Katalog

ÜTJMHURÎYET: 20 Temmuz 1971 Bulmaca MALKOCOĞLU yazan ve çizen:Ayhan BAŞOGLU ÇEÜK HANÇER Amerika'dan yazıyor yenı tellikİ* lW01ann ikinci yansında Amerika her yönden bir sosyal çözülme, yıkıntı, «mutsuzluk ve stireli kargaşalık içine düştü. 195<P!erde, emekli ve yorfiın bir general bu memleketi golf sahalan ı f e n idare etmiş, A • merika genç bir iilke olarak canlıhğını yitirmiş, Amerikalı liberal ler ve ilericiler memleketi Rip Van H'inkle gibi uykuya yatıran bu emekli generalden kurtanp genç bir öndere devretmeye adamışlardı kendilerini. 1960 seçimleri, liberal ve ilericilere istedikleri kişiyi getirdi: John F. Kennedy. ıcın SAĞA: "/' 4 J! •Yanyana^enVli taşlarm'geünlmesiyle ..ya'pılan bfr tarr ro, sfrn.M^.san^teseri Kimyada ba kırın şirrtg«i. 2,. Birlesmiş Mil; letler Teşkilâtınpı rumuıu E' r« . • den her «aınan için ka*.i çı^abi. İen,S Ölümlİ' .Kimyada rad' yümun . simgesi. 4 Frar>s»'da bir şçhir . TERSİ lânet, huysuz. ters mâriâsına. 5 Erzürum'da Hçe . Afrika'da bir nehir C Kimyada sodyumun simgesi Ar. zu ve isteklerin devamh yerin? gelişinden duyulan haz . 7 Bir nota. 8 Gürültü patırdı Lâhza. 9 Gellrler . Bir nota. YCKARDAN AŞAĞIÎA: . 1 Pardesülerin içine üıklenerek takılan bir çeşit kalmca daimî.olmayan yünlü astar TERSt yemek. 2 Tasdik ettnek^yapH ın İ5İ yerinde ve doğru.bplarak k« bul etmek. 3 TERSİ Alttan jcase içi gibi çukur olan bit ç"eîit.tavan kubbe D<yay\siyle anlatmak. 4 'TERSt insan elinden çıkma veya yalaıjcıktan yapma » Kimyada argonun simgesi. 5 Durnanın geçtiği yerde btraktığı kir TERŞİ .Sicilya'daki volkan. 6 Gemil'erin *u Itesiminden a?ağıya Ve iç kısunlan (Denizcilik' "' te) Bir hayvan 7 Divarj edebiyatı n a ı ı m şekülerinden 8 Kimyada kalsiyu m u n simgesi • Güreşte bir oyun Suçu bağışlama. 9 Izmir'de ilçe Oünkü hulmaramn Avrupa'da bir halleriilmis jekll nehir. B John F. Kennedy'yi Ak Eva ge tirmekte gerçekten çok yararl oldu. Üç tartışmadan ilkinin yapıldığınırç ertesi günü Kennedy' bütün Amerika tanıyordu. ÖK. Başkan Kennedy'nin yakın dostu ve basın söacüsü • Pjerre Sallinger, «Bu konuşmanın ertesı günü Kennedy, kampinya için büyük küçük kentlere gittiğinde genç kızlar. orta yaslı kadınlar hop hop hopluyor, genç adayın eline, elbiseskıe dokunmak için birbirlerini çiğniyprdu,. daha o anda seçimi kimin kazanacağı bellijdi» demişti. Kennedy, Demokrat Parti plâncılannın istegine uyarak, kardeşi Robert Kennedy'nln bütün itirazîarma rağmen, Senatoda Dernokratlann çoğunluk lideri L,yrıdon B. Johnson'u Başkan Yardımcılığı için aday seçti. 1960 seçimıeTinden üç yıl sonra Dallas'ta, Oswald'ın kurşunuyla öldürülen Kennedy'nin yerinl Johnson aldı. (ieorge McGovern'in stratejisi, Kennedy'ler sihi 0ar«nın göıüne basıp jüzlerce kişiyi işe koşmak, Htrmphrey gibi pnrtL patronların» dayanıp giiç edinmek değildi. O, Amerikan ppBtikasın» yeni bir yön getiriyordu. Halka dayaiı bir politikay* bu. balamyordu. Bu r^ygın hareket 1969 Mayıslnda Ohio evaletinin Kent Üniversitesinde dört üniversitell ögrencinin askerl kuvvetler tarafından açık hedef tutularak öldürülmesinde tepe nok tasını buldu. Gene bu yıllar içinde karalar Amerikan sosyalekonomik kaynaklanndan yararlanamamak, her