Katalog

CUMHURİYET 28 Ijasım CüiYASÖ YAVALAOI. 1 öuŞÜ ÜSTÜN îrÖTufcuMR. PAı3AT'iı M 8ELÜ OUIV iiîtf EPİTMİ^OHU». AMAYİNE , OHf?!... MAM^üji, B/kAfrıNı £IE tölt'tyl, Pl, 6uHOuLA DEfiföitfi T E f ö i ÜSTÜ 6ı'PlW MANİÜİ^ İLK DEFA /\ Toz Duman Içinde TALİP APAYDIN 68 Baa komsulanmus var, «padisahınu» efendiıruz» deyıp duruyorlar. Duşmana karşı çıkalım, dovuşelım dıyenlere sovup aayıyorlar. Bılıyoruz onlan Marrut kardas, aen bos ver. Bız lşımıze bakaiım. Şunu soyüyecegım, bakm, camıde dısanda hergun bır suru yalan yayıp duruyorlar. Bılıyoruz, hıç soyleme. Inanmaym bunlara. Durumu anlanuyor bu adamlar. Arkadaşlar vatanumz uçurumun kıyısmda. £lı kohı bağlayıp bakamayız. Muhaikak bır şeyler yapmalıvız. Doğru, oyle. Padışah «savaşmıjalınnc dıyor. «îstedık lerüü yapalım, ne ısterlerse verelım» dıyor. Arkadaşlar verılecek şey var, verılmeyecek şey var. Herıf senın vatanını ıstiyor. gelıp ustunde tepınecek, buna nasıl evet demr? Denmez canım, denır mı* Işte bız «evet» demıyenler.n yanında toplanacagız. Onlarm yanında yer alacağız. Bız haklıyız Tabı haklıyız. Tamam Kul Hamıt yukarda başını sauadı. «Ben de evet aemıyorum Mamıt kardaş, emme gel de çık ısın ıçınden. Hem bıze boyle demedıler kı Vatan çoktü, her şey bıttı, canını kurtaran . dedıler. Ne ederim ben şımdı' Tuu » Yuzü ağlayacak gıbi oldu, gozlerı doiuksadı «Tekrar donsem 7 Nasıl yurunur o yol7 lar Hay Allah, ne yaptun ben'' Çok yanlış ettim » Ibrahim bev sozü bağladı Koyde soylenenlerı dınleyin emme lnan mayın. Cevap da vermeyın. Kuıağınızın ardına atan geçın Mılletı yanıltıyor durzuler Nasıl adflm olduklannı zatı bılıyorsunuz. Gunu gehnce cevabını venrız. ŞımdUik susun. Gokten bır jnldız ağdı. Hadı şımdı dağüıa. Ayn ayrı yollardan evlerinize gıdın Içnğımz yemını unutmajm. Kımseje bırşey soyleraeyın. Kannıza, ananıza büe. », Bir dakka afa. dedl Mahmut. Çetemlzln adını koymadık. Her çetenln bır adı olurrauş. Ne koyalım, ne istersinia? Sız bılırsınız'' • Tacım çetesı. Şimdıiık böyle olsun, naaıl? Tamam, uygun Hadı eyvallah. < lyi geceler... Sagol. Sıze de yi geceler. Dagıldılar. Birer ikışer tepeyi lnmeye baş ladılar Ayak sesleri duyulmas olunca Kül Hamıt doğrulup oturdu. Üstunu başını çırptı Y.üzükoyun yatmaktan karnı ağrımıştı. Oralannı uğuşturdu Bır süre kaldı oyle. Ne yapacağım düşundu Bunların arasına katılmalıydı. «Dusmanlar vatana gırmış, bız askerden kaçtık. Olmadı bu, ayıp ettık. Çok ayıp » Bır yerlen rahatsızlandı. Içıne utanç duvgusu doldu. Çatıdan ındı. Koye aşağı yürumeğe başladl. Omuzlaıı duşmuştu, bası yerdeydl. 14 Yavu nedir bu hal kardaşım? dedl Ziver hoca. Ne baş belli, ne kıç bellı. Hökumat da zayıfladı ıyıce. Mıllet zıvanadan çıktı. Gücu gucu yetene. Valla ruyalarımda karalar ba sıyor. Hep oyleyız, dedi Kadir ağa. Tesbıhın lmamesmı kaldırıp guneşe tuttu, Kabeye baktı. Kurban oldugum koca Allah bır yol goster bu mıllete. Vallahı sonumuz kotu olacak. Kotu he, çok kotü. Duydunuz mu kasabada olanları? Dııyduk emme bır de sen anlat hele, ne olrauş' Hee Bır gecede ıkı evı bırden