Katalog

CUMHURİYET" 8 Aralık 1973 aMn Devlet Başkanı Turkıye nin ozgurlukçu hal«.çı deraokrasıcı 14 ekim seçımlen ne karsın hala bir hukumet kuramajısn dakı dramatık anlamı, bır de\let adamına J ara«an soğukkanlı bır anaîızden geçirdı Çınar vollaunı da aravan, bulduğunu venı \erilerın ı=ıgl altında her an gehştırmeğe hazır oldugunu sezdıren Savın Devlet Baskanı, gerçek bır «bılımsel ıdrak» soğukkanlılığı ıle açıkladı Bız de kendlsının goruşlennı ve onerısırı a\nı a!gı (idrak) ve soğukkanlılıkla ele dlmak. ismoruz Bu gorevımızdir, borcumuzdur Ş ndılık basına, meslekdaslarımıza, kamuoruna oır analız olarak şu kısa açıkıamav ı sunuj oruz Once behrtel'm Savın Cumhurba=kanı nın Dev letımızın kurucusu ıle sonradan Cumhurıje'imızın vurutuculuğu gorevım vuklenmıs olan ana kendı durumunu karsılaştırmada vaıaıgı, «oıucu bız valnızca, bır \andan yuksek nezaketlerı ı!e anlamlı tevazulanna voruvoruz b r vandan da parlamenter demokrattk rejırrı rejımın kendısını, her kmvetın ustune çıkar na dıleğıne ve demokrası sevgisme bağlıyoruz Geçekten rejımın kcndısi karşı«ında, artık, Ierke^n ve her kurumun ancak bır mutevazl •verı \ard r Renmın 14 ekım sfçımlerıv le belır"n, ozgurlukçu halkçı sosv al ıçerıklı qıa sal bansçı h3İk eğılımlnı ve ı^temıni izleven bır Devlet Başkanlığmın ise en kuvvetlı oır uıus davanağı oldugu \e nlacağı pek açıktır Gelelım Savın De\let Başkarı nın formulu nun ıncelemesıne S Olaylar ve görüşlcr DevJet Başkanı Formülü Prof. Dr. Bahri SAVCI bır temel fel«efenın k»ndı sıva«al ahlakına uv gun olarak bır basanva ulaçmasınm volurun da kapalı kulıslere ve pazarlıklara değıl, prer s ple'in acık tartısrras ndan geçtığlni bılmek gerekır Ve ancak buna ıtıbar gerekır Sajın Deviet Başkanı, ısaret ettıçımız te mel fel«efelerınden çıkmak uzere, hukumet=ız hkten kurtulmanın llkelerını ısaret etmışlerdır Bunlar sı\aal alanda ozguluk(,uluk demok raıcılık parlamentaıızcılıktır Ekonomık alan da da, karma ekonomıdır Sayın Baskan ou «uretle hükumet ^aratma jolunu demokral kurdlına u^ gun olarak Par lament<na dahıl par'ılere buldurtma \ontemmi ızlerken bu partılenn hukumetl \aratırken cajanscakları sna^al ve ekonomık prensıplerı de kendılerine gosterm.ş oluvorlar Ozgurlukçu olma\an, demokrasıcı olmajan, parlamenter voTteme «ığmpvan, karma ekonomm *.ı ran bır hükumet kuramaz«ınız demek ıstıyor. (Bu onun yetkısı mıdir .değıl mıdır, tartışması gereksırdır Bu, partılere \e kamuojuna bır mesajdır ) ^ vor^ak, konuva i>i bır vakla?ım gosterme olanagı buimuj oluruz Bır açık rejımın, serbest tartışmasından «foğan ajdınlık jçınde kendımızı, bu ailerııden koruvarak dusunursek 14 ekım serımlennın oz gurlukçu • halıiçı halk bırıkımlennı halkça ve halk kalkınma«ı vonunde kullanmacı bır karma ekonomı goru«une oncehk bası çekerlık s°çmen ıradesınin en ustun bolumu olmaklık getırdığını goruruz A; nı zatıanda buna kar sı gelenlerın de buyuk olçulerde kredı jltırdıgını ve bovlece zavıfladıjını goruruz Şimdi, bundan sonrakı muhakemelerlmızı, 14 ekım realıtesırı gorerek, ve ona karsı gelenlenn 14 ekım realite«ıne yakıştırdığı allerjl kavrağını bır vana kovarak, bılımsel açıdaı v urutmemızın gerektığını sannoruz O zaman, her ne olursa ol«un CHP've lktıdar vormenîe\ ıstevenlerın, kuvvetını bır Vı'lerjıden alan g > < ruşlerının zavıfladığı gerçeğı ortava çıkar O zaman da CHP yı entme dıleğine > aravacak forraüllenn otesınde, hukumet kurma olanağı belkı de kendilığinden dojmuş olur melc girKimlnden ibarettır Denetım isteme;en, bır Başbakan mutla^ı>etçılıgıne b) Ekonomık ılke >onunden AP, devlpt bırıkımlerini zumre^el kalkınmava >onelten bır karma ekonoım ı«ter. Anıa n»j evelım kı 14 ekım deT, bu po ıtıkası juzunden bu>uk vara almış o'arak çıkmıştıf Slva'al u<ama ve ekortomık kalknmavn AP nın bovle br bakısı