Katalog

CUMHURİYET 26 Kasım 1973 & Jf \ fl TAS'itf SİtfK V W Î ftAftr >i DİL.BEPİ ^EHfci 6EZPİ, i£ ADAMMİM ÎLtTANl}T|... (UİYAMO (röNDOLA'MıM HÜ2ıtfü KALMAMIİTI.VAÇA H(l S/PUtKEK.I^MOKA1^ • 1 FAtÜ A0AMİAJL, CULYAN6 K ^ K R Ö|4U £ M*E |LlNDE >f|ft Tfijyijn m Toz Duman tçinde TALİP APAYDIN . 66 Haeelî, bak bakim şöyle, nerde kaldı bunlar' «Hımm, Hacelı de var. Bızım komşu H a . celi.» Geldiler bey, tamam Peki Oturun bakalım arkadaşlar. Şöyle karşılıklı oturun la usul konuşacağız Bır duyan oimasuı. «Allah Allah, ne kı b u ' Gızli konusuyorlar.. > Şimdılik sekız kışıyız. Sonra guvenılır adam bulursak aramıza almz Bu ılk gızlı toplantımız Ser verecegız, sır vermıyeceğız. Kımse duymayacak. Metnleketın durumu kotü arkadaşlar. Belkı bılıyorsunuz, belki bılmıjorsunuz. Düşman gıttıkçe arıtıyor. lstanbulda, tzmır'de yapmadıklan rezıllık kalmıyor. Muslüman halk kan ağîıyor. Yakmda her yerı pay laşacaklar. Belkı buraya. da gelecekler. Bovle bır durumda ne yspmak gerekır' Bırleşıp savaşa hazırlanmak., dedı Mah Yok, dedıler hep birden. Gıreceğız Gır mek ıçın geluık Bız de zati Molla Mahmut'lp. onu duşunerek seçtık Koyun en guveniUr, en yıgıt adamlannı çağ'rdık. Sagol, oyıe tabı' Durun, yavaş olun. Bağırmayın kl duyulmasın Kımse duymaz bev, korkma Hamıt başım eğdı, guldü kendıkendıne Ikı yuziü, guvenilınez, gevşek adam almadık aramıza Şimdı ne iş yapacagız bey, onu bılelım bele> Kâzım sormuştu Soyliyeceğım Onları konuşmak için top landık Bız aramızda bırleşıp bır çete kuruyoruz. anladınız mı* Hepımız silâhlanacağız, at alacağır. Alamıyanlara bız bulup verecefiz. E T yolunu bulacağız ışte. Savaşa hazır duruma gelecegız. Pekı, gelelim Ama tam bır bırlık olacağız Bunun içın kıtap ustune yemın edecefız. Emre ıtaat edeceğız Bırbırımizden habersız bir ış yapmayacafız Yapınca hep birlıkte yapjcağız Bütun yurtta namuslu ınsanlar kurtuluş ıçm toplanıp bırlesıyorlar Bız de Tacım koyünun çıkardıgı kuçuk bır bırlık olacagız. Sımdı azız ama ılerde belkı çoğalırız, bır lakım oluruz Hepınız askerlık yaptınız, bunları oılımnız. Bilirtz tabi. Başuuz ben olacağım. Yardımcıra Molla Mahmut. cHımm, demek Molla Mamıt da burada Vay csnına!» Her şeyı bıze danışacaksınız Sılâhı olmajanlara sılah bulacağız Atı olmdyanlara at temın edeceğız Şımdı bana erkekçe soz verın, var mısın.z 7 Yoksanız vazgeçelim. Vanz bey, nasıl olmayız. Ta ıçındeyı: Vatan elden gıdıyor, daha durulur m u ' Analarımız bızı bugunler ıçın dogurdu Hep heyecanlanmışlardı. Pekı oyleyse, gelm biıraya, yaklaşın. Ibrahım bey koynundan kara bır şey çı 1 i l 1 MEL VEL DA HîiAME VAHDETTlNİN KAÇISI VE SONU Bilâl N. ŞİMŞİR O günlerde dışarıya kaçan kaçanaydı... Mu«ta a