basmışlar Bırı gâvur, bırı müsluman. Ikısi de zengın Para pul. altın, ne varsa alıp gotürmüşler. Ikı de a» çalmışlar Dofru mu bu demek 7 Elbet doğru Hacı Hünri beyl bilmea mlsm? Sojulanların bırısı o Bılmez mıyım sakalını sevdığım? Koca camının onune çeşme yaptırdı. Hayırsever, dını butun, saygıdeğer blr adam Belkı var 70 yaşınaa. Sen tut, onu soy. Gece evıne gırmışler, elını kolunu bağlamışlar Bağırmaîin dıye agzını tıkamışlar. Sandığında, dolabında neyı var neyı vok, alıp goturmuşler Allah Allah Yaa' Ne gunlere kaldık, gor de soyte Işte Allah nasıl çarpmadı o zındıkları, şaşıyorum Zaman bozuldu canım, çok bozuldu. .Dağlar beller heptjgkıya oldu H o k u ı ^ j b j j g p % ^ *Jfacü yetmıyor kOSmyslesın Kokunu TŞoftr., j sun şu alçaklannTHele^temır tarafındrfrflŞk*^K dın tarafında, hıfli Mıllet çığırdan çıkmış. Dın dınavet kalmamış ga5'rı Hacılan hocalan büe kesıyorlarmış. Zatı o tarafta dınıye zayıf canım Boşuna dememışler gâvur Izmır dı>e Muslumanlık gene ıyı kolu bızım bu tarafta. Oralara kulak asma Haru ja, buralara da bulaştı ışte. Kudumsüzluk aldı yurudu. Hıç boyle şey olur muydu bızım kasabada? Oldu bıle. (Devamı Var) VAHDETTİNİN KAÇIŞI VE SONU ' Bilâl N. SİMŞİR derılecekti. öyle yapüdı. tAJaH gemısı 9 Ocak'ta Vahdettın'l Port Saıt'te bıraktı. Vahdettın ve vanıncıa<ı)er orada bekletıldı Ertesi gunu «Clematıs» adlı bır gemıve bmriınldıler. Bu, ik.ncı sımf bır yolcu gemisıjdl. Eskı Halıfe. duşmeye devam edıyordu.^«Clemat.s» gemısi d« Vahdettın ı Port Saıt'ten Suveyş'* kadar goturdu ve 10 Ocak gunü orada bıraktı Orada da bir giın bfeklendı 11 Ocak gunü Vahdet tm, Suveyş'te. «Mansourah» adb bır ba«ka gemıve bmdırildi. Mısır ın «Hıdıv DenızcıliK Kumpanyası^ı na aıt olan bu gemı. üçun'cü sınıt oır yolcu' Eemısıvdı. Kızıldemz'dfi seter yapıyordu. Kahıre'den Lord Allenby bu gemi' ve bmılemeveceğını tellemıştL Ama Infrıltere ısrar etmışti. Vahdettın. düşuvor düştıyordu. Nıhayet eskı Padışah 15 Ocak 1923 gunu Cıdde've vardı. (9) Eskı Halıfe Cıdde lımanında Kral Husevın tarafından karşılancu Kar'Mİamayı «Connflowerı adlı bır Ingılız gemısı kaptanı da gordj Kaptan. gorduklerınl Port Sudan'dan Bahrıye Nezartt^ne rapor ettı. C:dde halkı, bu karşılamavı eğlence kabılınden sevretmekten zevk almıştı. Ama «sıyasi veva dıni bakımdan bütım bu mesele\ e tamamen ka>ıtsız kalmıştı». «Bahn>e Nezaretı, raporun bu kısmuıı h)g bır yorum vapmadan Dışışleri Bakanlığına yolladı. Yoruma lhtıvaç voıcîu Anlayana sıvrl sı Ingiliz Bakanlıkları kaçırma ile ilgili masrafları istiyorlar 20 Kasım 1922 Pazartesl sabahı saat 7 sulannda cMalaya» zırhlısı Malta'ya ulaştı. Vahdettın ve berabennaekıler Malta Valısi Lord Plumer'ın geüşı ıçın bıraz bekledıkten sonra karaja çıktılar. Turk tarıhınde Malta adasının bırkaç kere adı geçer. 1571'de Malta'nın Osmanİ! donanmasmca kuşatüması yenılgıyle sonuçlanmıştı. Osmanlı Imparatorlugu bu yenılgıyle Batı Akdenızdekı ustunluğunu kaybetmıştı. 