yerde, her alanda ikinci sınıf insan, ikinci sınıf vatandaş. olarak kabul edilmekten usanmış, bu durumu pro testo etmeye başlamışlardı. Şikago KUrultayı'nda 146 der legeyi Humphrei 'e devredip, par tinin isteğine uyarak HumphreyMuskie ikilisini onaylayan Mc Govern, 1972 seçimleri için daha o günden plânlannı yapıyordu. Robert Kennedy'nin ölümii ve Eugene McCarhty'nin kendini beğenmiş, burnu ha\ada davranışıyla ortada kalan yüzlerce genci, ateşli ve ülkücü politikacılan, üniversiteli ya da salt vıtandaşı önemli, etkin bir güç haline getirmek McGovern'in omuzlanna düştü. • HABERSİZ U SIRADA Vietnam savaşı kızrşmış, Amerikan halkı bu savaşjn Vıe amaçla açıldıjfından bile habersis, Kennedy yıllarında gelişen ekonomik ka!kınmanın ürünlerini toplan'akla meşguldü. Iş alanı açılmış, ekonomi, savaş ortamına gırdiği için Uk yıllarda kalkınmış, bir çokl&ri için hayat mutlanmıştı. Bu yüzden 1964 seçimlerınde Johnson, savası bombalarli y3 da hangi güçle olursa olsun'sona erdireceğini açıkça bilcliren tutucu Goldwater'e karşı ezıci btr çoğunlukla seçimi kazandı. "Oysa Johnson, tıpta Goklwater gîbt düşünüyor, Vietnam'da her şeye rağmen bir zafer kazanmayı kuruyordu. Vietnam'daki Amerikan kuvvetlerinin sayısı yarım milyonu aştı. Bir anda üniversitelerde, liselerde. ortayash, ortakesimden okumuşlar arasında bir hoşnutsuzluk, huzursuzluk başladı. B gnr aa • ÖNDER NCE Doktor King'in Önderliği altında başlayan barışçı hareket kısa bir süre içinde Amerika'mn büyük şehirlerindeki karalann oturdugn Ghetto'ların yaküması, büyük çapta ayaklanmalar ve carpışmslara dönüştü. Amerika'da yıl'.ardanberi içten içe kaynayan problemler yüze çıkıyor ve çoğunluğu gençlerden ve okumuşlardan oluşan bir erup bu problemler^tr" çö7Ûrr3enmesi yoluri'dta pe^ekli i? • STRATEJİ EOR(iE McGovern'nin stratejisi, Kennedy'ler gib paranın göziine basıp iüzlerce kişiyi işe koşmak, Humphrey gibi parti patronlarına dayanıp güç edinmek değildı. McGovern Amerikan politikasına yenı bir yön getiriyordu: Halkın politikacısı. Halkın yardımı ve halkın kuruş kuruş öfiedi|i parayla kampanyaya çıkroaK. HaJkm inaftdığı «öta .uğr»n*. • zarnanını i»aroa.yar»k. bu halk poUtikacısını Beyaz Sarav'a getirmek O 6 ENÇ, yakışıklı,, babası wngin, eşi ve çocuğu güzel, öğrenimini Amerika'nm ünlü teiversitesi Harvard'ta tamamlamıs, memlekçtîn . değerlerini azçofc anlayan ve Hr batama liberal amaca înanrrrts biri. Öemokrat Parti'nin adayi MassachusBettsii genç Senatör John F Kennedy, Eisenhower'in Başkan Yardıması Richard M. Nüton'a karşı seçim kampanyasına girdi. Nlxon, uzun yıllar Eisenhower in Başkan Yardameısı olraak, Moskova'da, Amerikan Enaüstrı Pavyonundaki raodern mutfakta, Kuruşçef'le, şundan bundan konuçurken, fotoğrafçılar tam resim çekecekleıi anda tşaret parmağını Kuruşçel'ln suratma doğru dikerek sankl onu tehdit ediyormuş gibi bir poz takınmakla Amerika'da tanmmıştı. S • GENÇLÎK IIXAR geçtikçe bu hoşnutsuzluk protesto mitinglerine, ayaklanmalara, polisleöğrenciler arasmda kanlı çatışma ve çarpışmalara döndü. 