Katalog

SATFA DÖRT :CüMHÜRl¥ETı 11 Temmuz 197S Padişahm tavsiyesine uyan ünlü Amiral, anılarmı büyük bir kitapta toplıyacaktı RTESt gün kendilerlnl Şah kistana yardım ettneye acaba kabul ettı. Sohbett* şiir üneden lüzum görüyor?. zennde durdular. Seydi All trana karşı değil, sizin Için Reis, yanlış zannolunmalarının bir cepbesi yok, öyle olsaydı nitizüntusunü anlatü. Hiç kimseçin 300 subay yoüasın? Bir orye, hlçbir ülkeye kasıtlan yokdu gönderirdi, dıye Şahı teselli tu. Horasan valılerlnl de yersız etti. azlettiğini anlattı. Şah vaadetti, Bir gün de Şahın uleması var o iki emirırü tekrar aym yerledı sohbette. Mır tbrahim Seydi re tâyin edeeekti. Ali Reise döndü: Ulemanızın bizi kâfir sayHerbirine ayn • hedlyeler vermasının sebebi nedir? dıye sordi. At, hilât sundu. Bes levente du. de özel bagışlarda bulunda Vs Sultan Süleyman'a sevgisinl, s a y Çiinkü, Peygamberimizin gısını bildirdi. Barışın devamıashabına küfredilmckte Mutena inandığıru, bu uğurda çalıştıber kitaplarda ashaba küfür kâgını söyledi. firlik olarak yazüıdır. tmamı Azam Ebu Hanefive Yoleular yola çıkmadan Şah jröre sözünüz doğrudur. tmamı onlan bir ziyafete daha çağırŞafil, Ashaba kufretmeyi kâfirdı. Bu defakl sarayda değıldi, lik eaymaz, günah addeder... saltanat çadırmda verilryordu. Diyelim kl, Imamı Şafiye Çadınn içi göz kamastıran bakarsak, Ashaba küfretrnekle bir zenginlikte, her taraî en kıv dinden çıkmış sayılmaz bir kimmetli kumaşlarla donatılnuştı se. Ama, Hazreti Ayseye de kiıfBu ziyafetin kastı, Safevî saltaredildiğini işitiyoruz. Hz. Ayşe natının ihbşamını göstennekti soylendiği şekilde ahlâksız olsay îstanbula erişince Sultan Süleydı, ona küfretmekle, Avşeyi hoş mana anlatılması istenmekte olgören Hazreti Peygambere kiıfduğu her hallerinden belli oluredilmiş sayılmaz nu?.. Pevgam yordu. bere küfreden kavim ise dinden Sofrada amiraUn yanında dtusapıtmış, mürtettir. Müsluman ran şahm musahıbi Hasan bey: sayılmaz. öldürülmeleri helâl, Bütün bunlar kulli hazinenullan gazilere mubahtır. dir deyince, Osmanlının cevabı E Hindistan'dan sonra denizi ilk defa gören denizcileı Kendileıinl sevinçle karşılayan İskender Paşaya, Seydi Ali Reis şöyle demişti: «Yeryüzünde Osmanlı Devletine eş bir devlet, Sultan Süleyman kadar da adaletli bir hükümdar yoktur.» ra «Teyselfcsranî» çehrine ulastılar. Kasn Şırin yoluyla Kiirdistan vilâyetine geldiler. Kaleı Zencir'de hava çok değişiktı. Halk «Huma» demlen kuşun görundügünü '.ddıa ediyordu. Kiıru hayra, kimi şerre yormaktaydı Bu kuş hakkında çeşitli yorumlar yapıyorlar. hıkâyeler anlatıyorlardı. Ertesi sabah günes doğarken yola çıktılar. «Dokuz ölüm» adı verilen nehirdeh geçtıler. Şehnban yoluyla Bağdata vaıdılar. Bagdat valisi, bu kadar sergüzeştten dolayı vatana dönebilmelerini hayretle karşıladı onlan tebrik etti «Gezip seyreyledim her sehrini gerçi bb dünyanın, N'azirin gSrmedim her giz, Sitanbnlu Galatarun...» Samih Nafiz TANSU • İZİN ÇIKIYOR bu oldu: Padişanlarda hazine, altın, gürnüs ve silâhtu... Bu türlü seyler hazineden sayümazlar. Musahıp sus pus oldu, cevap veremedı... Tahmasb Şah yola çıkmalarına hâlâ izin venniyordu. Aradan bu ay geçmiştı. Yine bır sohbet esnasında dedi ki: Sultan Süleyman, Barak Hana 300 subay göndermiş, Tür Her klm Hazreti Ayşeve küirederse, bizim katımızda da kâfirdir, Fakat Ayseye sevgımiz yoktur, Hazreti Ali'ye muhalefet etmiştir. Bu konuyu Şah, bu noktada bırakftrdı. Seyit Ali Reise: Cihanı dolaştın. her yeri gördün. En çok hangi sehri beğendin? dedı. Amiral bır beyitle cevap verdı: TJNDAN sonra söz beylerbeylerınin, sancak beylennin dırhğine döndü. Şah idari hususlarda bUgi istedi. Anlattı.Bunun üzerine Şah hareketlerme izin verdi Rebıülâhinn tlk gunlerinde Kazvinı terkettiler Sultaniye yakınında Ebher şehrme geldiler. Burada Ahl Evrenin oğlu Pir Hasanın türbesl bulunuyordu. Makam ziyaret edildi.' 8 Dergüzin, Hemedan uğraklan oldu. Hemedan'da Aynulkuzatı Hemedani, Pir Ebululâ, Hazrett Peygamberin sancaktan yatıyorlardı. Makamlanna yüz sUrüldu. Sâdâbâd'ta Safevilerin sınır beyl Peykoglu Hasan bey vardı Onlan çok ıyi karşüadı. Nihaventten Lunıstana ıçeçilınce, Bisutun dağına vanldı lmamı Kasım buradaydı. Son • ÖZETLE AGDAT'ta bir müddet dinlenen Seydi All Reis, leventleriyle tekrar yola çıktı. Hind Okyanusuna geçerken Kutsal makamları gezmıştl, ama, tekrar birer birer onlan ziyaret etti. Cemaziülevvelin ük günleriydi, Dicleyı salla astüar.. Tekrit, Cizre, Musul, Nuseybin, Mardin, Diyarbakır yoluyla B Amid'e geldiler. Beylerbeyl tskender Paşa onlan sevinçle kar şıladı. Başlarından geçenlert an lattılar. Bu olaylar kımsenm başından geçmemıştı Onlar da gördüklerini, hikâye etüler. Seydi Ali Reis özetleyerek sözünü tamamladı: Yeryüzunde Osmaıüı Devletine eş bir devlet, ne de Cihan Padisahı Snltan Süleyman kadar adaletli bir padisab var. Amıke, Seydi Ali Reısın ölmüş olduguna dair haberler geı mistl. Bütün ülkeye bu ölüm haberi yayılmıştı. Mısır Kaptan lığına Rodos Beylerbeyi Kurtoğlu atanmıştı bile. Seydi Ali Reis, artık eskislnden de daha coşkun, güçlü bır şairdi. İskender Pasaya da şiir nı, Hınd Okyanusu denız oıayiannı, o tatlı, uısanı büyuleyen dıliyle Padışana anlattı. Sultan le, nayranUitia dırüedı. onu tebrık ederek: . Bu gezl görgülerl kaybolmamalıydı, tanhe kalmalıydı. Seydi Ali Reis, mektuplan ver di. Polıtık göruşlermi açıkladı. Sonra bırer birer vezirlerle konuştu. Vezın Azam Rustem Paşamn takdir ve tebnkini aldı. Maaşı gunde 80 akçaya çıkanldı. Ayrıca, berabenndeki levent lerm maaşlanna 6 akça zam vapıldı. Subay lara ise 8 akça ekİendı. Seydi AU Reis, «iseyahatname»sini bır yılda yazıp kitap ha Iıne getirdi. Miratıkâınat olarak gezisinin özetini isımlendirdı. Ve 1567'üe1 Galatadakı evinda rahat doşeginde vcfat etti. Eseri ingüizce, fransızca, almanca ve özbeljçeye çeinıldi Onaitıncı yüzyılın bılgınleri arasına sırdi. Buyük Türk Amiraü vüregi vatan sevgisiyle vanıp tutuşan büyuk bir tnsandı Süîeyman, bu tukâyeleri hayrei vap dedi Bu seyahatini ya», bir Utap B 1 T T1 ÇALINAN TAÇ Yaıon ve tixen: AYHAN BAŞOĞlü Amiki de terkettiler, Erganı'de ZUlkıfl kabri ziyaret edildi. Har put yoluyla Malatya'ya vardılar. Seydi AU Reis, Seyit Gazının makamına yuz sürdU. Sonra Sivas'a eriştiler. Burada da Beylerbeyi AU Pasayla bir mıktar sohbet edip, Abdulvehab Gazınin kabrini ziyaret etti. Turbedan Ali babaydı Hacı Bektaş kasabasında, Hacı Bektaş Veli ıle Balım Sultan turbelerıne ugradı. Kırşehır'de Ahi Evrenle Âşık Paşa vardı. Makamlanna zıyarette bulundu. Kralırmağı Çaşmgir köprüsunden gajtiler. Ankara Hacı Bavram Velının türbesıyle unluydu Ziyaretine koştular. Anadolu Beylerbeyı Cenabı Pa^a gurbet yolcularını sevinçle ağırladı Beypazarı, Bolu, Mudurnudan sonra Goynuk şehri bnlennde açıldı. Şeyh Akşemseddin hazretlerinın makamını ziyaret ettıler. Taraklı, Yenıce, Geyve ve Sakarya köprüsunden geçıiınce Agaç denızınden Sapancaya enş tîler. Ve Izmıt körfezı göriındu ler sundu. 81 Musiki devam ediyordu. Fakat ben biraz evvel yatalabildifim dıinya Ue Uişkiyi kesmistim. Konser biUıği zaman Ragıp bizim bir stra arkamızda oturan üç öğrenciyi gözünun kuymtu Ue jöstercrek: Bunlar dedi. Ne oldu bunlara? Sen dünyanı yitirmifiio be... OtekUer biraz aralanmışlardı. Mehmet ouıa meseleyi antatıverdi Ragıbın bana gösterdiği talebeler konser boyunca köylünün işçinln sefaletine, doğacak kızıl günesin azametine dair raahut sairlerden birinin şürlerini otrcmtDşlar. Ragıp: Şunların peşıni bırakmıyalım dedi. Adımlarımızı sıklaştırdık Sülerman hâlk musikinin ppşindeydi sanld. Ben bfiıbfitün alâkasız görünmemek için birse? tSyletaıiyordum. Fakat hergelelere kızmamıs da değildim Mebmet: Puştla* dedi: Uısarı çıkmıştık. Hava lertti. Reskin bir avaz vardı. Kalabalıkta bizimkileri ritirmenıek için bütün dikkatimizi sarfediyorduk, onlar da peşlerinı bırakmadığımızın farkına varmışlardL Süleyntan: Ne yapacağız? dedî. Analannı belleyece|iz. O gBtlüklnnün gözlüklerini aşaği indirmeısem bana da Ragıp demesinler. Ne geçer elüniıe Korkuyorsan gelme! Tek basıın* yeterim. Süleymao korkmuyordu. Boyca irilikçe Ragıptan hiçte aşaği değildi Cstelik bir ara bok> sa da çauştmştı. Her zaman lşı ters anlıyorsun Kalabalıktan sıynlmıstık Onlar önde blı ar kada ilerliyorduk. Ragıp: Bu gözlüklü hergelcyi bizim puştlarl» gör diira. Ağbisi 'Doğacak gün) mecmuasının tahibi m, yazıişleri müdürü mü, öyle bir şeysl Şimdi onun fcözünün üstüne doğduracagım g3nesi.> Iyice yaklastık Ragıp gözlüklüye: Ulan ne homurdanıp duruvordon bir *aattir. Şimdi okusana şürlerini... Cözlüklüyü elektrik tşığından bir hıyll uzak olduğumuz için etraflıca çöreroedim. Fakat öyle iri varı bir çocuk değildi. Boynunn kırmızı bir atla ilp a ?rmış, fötrünü gözlerinin üstüne in dirmiş. Paltoaunun yakalanm kaldırmıştı. • FERAHLIK lNDtSTAN'dan bert ilk defa denız gortiyordu denizaıler. GonulJerinde hoşluk, fe rahlık duydular. Lımit'ta Nebı Hace'nin makamına uğramadan aynlmadılar. Ver elıni Üsküdar Boğaz... Selâmetle lstanbul a varmıslardı... 964 Recebının ilk gününde mihnçtler, elemlerle büyuk macera son bulmuştu. tlk adımda Seydi AU Reis, Galatada bulunan evine koştu. Padışah, EdırnedeydL O gece dmlenip ertesı sabah Edirneye hareket etti. Kanuni Sultan Süleyman, Hınd Kaptanı deryası Seydi Ali Reısın blmediğını duyunca sevindı. Onu hemen nuzuruna çağırdı. Reis hemen Padişahm ellerine sanlıp, onlan öptu Çağatay dilıne çok alıştığından, ona çağatayca sozlerle şurler okudu. Uç yülık büyük gezl destanı I H! Ne istiyorsunuz dedi. • Anaıun örckesini! Deminki siirleri okn«ana! Sana ne, ne istersem onu okurum! Ragıp 0nun paltosunun yakasından yakala» dı, kuratnun ortasına bir yumruk otutttu: Eşşoğlu eşşek öyle okunmaz böyle oknnur.... Birbirimize Kirmiştik. USzlfiklerinln kaldırımlardakj sesini işittim Bir tanesl aralamak istemisti. Süleyman onu duvann dibine doğru sürükledı Çocukcağiz duvarla Sfllevman ara* sında mekik dokumaya başladı Otekini Mebmetle ben yakalamıstık Boylu boslu bir seydi ama kavga taraflısı görülmüyordu Kavgaya yakl?şmak istetneyen insana e] zor kalkıvor. Mehmet bir ikı okşadı o kadar Kavganın zorIıisu Rarıpla gözlüklü arasında nluyordo Karanlıktaydık Polislerin seyrek dolastıgj ^aatti. Son tramvavlar men7İllerine volculannı taşıyor du Birdenbire Ragıpla eözlüklü volun ortasına fırladılar Kacip elinde taşıdıpı paltnsuna hasmının basına «svurmuştu; tam traımav volunun üstiindevdiler Bir Uksi yolu bos bulmus olanca sürativle gp'ivordu Cozlüklünün birşev eör mesine iırkân voktu Sülevman atılıp çocuitun ba şını paltonun altından çıkardı: bepsi de kenara fırladılar Birdenh're duraklamıştık (iözlüklünün hiç bali kalmaraıştı. Süleyman Ragıba: Yeter artıkî Siktirsin gitsin! Süleyman kendisiyie uğraşan Stetcine: Al bo bergeleyi götür eyine kadar dedi. Bhrim payımıza döşen kaldırımda Mebmetle konusuyordu Gözlüklüyle arkadaşı kolkola girdiler uzaklastılar Yalniz kaldıSimiz zaman Ragıp Mehmetle konuşana: Sen de mi birşev istiyorsun arkadaş? Yoon! Arkıdasla konuşuvoruz KorkmuTor musunuı okşarız dive? Ben kavgadan hoşlanmatn.. Rafip vorulmustu soluvordu Sıilevman haı metmedifi bir iş vapmıs ıribivdi Ben yanımız. dr rü*3ven *iu tanımadıtımi7 adama hakıvordum; gocunduracak bir hareket yapraamaja, bir 507 sSvlememeve çalısfordu Vakısıkh bir çocuk tu Ben de sizın kadar mcmleketımı «e\eritn Fakat sosyalist bir düsüncenin bu milletin mukadderatı bakımından daha ivi olarağına ınanıyorum. yüzde sekseni ko\lü olan mrmlpketjn ağalann elinde n kurtanlmasım istemrm bir kabataat mı? "Denizlere hükmeden cihana hâkim olur(/ ATtlI SVLTAN MEHMET Dogu ve Batı îslâm ülkelennin kurtancısı olarak anılıyordu Asıl önemlı olan, bu denız'eı projesi ıçınde, hıristıyan korsan lara duman attıracak bır dPnız ci kuşağın yetiştirilmesı konusuy" du. Mıdılli adası 1462 de alınm'ştır. Patıh bu savaşta yararlıgı dokunan leventlerınden «Barbaros kardeşlerin» babası Vakub'a, adadan mülk verdi OfuUan ds kendısı gıbı müsluman, ınanç sahıblydi. 1492 de Oruç Reis 18, kardeşi Hızır (Hayreddin) ise 14 yaş larmdaydüar... Bız burada, tanhe mâl olmuş, Osmanlı devletinin büyük denız zaferlerinı yaratan, fetihlet ya pan o mutlu denizcl kuşagın efsaneleşen kahramanlanndan büh settik Devletin ytikselışı bu nıa sal devlertnin, kudret ve fcuvvetlerine dayanıyordu Çöktlş olayı da denızcıli§ımı»n gerilevışıne oağh bir olaydır. Çünku, Turkıye, büyuk demzterle çevnlidır Kuzeyde Karadeniz, Batıda Ege denizi, Guneyde Akdenız Cebelütank ve Süveyç ile de Kızıldenize, Atlas Okyanusuna kadar dayamr Yine Türkiye, Asya, Avrupa kıtalanna geçit verir Sahillerimiz genellıkle 2500 Km. uzunluktadır Ama, denlz devlerimız, bu ülkeyı 6\\aya sulanna sahil kılmışlardır Barbaros Havrpddinin $u sözii unutulmamalıdır: «Denizlere hükmeden cihana nâkim olur» Serhat boylannda, ak toigalı bevlerbeylerinin komutasınds v lerleyen akıncılann yanı sıra de nızlerde de «Derya Bevîeri» 1Pventleriyle kadırgaiannda İPT\I? lerden dpntzlere akınlar vapıvor lardı. Devamlı denii «Haramilerini» kovalıvorlar >;vılarrta özrîir lüğO savunuyorlardı Onlar Os manlı rtontınmssının öncu kuvvet ıpnvdıler . 38 Kara lısteye llişkın karar azız ofısçe 5 Martta yayuılanmış ve 15 Martta da GaUle papa Paul V tarafından tıuzura kabul edılmıştı Azız • Per değerh taşlarla süslu terlıklerıru oper Opmez bilgındeo ayağs kalkmasını ısıemekle. utıfaıını gostermiştı: Etudlennde çuçluğe uğramanı oğrenrnekie oız çok uztu duk, azız oğlum Fakat sen ıyi bır katolıksın ve oğrendığımıze göre kardınal Bellarmin. sana bızım görüşümüzu açıklamıs Evet çok Azız Per Guvençliyiz kı bunıan tutacaksın; sen zekı biı ınsaosın Fakat bütün bunlardan yeterince söa ettik Floransa'da veru ne var? Bunu üç çeyreK saatlın Dir konuşma ızlemiş; tikat ne Copermc'ten ne astronomıden ve no de giıneş devınımlennden bır tılcık soylenmlştı Konuşmatar, Medıcıs aılesı kardınaj duk Carlo'nun Vatıkan a yapacağı ziyaret Toskana teamullerı ve Floransa vaşantısı uze rmde donüp durmaktavdı Kabulun sonuna doğru Galıle konuya donmek ıstedı Eğer bunca duşman ve müfterıye sahıp olmasaydım yaşam benıro ıçuı guze) olacaktı