oldugundan dolavıriır kı onu CHP nın vanına kov mak. CHP.vı de vavaş vavas bu çlzgıve çekere^ halk ıtıbarın dan, onun gıbı dusurmeğe varar ancak, . îskele ile Stmcak larda Ortadoîu cîn Düvclı Mın77am'a mn ıkı vanı çatısivor Lonrlra, Suve>şten ^arkmıs, iu lıstın 1 sııncvden kucaklami'? Ber«n Bağdat Dem'r\oıu ta^arıı\la Toıoları n'ip Basıava ınecck Ba bıaJı pı«al?rı devlet jemı«ındo ı^^ele ve snn<ak f»nerlerı gıoı iı^ı ienkU Mmanvanıp d imen suvuna çırenlerle rotdvı inolteıeve orp av.rlavanHr hukumetçıilk ojnuvo'ılar kaVaJlar.nı sıvazlayarak lSlge^dek «uruvor oyun. Kımı Ingillz tahtının gorkemıııe vvrrgun kıml Kavzerır bıvıklarına Bırınci Dun va Sav a«ı Almanvavı tu«a getırıoce Babıalltle Mmarja yanlıeı pai>lar!r! hukumetl devrıUycr, ve Almanva devreden çıkıyor Insıltete've ^ırın gorunenlenn kafalarındadır drtık hıkmt» hukumet 1920 lerde Itanbul dan Sıvasa dek tartışmp suruvor lrgılız hımavesıne mı gııehm, Amerıkan m^nda^ına mı? Ünıversitelı gençlerle Mustafa Kemal: Ne o, ne ote*ı' dıyoriar. " Ya uikevi Moskova va mı te«.lim edelım* Havır bağımsız olalım Ve Mıllı Kurtuluş Savaşıv la ıki cıhanın ortasında bağımsızlık polHıkasının yorungeMne oturuvor Turkıye B"u dumm Ataturk un olumune degın suruvor Ikıncı Dunva Savası'ndan sonra Turkıve Amerıkan kamp ndadır Her kım kı başını ıkı elı arasına alıp duşunur duşununce de sovler ^ \taturk un dıs polıtıkasına donelım' O saat halı penşandır, ve cellat sorgusu. başlar* Sen ,Tlirki>e'yı Batı'dan kopannak ıstıversuıı, demek kı sen TurKijeyî Moskova'nın. ^cucagına atmak nıyetındesın demek kı sen haınsm' ' 12 Marf tan «onra etkınlik kazanan bırtakırn guçler, karanlıklarda canına okudular tam bağımsızlık ısteyenlenn Amerıkancıjann kjlına dokurmlmadr, Almanya'vı tütanlann da kılına dokunulmadı Çunkü Batı bl^kunda bırtakım catlaklar beiırmıs'ı ve Almanya Ttır>ıve"de serrnaye smıfını pompilayan bırıncıl guçler arasına gınıiıştl. 3o>lece olaganust«l donemın faşızmınden, ısıtencesınden, zulmunden.yılgın aydm kesıminın mantığı ıkı boyutlu bır dunjanın çerçevesme oturdu \menka Tüjkı/e de faşızml Almanya burjı va deN mokras/sını desteldıyor Kopkoyu bır fa^ızmı engellftmek ve ıyikotü bır ebemokrasıvı ışletmek ıçın Avrupa ya sığın'malı. Amenka Avrupa çelışkısınden yaraTianmab' „ Şımdi bu mantık yürürluktedır Ne varkl dünva deSişimirıın gaz pedalma Araplar basm ca,»bırdenbire bekleatıedık olaylar ıçıne düjtük Almanva petrol bunahmı vüztinden Turk ışçılennı gerı gonderecek mıydı"' Almanıa ıle iHşkılerımır kısıtlanacak mıydı' 1970'lenn Bonn'u. 1910'lann Berlnı Ribı vanvolda mı kalacaktı» 1973'ün sonlarma dogru kıvamet koouyordu îstanbul'dan Hakkan've dek Bonn'un Ankara'dak; sefınne donmüstü büKin gozler Alman Büvükelçisı en. sonunda konuştu Bız Turk işçılerine Almanja'da is bulmfek zorunda Jegılız Turtıve'ye sermaje jiatınmı vapanz Bunun içın Hükumet teşvık tedbirlerı almalı dedi 36 mılygnluk Turkıyenın sınırlan ıçinde 15 mılyon sa»nayı'işçısi vardı, dışarda 1 mılyona vakın sanarı isçısı calı^ıvördu Demek Turk endUstn emegınin yansından çoğu yabancı ülkelerın kalkınmasına hızmet edivordıı Türtave'de her yıl 70 bıne vakın işsiz ışsızler ordusuna katıiıyor, 1 müJOB vatandaş dışanva gıtmek içın sıra beklıyordu Arria hâlâ ıskele sancak» polftıkası süregeiiyordu. Bu e«mi öz pohtıkasının rotasına I yere varamayacaktır. oturmadıkça hiçbir Parlamenter Anahtar Bıyıunla bırhkte bır CHP AP vaklasmaVı olaylann zoru i'e düsunuleceK olursa bunun da, onceden belırlenecek kımı kuraüarı olmak gerekır Bu noktava ılerde dnnebıllrız Şımdıhn. yalnız sunıarı işaret edecegız. CHP ba^kanlığına polıtıkavı belirleme ve c'evımlemede onun onculugune ve u«tunluğurıe onceHen rıza go^tenlme'l gerekır Ondan son ra da ılk ıs o arak cHukumet etme» olavınm her vorfunıv kamuuvunun