Katalog

CUMHURÎYET 7 Ekim 1973 lliyorsunuz, «Türk Yurttaşlar Yasası» bugün adına, Arapça olarak, «Türk Kanunu Medenisi» dediğimiz yasadır; tam 47 yıl önce, 4 Ekim 1926 da yürtirlüğe girmiş olup, o zamandan beri Türk yurttaşlarının (ve gerektiği zaman kimi konularda yabancıların) kişisel ve ekonomik türlü ilişkilerini düzenler bu yasa. B Olaylâr ve gonişler Daha öncse bu ilişkiler, başta «Mecellei Ahkâmı Adliyye» olmak üzere, Arari Kanunnâmesi ve ayrıca fıkıh kitaplanndaki dağımk şeriat kurallan ile düzenleniyordu. Türk halkı bunlardan bir şey anlamadığı için, şeriat kurallartnı kapsıyan bu kitaplara, yüzyıllardan beri, «kara kapli kitap» adını vermişti. «Şeriat» denUen düzen, din kuralları kapsamına sokulan hukuk kurallarır.m yürüttüğü düzenden başka bir şey değildi. Cumhuriyetin 50. yılında. artık bizim için tarihsel önem taşıyan ve sadece üniversitelerin hukuk tarihl enstitülerinde okutulması pereken bu şeriat kurallafınm, bugün tmam Hatip Okuîlan sıralarında körpe çocuklarırmza israrla öğretümekte direnilmesinin ardmda çok derin ve karanlık siyasal emeller yatmaktadır. Ve ne yazık k:, Milli Egitim Bakanlığı adını taşıyan Bakanlık bu siyasal amaçlı şeriat eğitimine yıllartlan beri göz yumarak. din adamı yetiştirmekle görevli bu okullarm gittikçe yozlaşıp medreseleşmesinj kolaylaştırmıştır. Türkiye lâyik bir devlettir. Burada din işleriyle devlet işleri, daha açık bir deyimle. ibadet işleriyle hukuk işleri birbirinden aynlmıştır. Din görevlilerine eski şeriat özlemini aşıladığımz zaman. ülkede Yurttaşlar Yasasmm layik kurallannın yerleşmesine, daha yüzlerce yıl olanak kalmaz. Ellerinde devlet gücü olup da bu tehlikeyi görmeyenlere, görmek istemeyenlere şaşmamak elden gelmiyor. Böyle tehlikeler, grip hastahğı gibi, bugünden yarına kendini göstermez. Hattâ şeker veya kanser hastalıklan gibi sinsi hastalıklann kendilerini meydana vurduğu süre içinde bile bütün kapsamıyle meydana çıkmaz. Sosyal hastalıklann büyük bir tehlike halinde belirmesi, bir veya birkaç kuşak sonra olur. Hukuk Fakültesine başladığımız günden bugüne değin geçen 48 yıldan beri bu sosyal konularla ve siyasal tarihle haşır neşir olduğumuz îçin, gelecek yılların tehlikesini açık seçik görebiliyoruz ve yürür'.üğe girmesinin 47. yılında Yurttaşlar Yaşamın ve dolayısiyle layik düzenimizi savunma zorunluğunu duyuyoruz. Bu duygu bize hüzün veriyor. Ama yapacağız görevimizi, elimiz kalem tutabildiği sürece. Ö Yurttaşlar Yasası'na Övgü Hıfzı Veldet «1816 da Ahmet Cevdet Paşa'nm başkanbğındaki bir heyet tarafından düzenlenen «Mecelle», Osmanlı İmparatorluğumui her tarafında oldujru gibi, o vakit Filistin adıyle aralan buçünkü İsrail'de de uygulanmaktaydı. tsrail. «Mecelle»nin bazı hükümlerinin hâlâ nysrulandı.çı tek filkeydi. Israil parlamentosunun dünkü karariyle Osmanlı İmparatorluğunun yıkılışından bu yana «Mecelle» elli vıI daha varlığını sürdürdükten sonra ortadan kesinlikle kalkmış olmaktadır. Komisyonda tasarıvı savunan Adalet Bakanlığı sözcfisü Uzi Sivan. «Mecelle» için: «Çok mükemmel bir hukuk eseri, ama artık zamanını doldurdu. giinfin koşullanna cevap vcrmez oldu» demiştir. İsrail bundan 24 yıl önce bağımsız bir ülke olarak kuralduğu günden beri. «Mecelle»nin hükümleri yerine Avnıpa Hukuk sistemine uygun hukümler getirmefe çalışıyordu.» îsrail'in ancak 1972 de gerçekleştirdiğl hukuk reformunu Atatürk. ondan 46 yıl önce. 1926 da gerçekleştirerek, Mecelleyi yürürlükten kaldırmış ve onun yerine, İsviçre modeline göre hazırlanan Türk Yurttaşlar Yasası'nı koymuştu. Bu yasa'run uygulanmasında aksayan tek önemli nokta, kadın haklannı ilgilendiren kurallar oldu. Kaduı hakları Mecelle'de değil, şeriat kuraîlarını içeren fıfch kitaplarında düzenlenmişti ama, Mecelle ile birlikte bu kuralları da değiştirip kadına eşit hak tanıyan Yurttaşlar Yasası. erkeklerimizin işine gelmedi. Çünkü İslâmdan önceki Türk geleneginde özgür ve eşit hakta olan kadın, Islâm hukuku kurallanna göre, erkeğe oranla aşağı bir yaratık, hattâ bir mal, bir yararlanma aracı sayıhyordu. Bu gelenek bin yıldır böylece sürüp gelmişti. İslâm hukukçuları evlenmeyi «Kasden mülki müfayı müfid olan bir akittir» şeldinde tanımlardı. Bu hukukçulara göre evlenmenin amacı «istimta». yani «kadının meniaati mahsusasrna malikiyettir ki, bu, nikâhı memnu olmayan kadmdan erkeğin meşru olarak istifade edebilmesi»dir. Mehmet Zihni Efendi. daha önceki İslam hukukçulanna dayanarak bunu böy VELİDEDEOĞLU 1» tarir etmiştir. Böylece evliliğin amacı, kadının kadınhğmdan erkeğin istifadesi seldinde kabul olunuyor ve fıkıh kitaplan bu istifadenin tara ve biçimi hakkmda, kiml zaman hiç te hoş olmayan açıklamalarla dolduruluyordu. Bu tek yönlü düşüncenin kadın kişiliği ve kadın haklan bakımmdan. çağdı?ı bir durum sösterdiğini belirtmeye gereklik görmüyorum. Kal rii ki, gerek bu noktayı, gerek eski hukukumuzdaki aksayan başka nokt&lan sayın meslekdaşım Prof. Dr. llhan Arsel bu sütunlarda aynntılan ve delilleriyle belirtti. Layik Türkiye'de dinle hiç i]gisi kalmamış bulunan eski hukuk kurallannı eîeştirmesi, kendisine türlü yönlerden saldınlmasma sebep oldu: onun din ve ibadet kurallanna saygısızlık yaptığı izleniminin uyandmlmasına çalışıldı. Ne yazık ki, Diyanet îşleri Başkanlığı da bu polemiğe karıştı, cevabuıı da aldı. Artık bu ülkede Arap şeriatının kurallan değil, milliyetçi Türkiye Cumhurivetinin kurallan yürürlüktedir ve yürüyecektir. îslâmın ibadet kurallan ise, eskiden oiduğu gibi. halkumzın dinsel flıtiyaçlarını karşılamakta devam edecektir. Bu ikisini ayırdedemeyip kanştıranlar, bu vatana çok büyük kötülük yaptıklannm ya farkında değillerdir. ya da başta isaret ettiğim karanlık emellere âlet olmaktadırlar. lkinci haberi. «Suudî Arabistan'd» Kölflik KaHayor» başlıgı altında 12 Temmuz 1973 tarihli Son Havadis gazetesınde okudum. Haber şöyle: «Birlesmi» Milletler Teşkflâtmdan açıklandığinm töre. Sundî Arabistan. kölrlifin kaldınlman ve yasaklanması ile ilçili utaslararası iki sSzleşmeyi imzalamıştır. Suudi Arabistan'ın imzaladıği sözleşmeler 1926 tarihli köleliğin kaldırıltnası sözleşmesi ve bu sözleşmenin 1957 yılında çıkanlan ekidir.» Bilindiği gibi, lnsanlık tarihinln, belkl de uygarlık öncesi tarinin ilk «unanlanndan beri güçlü kişi ve aileler, güçsüzleri ve yabancı komşulanndan yakalayabildikJerini kendi kijisel ege merülkleri altına almiflar ve orüan hayvan gibi kullanmaya başlamışlardır. Kölelîk budur işte. Bugün, türlü ince sanat eserleri »ayesinde, uygar lık dünyasında bir yüzleri ışıklı pınltılanyle K'âzlerimizi kamastıran eski Mısır, Yunan ve Roma gibi ilkçağ toplumlannın öbür vüzü. Jnsanlık duygulan bakımından. bize karanlıklar. acılar, cinayetler ve barbarlıklar tablolan yansıtmaktadır. Binlerce yı! bu böyle süreseldi. ÇaŞdas uygar uluslarda köleliğin kaldınlması üzerinden ancak yüz vıl geçti. O da «resmen». Yoksa uy(fulamada kaielik busün de Portekiı sömürselerinde Güney Afrika'da. hatta. ırk eşîtsizügi bv kunmdan. Kuzey Amerika'da. insanın sömürülmesi biçiminde sürüp gitmektedir. Yukanki habere göre. Suudl Arabistan"dan da «resmî olarak» kölelik kalkmış. Ama uygulamada. bakahm daha kaç yıl sürüp gidecek. Libva'nın, ilerici oldu»u iddiasında bulunan Kaddafi'si bile. şeriat kurallannı uvpılayacagtnı llan ederek. $eriatt« caij olan kö!eli£i. üstü kapa:ı olarak kabu! etmiş olmuyor nra? Ya kadın köleüğine ne dlyelim? Kim Gülecek? 14 Ekim seçimlerinde en güçlü parti hangısı? Adalet Partisi. Hayır. Cumhuriyet Halk Partisi. Hayır. Peki, hangisi? Ülkemize seçimleri izlemek için gelen bir Fransız gazeteri, parti liderlerinin eezilerine katılmış, nutuklarını dinlemiş, radyo konuşmalarını gözden geçirmiş, topladıgı bilgileri ölçüp tarttıktan sonra edindiği izlenimleri gazetesıne yazmak için masa başma oturmuş. Merak etmişler: Ne yazacaksın? Komünistlerin kazanacağını yazacağım. Aman ne yapıyorsun? Nereden cıkardın bunu? Bütün partiler ağızbirliği ctmişler komünistlere çatıyorlar. Demek ki en kuvvetli parü komünistlerin. İküdara en yakın aday onlar. Bırak şakayıl Ne şakası? Yahu bizün ülkede komünist partisi yoktur. Ne dediniz? Yoktur. Yani bu seçimlerde komünistler iktidara geçemezler mi? Anlatamadık kardeşim, böyle bir şey söz konusu olamaz. Hadi şaka etmeyin. Neden? Mademki komünistler bu seçimde iktidara geçeınez, neden bütün partiler komünistlere hücum ediyorlar? Bu sefer bizimkiler düşünmüşler, birisi: Komünizme hücum seçmenin hoçuna gider, demij. Tüm partilerin komünistlere hücumda yanşa çıkması, bir şair dostumuzun dört • be? yı] önce Ayvalık'ta başma gelenleri hatırlatıyor. Ege kıyılarını gezerken arkadaşlarıyle Ayvalık'a uğrayan şair bakm:ş ki her yanda komünizme hücum eden dövi/ler asıb. Ajvahklı bir tüccara: Galiba burada çok komünist var? Yoooo bir kişi bile yoktur. Peki bunlan niçin astınız? Tüccar: Canım sen bakma onlara. 1973 £kim seçimlerinde haşa huzurdan komünist partisi yok, sosyalist partisi de yok; ama kapıtahst partisi çok. Böyle bir ortamda kim komünistlere dana çok hücum ederse daha çok oy mu toplavacak? Ahmet Haşim, bir vakitler Nâzım Hıkn.et hakicıncta ilerigeri konuşmaya başlamış. Nâzım'ın kuıagma paru} dedikodular. Haber salmış Haşim'e: Kadıköy lskelesinde herkesin Önünde tokaüıyacağım. Haşim, Kadıköy iskelesüıe inemez olmuş. Ama bir gün ne yapıp yapıp Haydarpaşa'dan trene atlamış. Doğ. ru Ankara"va. Zamarun Içişleri Bakanı Şükrü Kaya'yı bulmuş: Nâzım Hikmet'i hapsedinl Neden? Komünist. Canım bir de komünist şairimiı olsun. Haşim: Beyefendi. demış, başınızda bir tane bir olsa canım bir tane de bit olsun der miydiniz? Sükrü Kaya gülmüş. 14 Ekim'de bakahm kim gülecek? Kısacası Kısacas, ne yanından bakılırea bakılsın, insanlann bir bölümünü öbür bölümüne oranla daha aşagı bir kast olarak kabul eden bir hukuk düzeni. içinde bulunduğumuz uzay çagında. artık ilkel bir düzendir. Bu nedenle geçmişi geçmişte bırakıp ve yaşanmısın yenlden vasanamıvacajhnı bilip ileriye. ça»a dönük olarak Yurttaslar Yasamizı geliştirmeğe ve bütün halk yıgınlan arasında uyifulamak için gerekli ciddi tedbirleri almağa bakahm. Bu yasanın aksayan taraflan yok mu? Elbette var. Her vasanın olur aksavan tsrafı. Bunlar zamanla düzeltilir elbet. 