Kemal'm önderlıginde bu>uk bağımsızhk savaşımız başarıja ulaşmış, banş masasına eşit şartlarla oturmayı kabul ettırmıştık. Ismet Paşa'jı Lozan'a goturen Dogu Ekspresı'mn Sırkecı'den kalkışuıdan bır hafta sonra, 17 Kasım 1922 Cuma sabahı, «Malava» adlı Îngılız zırhlısı, Istanbul'dan sessız sadasız «îngılız bicimı» sıvıştı (Fıl«r ft l'anglaıse) Zırhlının içınde son Osmanlı Padısahı Mehmet Vahdettın vardı. Vahdettın, Ingilızlere sıgınmış, jurt dışına kaçıyordu O sunlerde dı^aıija kaçan kaçanaydı. Kaçanlar, Kurtuluş Savaşmda duşmanla ışbirlıği japmış. Mustafa Kemal e karşı gelm.s olanlardı 30 Ağustos Zafen'nden ben bunlar telâş ıçmdey dı Yunan denıze dokulmuş, sıra onlara gelmıştı. Mıllet onunde hesap vereceklerdı Bır süre da ha ışgal kuvvetlerıne guvenaıler Istanbul'da Ingılızler u'cı. Ama fuvefdıklen : (ağlara kar yağmağa başladı Olaylar hızla geliştı 1 Kasım da Salta nat kaldırıldı Egemenhk tek elde, Turkıye Buyuk MıUet Meclısinde topiandı. 3 Kasım'da Istanbul Hukümeti, Îngili2 Yuksek Komıserıne danıştıktan sonra «ıstıfa etti», tarıhe kanşıp gıttı. 4 Kasım'da Refet Paşa, Buyui Mıllet Meclısı Hukümeti aama Istanbul'da sı\ ıl ydnetime el koy du. Türk jandarmalan Istanbul'a gırdi Mılle* coşkunca bav ram etti Duşmanla ışbirlıği japmış olarüar ıse panığe kapıldılar. Tutuklanıp \ argılanacaklardı. Suçlannm hesabmı vereceklerdı. Damat Ferıt Paşa Kabınesınde Dahıliye Nazırlığı >apmış Mehmet Ah Bey, vıne eski Dahilive Nazırlarından \e «Peyamı Sabah» gazetesı sahıbi Ah Kemal Bey gıbı bazı kım<;eler tutuklanmıştı. Ah Kemal m Ankara'ya götürülurken Izmıt'te lınç edıldıği haberi 7 Kasım'da Istanbul'da duyuldu Padısah ve taraftarlaruıın panığı son raddeve ulaştı. f karşılık vermedi Ve nıhayet Vah dettın, «kararının gemş olçvtde Istanbul dakl muttefıklerın tutunıuna baglı olacağım» soyledi, ssıl konuja geld.. Tehlıkelere karşı şahsının korunup korunamajacağını sordu, 1920 yılında Ingıltere'nın bu konuda kendıs.ne veraığı bır temınatı da batırlattı. S'r H. Rumboid, şu sııaîarda Halıfenın şahsmı koruyabıleceklerını, fakat daha ılerısı ıçın bunun şuphelı olduğunu bıldırdı (8) Bu goruşmenın anlamı açıktl. Îngılız Yukaek Komısen, Vahdsttın i kaçırabılecekü. Başkaca bır \aatte bulunamıyordu. Kaçmak ıçın Vahdettın'ın daha fszJa gecıkmemesı gerekıyordu. Gecıkıtce, Ingıljzlerın de kendısım kı.rtarab leceklerı suphelıydı. Bu goıu»Tieden sortra Halıfenın fırara kaıar' veıdığı, hazırlıklara gırı«tıg, sovlenebılır • 10 Kasım akşamı, Istanbul'd»kı Mutlefık Yuksek Komıserleri ıle generaljerı ortek bır toplantı japtılar ve «Halıfenın güvenlıği» konusunu goruştuler. Generaller, Halıfenın koranmasının güç oldugunu