denetleme^ne, 'ser best ö"uşun merceklerının sıva'al ıktıdan eleş tırmesıne, vargı gücunun sıva«al lktldarın her türlu tasarruflarım denetlemeMni onle\en tum Anava«al engellerın kaldırılması gerekır • Ama bugun içın as.l çıkar volun neden ku rulu olduğuia gelınce bu, once IKI a^ama ı denemek bunlar tutmazsa gen«l seçıme gıtmektır ' . ı ' Asamalardan bınncısı Hukumetın CHP'je v erüme«ıd]r Bunun nedeni cok açıktır seçı.mlerde ba«ı CHP çekmıştır Alınan ovlar uzerlnde spekulasionlar yapmak, >a da Sajın Dev let Başkanfnın bıle kapıldığı yuzdelemeler volu ile yaıgılara v armak >anıltıcı olur ^anıjoruz (Bunı ılerde çIebılırız) CHP eğılım ola rak venl bır vonelımi, halkın duvdugu blr olemi deyımleven parti olorak belırmıstır Bu yu7dendir kı AP bır duçus gosterırken, o vuksek oranda bır çıkışa ulasmıştır HukünSetın CHP'je venlmesinın parlamenter pratıği de gavet açıktır Kendı«i vetkı ıle donatılır, bundan sonrakı muzakerevı kendi1;! açar uzla^ma vollan arar, bulursa hukumetını kurar, bula mazsa azınlık hukum«tı olarak Parlamentonun karşısına çıkar O zaman buna nza göstenrlerse, huknmeiı surer, temel gorevı de belkı yeni seçımler? hazırlaraak olur Bu alternatlf ıstıfa etmfş b.r hukumetten elbette ıyıdlr Asamalardan ıkincısı ise bu bırınci deneme olumsuz sonuç verdığı takrflrde, huküme'ı AP nın kurmasını hareketlendırmektır Yıne vetkı ıle, bu kez o donatılır, uvuşma vollannı arar, buna varır<a ne ala, varamazsa bu kez azınlık hukumetînı o kurar CHP lçın sozko nusu olanlar bu kez onun ıçın sozkonu«u oiur Her ıkı gınşım mutlak baçarı^ızlığa uğra dıktan «onradır kı sırf seçımı yapmak uzere bır ulusal hukumet seçeneğıne sıra gelraış olur Teorik İlkeleri SJV ır» Cumhurbaşkanı dururn muhakemelen vaparken ılerde bu evrevı ıncelejecek o lanların uzerınde duracaklan uzere, pek de gerlı k'mı ılkelen behrtmıslerdır Buna gore uzerıne davanılan temel fehefp 14 ekım >.e§ mlerının aradıgı hukumetın. Parlarıento chsı kuvvetlenn değıl Parlamento ıç'ndekı sı>a5al kuvvetjenn bulacağı bir çozum \olundan çıkmasıdır Bov lece bır d*mokratık rejmde, «.ıvasal karar almanın, polıtıka belırt memn, bunu fızıkman \erecek orgarUarı kurmanın halk Je, onun Parlamento ıçmdekı kuvvetlerıne aı'l ğı gerçeğl kesin olarak devımlennvş olmaktadır Turkıvedekı rejımi ne derece «açık^landırabilırsek, bu is o derece prensıbı ne uvgun olarak gerçekleştırılmıs olur Yalnız burada Savın Baskan ın d.ejımlerhelerırun alanına, bır noktayı da sokmak gerekır Hur ve parlamenter rejım n Sayın Ord"u muzun da dılekierı olduğu U7ere, iaviklık \e Ataturk ılkelennm voriaşmadan. Anvasal hak lann kotuye kullamlmadan, Cumhurıyeti ko ruma ve kollamasının gerçekl*smesı içjn u'kenın koruvucusj kunluşlann ve makamlann açık rejıme arkırı dusen kuhs ohjşturmalanna ve vakıştırmalarına değıl, açık rejımln, g°rçe£ı aravan tartışmalarına ıtlbar etmelen gerekır Hukumet kuramama dummuidan çmrnn, Parlamentoya dahıl partllere buldurulmaM gıbı Güvence Sayılmak Sa\ ın De\le' Ba^kanı, sola karsı kuvveth bır sag koafisjon, ortaklı ja da ortaksız bır •iol ıktıdar ıle erken seçım seçeneklerını artı c hem olanaksız goruvorlar, hem de gereksız sayıyorlar. Çıkar yolu CHP AP bırleşınunde buluvorlar Bunun uvgulama ılkesı de her ıkı tarafın pıogramiarındaki bırle^ık noktaları bu lup, bunlara dajalı bır hukumet programı yalatmalarıdır CHP dışındakı iriü ufaklı partılenn, kulıs taktıklerı ile bır hukumet ku'mslan halınd» bunu csola karşulık sloganı lçmde sunup ujEulamaja surmerfekı tehlikeyl. Savın Devlet Başkanının sezıp gormesı, ulk»m;zın bır guvencesı sayılmalıdır Sol lktıdar eoruruna gellnce burada, gerçckt«n ozgurlukçu demokrasıci parlamenta rızmcı ve karma ekonomıcı bır gldışın. halk lsteklerıne \e ıstemlcnne uvgun du^nT'sınden dolavı son seçımlerde halk rıza«ından