191920 yıllarında Ingılızler, haksız yere tutukladıklan Turk avdınlarıyle devlet adamlannı Malta'ya surmuslerdı. Bunun da bızde acı bır hatırası vardı. Son olarak, Vahdettın'ın Malta'ya çıkışıvle de Osmanlı Turk tarıhınae bır savfa kapanmıştır denılebüır. Osmanlı împaratorluğunun erıye erıye nıhayet burada sondugunu soylemek, pek yanlış olmasa gerek. Turk tanhı bakımından Malta' da bır vaprak kapanırken aynl gjn Lczan'da yenı bır sayfa açılıyordu Vahdettın ın Malta ya 192» Psstaıtesı öz ler, geçmışe değıl, geleceğe çevrıldı Dıkkatler Lozan'a toplandı. 21 Kasım gunu dış basm Lozan konferansı haberlenjle doluvdu. Duşuk Sultan Vahdettın' in Malta ya vardığı haberı ıse, bazı gazetelenn ıç sayfalannda Ikı satırla venldı Daha o gun Vahdettın ın aktualıtesı kalmamış, bu konu unutulmuş gıbıydı. Yalnız Hıcaz Kralı Huseyın, Vahdettın ı Cıdde'ye davet etmıştı. Bazı gazeteler ıkı satırla bu haberı ae verdıler (,1) Bunun dışmda Islam dunyasında da herhangı bır ses seda goze çarp mıyordu Şımdı Lozan konferan sı konuşuluyordj. Ingıltere bakımından ıse Vahdettın ışı, sıyası veya dını bır konu olmaktan çıfcıp malı bıçıme donuştu. Konunun DU yonü gerçı basına pek vansımadı Ama Îngılız makamlannın kendı aralannda aylarca surup g»den jazışmalara yol açtı. Vandettın'ın bır Îngılız gemısıne sığındığı ha berının duyulduğu gun, Veekly Dısptciı adlı Îngılız dergısı ışın malı yonunu ortaja attı Duşuk Sul*an Vahdettın ıle maıyetı 9 kışıydıler. Bunların yatıp kalkma, jıyıp ıçme masrafları lng.ltere ye" haftada 100 Ingılız lırasu na mal olacaktı. Bu parayı Îngılız vergı mukelleflerı mı ödeyecektı (2)?. Konu, çok geçmeden îngılız parlamentosuna getınldı 27 Kasım gunu îngılız Tnebuslarından Mr. Kelley, Lord Curzon'a yazılı soru sordu. Vahdettın'e ne kadar masraf yapılmıştı, bu masraHar nereden, nasıl karşılanmıştı? Mr. Sexton adlı bır başka parlamenter, Başbakana soru açtı. Vahdettın'ı para yardımı alabümesı ıçın, Ingılız kanunlan gereğınce «ışsızler sınıfında» sayılması, «yardım edılen ışsızler kutuğunu ımzalaması gerektığını» belırttı Mr. Jones adlı bır mpbus, bu goruşü tamamladı. lşsızler kutuğunu ımzalarsa Vahdettın'e «haftada 15 şılın, ayrıca her karısı ıçın haftada 1 şılın verüebüeceğını» bıldırdı (3). Vahdettın'ı kaçırmakla Ingılv dıplomatlarınuı Ingıltere'nın başına ış açmış olduklan anlaşılmağa başlandı. Ingıltere Dışışlerı Bakanlığı sıkışıyor, sıkışfrıhyor du. Çare duşunuluyordu. Vahdet tın'ın îngılız bankalannda parası olup olmadığı araştınldı. Foreıgn Offıce, bır Ingılız bankasında eskı padışahın 20 000 Ingılız lırası kadar bır servetı bulun dugunu tespıt ettL Bu servet, pa ra değıl, mucevher cınsmden bır emanettı Once bunan paraja çevrümesı gerekıyordu. îngıLz Dışışlerı Bakanlığı bu servetı kullanmavı duşunurken başka bır engel çıktı. Banka dırendı. Hukuken Vahdettın Turk vatandaşı sayılıyordu. Turkıye ile Ingıltere yıne hukuken hâlâ savaş halındeydı. Bariş andlaşcnası henüz yapılmamıştı. Oyleyse Vahdettın bır duşman vatandaşıydı. Duşman vatandaşlarının para ve servetlerı dondurulmuştu. Şu halde bu servetten Vahdettın'ın masrafları karşılanamazdı, dtlşuk