sovledıler. Italyan gereralı ıse, Vahdettın'ın korunama>acağını, çunkü bunun için bü juk kuvvetlere ıhtıyaç olduğunu belırttı. Italya'nın bu iş« karı?mak ıstemedıği anlaşıhyordu. îngılız Generalı Hanngton ise Istanbul'u bosaltmağa. Ingiliz kuvvetlerını Çanakkale'ye çekmeğe taraftardı ve bunu hükumetıne teklıf edıjordu. (9) (1) Paul Erio, Panique & Constantınople», Le Journal, 13.11,1922 (2) L Eclıo de Paris, Le Journal de Geneve», 16.11.1922 (3) Le Journal de Gene\e, Le Journal des Debats, 17.11.1922 (4; La Suisse, Le Journal, Le Journal dc Geneıe, 19,11.1922 (5) L'Humanıte, L Echo National, 14.11.1922 (6) Le Temps, The Dally Chroıııcle, 17.11.1922 f") Le Joumal, 1U1.1922 (8) Documents on British Foreign Policy, 1919 1939, First serîes, Vol. XVIII, p. 235, No. 159 (9) Aynı kaynak, p. 279, No. M7, n. 1 Kaçış. hazırlığı mut Ktil Hamit yukardan dıkkatle dınhyordu. Onu söyleyenın kım oidugunu anlayamadı. Memlekeün her yerlnde vatanseverler bir araya toplanıyorlar. Irzına namusuna, dınıne bağlı mus.umanlar bu gıdısın kotu olduğunu gomyor, kurtuluş jolu anyorlar. Bır kısım cahıller de hâıâ padışahtan umudu kesmıyorlar. Bızı o kurtanr dıyorlar Havır arkadaşlar padışah bır şey yapacak durumda değıldır. O duşraanın içınde esır gıbı elı kolu bağlı kalmıştır. Bunları ben soylemiyorum, koca koca paşalar, aklı başında alım adamlar, vatansever yazarlar soyluyorlar Şehırlerde, kasabalarda yer yer toplantılar yapıp, gerçek durumu halka arilatıyorlar Ben de bir toplant'.da bulundum Konuşmaları dınledım Şunu ıjrice anladjn kı işı oluruna bırakırsak, memleket bır uçaruma doğru gidıyor Bırle. sık bır araya gelee<c, vatanımızı kurtarmaktan bAjka çare yOK Elbet jok, dedl Mahmut. Kül Ham t çatı aralıgmda bıraz rahatlamıştı: Kendısı ıçın değil, başka bır ış ıçın toplanmıslardı demek Çenesını ellerırun üstüne koydu, sessızce cLnlemeğe koyuldu Köylertie kasabalarda, her yerde mıllet derletnp toplaruvor, çeteler kuruluyor, sılahlanıp hazırlanıyor, arladmız m ı ' Bız de >apacagız bunu. Yaprnak zorundavız. Elden geri kaimıyacagız. Bclun işın başınaa sojluyorum, yemın edıp ar.t ıç:p, çetemızı kurrnadan once «ben bu ışe gırmera» dnen varsa, kımse\p soylememek sartı .!e kalksın gıts'n Zorunlu tutmuyoruz. Gonullu işı bu. Var mı? Işbırlikçilerın 30 Ağustostan landırıp Kemalıstlerle sava$acm> ğını açıklam;ştı;(3> • V |" füvendikleri işgal donaııması Meclisi Mebusan önünde demirliydi.. dettm'ın Halıfelık sıfatının da ' kaldınhp yargılanacağı yoJoncl» haberler bıle çıktı. (6). Halıfenın yurt dışına kaçmağa hazır olduğu, îngılızlerin bu kaçışı teşvık ettıkleri de yazıldı. (7) Bu hava ıçinde, 6 kasım 1922 gunu Vahdettin, Istanbul'dakl îngılız Yuksek Komısen Sır H. R'imbold*u çağınp kabul ettı Gorüşme üç buçuk saat surdu Vahdettın, tarıhî gelışmelerı hâlâ kavrayamamış veya kavramak ıstemıyor gıbi gorü nuyordu: Ankara Hükumetımn «gayrl meşru» oldugunu ıleri surdu. «Meşru» Istanbul HukUmetı hakkında devletlerın tutum lannın ne olacağım sordu. Îngılız Yuksek Komıseri realıst davranıyordu Bır ay kadar bnce Ingıltere'nın Ankara Huku metıyle Mudanya Mutarekesınl imzaladıgını, Kemalıstlerın şımdı bütün Anadoru'yâ V© îartâ î s tanBUTdaki sîVil idareye hâkım olduklarım, Dogu Trakya'da Yunan askerlerınm çekıldıklermı, Anadolu'dan gelen Türk jandarmalannm orada da duruma hâkım olduklarım ve Istanbul Hukumetınin bir hafta kadar önce tarıhe kanştıgıru gözbnunde tu tuyordu. Sır H. Rumbold, Vahdettm'm artik zamanı geçmış ıddıasını dolaylı şekılde cevaplandırdı: Barış Konferansına yalnız Ankara Hükumetı temsılcıierının katılacağını bıldırdı. Vahdettm bu defa Halıfelık konusu ucerınde durdu. Halıfelığın butün Islam dunyasım ılgılendıren bır konu oldugunu, bu konuda Ankara Hukumetının bır yetkısı bulunamayacağuıı soyledı «Buyük. Mıllet Meclısı butun Muslumanlann hakkını gasbedemez» dedı. Îngılız Yuksek Komısen sustu, kardj Bu Kuranıkenm. Koyun ellennizi üstune Koydular. Kul Hamıt yukardan uzandı, görmeğe çalıştı. Söylejın bakım, vatanımızın, dinımlzın . Bu grup, 18 Kasım gunü Iskfei derıje lırranma çık'ı (4). Bundan başka, Karadenız kıyılarına, Bulgarıstan ve Romar.\aya kaçanlar da olmuştu Bunlann çoğu sonradan «150'lıkler» lıstesıne gırecektı. En son kalan Duşmanla ışbirlıği yapanlann başı Vahdettın en sonra;.a kalanlardan birıydı Taraftarlan peyderpey smır otesını boylarken, Halıfenm tutumu bır merak konusuydu. Saltanat kaldınlmıştı. Vahdetttn sadece Halı îe olarak bırakılmıştı. Kasım aymın ilk haftasında Vahdettın hakkında çeşıtli haberler çıkma ğa başladı Bazı gazeteler Vahaettm'ın istıfa edeceğını yazdılar (5). Yabancı basında, Vah (Derum Var) MALKOÇOĞLU yazan veçizen:AyhaîıBAŞOĞLU ŞÜPHELİ ZAFER Y A R I N : KAÇIŞ BAŞLIYOR DİŞİ BOND «Istanbul'da panik» Aynı gun Le Journal adlı Pran sız gazetesının Istanbul muhabi n M. Paul Eno, «Istanbul'da Panık» adlı uzun bır yazı kaleme aldı Gazetede biraz gecık me>le yayınlanan bu yazı, tam o gunun ha\asmı yansıtıvordu: «Muhakkak olan şu ki, şehırde (Istanbul'da) şıddetli bir panık hiiküm surmektedır. Kaçanlar yalnız Rumlarla Ermenıler degıl, fakat mıllıyetçılerın projelerıne engel olmuş bır çok Türk de kaçmak ıçın bır yol aramak tadır Son kırk sekız saat ıçınde (5 6 kasımda), hemen nemen hepsı Hurrıjet ve Itılâf Partısınaen olan 200 sıyaseı adamı Ingıltere Buyukelçılığıne sığındı. Bunların gızlıce M) sır'a vollanmasına çalışümastadır. Bu kımselerın korkuları sebepsız de degıl, çunku onlar gıbı kaçmayan sekız arkadaM bugt.n (7 kasım) tutuklandılar. Tutuklananlar arasmda Damat Ferıt Paşa kabınesınde Dahılıye Nazırhgı yapmış olan Mehmet Alı Bey de var Bunların kaderlerı ne olacaktır? Sorulan soru budur Ve bu sabah Istanbul da dınoılan Ali Kemal'ın trajık mukadderatı, heyecanları yatıştırıcı değıl» (1) Başka naberler ae ounu doğru luvordu 13 Kasımda Istanbul" = dan The Tımes len bir haberde, yennden 14u kışımn Istanbul'da kı îngılız Yuksek Kom:serlığıne = yığındığı, bunların geçıci olarak " bır Ingııiz kışl&sında tutuldukları ve oradan Malta'ya yollanacak ları bılaınlıyordu (2). vapura bindirülp Mısır'a yollan mıstı. Bunlarıngrup, Egypteandiçınde Sevr adü laşmasuıa ımzal kojanlardan l Rıza Tevfık, eskı ŞeyhUlıslam Mus tafa Sabri ve eskı Istanbul Valısi Mustafa Sadık da vardı Vapur 15 Kasım günü Pire lımanına ugramıştı. Rıza Tevfik, Pire' de gazetecilere haince bir demeç vermeyi de ıhmal etmemişti. Ke malıstlerin «Bolşevık ajanlaru olduklarmı 1leri sürmüstü Yurt dışmda, Şevhülıslamla bırlıkte, dunya Muslümanlanra teşkılit. = GARTH •1 ANTRTUVAZ ÇUBUĞU f ALINACAK I . = g T;C: Devlet Demiryolları Istanbul Alım i = K o m | s y o n u Istanbul 2.ci İflas Memurluğundan İFLÂS ALACAKLILAKI SIRA fcETVELÎNİN VE t K İ ^ C l ALACAKLILAR TOPLANTISI tLÂNl Dosya No: 1985/84 Müflism adı, sovadı, ikametgâhı* Demır Endüstrisl A.Ş. Galata Tersane Caddesı K. 3 Yukaraa isim ve adresı yazılı bulunan mUfllstn masasına müracaat eden alacaklılann, alacaklarının tahkik TO tetkis işlemı bıtrnlş, iflas dairesinoe 1.1 Kjıun 208 v» 207'ci msrtcelerl uvarınca duzenlenen sıra cetvelı daıreye bırakı'nG^tır. Sırava ve alacağın esasına ve mıktarına ılışmn ıtırazların ı âncan ıtıbaren 7 gun ıçerisinde î 1 K nurı 235'd maddesl ijükmUne gore yapıiması, gereken sanuni ı^iemln ıfası ıç'n 2 ncl alacaklılar toplantısı gunU olan 17.12.1973 Pazartesı pünu saat USfftia Istanbul 2'nci İflas Dairesinde yapılıcak toplantıda hazır bulunmanıa veya vetfcilı bir vekıl gdnrtcrmfinİB luzumu 11 K.nun 232, 234 v« 235'<a maddelerı uyannca llan ve teblig olunur. * S Ş Ş H g 5 S ğ | 1 25000 Kg. Delıklı Çelık Antrtuvaz çubuğu 12 aralık 1973 çarşamba günu saat 15 de Muteahhit nam ve hesabına açık eksıltme suretiyle satın alınacaktır 2 Geçıci temınatı 30000 lıra olup jartnamesi Slrkecı'deki Komısyonurouzdan bcdehız ahnabillr. 3 Taliplerin mezkur gun ve saatte komisyonumuzda hazır bulunmıUrı. (Basın: 2(812) 9764 = = S = B 1 S İ «ınıııııııııııııııııııııııııııttııtıııııiHiııııııiittiıııınNinııııınHiıııiıııiınııııııınniiiuıııııııınıiBiıııııııııııııııİ