kredı ve pav kavbeden gruplarır» duvduğu ve fakat halâ lsti«mar konusu vaptığı allerjiji bir tarafa ko Eleştirel Yaklaşım Bır CHP AP koalısjonunun kurulma v» vurutulmesınde bız ju zorlukların dogacajını sanıvoruz a) Bır ker, her ıkı partınîrı Savın Devle f Baskanının belırttıgı on slva<al ilkeleri anlama bıçımınde buvuk avırımları varrfır Bu konuda şımdılık valnız AP nın anlavn T>ıçımıne dekunmak gerekirse şunları soyleveisiHrlz• AP'nin özgürlukçuluğu, bır gerçek olarak >oktur. O. sojut bır ınsan alr ele Ona jine sojut, kımı lıberal haklar tanır' B*urnJn garantilerını isc hıç ttnımız. Bu } uzden o, ozgurlukçu degıldır. Ve bu yuzden de 14 ekım s»çımlerınde, \uzde 46 dan, yüzde 29,9 a dujmu?tur Sonra AP nın demokr*sıctl:ğı de yoktur O, tfemokrasıvı sadece seçıme ındırger, leçımden sonra da her şevı kendısıne ındırger, her gucu kendmde toplar Onun parlamentanzmcılığıne gelınce bu da. Parlamentoj u, Başbakan mutlakıyetme raraet AflKLI OKTAV AKBAL Evet Hayır ATABEYİN «TECRÜBESİ» önUmde Istanbul Beledıvesı nın 1971 1972 donemı faalıyet raporu duruyor Bır yandan da gaze'eler ve broşürler Beledı ve Başkan adavlarımn vaadlerını venvorlar Seçım gunlerı hevecan ıçınde vaadlerın serınkan lı bır degerlendırmesme ıhtıjaç var Çunkü Istanbul, tarıhsel açıdan dunyanın en eskı ve en ılgınç şehırlerınden bınsı oldugu kadar, Avrupa ıle Asya ya kopruluk \apan bır Doğu Avrupa şehrıdır de. Bu seçımlerde Istanbul hemşehrıstnın karşısına ıkı onemlı aday çıkmıstır Bunlardan bınsı «Geçen seçımde bıldıklenmı sermave ola rak ortava kojdum. Bu seçımlerde ise kazandıgım tecrubejı sermave olarak ortaya koyacağım» dıyen Sajın Fahrı Atabej dtr Otekı adaj «Istanbul'un tum sorunlan ancak çagdaş bır yonetımle çözümlenır» dıven Sa yın Ahmet îsvan'dır Demek oluyor kı adavlardan bınsı Istanbul hemşehnsıne «tecrubeyı» Cbızım deyışımızle deneyın'), otekı ise «çagdaş yonetım»ı teklıf etmektedır Bu ıkı «yonetım fılozofisı» anlayışını analız etmekte yarar vardır ••••evletı ad'm aaım teslım alacagız» dıyor Erbafc'p | | I İ H a n g ı devlet bu0 Türkıye Cumhurıyetı Ata'urk un "••Kurduğu layık Turkıye Cumhurıyetıra teslım alrreıc adım adim ^e yapmak ıçın' «Mıllı Gorüş»e uydu"mak ıçın' Soracaksınız nedır bu mıllı goruş dıye7 Bakn neyrmş1' Açık, saçık gıyılmeyecei »omunıst gençler yet'ştırıltüeyecek sınemalarda ahlaksız fılmler gosterılmejecek hfrk<s ınandıgı g'bj konuşacak evınde lotap okuyanlar agır ce?a mankemelerine göturülmeyecek. «îşte hız» •üıyor MSt* lıd«v«bükumete DU şartlarla gıreceğız • Mıllı goruşün ne oldugunu anladınız sanırım ^undı M S P je ortak olacak bır partınm bu onemlı goruşUre uyması gerekecek Ama nasıl ujacak, orası bıraz kuşkuıu Çünku jtıkardakı koşullar bırbırıne ujmuyor Hadi yasa çıkarttınu aç k saçık gıjımı jasakladınız Olmadık şey değıl, tnver Paşa ilk dunya savaşında çarşafların boylar.nı ppçelerın lcalınlığını saptamışmış1 «Mıllı Gorüş»çu bır ortakJık da hanırrtarın açıfe saçık gıyımıni düzene soksun Nedır once açıır saçm gıyımi> Eaçlar gorunecek mı, yoksa başortusune m sarınacak'1 Etekler dızm ne kadar altına ınecek7 Yaz sıcag'r.da japone koîlu gıysılerın gıvımıne ^zın var mı'' Yoksa ara sıra sokaklarda karşılastığımız ellen leldıven, saçları sargılar ıçınde eteklerı yerlerı süpuren bu yuzden de erkekJcnn daha çok dıkkatını çeken hatlarını büsbıltun mevdana çılcaran gıvsıleı mı yaygınlaştırılacak' Kadınlar ıçın butun bunlar, ya erkekler' Onlar nasıl gıy'neceK'' Açık saçıklik erkekler ıçın de soz konusu degıl mı degılse nıçin' ^Komunıst gençler yetıştınlmeyecekmış Kım vetıştırivor bunlan, nerde yetıştırıyor'' Orasını sojlese de anusak Kerr.aide tğitım Bakanlığınm okullarında, bır de yabancı kolejlerde, sonra da devlet unıversitelennde, yuksek okullarında Turs/ve devletım hıçbır zaman komunıstlen bırakın sosjalıstlcr bıle jonetmedi Kım aster «komunıst gençıer» ye1 tıştırmevı' ^ma Erbakana gore «komu^ıst gepçler» yetıştırılmış, bundan böyle yetıştinlmeyecekmış MSP nın ortag oldugu oır kabme ounu kokünden kesecek Nasıl, ne yaparsk, hangı volla"1 Hem •komunızm»den ne anlıyor' Punlar da S05 iemelıj'dı sajın lıaer Sınemalarda ahlaksız filmler gostenlmtyecekrnış Sjıırı ne, olçusü nasıl, sansür mü koyacak, ne yapacan.' Öpuşma sahnelen çıkanUp atılacak, açık şaçıklık da ıster.mediğıne gore yalnızca «tesettur» gereklerıne uygıın çevrılmış füm.er getırtüecelc Ama bdyle, «kapalı» giysıh fılmler hiçbıı yerde çffvnlmiyor artık. Mısır'da bıle yok ojle filmler, ne Frarısızlar, ne Amerkalılar, ne Almanlar yapıyorlar böyıe fılrmerı. Nerflen bulacaklar onları' Belkı de bzel olaıak sıparı^ ederler mılh göruşe uygun kordelalan Ya da mıllı gorüşçU sınema şırKetlerı kurulur bu sorun da ortadar. kalkar En onemlısi de, hepimızın raha'lıkla katılacağı ba^ka bır konu da şu evınde kıtap okujanlan alıp agır cezaya surulclememek Kımsenm buna bır diyeceğı olamaz Aüam aı nış bır kıtap, Çınce, Jaoonca, Arapça, Rusça, Eskimoca oaasmda, soba başmda okujor Sıze ne bıze ne1 Kafa onun, beğen' onun, okur okur1 Basıyorlar, vay sen neler okuvorsur oovle deyıp soluğu karakolda aldınyorlar, oradan mahkemeye me£cr okuduğu kıtap yasatanış, toplum ıç:n zararlı>mı«, oradan da tutuklar evıne Olur mu canım boyle şey vıcdan ozgurlugtı var, duşunce ozgurlugu var, herkes herşejn okur, herşeyı soyler, kıluıa dokunulmaz! Buraja kndar tatru>m bız de onaylıyoruz Ama Bay Erbakan'm kafasındakı duşunce başıta Evınde Nur rısalesı okursa, «gencı yayım» adı verı1 len b^rtakım çağdışı şeyler okursa <tıkiT Jfegtlrlütıi» vardır Ama Marx'ın, Lenın m üır Kitabım okursa Bay Erbaka , da kızar o zaman Ne dıyor «komunıst gençler veüştinlrrıivecek» Nasıl genç yetıştırilecek? O bıçım genç yetıştınleces Hanı duşunce vıcdan, ınamş, duşuncesını açıkça söy,ey? vazış czgurlugu Vok oyie şey Bay Erbakan sağa aşır' saga kapıları alabıldığıne açacak «ozgurîuk» adma ama avru ozgıjrlük adına sola, hatta ılımlı sola kapılan sımsıkı kopatacak Bır sozu daha var «Bız konser ıçın ev yapmayacafız Fakır ve joksullar ıçın ev japacağız » Konser dedığı kım acaba ne evı yapacak ona anla>amadım Herhaıde komunıst ulkelerdekı komıserı anlatmak. ı^temış' Fakır ve yoksuüaı» ev vapacak konspre yapmayacak' Fakırlere \apar da joksbilara para kalmazsa, ya da yoksulların e\ı fakırlerınkmden daha buyuk olursa ne olacak"' Insan akl'nı ovnatır biraz öaha o1 kusa Fakırler \oksullar Konserler evmde Ritap okuvanlar açık saçık gıvınenler bılmem neler Derken «şaka jap tım» sozlerı oturup konusalım mıllı goruşe uygunsa benımserız, hukumete muhakkak katılacağı? Bır de ne demış seçmenlere, «Bendenızın saadetı ve selametı ıçin MSP marfcao' ta$ı>an adavları destekleyın > Buna bayıldım Bay Erbak&n'm saadetı soz konusu olunca fakırlerın, yoksullann önern rnı var, at konserı evden, ver ojiınu MSP markahlara bay uder bıraz «saadet ve selamete» kavuşsun Boylesıne guldurüye doğrusu bır oy, azdır az' GÜZEL OLMASI GEREKEN ISTANBUL, GUN GEÇTİKÇE BÜYÜK BİR KASABA NİTELİĞİNDEN DE AŞAĞI GÖRÜNMEKTEDİR, BELEDIYE YOK GİBİDİR. Doç. Dr. Melih TÜMER lar Demek olujor kı Istanbul Be ledıv enndekı «Atabey deneyımı> ni once bu iOceler bakımmdan değerlendırmekte ksçınılmaz bır zorunluluk vardır Ayrıca «denevimın degeıı.nı çağdaş vönetım anlavışı ıle tartmak gerekmektedır Istanbul Beledıye«ı gıbı bu'çesı mılyarları a«an bır kurulusu bu maksatla ;u soruların anlamı ıçınde ıncelevebılınz (î) Beledivenm kısa ve urun rurcli hedeflen açıklıkla saptanmış, krıtık v e stratejık karar konuları hedefler ıçme yerlejtırılmıs mıdır' Hazırlanan Program But çeleY hedsflerle nyum ıçınde mıdır' (î) Gorevlerı juruten bugunku organızasyon saptansn he deflere ula«mak bakımından veterlı bır etkenlık gSstermekte mı dw Gosteımıvo'sa «on dort yıl ıçınde gırışılen ve gerçekleftırüea tedbırler nelerdir' (Ş) Bdedıye fınansal ka>naklarına sahıp çıkabilmekte ve obür kamu ve ozet kuruluşlarla ıkna edıcı ıh*fkıler ıçınde bulunmakta mıdır' ff) Beledıyenın nakıt butçeleri hükumetle ve başka kuruluşlarla olan ılıskılerinde guven yaratıcı bır ni telık taşımakta mıdır' (5) Beledjve elde ettıgı fınansal kavnakların kullanımında «ağladığı tasarrufları ve vrrımlılflc artıjlannı ölçulebilir sıstemler ıçıne almiî mıdır' Bel'dıjenın kavnaK tah«ıs pohtıkası gerek kendı orgutj gerekse örgut dışı kuruluîlarca açık seçık bılınmekte mı7 dır Harcamalarda başlıca israf konulan saplanmış, derecelendırıl mış ve ısrafın en aza ındırılmesı ıcın cabalaıa gırışılmi} mıdtr? (6) Çahçsnlann moralı yuksek mı dır' Onlann mesleksel yetjşhrılmea ıle terfi ve terfıhlen ıçın bılımsel ve objektıf sıstemlerden yararlanılmakta mıdır"' (f) Donem uygulamalanndan alınan so nuçlar ıle saptanan hedefler arasındakı uzaklıklar donemsel olarak gozden geçınlmekte denetlenmekte ve sapmalar varsa ge reklı duzelbne tedbırlenne gecıkmeden baş\urulmakta mıdır? ahyetlermın gelışıgıizel van vana konup bas.mevme gonderılmesı ıle ortava çıkmıs gibı gözükmek tedırler Sanıyorunı bunun temel nedeni Beledıje Başkanlığının «çagdaş >onetım«den haberdar ol mamasıdır Bu bıçımse. açıdan konu ele ahndığı zaman ıkincı aday sayın tsvan'ın ıddıalarına hak vermek gerekmektedır Örnegin 375 sayfa varu gerçekten çok büyülc bır hacımde olan raporun ılk 155 sayfası «Meclıs Ka rarları»na ayrılmıs ve herbır karar teker teker yayımlanmıstır Oysa Istanbul Beledıyesi gıbı onemli bır kuruluşun hıç olmazsa çağdas «faalıyet raporu» teknığır.ı bilmesı ve uygulamak ıstemesı gerekırdı. Yıne bıt ornex oıarak belırtmek gerekirse raporun 309 sayıasındakı «Ekonomık Hızmetler» bolümü ilglyle ve ıbretle okunmava deger Bu bolümae bır yandan «ınnovatıon»lar, «otomas yon«lar soz konusu edilerek gerçekten çok tutarlı oımavan yorumlar yapılmakta, öte yandan «ınsan vücudunda yapı tası olaıak kullanılan en önemli madde protem şekhnde alınması gereklı olan azotlu organık maddelerdir» gıbı yıne geregı anlaşılamayan açıklamalar Dulunmaktadır. Taslıtarlada ya da Kadıkoy de oturan ve Belediyesinın ekonomık hızmetler politıkasını merak eden bır hemşehrı yalnır bu b<Jlümü okumakla Beledıye hakkında olumsuz «not>unu verebılecektır Buna karşıük «Bes Yılhk Plan ve Yatmm Müdürlüjü» nun çok ılgi çekıcı olması gereken faalıyetlen bır tek sayfa ıçınde (sah, 333) geistmlıvermıstır. camaların yuzde 61, va*ınm har^ camalarının ise yıne aynı oranda arttığım goıuyoruz cari har camalardakı artış, raporun bazı bölümlennde ısrarla belırtıldığı gibı yalnız maaş ve ucretlerdek: artışın bır sonucu degıldır Maaş ve ucret dışı cari gıderlerde de'ucretlere yakın oranda artış vardır. Bu artışlann nedenlerıne sıstemlı bır bıçımde raporda rast lamak ne yazık kı oıanaksızdır, Ovsa, maas ve ucretler dıfinda yakJaşık oUrak 139 mılyon lıraja yukselen cari harcamalar çok önemli ve krıük tasarrut alaru nıtelığı gostermektedırler 1971 vılında vapılan 843 mü von hralık yatınmın 66^ müyon lırası yanı yaklaşık olarak yuz de l»'i «ulaştırma japı tesıslen» ne donuktur 12,1 nulyon lırası ise (tmakıne, teçhızat ve tasıt a lımlan» içındir Demek oluvor kı toplam yatınmın tamamına yakın bolümü (yuzde 93 ü) soz konusu ıkı alanda vapılmıştır Kavnak tahsıs polıtıkasının bu görünümünü bu yazıda tartışmak ıstemiyoruz Fakat hemen şunu belırtmek ıstıyoruz ki her ıki yatırım alaru da kaynık kullanımında verimlılik ve tasarrufun çok önemli oldugu faalıyetlerdir örneğin Istanbul'da yapılan Beledıye yollannm kalitesı ıle ilgılı pek