Fadışana herhangı bir ödeme yapılamazdı. Bu nokta çozümlenemedi. Asklda kaldı. (4) Öte yandan tngllİE makamlan, blı kırk yararcasına masraf cet velleri çıkarmağa başladılar. Harbıye, Kolonıler ve Bahrıye Nezaretlerı masrafla^i. üzerlerın» almayı reddedıyorlardı Masraf cetvellerı Dışışlerı Bakanlığına çevrılıyordu. Bunlar, Vahdettın ve yanındak lerın on gun ıçınde yalnız Malta da yaptıklan masraf lardı. Ama başka makamlardan da masraf cetvellerj gelıyordu Har bıye Nezaretı 484. 7. 4 Îngılız lırası tutarında başka bır masraf cetvelı çıkarıp Dışışlerı Bakanlığına yolladı Bunun Hsrb ye Nezaretıne odenmesını ıstedı (6) Bahrıye Nezaretının yaptığı masraflar ıse bunun on mıslı kadardı 4 140 2 6 îngılız lırası tutuyordu. Duşuk Sul tan, Bahrıye Nezaretının zırhlısıjle Malta ya getırılmıştı. Gemırun bu \olcu!ukta kulland.ğı yakıt fıyatı da masraTıann ıçın seyı tatmm etmedi. Masraf yadeydı. Bahrıye Nezaretı, butun pılmıştı. Bu masrafm odenmesı bu masraflarm tezelden oden gerekırdı Ötekı Bakanlıklar yamesını ıstıyordu (7) Yanı Sorı tekıt edıyoı lardı. Masmurgeler, Harbıye ve Bahrıve rafların bır an once kendılerıNezaretlerının çıkardıkları butui ne odenmesınde dırenıvorlardı. masraflar Dışışlerı Bakanlığına Sonunda Dışışleri Bakanlığı oyollam>ordu Bu arada Vahdet demeye meylettı. «Dıplomatık ve tın, Malta'nın topçu kışlası loj Ktmsolosluk odeneklerı» faslınmanlannda «îngıltere'n n konu dan bu masrafları ödemek ısteğu» olarak oturmağa devam edı dığı anlaşıldı Bu defa da Hazıjordu. Eskı Halıfenın sofrasın ne taktı. Dış'şlen Bakanlığı ıle da şarabı da eksık değıldı. El otekı alacaklı Bakanlıklar ve ımduhllâh yıyıp ıçıyordu. Lon Hazıne arasnda yazışmalar uzayıp gıdıyordu. Parlamentoda medra da, Foreıgn Offıce'm başları ıse duşuncelı duşuncelı enselp buslar da ışın peşını bırakma. mışlardı. Mr Caırns adlı bır rını kaşıjorlardı Ingıltere Dışışleri Bakanlığı, mılletvekılı, Parlamentoda Dışışl*rı Bakanına soru açtı. Eskl d.plomatık bır formülle ışın ıçınden sıyrılmayı denedı «Bız Sjltana haftada 100 Ingılız liraHahfeyı korumavı uzerımıze al sı masraf yapıldığının doğru odık, ama onun bakımmı yuk lup olmadığını ve doğru ıse bu. lenmed k» dedı Bu cevap kım nun sebebını sordu. Dışlşlerı Ba kanlığı bunu dupeduz ınkâr ettı «Sorunun bırmcı kısmımn ash yoktur, ıkıncı kısfnı ıse ken, dıhğınden duşer» dıye kestırma ILE İLGİLİ ı bır cevap verdı. (8) . (DUŞUK) SULTAN 20 30 KASIM 1922 GÜNLERİ ARASINDA (MALTADA') YAPILAN MASRAFLAR 1. Sfvü PoUrittohallM içto ,,JZ.....>.^ •> 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Blr.tv gfcsî. v y r . ; . . ^ X Benzin Cep letserleri Halı doseme işi A\dınlatma Su Bakun Otomobil kirası W.D. Nakliye şirketine Araba Kaınvon >«ıhhije araba.sı „„,... 1 J$~ 8 II 9 6 14 5 11 b 9 3 1 8 4 11 0 28 10 1 7 1 2 ( 9 6 0 4 4 11 0 0 0 6 MALKOÇOĞLU yazan veçizen:Ayhan BAŞOGLU SÜPHELİ ZAFER 11. Majesle ve raaijetınin iasesl 12. Otehen 13. Ittbltalı mustahdemin ücretleri . 