1851 ««ddelik MeceUe içinde. aile hukuku kurallan bulunmadıgi halde, MaceUe'nin ük kitabı 57 son kttabı 49 yıl yürurlükte kaldı ve bu 1851 maddeden ancak birkaç yüz maddesi bu süre içinde uyeulam» alanıi i girebildi. İsviçre Medenî Kanununun orada yüriirlüte ginneşi Uaerinden tam 61 yıl geçtigi halde onun Isvicre'de bugtln bile hiç uygulanmamı» maddeleri vardır. Bu. yalmz tsviçre'de ve TürHye'de degil her yerde böyledir. Bu gibi durumlardan Ornekler alıp, Yurttav lar Yasamızm sosyal yapmuza hiç uymadığı yolımda propaganda yapanlar. eski şeriat hukukunun özlemini çekenlerdir. Ama bunlar Atarürk devrimini yıkamayacaklar ve ancak karanlık izbelerde uçabilen yarasalar gibi, sonsuza degin yaşamlanm kendî kovuklannda sürdürmek zorunda kalacaklardır. Ellinc! Cumhuriyet yılı Türldye'slnde bunun tersini düşünmek. bu vatanm çöküntüsünü önceden kabul etmekten farksıztbr. İki Haber Birinei haber, 16 Kasım 1972 tarihli Cumhuriyefte «Mecelle sonunda tsrail'de de resmen jürürlükten kaldmldı» baslığı altında çıktı: YOKSULLÜGU BİLİR MÎSİNİZ? OKTAY AKBAL Evet Hayır 7 Günün ardından Büyüklerin Gümbürtülü Sesleri Genel Kurul'da BM Genel Kurulunun açılışından sonraki geleneksel nutuklar dizisi devam ediyor. Büyük toplann sesi işitiliyor ama küçüklerin işitilmiyor. Yüz kadar nutuk söylenecek ve ondan sonra da 104 maddelik gündeme geçilecektir. Önceki hafta Sovyetler 5 büyük devletin savunProf. Dr. Ahmet Şükrü ESMER ma giderlerinden T 10 oranmda » kesinti yapılıp, bunun yoksul ülkelere dağ;felmasını ö . ti. Hedefin kendisi olduguna ' layan ÇnT, geçen haîta buna d f " tulrrmsı. Nfaconte'yerine Avrupa' tergate skandalına varmasım keli bir cevap vererek nükleer ya Kissinger'in geleceği söyleni önlemiştir. Fakat Meclis Grup silâh yanşında olan Sovyetler yordu, fakat Kissınger, bu ayın Başkanı Herbert Wehner'in, bir ve Amerika"yı, dünyada ortak sonlanna doğru Çin'e gidecek; takım milletvekilleriyle Moskolaşa egemenlik kurmak hevesiy Maliye Bakanı Shultz da Mosko va'yı ziyareti sırasında Brandt'ın Berlin politikasmı eîeştirmesi, le suçladı ve Sovyetleri Çekos va'ya gitti. Nixon şimdi bu yeni hafif bir bunalım doğurmuştur. lovakya ve Moğolistan'dan çckil dostlarla meşgul. Brandt, bu yüzden Amerika gemeye çağırdı. Rusya, Çinin uluszisini kısa keserek Almanya'ya lararası ilişkilerde yumuşamaya Bunalım Getiren dönmüştür. Partinin sol kanakarşı olduğunu iddia ederek bu suçlamaya cevap vermiş ise de Detant dından olup, solcu gençler taAmerika iki komünist devi başrafından desteklenen Wehner basa bırakarak sustu. Batı AlDetantm (yumuşama'nın) ya Hükümetin Batı Berlin konusu manya'mn birleşme önerisini ce rattığı kararsızlık öyle bir buna uzerinde fazla ısrar ettiğini. Batı vaplandıran Doğu Almanya Dıs lıma yol vermiştir ki, Avrupa'da Berlin'in kaderinin Batı Almanişleri Bakanı Winzer de bCyle da Amerıka'da da halk soğuk sa ya'yı ilgilendinnemesi gerektibir birleşmenin hiç bir zaman vaş zamanlannı arar hale gel ğini söylemiştir ki, bu son deregerçekleşmiyeceğini söyledi. îs miştir. Avrupa bakımından böyce hassas bir konudur. Aslında panya, îngiltere"nin Cebelitank le bi r gelişmenin nedenini Pom reform yapacağı yerde başka iştan çekilmesini istedi, Portekiz pidou, hafta içinde düzenlethji lerle meşgul oiduğu gerekçesiyde somürse politikasmı savundıs, basm toplantısmda açıktan düe le Brandt sol kanat tarafından fakat küçük toplar olduklarından getirmiştir. Amerika ile Rusya eleştirilmektedir. Bu konudaki sesleri işitilmedi. arasındaki yakınlaşmanın dünya seçim vaatlerini yapmadıgı dogda ortaklaşa hükümranlık (Con rudur. Fakat Brandt, liberal eğidominium) kurulmasma varabi limli olan koalisyon ortağı Hür Amerika Rahatsız leceğini söylerniştir. Bu sözleriy Demokratlarla anlaşamaz. ZorVietnam'daki yenilginin, en le Pompidou Avrupalıların yü lansa koalisyon dağılır. Brandt'flasyonun, pahalılığın, VVaterga reğinde gizli bir kaygıyı açığa ın prestiji pek yüksek oldugunte skandalımn yarattığı hayal vurmuştur. Böyle bir tehlike dan iktidar tehlikede dejildir. kınklığı Amerikalılan, kendi ka karşısında Pompidou, Avrupayı buklanna çekilmeye itmektedir. birliğe çağırraış, gazetelerde çıAvrupa'nın kalkınıp zenRİnleşrniş kan yazılann tersine Fransa ile Yugoslavya'da olmasını da kıskamyorlar. Bu Almanya arasındaki ilişkilerin önceki hafta Brejnev, Bulgahava içinde Senato, bir kısım iyi olduğunu söylemiştir. Sovyetristan'ı ziyaret etmişti. kıskanAmerikan askerlerinin Avrupa lere boyuna taviz verildiği halde, masın diye geçen hafta da dan geri çekilmesine karar ver Sovj'etlerin özgürlükleri daha da K o s i g i n , Y u g o s 1» vmişti. Nixon buna şiddetle karşı y a ' ya bir hafta süreli bir kısıtlamalan ve Yahudiîerin şriç çıkınca beş saat sonra karannı etmelerini kolaylaştırmamalan, ziyaret yapmıj ve Üsküp"e de değiştirdi ve askerleri geri çek Amerıka'da da detant komısungiderek, ayrı bir Makedonya' mekten \azgeçti. Fakat iki gün da hayal kınkılğı dogurmuştur. nın varlığını Sovyetlerin tanıdısonra 110 bin askerin, bu kez Göriilüyor ki, Nixon'ın ansum ğını anlatmıştır. Bilindiği gibi, Asya'dan çekilmesine karar ver Moskova'ya ve Pekin'e giderPk Bulgarlar. Makedonyalı diye bir di. Temsilciler Meclisi kabul etvarlığın mevcut olmadığı iddiayarattığı detant, henüz diplomamiyeceğinden, etse de Nixon vesındadırlar ve bu iddiayı Bulto edeceginden, karar yasala tik ilişkilerin sirunnı aşıp halka gar bilginleri daha birkaç ay şıp uygulanamaz, fakat Arnek?. inmemiştir. önce toplanan Islav Kongresinda esen havayı belirtmesi bade tekrarlamıslardı. Sovyetler Arapların Bir kımmdan ilsinçtir. «Şerefle ?eri şimdi Yugoslavya üe ilişkilerine çekildik» diyen Nixon, Vietnam önem veriyorlar, zira 81 yaşınbozgununu gizlemiş, fakat pa Başarısı da olan Tito sahneden çekildikhalılığı, enerji bunalunım, gizten sonra ne olacağı belli değilUçak kaçıran Filistin gerillâliyemez. Petrol kıtlığmdan Amedir. 1968'de Çekoslovakya'nm ları nihayet bir başarı elde ederikahlar otomobillerini garajlaistilâsı ve Brejnev doktrini'nin bilmişlerdir. Sovyetlerden Yanna çekmişlerdir. Akaryakıt da ilânı üzerine ilişkiler bozulmuşkarne ile veriliyor. Odun soba hudileri taşıyan bir treni Avustu, fakat Brejnev, 1971^6 ziyalannm satışı o kadar artmış ki, turya smınnda silâh zoruyla durret ederek. düzeltti. Ertesi yıl piyasada soba bulunamıyor. De durarak 3 Yahudi ile bir gümda Tito, Sovyetlere gitti ve «Lenizleraşın imparatorluk kurma rük memurunu rehine almışlar nin Niçanı» ile süslendi. KosiYahudilere ya kalkan Amerika'mn şimdiM ve Avusturya'dan gin'in ziyaretinden sonra yatopraklannda transit kolaylığı haU bu!... yımlanan bildiride «eşit hükümgösterilmemesi vaadini kopsraranlık ve içislerine kanstnama» rak rehineleri serbest bırakmışçerçevesi içinde karşılıkh ilişki«Yeni NATO»» lar kendilerine verilen küçük bir lerin gelişmekte oiduğu belirtiuçakla da Libya'ya gitmişlerdir. liyor ki, Yugoslavlan korkntan Peşinde Bu gerillâlann elde ettiği ilk ba Brejnev doktrini artık arkada kaldı demektir. Nixon, Avrupa ile girişilecek şandır. Öteki girişimler fiyasko ışbirliğinin, bu devletlerin başlı ile sonuçlanmıştı. Bu vaade bağcası saydığı ödeme dengesindeki lı kalan Başbakan Bruno KreAvusturya' Balık Savaşı açığı kapayabileceğini ummakta isky, (Yahudidir) dır. Ticaret konusunda Ortakpa daki bir göçmen kampmı kapaîzlanda'nm karasularını 12 zar'dan taviz koparmak için «Ye maya karar vermiş ve dünya milden 50 mile çıkarması ve bu Yahudiliği ile Amerika'dan gelen ni NATO» plânını ileri sürmüş ve Avrupa'yı ziyaret etmeyi ta baskıya boytm eğmemiştir. Bu sarlıyordu. Savunmayı ticarete karan değiştirmek için îsrail bağlayan «Yeni NATO» plânı Or Başbakanı Golda Meir Viyana'ya takpszarca reddedilmiş ve sade kadar gitmiş. fakat Kreisky dice ticarî ilişkileri kapsayan bir renmistir. Bu davranış Araplan deklârasyonun yapılması Öneril sevindirmiş ve Sedat, Arapların miştir. Bu öneri Nixon'a Ortak teşekkürünü bildirmek için KreNEVİN KOÇA1 pazar Komisyonu Başkanı Fran isky'ye bir temsilci yollamıştır. çois Ortoli tarafından da bildi Avusturya sadece kampı kapryor üe rilmiştir. Nixon bunu kabul et vize ile gelecek Yahudilere tranALtCAN OEĞER miyor. Önceki gün topladıgı ba sit hakkı tamyor. sm konferansında, Avrupa'ya gitNişanlandılar mek için iki şart ileri sürmüştür: 1 Avrupalılarla vapılin te Brandt'ın Başağrısı 6/10/1973 maslann olumlu sonuca vanlSadece Nixon ve Agnew «üefil. ması. yani «yeni NATO» plânı Willy Brandt'ın da baş ağrıları nın Avrupaca kabulü. 2 Kong vardır. Partisi mensuplanndan rede işleriıı düzenlenmesi. yani bir miüetvekilinfn oyunu kullaWatergate skandalımn artık unu nırken rüşvet almasının bir Wa(Cumhuriyet: 8043) «Siz hiç yoksulluk bilir misiniz?» Bu soruyla hiç karşılaştınız mı? Bilirim derçeniz, göstermek zorundasınız bildiğinizi. Karşımzdakinin halinden anlayarak, derdine çare bularak, hiç değilse iararlı bir şeyler yapmaya çalışarak... Urfa'nın Birecik ilçesinden temlzlik işçisi Hasan Kırmızırtal soruyor bu şonıyu... «Mağara devri hayatını yaşıyoruz» diye başhyor. «Doğal hakkımız' bile alamıyoruz» diye sürüp gidiyor. Bir temizlik işçişinde görülen bu denli açık bir bilinç'.enme, halkımızm uyamşı, haklannı aramaya başlaması açısmdan önemlidir, sevtndiricidir. Kırmızıdal Şubat 1973'de emekli olmuş. Kaç ay geçmiş? Sekiz ay. Ama bir türlü emekli aylığım almaya başlamamış! Saşıracaksınız, peki bu adam ne yaptı sekiz aydır? Niye ödenmez bu aylık bunca zamandır? Kimsede insaf kalmadı mı? Daşünün düşüpıecejiniz kadar. tşte size gündelik yaşam gerçeklerinden tririT urfa'nın Birecik ilçesinden emekliye ayrılmış bir Kırmızıdarm dunımu... Ne yadsınır. ne şöyledir böyledir denebilir. Kaskatı bir gerçek duruyor önümüzde. Tek başına da degil Kırmızıdal, iki temizlik işçisi daha var onun gibi, onlar da sekiz aydır paralannı alamamışlar: Hüseyin Hiçaynimaz ve İsmail Açargül... Şu soy adlarının tatlılı"gına, güzelliğine bakın önce: Hiçayrılmaz, Açargül, Kırmızıdal... Halkımızın içi hayal gücü şiir dolu, umut dolu, yaşama sevinci dolu. Güller dallar, hep beraber olma özlemleri! Bunca yıl çalış, çabala, bir ilçe merkezinin yollarını süpür, çöplerini topla, otuz yılı doldur, sonra bekle bekle sekiz ay emekli ücretini bir türlü alama!.. Tutmuşlar Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü'ne, bir de Çalışma Bakanı Erdem'e, Gaziantep Kurum Şube Müdürliiğüne iki kez dilekçeyle başvurmuşlar. Haziran'da, bir de Ağustos'da. Bir türlü ses çıkmıyor Kurumdan! Ne olacak sonu? Kimden ses gelecek, kime seslenmek gerek. bir gazeteciye, bir yazara... Oturmuş bana bir mektup yazmışlar. dilekçelerin kopyelerini eklemişler... Bakıyorum. günden güne bu tür yakınmalar arttıkça artıyor. Yurttaş bir yer anyor, bir «merci» anyor. Dert dökecek, hakkını isteyecek. Bakana yaz, Müdüre yaz, milletvekilini rastlarsan çevir konus. Sonuç yok! O zaman bir gazetede yazılarını gördükleri, okuduklan bir yazara açılmaktan başka çare kalmıyor... İşte bu üç yurttaşın Bakana, Genel Müdüre yolladıklan dilekçe: «Siz hiç fakirlik bilir misiniz? Şu hayat pahalılıgında 5.2.1973 tarihinden beri Birecik (Urîa) belediyesi temizlik işçiliğinden emekli oldum. Bugüne dek istihkaklanm ödenmedi, çek örneklerim geldiği halde. Bizimle beraber emekli olan arkadaşlanm istihkaklannı aldığı halde ben ve iki arkadaşım halen ödeme emri bekliyomz. Borcum dağlan aştı, üsteHk yaşlıyım ve çahşacak kudrette değilim. Bana üç ayda bir vereceğiniz 1620 lirayla şu hayat pahalılıgında ne yapılır? Hakkımız olan bu parayı, bize ıstırap çektire çektire bile ödemiyorsumız... Siz açlığı, borçlu olmaktan dolap her gün azarlanmayı, dokuz nüfusla beraber yan ac ve çıplak yaşamayı, bu şartlarda elli beş yasma girmiş bir kimsenin acısını. duyabilir misiniz? Cumhuriyetimizin ellinci yıluıda insanlık, özgürlük ve medeniyetin bahşettiği insanca yaşama bu mudur?» Böyle sürüp gidiyor o üç emekli işçinin mektubu. İhmâl diyeceksiniz, ya da şu formalite eksik, bu muamele noksan, bilmem ne diyeceksiniz. Herşeyin bir kulpunu buiuruz biz! Ama sekiz ay önce emekliye aynlrmş bu üç temizlik ıscisini burca zamandır parasız pulsuz bırakmak. iki dilekçelerine karşı susmak kolaylıkla açıklanamaz, doğal görünemez. Kırmızıdal, Açargül, Hiçayrılmaz hep birlikte bizlerden, sizierden soruyorlar: «Türkiye'de her gün sakız gibi çiğnenen hak, hukuk, vatan, millet, özgürlük ve demokrasi laflannı dinîeye dinleye ezberledik artık. Durumumuz bu kavramlarla tezat teşkil etmiyor mu?» Bir tek olsa bu tür mektuplar, neyse ne! Her gün ordan burdan, yurdun dört yarundan buna benzer başka mektuplar geliyor. Gazetelerin okur yakınmalan sütunlarına bakın hep böyle dertler. İhmaUerimizin, kayıtsızlığımızın, umursamazlığımjzin elle tutulur acıları... Sekiz aydır parasız pulsuz yaşamalc... Bu bir mucizedir! Türk insanından baskası kolaylıkla böyle mucizeler yaratamaz! «Siz hiç yoksulluk bilir misiniz?» Bilirseniz verirsiniz yanıtını. Yoksullann acısını birazcık hafifletirsiniz. İnsanlarımızı severek, dertlerine çare arayarak, onlarm yanrnda yer alarak... ÇATIŞAN KOMÜNİST DEVLERE SEYİRCİLİK! AMERİKA'DA DA KARNELİ SATIŞLAR NİXON, AVRUPA'YI ZORA ÇEKİYOR DETANT. HAYAL KIRIKLIĞI YARATIYOR sular içinde balık avlanmasının ya.saklanmasıyle Ingiltere ile başlayan savaşta mütareke ilân edilmiştir. Izlanda karasulan saydığı bu böljede ingUlz balılcçılannın avlanmalannı engelleyince, Ingiltere, himayeleri için savaş gemileri yollamıştı. Bu••••I nun üzerine Izlanda, getniler çekilmezse, Ingiltere ile siyasî ilişkilerini keseceğini ve topraklarındaki NATO üssünü kaldıracağını bildirmisti. İlişkilerin keSEllR, HİDROGRAFİ VE OŞİNOGRAFİ DAİRE silmesi değil, NATO üssünün BAŞKA.NUGINOAN BİLDİRİLMİŞTİR. kaldırılması tehdidi etkili olmuş tur ki, Ingiltere savaş gemileriDENİZCİLERE VE HAVACILARA ni çekmiş, fakat 12 mil dışındaki suların Izlanda'ya ait olduğu122 SAYILI BİLDİRİ nu da kabul etmemiştir. Ingiltere bu kararı, üsten yararlanan 8 Ekim 1973 tarihinde 0800 ile 18.00 uatleri arasında Amerika'nın baskısı altında ver aşağıdaki noktalann birleştıği saha İçinde »eyretme, demiştir. Savaş gemileri bu sularmirleme, avlanma ve bu sahanın 2JÛO0 metreye kadar olan da kaldıkça göriişmeye yanajyüksekliği, can ve mal emniyet) bakımından tehlikelidir. mayan îzlanda Başbakanı JoKARADENİZ KARABLRtN YENİKÖY hanesseu, Londra'ya gidip, Ed1 inci nokta: Enleml 41 derece 30 daklka kuzey ward Heath ile görüşecektir. Boylamı 28 derece 40 dakika doğu Mütarekeye rağmen her iki ta2 nci nokta: Enleml 41 derece 30 dakika kuzey raf da sular konusundaki görüBoylamı 28 derece 50 daklka doğu şünde rfirer.dijlnden, azlaşmaya 3 Cncü nokta: Enleml 41 derece 16 dakika kuzey nasıl vanlacagı bilinmiyor. îki Boylamı 28 derece 50 dakika doğu NATO ortağı arasındaki"ilişkile4 üncü nokta: Enleml 41 derece 16 dakika kuzey rin kesilmesini önlemek için în H Boylamı 28 derere 40 daklka doğu giltere, 200 bin nüfuslu küçük DENİZCtLERE VE HAVACILARA ÖNEMLE îzlanda'ya bu tavizi vermiştir. İ DUYURULUR. 1967'de Kıbrıs yüzünden az kaldı Türkiye ile Yunanistan ara ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••? sındaki ilişkiler de kesiliyordu. (Basın: 239578028) I Deniz Kuvvetleri Komutanhğı MALİYE BAKANLIĞI HESAP UZMANLARI KURULU BAŞKANLIĞINDAN HESAP UZMAN MUJIVİNLIGİ GÎRIŞ SINflVI Maliy* Bakanlığj Hesap Uzmanlan Kurulu'na 2630 Kasım 1373 tarflıleri arasında Ankara v« lytanbul'da yapüacak sınavla Hesap Uzznan Muavini alınacaktır. Glrij Sınavlanna katılabflraek İçin: 1) Devlet Memurlan Kanummun 48. maddesinde yazüı nitelikl» re sahip olmak, 2) 1.1.1973 tarfhinde 35 yasuu doldurmamıs bulunmak, 3) Siyasal Bügüet, Iktisat, Hukuk, tşletme. Orta Doğu Teknfk Oniversitesi tdarl tlimler Fakültelerini, tktisadl ve Ticart İlimler Fakülte, Akademi ve Yüksek Okullannı veya bunlara eşiüiğj M U Eğitim U Bakanhğınca kabul olunan Yabano rakülte, Akademi v« yüksek Okullardan birini bitirmiş olmak çerekir. Sınavlar» giris sartlannı re Sısav konularmı gösteren broşur y » kanda sözfl edilen öğretim kurtımlaruıdan ve Hesap Uzmanlan Kurulu Baskanhğı ile Ankara. Istanbul ve İzmir Grup Başknnlıklanndan sağlanabilir. tsteyenlerin adreslerin* gönderilir. tsteklilerin en geç 5.11J973 jrüna akşamma kadar Maliye Bakan^ ib Hesap L'rmanlan Kurulo Başkanlijına belgeleri fla blrlikt* yazılı olarak bajvunnalan gerektr. Nofe Hesap Uzmanlan Kunıln yönetmeliiîne göre Giris Sınsvını kazanamaya&lar sonraki sınavlardao birins ancak bir defa daha gire> bUirter. Keşap Belediye Baskajilığından tLÂN 1 Muhammen bedell 249.45351 Hra, geçici teminatı 13.622.70 lira olan Belediye sineması lnşaatı 2490 sayıh kanun uyannca kapah zarf usulüyle eksiltmeye çıkanlmıştır. 2 îhale 23.10.1973 Salı günü saat 14 de Eelediye Encümeni huzunında yapılacakbr. 3 Taiiplilerin teklif mektuplannı engeç 22.10.1973 günü saat IS'ya kadar Belediye Başkarüığına vermeleri şarttır. Postada vukubulacak gedkmeler nazan itibare alınmaz. 4 Şartname her gün Belediyede görülebilir. 5 İstekliler teklif mektuplariyle birlikte teçhlzat beyannamesi, mall durum bildirgesi teknik personel beyannamesi, teahiıüt beyannamesi (C) Grubundan müteahhitlik karnesi, Bayındırlık Müdürlüğünden alınacak reterlik belgesini de vermeye mecbur oldukları ilân olunur. (Basın: 241358025) (Basın 234078029)