çok «ıkiyet vardır. Yollann omrü ıle maliyeti arasmdaki ilışkı, çıplak gözle yapılan gözlemlerde bıle ne kadar büyük bır «cısraf kaynafu oldu gunu gostermektedır. Ayrıca «yapboz» lardan butün hemşeı rıler ve bizzat Beledıye Bütçesı $ik*vetçidir. Su, elektrik, çop, konut, fiyatlar gıbı temel sorun lara hıç el sürmeyip jalnız taşr ve ulaşım sorunu ele alındıgi za man, raporda görülen venlerle 1971 yılında mevcut 715 otobus ten 490 tanesini yani ancak yuz de 68'ini hizmete koyabılen bir Belediye yönetimine başanlı de mek ıçin iyı niyet de yeterlı de ğildır. Beledıyenin bugüne kadar olan uygulamaları ile halkın deste£ı nı kazandıgını ileri sürmek çok güçtür. Büyük çop yığınlaruun yanında cşehrimizi temız tuta lım» gıbi masabaşı karar slogan lan havada kalmışttr. Söylentı lere göre Beledıye Halk bütünleş mesının başanlı olamaması> ne denlen arasında Başkanlığın, tu karadan çok zengini, esnaftan çok bu\uk tüecar ve muteahhi di hoşnut etmeve dönük tutumu buyuk rol oynamıştır. ,A. f VETERİNER FAKÜLTESl DEKANLlGlNDAN (Doçent Alınacaktır) FakuUemizm Zooteknl v« Anatomı KOrsulerınde birer Doçentlık kadrosu açık bulunmakladır Isteklı olanların bır dılekç» ıle 26/12/1973 Çarsamba gunu saat 17OUje kadar Dekanl.fia Çierleriyle birlıkte müracaatlan 4ân elunur. Deneyimin Değeri Yonetım bılımınde denevım, yakın donemlere kadar, onemlı bır rtge (unsur) olarak deger lendınlmekte ıdı Fakat son çevrek yüzyıl ıçınde bu anlayış aeğışmıştır Yonetımde yalnız deneyime gilvenmenm ıki onem lı sakmcası vardır Bınncısı kışmın, doğal vapısı geregı, geç mışteki hata ve başarısızlıklan nı küçültmek, buna karşı, küçuk ve onemsız başanlarmı büyıitmek efılıminde olmasıdır Bu açıdan deneyım çoğu kez kışmın vanlış ya da tutarsız ka rarlar almasına engel olamamak tadır Ikıncısr geçmış, gelecekte, her zaman avnı kararlara konu olacak bıcımde yıneleme (te kermr) de etmemektedır Bu açı dan da deneyım ona çok guvenen lerı saşırtıcı sonuçlara joneltmektedır. JJA (Basın 2726410137) «Hazine Genel Müdürlüğü v& Milletlerarası İktisadî tsbirliği Teşkilâtı Genel Sekreterliğf Hazlne ve Kambiyo Kontrolörlüğü SEÇME SINAVI Hazme ve Kambıvo Kontrolörü yetiştînlmek üzere, seçme smavı ile stajver kontrolör alınacaktır. îsteklılerın: a) 657 sayih Devlet' Memurlan Kanunuçun 4& lncı maddesinde yazılı nitelıklere sahıp buiunması. b) Slyasal Bilgiler îktisat Hukuk. Ortadogu Teknık Universıtesi İdsrî lhmler Fakültelerı ve tktısadl ve Tıcart Ihmler Akadbmilennden veya bun'ara eşUlıJi Mıflî EgRim Bakanlığmca kabul edJmış sabancı oku^ve faküJtelerden mizun olmaları. c) Imtihanın açıkuğı yılan Ocak avı basında 30 vasuıı doldurrrumış bulunmalan gerekmek tedır Yazıh ımtıhanlar 26, 27 ve 28 Arahk 1973 tarıhlennde yapUacak, yftsiı »mtihanı kazanan'ar sözlu ımtihana aiınacaklardır. , Müracaatların engeç 15 Aralık 1973 günü is saatleri Mal:ye H EDEF DEV BİR DENİZ GUCU TORK DONANMA YAPACAĞirJIZ YARDIMLARLA BU I IEDEFE U'LAŞASİLİRİZ. Çagdaş yonetım bılımı anlavışında deneyime tanıran ağır lıgın degennı daha ıyı anlajabıl mek ıçın. bugün dünyanın dev Raporun bu biçım ve kapsam şırketlerı ıle çok uluslu şırket konulan dışında verdığı bılgılen lennın jönetıcı kadrolanna bakanalız edersek, «Atabev Tecrumak yeterlidır En önemlı gtfbesı»nın başladıgı 1968 yılından revler genç denılecek yaştakı, 1971 vılma kadar olan d&nemde orantılı deneyımı az, yönetıcıle Beledıyemn gelır ve gıder açıknn sorumluluğuna venlmıs dularının 18 3 mılyon lıradan 116 rumdadır Demek oluyor kı bı mılyon lıraya jukseldığını gorulımsel açıdan. sayın Atabey'ın voruz Yanı dort yıllık donem«sermayem tecnlbemdiDi slogade blıtçe açıfı altı mıslınden nı çok tutarlı bır seçım slofazla bUj'urcustur Böyle bır soganı olarak (fdztikmemektedır nucu başarılı bır Iınansal oolıtıYonetım ıle denejim arasında Uygulamanın ka dıye yorumlamak kolay dekı ılışkılere bu kısa bakıştan ğıldir. Giderlerı. gehrlerını bu sonra Istanbul Beledıyesi çalışmaolçüde asan bır kurulusun kaylarını analız etmeve çalışmak Görünümü nak bzjriıleme (tahsıl) oolıtıkası •aenevımın değerı»nı daha ıyı olç onem kazanır ve kaynaklan kulElımızde faahyet raporuna jru memıze olanak verecektır. Fakat kardan berı açıklanan ılkeier ve lanımında ne gıbı verımlıhk tedbuna gırışmeden once bazı ılkebırlenne başvurduğu merak edıknterler açısından bakıldıgı za lerın «aptanmasmda varar varman, değıl bunlann izlennı ra lır. Tedbırleri araştırmadan ondır Bılıvoruz kı Beledıve hızmet ce hareamalara baktıgımız zaporda btılma»; faalıyet raporu lerı. kural olarak, malıvet+kâr man aynı dönem ıçınde cari har sankı bağımsız müduriuklenn fa an'avışı ıçınde vurutulmez Malıyet=verımlılık bu tur hızmetle IIIIIIIIKIIIIIIimHMIIIIIIIIItmttlllllHllliilllimmtllllllHIIIHItNIHIIIIMIIIİHIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIOIMIIIIIIItl nn temel ılkesıdır Bu ılke dola jısıyledır kı vonetımde çabalar yalnız kavnak tedariki içın vapılmaz Kaynakların verimlı kullanı mı. bazı durumlarda kaynakların saglannıasından da daha onem ı I KARADENİZ TEKNİK ONİVERSİTESÎ İ TEMEL BİLİMLER FAKÜLTTSl'NtN İ olur Yıne bılıyoruz ki Beledıve | hızmntlen ılke olarak en demok İ FİZİK BÖLCMÜVDE: Genel Fizlk Kur«üsU, Atom ve | ratık hızmetlerdır Yanı, bu lur = Çekırdek Kursusu S hızmetler bölge«el refah ve kon | KİMTA BÖLÜMÜNDE: Sınai Kım>a Kursusu ve Orga= forun sıstemlı olarak yajgınla«ma İ nık Kımya Kursusünde = 'inda en zengm sınıflann oturbırer adet profesorluk kadro»u açılmış'ır H duğv jerlerden en voksul sınıfia 5 l'leklılerin 15 Aralık 1973 «unune kadar K T Ü Te| nn oturduğu verl«re doğru genış = mel Bılımler F^kulte^ı Dekırlıjı . Trab?on sdre^ıne mu 5 leme"=ınde k saca bol«e«el so«v' g racaatları nca olunur ' (Basın 27J3710136) s adaletın <a«lanm«inr)a en bıı § juk etken olmak durumundadır 4inmfmımntııımınmmınmımmıımmıuııuııııııııiNtıuııııııııını)nmımııııııtiNiııtıııınıiHiıııiH!iııf ' İ«fif ,««f C l e r J if» j 3 ı r l l K t e Sonuç Bugun Istanbul, bırakalım, merftezı ya da Batı Avrupa vı fakat kendı Batı komşusu ja bancı büjrük şehırlerle bıle kıyas lanamayacak bır «alaturkalık» ıçıne duşmuştür Istanbul'u zı \aret eden vabancılar kent içın ce adeta bır «Orman Kanunuî ı!e karşıla«tıklannı belırtmektedırler Hemşehrılerin gozlerı o nunde oluşan gunlük 'olaylaı «Beledıvenın Varlığı» na guvenı sarsmaktadır. Oysa, «Güzel» ol ması gereken Istanbul gun geç t.kçe buvük bir ka'îaba niteh ğınden de daha asağılara inmek tedır Elbet dort yıldan uzun surelı bır uvgulamamn alınan bugunku soiuçlarda çok buyuk sorumluluğu vardır «Deney mı > nı bır faktör olarak «eçmenlen n » sunan bır Beledı ve Başkanı < Istanbul'un u'asılan bugunku pe nşan durumu karşısmda dar parbcılık anlavışmt bir vana bırakmalı ve bflru't bır vurtseverlık ornefı eostererek adavlık tan çekılmclidır TÇa«da$ Yönet rn v* ^sr.ntmluluk» anlayısı da bunu gerektırme»tedır. MUdUrlUğü ve M»T Genel Se^reterlıgı Hazine ve Kambıvo Kontrolörleri Baskanlıgına Ank«ra adresme yapilmas» ıâzımdır • • tmtihan •verleri konulan \e«air maJunfeu havı orosüf ler Ankara'da vukardaki adresten tstanbul. tzmir ve tçeTde Kambiyo Müdurlüklennden temın edlleİMhr . fBasın 2708810138) B^anlıgı Hazıne üenel I KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESI | REKTÖRLÜĞÜNDEN I | Eğitim Uzmanı g Alınacaktır « MİLLÎ PRODÜXTtVtTE MERKEZfnde Egı im Programlan dÜTenlenmesi ve vürıtulmesı ış ennde çalıştırılmas üzftre tngilizce bilen bir efı im uzmanı alınacsktır Bu konuda avrtntılı bilgi tçin istefclilenn Vîerkez'tn Mlthatuasa Caddesi No 46 2'Oeki Per •onei Servisine ba$vurraala^ı duyunUur (Basm