14. Gece nıuhafızlarmın koka, sut \e şekcri 15. feıvıl polis çavuşlarının jemeklerı 16. Maıtste ve mahetınin şarap masrafları 17. KraJık araba ve şofor ficreti 18. Banvo tadilâtı 19. Moble kirası 20. lkamelgâhın kira değeri 21. lmza (Ziyaretçı) defteri 49 14 10 A 5 19 4 l 21 9 0 19 4 1 14 3 5 0 0 S 12 1 16 19 11 4 1 1 5 10 0 1 3 0 4 9(5) Toplam: £ 212 Kısacası, Vahdettın Ingıltere' ye yuk olmuştu. Ingıltere Dışış& keadı İıa^nafâ,, jşti.^Bu yuittetf m kısa^S ' eskı Haîıfe ve Padışahı«Sıî vemanda sıvrılma yolunu tuttu. ya sıyasj bjf Şier olarak kullana«Rja^te 5 ^ıltari (fefiîa fazla Mal' bıleceklerınl 'duşunmuşlerse, yata'da kalamazlar» dıye karar venılmışlardı. rıldı Her geçen gun yenı masraf kapısı demektı. Hıcaz Kra(1) E\celsior, Journal des I^ebats, lı Huseyın'ın davetıne cankurJournal de Geneve, 21.11.1922 taran sımıdı gıbı yapışıldı. Vdh(2) Weekly Oıspatcb. 19J1J922, dettın'ı bır an once Cıdde'ye yol Le Temps, 20.11.1922 lamak ıçın hazirlığa gınşidı. (3) FO.V 371/7%2/E. 13344. Hazırlıklar çabuk tamamlandı. 5 Ocak 1923 gunu Vahdettın (4) lbid. Malta dan «Ajax» gemısıne bjıdı(5) FO 371/9118,E. 172: ColOrıldı. Bu da «Malaya» gıbi bır mal Office'den Foreıgn Offlsavaş gemısıydı. Ne var kı, şımre'e vazı. 3.1.1923, No. 63362/ dı Ingıltere'rün tutumu epeyce 1922 efcı değışmıştı. Eskl Halıfe aktarma(6) F.O. 371/9118/E. 2562 h olarak Hıcaz'a yollanıyordu. (7) F.O. 371/9118/E. 1917 Kral Huseyın, eskl halıfenın Cıdde'ye kadar bır Ingılız sa(8) F.O. 371/9118/E. 1903 vaş gemısıvle yollanmasını ıs(9) F.O. 371/9118/E. 255, E. 660 temış ve bunun «Ingütere'mn ve E. 913. prestıjme daha uygun olacağını» da ilerı surmuştu. Ama InY A R I N : gıltere bunu leddetEiıştı. Program gereğınce aktarmalı gonSONUÇ.. DİŞİ BOND GARTH i!iıııııııııııi!inıııııııııııııınıııııııııııi!iıiMiııııiıi!iııııınıııııııııııııııııımıııııııııııııııııımııiHiııımıııııııııııı» ! ANTRTUVAZ ÇUBUGU I ] •Aydın Defterdarlığından | ALINACAK | Samı 'Canda? Gellr Vergısl Kaçakçılık Cezası = ş | T:C: Devlet Demiryolları Istanbul Alım | İ I Ş = H = = s İ Mehmet Soyler Bırcan Darcan • * Suleyman Sırrı Şahin Suleytnan.Sfrn Şahln Emıne Hümeyra Çıftçi ve Satım Komisyonu Reisliğinden .1 25009 Kg. Delıkli ÇeUk Antrtuvaz çubuğu 12. aralık. 1973 çarşamba gunu saat 15 'de Muteahhıt nam vfe hesabına «çık eksütme suretıyle satm »lmacaktır. 2 Geçici temlnatı 30000 Hrâ olup jartnamesı Sirkecı'deki Komısyonumuzdan bedelsız alınabilır. S Taliplerin mezkur gün ve eaatte komijyonumuzda hazır bulunmaları. (Basın: '26812) 9800 | = * = | VergJ ve Ceza ihbarnameleri muhtelif sebeplerle teblig edılemiyen yukarıda ad ve soyadlan yazılı mukelleflenn ılân tarıhınden ıtıbaren b:r ay ıçınde Aydın Merkez Vergi Davesı Muc'urluğune bızzat ve\a bılvekâle müracaat etmelerı vevahut taahhuttu mektup veya telgrafla açık adreslermı büdırmelen ve bu takdırde kendılerıne. sure ıle kavıtlı resml teblığ vapılacsğı, aksı takdırde bır âyın $o nunda teblığ edılmış sayılacağı dujurulur. »XÖ6S811) îıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııımıııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııfî