Katalog

GtDE GIDE FİKRE1 1 Bilinmeyen Yönieriyle ATATÜRK OT Y A M'ın Kumcusu: rüNUS NADÎ tt «fiâSc gu4 aoöan v* rtportajlann» kıtapçüardttB v OeDt CCtaceİ Dagıtım) Nunsoaaaniy* Caddesi Cağaloğlu • tstanbts toNiBMMB tadHB •debilirsîntL (Cumhuriyet: 6462) 49. yıl, sayı: 17281 Teîgraf T« mektup adresı: Telefonlar: 22 42 90 Cumhuriyet tstanbui Posta Kutusu: îstanbul No. 246 22 42 G6 22 42 97 22 42 98 , 22 42 99 12 Eylül Sah 1972 Büyük Kurtancı Mustafa Kemal Atatürk'ün bilinmeyen yönlerini öğrenmeK ister misiniz? Bu kitapta Atatürk'ün bilinmeyen yönlerini, en yakmlarının ağzından öğreneceksiniz. Derleyen: SAİD ARB7 TERZİOGLü AK KİTABEVİ Cağaloğlu, îstanbul P.K. 514 Kızıîay Ankara adresinden ödemeîi istenebilir. (Cumhuriyet 6464) FIJ Kongresi çalışmaya başladı •MTSLARARASI OAZETECİLER FEDERASYONtT BAŞKANI MÎCHANEK: 4BÜTÜJI OÜCÜMÜZLE HAPÎSTE Eö~ LUNAK TÜRK GAZETECÎLERÎNÎN SERBEST BIRAKILMALARINI VE GAZETECÎLER HAKKINDA KOVUŞTURMA YAPILMASINA SON VERÎLMESÎNî ÎSTÎYORUZ. BUNUN ÎÇÎN DE GENEL BÎR AF YERÎNE DEMOKRATÎK UYGULAMALARA GEÇÎLMESÎ GEREKTÎĞÎNE ÎNANIYORUZ» DEDÎ. Anayasa değişikliği teklifleri açıklandı AP YENİ DEĞİŞİKLİKTE 2. MADDEYE MİLLİYETÇİLİK İLKESİNİN KONULMASINI İSTEDİ CHP, YALNIZ ÜNİVERSİTE ÖGRETİM ÜYELERİNİN PARTİLERE GİREBİLMELERİNİ ÖNERDİ 18 DEĞİŞİKLİK TEKÜFİ GETİREN DP, KONTENJAN SENATÖRLÜGÜNE DE KARŞI ÇIKIYOR tt Düşünce ve söyleme özgürlüğü haktır Kongre öncesi l&t bir hayli tartışmalı geçmiştır. FÎJ Yonetım Kurulu üyelerl, aralarmda yaptıklan toplantıda, Kongrenin, Devlet Bakam îsmail Arar'm konuşmasıyla açılmasmı tartışmışlar ve aralarındari bazıları, buna kesinlikle karşı çıkmışlardır. Bu konuda yapılan bir oylama sonunda Bakanın konuşması 8'e karşı 9 oyla red edilmiştir. Aynı aıralarda toplantı halinde olan, Türkiye Gazeteciler Sendikası Yönetim Kurulu, bunun üzerinç harekete geçmiş ve FÎJ toplantısma bir delege göndererek, bu kararm, Kongrenin Cahşmaları açısından olumsuz «tkl yapabilee#ğl gerekçesiyle, geri alınmasmı istemiştir. «Türk basıninin sorunlannın enine boyuna tartışılabilmesine olanak sağlamak amaciyla» yeniden oy* lama yapılmış ve bu defa Bakanm konuşması 7'ye karşı 8 o y la kabul edılmış v« 2 üye çekim »er kalmışlardır. Tabiî AP ve Senatörlük kalksın ANKARA (CnmhnriyetBürosn) Anayasa'da yapılmak istenen değişıkhklerı inceîemekle gorevli Partılerârası Komısyonun dun kü toplantısına partıler, istedık. leri değişıkhklen belirten birer muhtıra ıle gelmışlerdir. AP'nin muhtırasmda, Anayasanın 2 nci Maddesine «Milliyetçilik» ilkesinin açıkça konulması ve Tabiî Senatörlüğün kaldırılması gıbı hususlar da yer almıştır. Bu arada DP'nln Anayasanın 18., CHP'nin ise bir maddesımn değiştinlmesini isttdiğt açıklanmıştır s 4 rastlanmaktadır. Bu itibarla bu turlü yanlış anîayışlan önleye. cek bir açıkhğa ktvuşturulması lâzımdır. (5) îkinci macfdede ifadesıni bulan cumhuriyetin nitelikleri arasına, «Milliyetçiîık» de açıkça konmalıdır. (§) Dörduncü maddede egemen hğm kayıtsı^ şartsız Türk mılletinft ait olduğu prensibı kon(Devamı Sa. 7, Sfi. 4 de) Ta FİJ BAŞKANI MİCIIANEK KONÜŞUYOR.. AP'nin tekliflert AP'mn ıstediği Anayasa değı şjklikleri şunlardır: (T) Anayasamızın «Başlangıç» kısmında ifade edilen «Direnme hakkı» nı «isyan hakkı» anlamtn« yorumlayanlara maalesef TTIuslararası Gazeteciler Federasyonu (FİJ)'in 11. Dünya Kongresi, dün çalışm&lannft îstanbul'da başiamıştır. Kongrenin açılışmda VBpılan konuşmalarda, Turk basının uğradığı kıBitlamalar ve baskılar sert ?ekilde cleştirilmiştir. PtJ Kongresinin duzenlenmesi •e vürütülmesi ils ilgili olarak tfnceki gün gerek FtJ Yönetim Kurulunun ve gerekse Türkiye Gazeteciler Sendikası Yönetim Kurulunun yaptığı ön toplantı A BD ? Rusya ve Cin'in vetoları Araplurın istedihleri kararın Güvenlik Kurulundan çıkmasun önledi BİRLEŞMtS MİLLETLER Amerika Bırleşık Devletleri, Sovyetler Bırlığı ve Çin Halk Cumhuriyetinin Güvenlik Konseyinde veto haklanm kullanmalan, Konseyde îsraü saldırısına karşı Arap ların şıkâyetleri ile ilgili kararın çıkmasmı onlemiştir. Güvenlik Konseyı, Israil Hava Kuvvetlerinin Suriye ve Lübnan' daki komando uslerini bombalaması üzerme «İsrail tecavüzünü» göruşmek üzere bu iki ülkenin şıkâyetı üzerme toplanmıştı Somaü, Gme ve Yugoslavya tarafmdan hazırlanan ve taraflan «bü tun askerl harekâtı derhal durdurmaya ve uluslararası barış ve güvenlik yararına azam! itidale» çağıran karar ta^arısı Amerika ta rafmdan veto edilmiştir. Amerikan temsîlcisi George Bush, yaptığı konuşmada, karar tasarısında tedhiş hareketleri takbih edilmediği için kararı veto ettiğini açıklamıştır. Amerikanm veto ettiği karar tasarısı, Panama'nın çekimserliği dışmda, Konseyin diğer üyelerince kabul edilmiştir. (Devamı Sa. 7, Sü. 8 de) Demirel; «Memleket bunalım içinde» EDİRNE AP İL KONGRESİNDE KONUŞAN GENEL BAŞKAN, SEÇIM SONUÇLARINA UYULMAMASI HAÜNDE MEMLEKETİN BADİRELERE SÜRÜKLENECEĞİNİ SÖYLEDİ EDİRNE Adalet Partisi'nm Edirne îl Kongresmde bir konuşma yapan Genel Başkan Sü. leyman Demirel, genellikle gele cek seçimler ve bunun sonuçları üzerinde durmuş ve «Türkiye* de kuvvetin meşru kaynağında mutabakata varalım. Seçım yapılacak mı, yapılmayacak mı? Neticesine riayet olunacak mı, olunmayacak mı? Suallerım, şa. yet millet, meşruiyetin yegâne kaynağı ise, ki aksinl düşünmek mümkün değildir, aslında Cumhuriyet devam edecek mi, etmiyecek mi'nin başka sekilde ifadesidir» demiştır «Seçım netıcelerine riayet olunmaması en büyük bölücülük olur. Memleketi, ucu bucağı bulunmayan badirelere sürükler. Milletin haklanm gasp olur. Cumhuriyetin sonu olur. Cumhurlyeti korumaya, yaşatmays hep beraber gayret ederken ken disinde böyle bir gücü kim bulacaktırî» dlyen Demirel, konuşmasma söyle devam e*mıştir: «Söylemeye lüzum yoktur ki, fikirlerimiz başkalannm fikirlerinln aynı değildir. Başkalan bizim gibi düşünmüyorsa, bundan dolayı nasıl biz öfkelenmiyorsak, blzim fikirlerimizden de başkalannm ahnganlığına mahal yoktur. Bu hususu bSylece kaydettikten sonra konuşmama dün tstanbul'da bıraktığım yerden bashvacağım tstanbul'da, kendi kendimizi idareyi başaracağız, diyerek söz. lerimi tamamlamıştım. Bu be. yanımda kendi kendimizi idarede müşküllerimiz bulunduğu mânası mevcuttur Bunalım veya lstikrarsızlık roüşküllerin adıdır. Memleketimizde bunalım ve istlkrarsızlık mevcuttur. Çok partili parlamenter demokrasinin memleketimizd'e henüz pek kısa bir mazisi vardır tyi gelenekleri, lyi görenekleri henü? tesis edememiştir Bu kısa süre lçerlsinde de çok önemli istikrarsızlıklarla karşılaşılmıştır. Memleketin bas meselesi, hiç şüphesiz ki, devlet idaremıze ve rejimımize istikrar getırmektır. Ve bundan süreklilık sağlamaktır. Sık sık bunahmların çıkma. sı, lstıkrarsızlığın alâmeti oldu(Devamı Sa 7, Sü. 7 de) Alpasian; Dilligil'in hastanede zincire vurulnıası haberiyle ilgili açıklama yaptı ANKARA (Cumhuriyet Bürosn) Ankara'da yayımlanan Adalet Gazetesinde, Gazeteci Turhan Dilligil'in ayağından zincirle hasta yatağına bağlı olarak yatmldığına ilişkin haber ve fotoğraflar başkent basın çevreerinde tepkiye yolaçmış; Adalet Bakanı Fehmi Alpaslan, bir açık !ama yaparak, fotoğrafın, bir aldatmaea sonucu çekildiğini idJıa etmıştır Bu açıklamadan ön;e, TGS Ankara Şubesi Başkam Fılmaz Gümüşbaş, Alpaslan'a tonderdığı telgrafta Bakandan, ;utumunun ne olacağınin açıklan nasını istemiştir. Yemek reddedildi Bu arada aynı, toplantıda, konuk gazeteciler, hükümet adma verilecek yemeğin red edümesine karar vermişlerdir. Bunun üzerine, söz konusu yemek programdan çıkarılarak iptal edilmiştir. üluslararası Gazeteciler Pederasyonu 11 Dünya Kongresi dün saat 10'da Basın Sarayında çalışmalarına başlamiştır. Federasypn Başkanı tsvıçreli Gustave Michanek, önceden açıklanan programda ikinci kontışmacı olarak görünen Turkîş Genel Başkanı Sevfi Demirsov'a ılk sozü vermiştir. 70 yabancı 8 Turk gazeteci delegenin, uluslararası kurulusları temsilen 8 gözlemcinın ve 100'e yakın konuğun izlediği kongre de, Seyfi Demirsoy, Türk isçi hareketı olarak basın özgürlüğü(Devamı Sa t. Sü 1 NOTLAR Kongre başlıyor ATLANTIK ANTLAŞMASI DEitMEKLERjNİN YILLIK KONGRESİNE KATILAN DELEGELER LUNS: «SOVYETLER VE VARŞOVA PAKTI ÜYELERİ GÖRÜLMEMİŞ DERECEDE SİLÂHLI KUVVET BESLİYOR» Edirne gezisi ve Demirerin pabuçları.» YALÇIN BAYER EDİRNE AP Genel Başkanı Süleyman Demirel yeni yurt gezısinin tstanbui dışındakı ılk konuşmasını serhad şehri Edirne'de yaparken çok neşeliydi. Edirne'deki gezisinde bu sevinç belirtileri hiç eksik olmadı yüzünden. Demirel'in Edirne'ye 1968 Haziramndan beri yaptığı Ilk geziydi bu. Karşılama töreni partili kalabalığı ve araba konvoyları ilkine nazaran hem parlak (Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) »avcılığa başvuruldu Bir esrar imdlâtçıçının luks bir hastaneye ve ozel bir orfadu serbestçe yatma&ına rağmen bir fıkir işçisinin ayağına zıncır vu ruliTJasının korkunç ve çağdışı 3İr tutum olduğunu belırten Ankaralı ga7ftecıler. Savcılıga da başvurjrak, olayın dogru olup (Devamı Sa..7, Sü. 8 de) Almanya, geçici oturma belgesi olan turist işçiere çalışma izni verecek ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Federal Almanya'da bulunan turist pasaportlu işçılerle ılgüi olarak hukumet dun bır bıldlrı yayınlamış ve bu ıççilerın en geç 30 Kasım'a kadar Turkıye1 j e gelıp pasaportlarını ve dığer ışlemlerını yeniletmedığı takdirde çalışmalarına devam edemiyeceklerini bildirmıştır. Bildiride, Almanya ıle yapılan anlaşmanın, bu ulkeye turist olarak gıdıp de kendılenne belirli bir sure sonra Almanya' yı terketmeleri kaydıyla geçici olarak çalışma oturma izni ve (Devamı Sa 2, Sü. 6 da) siirekli barış iütiyor Atlantik Antlaşması Dernekleri 18. Genel Kurul toplantısı, dün îstanbul'da Yıldız Şâle'de başlamiştır. Toplantıyı açarken yaptığı konuşmada Dışışlerı Bakanı Haluk Bayülken, cTürk Hükümeti, Avrupada gerçek ve devamlı bır barışın yerleşmesını candan arzulamaktadır» demıştır. NATO Genel Sekreterı Joseph Luns ise, Avrupadakı bölünmenın sıyasî ayrılıklardan zıyade, rejımler arasındakı denn farklardan ilerı geldiğıni soylemıştır. lıklı ve dengeli kuvvet indıriml görüşmelerı, ihtiyar kıtamıza bu olanaklan tam mânasile sağIadıklan ölçüde bir değer İfade edecek ve bundan yalnız barış ve güvenlik içinde ekonomik kal kınmalarını hızlandırmak amacını güden Türkiye gibi ülkeler değil, fakat bütün ittifakımız üyelerı, tarafsızlar ve Doğu ülkeleri de istifade edeceklerdir. Türkiye şimdiye kadar olduğu gıbi bundan sonra da, Avrupa'da gerçek güvenlik ve devamlı bır barışın teessüsü için sarfedılen gayretlere katkıda bulunmaya devam etmeye kararlıdır. Bu katkı şimdiye kadar bir yandan sosyalist ve tarafsız ülkeler le yapılan ikili temaslar, diğer yandan müttefiklerımızle ikili ve çok taraflı olarak yapılan istişareler şeklınde tezahür etmiştir. Bu bakımdan Türk Hükümetinin kuvvet indirimleri müzakerelerlmn bütün safhalarına faal bir şekılde katılmayı gereklı gördüğunu behrtmek ısterım.» înrirlikfteM kalkan ABD Phantom uçağı Akdeniz'e düştü ANKARA Incırlık ortak sa tesislerinden geçtiğimiz günu havalanan bır Ame uçağtmn ülkemız açıkla'înda Akdeniz'e duştuğu ve u;akta bulunan 2 Amenkalı subafm kaybolduklan bildirilmıştır. Amerıkan Haberler Merkezinien dün bu konuda verilen açıkamaya göre, eğıtırn uçuşu yap'ığı sırada încırhkle bağlantısı tesılen «P4 Phantom» tepkili av 3i uçağinda Yarbay Grarda Cash man (40) ile Yüzbaşı Ronald I Bew!ey (31) bulunmaktaydı. Olavin meydana »eldiği Cuma güaünden bu yana yapılan aramaların sonuç vermedığıni bıldıren yetkılıler, çahşmalarm dün durdurulduğunu soylemişlerdir. B. ALMANYA, ÖLDÜRÜLEN 9 İSRAİLLİNİN AİLELERİNE 14,5 MİLYON LİRA TAZMİNAT VERİYOR BONN Resmî bir sözcü tarafından dün yapılan açıklamaya göre, Federal Almanya Hükümeti, Munıh suıkasti kurban larının ailelerine 3,2 milyon mark (yaklasık olarak 14,5 milyon lira) yardım yapılmasım kararlaştırmıştır. Bu para Federal Alman Kızılhaçı tarafından ilgililere dağıtması için, tsrail Kızı' Yıldızına teslim edılecektir Bayülken 'in konuşması Bayülken, konuşmasında Doğu Batı ilişkilerine değinmış, kuv vet indırımı konusunda şunları soylemıştır: «Turk Hukümetı Avrupa'da gerçek güvenlik ve devamlı bır barışın yerleşmesını candan arzulamaktadır Avrupa Güvenlik ve İşbırlığı Konferansı ve karşı Röntgenle ilgili doktor ve personel her yıl için 3 ay emeldi kıdemi kazanacak ANKARA Röntgen ve radyurnla ilgili alanlarda çalışan doktor, sağlık memuru ve teknis yenlerin her yıl için 3 aylık kıdem almalannı sağlayacak olan kanun tasarısı Cumhuriyet Senatosu ilgili komisyonlarınca ka bul edilmiştir. Bılindiğl gibi, Emekli Sandığ) Kanununun 32. maddesinde baso Devlet personelinin hayatlannı tehlikeye atarak çalıştıklan gerek çesiyle emeklilik kıdemlerinin her yılma 26 ay arasında süre ler eklenm°si öngörülmüştür Devlet Tiyatrosu sanatçılan nın da dahıl bulunduğu bu mad deye. yenl tasan ile «Mesleğl o lan ve bu sebeple röntgen, rad yum ve benzeri iyoriizan radyas yonlarda bilfiîl çalışan tabip, tek nisyen, sağlık memuru radyas (Devamı Sa. 7, Sü. 8 de) tstikrar sorunu Senato ve çalışmaya başladı KUDUZ KÖPEĞİN ISIRDIĞI ÇOCUK BULUNAMIYOR Uskudar Şemsi Paşa semtınde, " Eylül Cumartesı günü saat 14 sıralarında kuduz bır kopek, 6 k şiyı isirmiştır. tstanbui Sağlık Müdürlüğünden dun yapılan açıklamaya göre, kuduz köpek tarafından 6 kişiden 5'ı tedavı altına alınmış, ir13 yaşlarında olduğu sanılan bir çocuk ise, bulunamamıştır. /etkılıler. çevre halkınm sağlık durumunun tehlikeye düşmemesi için çocuğun ailesinin, veya çocuğu t°nıyanlann ilgililere başvurmalarım istemiştir. Vize istenecek Federal Almanya tçişlerı Bakanlığı. Almanya'ya gırecek tum Arap uyruklulardan vıze aranacağını bıldırmıştir. Bu tedbırin, şimdive kadar kendilerinden vize aranmayan Fas Tunus ve Lıbya uyruklulara da uygul» nacağı belirtilmiştir. (Devamı Sa. ?. Sü. 6 4a* Brüksel'de bir Israilli diplomat vuruldu BRÜKSEL Polısten yapılan açıklamaya göre, Arap olduğu sanılan bir şahıs, dun gece îsraıl Büyükelçiliğinde bır dıpiomatı yaralamıştır. Polis. diplomatın olduğunu bildirmişag • yaralı tir. I, (Devamı Sa. 7, Sfi. 6 da) Luns'un konuşması Daha sonra konuşan NATO Genel Sekreterı Joseph Luns, «Avrupadakı bölünme, sıyasî ay rüıklardan ziyade rejimler arasındaki derin farklardan ileri gelmektedir.» demıştir. Luns, daha sonra dünyada meydana gelen önemlı sıyasî gohşmelere değinmış «Bunlardan bazıları kısa veya uzun vâdede Atlantik bölgesıni etkileyebilecek mahiyette Başkan Nixon'ın Pekın'e vaptığı zıyaret Çin'in Birleşmiş Milletlere kabuiü ve devletler topluluğu içinde daha (Devamı Sa. 7, Sü. 8 de) ANKARA, (Cumhuriyet Bürosn) TBMM'nin 20 Temmuzda başlayan yaz tatill dün sona ermış, Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu saat 15'de ayn ayn top» lanarak çalışmalarına kaldığı yerden devam etmiştir. ParJamentonun tatilde bulunduğu süre içinde Hükümet Millet Meclisi Başkanlığına 12 kanun tasansı sunmuş, MilletvekillerJ de çeşitli konularda 3 kanun teklifi yap• ANKARA TRT Genel Müdü mışlardır. Tati) sırasında Millet dürü Musa Öğün. CHP Genel Baş Meclisine 6 tezkere 2 rapor 70 kanı Bülent Ecevit'in, son Basu yazılı 3 sözlü soru önergesi Ue toplantısmda TRT yayınları konıı bir de gene) görüşme önergesi sunda ortaya attığı iddialarla ilgi venlmiştır. li olarak dün Anadolu Aiansı mt Dün çalışmalanna başlayan gehâbirinin sorusunu cevaplandır nel kurullar 1972 yasama yılını mı<?, «CHP Genel Başkanı. 9İkâve< bir Kasım'a kadar tamamlavaettiği proeramları ve TRT'ye dış» caklar TBMM'nin üçünctl dörıdan telkinde buiunduğunu ön<1 nem dördüncü yasama yılı da 1 sürdii?ü kimseleri acıklamakta» Kasım'da başlayacaktır nertpnse rekînmektedir» dpmistır Millet Meclisinde Öğün. Ecevîfin bunları Karmı oyu önünde açıkça söylemesini de Millet Meclisi Genel Kurulu istemîştir: Millet Meclisi Başkanı Sabit Os(Devamı Sa. 7, Sfi. 6 da) (Devamı Sa 7, Sfi 5 de) Ögün, Ecevit'ten isim istiyor