1960 ların son yıllarında Amerika'da «Demokratik Topluma tnanan Öğrenciler», «Kara Panterler» gibi ilericiliğe inanan ve bu yolda hayatlannı esirgemeyen g'ençlik kurumlan ortaya çıktı. Banka sahiplerinin oğulları ve kızlan evlerde bomba yapıyor, hükümet yapılan, bankalar, iş yerleri, büyük kartellerin yapılan bom Y larla t?e Eirişiyordu. Bu yollardari • biri değişikliğe. kökltl bir değişlkliğe inanmış bir başkan seçmekti. tste Sikaso'da Demokrat Partinin böyle bir başkan adayı seçmesine çalışan kapımn dışında bırakılanlar, Hubert Humphrey'nin bu kabil bir kişı olmadıgına inanmış. kiiskün ama yeni bir önderin umuduyla evlerine dönmüslerdı • PLÂNLAR İXON'un seçimi kazanması ve geçen dört yıl içinde mcm ! leketi ekonomik bakımdan bir kriz jçine sürüklemesi, sa vaşı sona erdireceği yerde Kamboçya ve Laos'a yayması ve her anlamda karalann küçük adamın karşısında güçlüyü ve paralıyı koruması Bozkır Halkçısı George McGovern'i umutsuzlann yeni umudu haline getirdi. • TARTIŞMA N! McGovern bu amaçla başkanlık ıçın adaylığım gelenekşel koşulları hiçe sayp.rak bir yıl önce yayınladı: 1971 Ocak ayinda. Genellikle adavadavları seçim kam panyasının başladığı vıla kadar adaylıklarını sakîar hatta inkâr eder daha sonra gelenek^el zamanseçim kampanyasmın baş ladığı ilk ayda ilân ederlerrfi McGovern Şikago'da bir gazeteciye söyledigi gibi baFkanlıSa gelmek konusunda .liklerine kadar ciddiydi ve kaybertüecek za manı yoktu. 90 AKAT Nuon, kendi yazdığı kitabı, «Beninj Altı Baş»nsızlığım»da da söz ettiği gibi, John Kennedy'ie, Amerikan halkı önünde, televizyonda, yettniş milyon kişinin seyretti*ı bıı tartışmaya girişti. Bu tartışma F Y \ R I N Bilinmiş, tanınmış, eskimiş politikacılardan uzak durmak DtŞİ BOND TUTASiLl'f? BV fgı' YAPAB\LSCEK. OANA IXS>İ P U N TrcfVDİ MAYlP , Kl"M ONU İL<3(U I 3OOCUJYUM J (Güzclova kıraathanesi)ne üeldlğimde All dayı ne Kel Hüteyin aya°;a kalktılar Ali dayı: Bey birde' meraklanmaya başlamıstıkj easnsu bapse ınl dıktılar diye... '' Kel Hü«e>iıı gülmüştü: Köstebeğin b... yemcsi bunnar.. Celâl ağbi çay demli miydi? Mahmudun ısmarladıği çaydan bahsedijordu herhalde; ne çabuk da haber alınışlardı. Ali dayı ac«le ediyordu: Eylenmeyelim, geç galacağız... Hana gittik. Ali dayı eşeğine, Kel Hüseyinle ben atlarımıza bindik. Kel Hüseyin bana da bir at bulmustu; korkardı komjular ondan. Sacları döküldüğü için kel diyorlardı ona. Lan Hiiseyin danayı naaptın? Mcraklanma Ali dayı onu Musaya bıraktım, gendilerininkiyle getirecek İyi, iyi Musa akıllı oğlandır. Bu zamanda dÜByanın parasını verüb aldığın şeyi herkese cmanet etmek doğru değil oğul.Kasabayı çıkana kadar hiç bir ;ey konuşmadık. Ali dayının eşeği de imim atlardan geri kalmıyordu. Tepedeki «on evleri feçtikten sonra Kel Hiiseyin birer sigara uıattı: Yak bi cigara Celâl agbi. dumanı olrnayanın imanı olmaz dirler. Bu meret de olmasa sabah akşam gavga etmeli. Bizimki (Köylü); ötekiler pahalı geliyo... Ali dayı sigarasını yaktıktan sonra: Sarmasına üşiinmezseıı en iyisl riitün.. Onu sarana gadar öykem geçer. Yolda pazardan dönen başka köyliıler vardı. Yanunızdan geçerken (SelâmünaJcyküm) yahut (Merhaba) dborlardu Ali dayı ço Benim yanıma mi sokulabilir eakaj, asker kacağı.. Lâkin bu ğunu tanıyordu onların: Sen Durmuş aganın oğlu deyil misin? Nası bıban? İyi ya, sefer Öğretmenin peşinde dolanıyormns diyorlar. Hani bacımdan ayıŞehere de götürdünüz mii? Yaaa o hastalık heç çalıtmayı ıcvmeL rasam ikl gözüm öniime aksın, narnuslu. edepli kızcağız. Ne didin? Essah mı diyon? Koca herifi çalıştırmaym gayri Ben birdenbire nyanıvermiştim sanki: Oflan yanunızdan nzaklasınca: Hiiseyin nerden biliyorsun bunlan? Ali dayı sen bunların hepsiai nerden tanının dedim. Kel Hüseyin kpylü paketinl çıkarıp birer sigara daha uzattı: Kel Hiiseyin ona uymadan dnramadı: Kırklık tarını bilir All dayı. Gocadı Kur gocayınca köpeklertn maskarast olur. Bi vakıtlar buri» larda AU ağa diyiuce herkes beni bilirdi, bası »ıkUan bana kosardı; bu yanyı ben bilmeyecerh de kim bileeek. Bir pınar başında atlanmızı sularken Kel Hüseyin cebinden bit gaıete çıkarıp uzattı: Manifsturacı İzzete uğradun. GazeteleHfrdea biryti jüdup Seçimlerden bahsediyomuj. . ,1> .^ . H ...MC,'». GavJfcVi İ Ş y U ^ b ı t ö k k gözden geçirdim. (Yaptık, ettik, japacağiz, edeceğiz.), (Yapamadüar, becercmediler, müslebitler) gibi alıştığım bir sürü nutuklar beyanatlar, cinayet haberleri, basılau randevu evleri, Avnıpaya, Amerikaya gidip gclenlcr, artist cesimleri.. (Sclma Yurdusev ile Ithalâtçüarımızdan Kâzırn Sülliimer nikâhlıındılar.). Atım yerinde durmuyor, boyuna ayaklarını oynatıyordu Bu dağ başında Sclma nereden karşıma çıknuştı. Acaba Istediklerlnin hepsini de yapabilmij miydi. Kâzun Süllümer herhalde tam Hüsnü beyin istediği bir damat olacaktı Daldın bey mühim bir haber mi var? Yoo Ali dayı hep bildiğin gibî. Kel Höseyin gazeteyi okuduğunu bclli etmek ister gibi: Gine savurmuşlar palavrayı; eğeı scçimlcr doğru yapılsayımıı bu sefer kazanacaklarmış zaten, ara seçimlerine de güvcnmiyolarmısTopal Satılmıştan. Ömer dayıdan medet uyuyolarsa gazanırlar belki. Ali dayı gavur hakkı yernezdi: Senin Manifataracı İzzet tutuyo diyi ötekiler mi gazanacak Bu işlere ne senin ne benim aklım erer. Ben de sevmiyorum. Hep geri kafalılar bunlardan medet umuyo diyi. Emme ötekiler de hani«. Onlar tartışıyorlar ara sıra bana fikrimi soruyorlardı: ben Selma ile son kar;ıla;mamin yaşıyordum; çınlçıplaktı karsımda... Kenarlan ağaçiık bir dereye girmiştik. Yol derenin kâh biı tarafından. kâh öteki tarafından gidiyordu. Atlarunu dereden geeerken çıkan seslcr, derenin çakılları bet sej bir baska türlü güzel görünüyordu gözümc Yakup a|a meseleslnin ba kadar batit bir sekilde halledilivermesi neşemi yerine getirmisti ideta. AU dayı: Oğlanı soruyodu Yakup ağa? Topal aklına esince bilirsin köye damlar. Hani bi ayağımız burdan eksiimedi dimek ister gibi. Kâh Yakup ağanın elinden paraylan tarlalın alanların gözlerini korkutmaya çalısır. kâh kumar oyBar; baıen de avrat gctiriler öteki köylerden... Bögez niye gelmiş? TİFFANY JONES |j< RSVTAMBfM 3OÖUEULTU 1 1 i K v|Ul j jtj ^M »CfN SfBllCf A SENtN BUYEUt ARCADASIM NE Bl Hasta, kendisinden lstenen herşeye sözverdi. Acı çckmesini sürdürerekten bekledi. Hiç kimseyle konuşmamakta ve haberleşmesi yasaklanmadlgı İçin, günlerini mektup yazmak ve gelenleri okumakla geçirmekteydi. Elçinin papadan huzura kabul sözü aidığı gün, Gaüle'mn Roraa'ya gelişi iki baltasıru dol durmuştu. Gerıye döndüğünde elçi ona, orada geçen Konuşmayı anlattı. önce, sanığın Roma'ya getirildiğini resmen bildirmekle söze başlamış; üaber. papa tarafuıdan soğuk karşılanmıştı. Sonra, nastaya yumuşak davranılmasım istemlemıs; papanın buna karşı reaksiyonuysa. hayU sert olmuştu: Biz'âen acımaü olmamız isteniyor. Mahkemenin lokallerinde kalması gerekirken Ga!ile'nin elçüikte kalmasıru hoşgörmekle, yeterince acıma göstermiş olmuyor muyuzV Sanığın yaş ve sağlığı nedeniyle prosedürün hızJandınlma sının olanakh olup olmadığını soran elçiye papa yavaD bir biçimde şu karşılığı vertnişti: Enkizisyon'un davalan. genellikle çok uzun sürer Bu uzunluk onun natüründen doğmaktadıı Biz bu konuda bir sözveride bulunamayus. Elçinin. sansürden geçmlş bir bilginirj nasıl suçlanabllecejınl sormasi Uzerine de papa şöyle konuşmuştu: GARTH Tann'ya ştikürler olsun! Ninayetl Kendiml savunabilece . tnandırmanız «ereken ben • ğiml Bu şeytansal suçlamsdan yakamı kurtarabileceâım I Fadeğilim Da'padırl . • • .' • • Gaüle,' denşete' Kapümrs ofakat' bana eetlrdiğiniz. lyl blr ha rak, diplomatın anlatısını kes Kendisı ile fconuşamaz mı berl .: ö: yıtn? AyaJdanna kapanınca. t>e Işte yeniden oaşUyoruzl nim içten olduğumu anlayacak' Btr tutanak mı? Hangı tuTartışmak mj istiyorsunuzî Ba ianak? . , • br... na, körü körüne Itaat çöstere ; ' Ben Du sonuda t>iı şey p u . ..''• Hastanın durumu etinderi gü ceğintee daiı söz rermem!? he köttiye tfltnıekte ama ken miydini??. fakat sfze asıl söy• miycaınn. Size biltUn söyleye*bılecegim a'nladıgırha eöre sidisine çıglık attınp grteyâşı dö* lemek istedigitn, bu değildl. ze bu yasafc bildırtmlnin restürmekteydı. Helünıler trtfşey Ada ofisin vönetmeligi sa>men 1616'da vapıldıgı T« buna yapamamaktaydılar Blr sabah, nıklann duruşma süreslnoe Enilişkin de "bir belgenın bulunNiccollnl onu odasında görme Mzisyon tökallerinde kaLmalarıdugudur. ye gelmişti. Oaerinde her sa nı Smirdir. Bunun tcin de. taşınmanız eereklvor.. • Fakat bu olanaksızi Bana mankl tavrı »oktu bu tarihte berhangi bir van im Hayır, drya uludu nasta». Köttl blr tıaber mn dlye zalatrnadüar. hayul Korlruyoruml Bana tş.: sordu dehsetle Ihtlyar keDce vapacaklar! Oraya glt* Mestı Galile, slze yapablle Dlpiomat onun yatağına otur mek tstemivorum. 'cegim tek tavsiyâ; yadsım» yodu ve kıvrık elini kendininkUerin luna gitmeyip herşeye evet deSakat eliyle yataga yapışmış» İçine aldı: menizdir.. TavsiyeJerinüzj dlnleyiniz, rirs burada yasanımuıus SUdn olunuî meslr! Siz« söz konusudur. söz veriyorum kl korkacak bir rari Bu teorüer nakianda, özeilikle böyle müphem karakterde, bir yazun yayınlamak., • büyük bir yamlgıdır. Böyle devlnmekle Galile, onbeş yıl önce kardinal Bellarmin'in, Enjrizisyon adına kendisine bildirdiği yasağı ihlâl etmiş ve suçlu durumuna düşmüştür. Aziz ofisin ar şivlerinde bu yolda bir tutanak bulundu. GaUle. İçinde Ric cardi gibi bizim de bulunduğumuz. herkesi aldatmıştır. Yazan; Zsolt HARSANY Çeviren: Tank ÖZBİLGEN Fakat Tanrı adına, bana karşı nıçin böyle vüklenlmlerde bulunulmaktadır? Ben bana dairna o kadar tyı davranan, bir şiirinl ithal eden. bir gelir sağlayan papayı niçin Süçük" düşürecekmişim? «ey olmayacai, slze hiçblr kötülUJs eelmeyeceküı. Ne var peldî Sorgunuz vapüacak.