine gelecekti Mahmut. hiç renk vermeden bekiedi. Ve bir gün, Osmanlı İmparatorlugundan Yeniçeri adını kaldırdı Yeniçerılerin kışlalsnnı topa tuttu. Her Erol TOY SENEDİ İTTİFAK Rumeli Voyvodalan, Edırne' dcn bteye ordu geçmesim utem%orlar. Hatta, Rusya'ya sefer eyleyen Sadrazam komutasındakı orduyu bıle tezden Istanbul'a döndürmek için, aç ve susuz bırakıyorlardı. Bunun üzerine yeni kurulan ordu ıle haklarından gelinmesim istejen Hükümdar, Edirne'de toplanan ve orducuna üst gelebilecek voyvQda bjrlikleri karşısında, bir «Senedi Ittifak» imzalamak zorunda kalıyordu. BununU, o zamana değin, vakı( ve kıhç hakkı olarak hibe edilmişler dışmdaki tüm toprak, su ve ırmakları devletın malı sayan yasalar kaldınlıyor, topraklar, göl ve dereler, onları o anda elinde buluntfuranların tasarrufuna bırakılıyordu. Ayan ve eşrafla böyle bir anlaşnr.a, III Selim'in orduyla uğraşmasını sağlayabilır, ondan sonra da yeni bir IV. Murat olayı yaratılabilirdi. Ama. ordu, kendi yanında kurulmus bır başka ordunun gCçlenmeye başlaması karşısında, boş durur muydu? Üstelik salt ordu rfa değü... Avrupa teknığini uygulamak isteyen Padışah, tarımdan eğıtime bir Avrupalılık modası tutturunca, daha doğrusu IV. Murat'ın uyguladıgi askeri ve ıdari reformlann vanında, III Ahmet'in ekonomik politikasım da yürürlüğe sokmak isteyince, herkesi karsısında buldu. Fetva güçleri azalan hocalar, tekniğın ezmesınden korkan ev naf, yeni ordunun kendinden güçlü olmasına dayanamavan Yeniçeri, daha uygulama tam baslamadan evleme geçtiler. Ve 1808 yıhnda, III Selım'i tahttan ındırıp. IV. Mustafa'yı çıkarclllar. Senedı Ittıfak ımzalaoıncaya değin, III. Selim'in karşısında olan ayan ve eşraf. bu cülus karşısır.ria. ondan vana geçtl .. Tümü olmasa bjle, özellıkle büyuk mülk sahipterı. blr değişıkliğın, yeni dertler açması ıhtımalinı önlemek amacıvle ordular hazırladılar Çünkü, Selim'i tahttan tndiren uyancılar, eskive dönOImesıni istiyorlardı. n . MAHMUT yerde bıre kadar kırdırdı. Ttt> miınü yıtırdı... Sıra, III. Selim'in başlattıgı reformlara gelmişti. Yeni Diızea aikeri için yaptırılan ünlü Sehmıye kışlasını doiaurmak gerekliydı. Bunun ıçın Harbiye kuruldu .. Idarî örRütü yenıle. mek için, Avrupa'da olduğu glbi Bakanlar Kurulu meydans, getirildi. Geleneklerle savasa gtr di. Sank yerine fesi, cübbe y». ri o elbısey1 getırdi. Kendisı ise Avrupa dergilerinden kestirdıgi şimendifer resimlerinin karsv sında, saatlerce durup, bunlardan ısterim. derdi. Kıyafeti, Avusturya . Macaristan Impar». torunun kıyafetıne eşti .. Saks> lannı kısa kestirir, Bakanlarv nın da öyle olmasını isterdi. • • • 4 0 Yıl Önce Cumhuriyet 12.2.1934 B MALKOCOĞLU yazan veçizen:Ayhan BAŞOGLU KILIÇ EKÂRLIK vergısi hakkında bır suredir tetkiklerde bulunan komisyon, böyle bır vergı konmasının «Ifyhine karar vermıştir. Komısyonun bu kararı verirken dikkate aldığı nokta şudur: Bekârlar memlekette umumi nüfusa göre yüzde kırk sekızı bulmaktad'ır. Bu yüzde kırk sekizm de 56'sı erkek, kırk dördü de kadın olarak tesbit edilmlştir. BEKÂRLIK VERGİSİ Yüzde kırk seRiz umumi nü yonun bu vergi için hangi mufusun yarısı demektir. Bunlaı^ cip sebeple aleyhine karar verd»n çocuklarla sakatlar yüzde miı olduğu anlaşılmamı$ ise yirrni beş olarak çıkarılırsa ge de bu bekârların hangı içtımaı riye yıne yüzde yirmi beş ka sınıfa, hangi tabakaya mensup lır. Bu ise az bir yekun sayıl • oldukları da malumumuz degılm«z. Bu vergl malt ve iktisadl dir. Bunlar tnemur, İKI. esnaf bir zorunluk olduju kadar u olabilir. Biz evlenmemiş olanmumî ahlâkın korunması ve larda iktısadi sebeplerin etkisi fuhsun önüne geçılmesi İçin oldugunun daha kuvvetli bir de olabllir. Bu takdirde komi*> ihtimal olacagını sanmaktayız. YARIN PADtŞAHLARDAN PA$ALARA GEÇEN REFORMCULUK HAREKETLERİYLE TANZtMATA ULAŞILOL DİŞİ BOND i^ C^uu ouyp oıuAt>[ ALEMDAR MUSTAFA Özellikle Rumeli âyanının hazırladıgı bu ordunun basına, daha once, Selim'in yeni orduları karşısında dögüşmek için üç bin kışilık bir birlik gönderen Rusçuk Avanı Alemdar Mu«tafa Pasa geçti... Alemdar Mustafa Paşa. Istanbul'a gelerek ikinci bir Patrona olan Kabakçı Mustafa isyanını bartırdı. Saraya yürüdüSti zaman, tah tını yitirmek ıstemeyen IV.. Mustafa, Selim'ı boğdurup, önüne attırıverdi Alemdar, ölünün basında ağlamaya çökün'îe, cellatlar küçük kardes Mahmufu da aynı sona ulaştırmak için ugrasıyorlardı Ne var ki, böylesi bir günde, Mahmufun ölüm araçlannm elinden kurtarmayı becerenler, bir bacadan kaçırarak, Alemdar'ın yanına götürdüler. Cülusla birlikte, Mustafa Paşa diktası da başladı... Rumeli sekbarüan, Padişah atayan komutanlanna dayanarak, Yeniçerilere veryansın edıyorlardı. Üstelik Yeniçeriler kendi atadıkları Padişah yerine, II. Mahmut'a Borla uydurulmaktan da öfkeli olduklarından, Alemdar'a iylce dis bilemeye başlamışlardı. TİFFANY JONES B&C AV SÖMİ5A Bft y CABUH K2LK. ^SJ'MKl5 > VM fcADlMLMlPAKl \ f^C^ M BıTİ HAFTA SONRA ADRİA p 6S. SeZA^lNBAŞl USTUKJE,CEZARLI fCÇEŞAN:, ALEMDARIN SONU Bu ödevler ise Yeniçeri Ocai;nin kaldırılması, Lale Devrinde baslatılan teknilc ve bilimsel ilerlemenın yeniden başlatılması gibi girişimlerde bulun 10NOE. "^•.4^1 ^ ^ 1