çok Azız • Per (,'ektığıro acıyı Azuiık'ınıze vansııacak veten kuvvette tilcık bulamamak tayım Nerdevse vasanımımı vıtırecektım. Korkacak oırşeyın yoK Masumıvetin ınancın ve duygulannın arıKügı tnkızısyoo tarafından tamamıvıe oılınmPRtedıı O senı ihatab biı uısan olarak tanımıştı ve bu de onun bu görüşünü DaylaşmaK'avız Bu vervü7ünde dn kazanar» her kışırun daima düşmaı>ıarı olmuştuı B12 vaşadıkca «enln fcimseden (torkun olmasın S>en Kilısemızm sadık bu "oğlu •taldıkça hangı sonuda olursa 01 • Yazan: Zsolt HARSANY Cevîren: Tank ÖZBİLGEN sun, hayırhahlıgımıza başvurduğunda gert çevrılmeyeceksın Galıle papanuı halkasıru ve terligmı bu Kez daha öpt'J ve sonra VıUa Medleıs'ye döndü Bır çeşıt gurur duymaktaydı Zira paps Paul VİD uygun olmayan bir karar alma durumunda talmaktan dolayı Kendısıne üzuntülennj bildlrdığı kımseler çok azdı. Uörüsmeyı bütün avnntılanyla eiçıye anlatmafcta sabırsızlanıyoıdu. Berikı anlao süresınce basıyla bırkaç Kez onayladı ve fakat bılguun bi) an önce Floransa' va dönmesinde ivedilendığım de saklavamamışu: Bır süre daha ourada Kalacagım ekselâns UUk Carlnnun gelışin) beklememtn uygun olacagı bususunda şansölve Pıecberna Ue anlasmıştık Hayaı Kinfclıema ugrayan elçı çızlıce tç çektı Gerçekte genç Mrtficiî kardınalintn Roma'va gelişi GalUe'vt pei az ıl gılendinnek<evdl FaKat «Vaşaklar» Akademlst'nde l'rastevere başlannds iki vasanü sürenleı ıçılerı güzeı şaraplar vardj ve vası Ditmis buiunaa duk Sesı neşeü ve az vahsı 011 takım Sadınlar tanıyordu: BUtiin bunlar vasanımı eüzel bulmava vardım etrnektBvdi Kardınaı Carlo'nurı geiısı. MedıciE'lerln zenginlığıne yarasır mı törenle akısraıstı Devınımınin arılestnde bügln Enkızısyon'un Katedraıı olan Sopra Minerva tüiseeine son ou ö varette Oaha bulundu Vasıvorum. dive mınioandı mihrap önünde mutlululs ve minnet dtjysulan tçinde duasını vaparken benl vakmaduart Klliseden ckarkpn epnıs eşık üzerınde durdu »e Içınde teololıvenlenc sorsu vapıp kumlyet Sararlan verflikleri ko ca yapıya baktı; nem kur*ulrauş ve hem de lnancb olsralt bir çocuk anklığı tçinde bagırdı: Gene de dönüyorl * * * Bu gibl kabullerden sonra, şansölyeyi zıyaret ederek ona bilgl vermek ve olasılıkla da kendlsindea öğüt almak, bilginin âdetiydi. Picchera 6nce, ta sasından perişan durumda susmuş, sonra şöyle konuşrauştu: Şövalye Cloli'yi tanır mısınız? Şöyle böyle I Bana karşı da pek sempati duymadığım sanırım Eğer size bir öğüt vermem gerekli ise bu, onunls en kısa sürede dostluk bağlan kurmaya kalkışmamzdır. Soo darece kanşık bir döneme doğru gittiğimize inanmak için haklı nedenler var BUiyorum ki siz, politika ile Ilgilenmlyorsunuz; fakat cfünyada akışanları da anlamak zorundasınız. Papahk, protestanhğın kökünü kazımak niyetindedîr Avrupa'cin en kudretli hökümdan majeste lmparstOT da. ateşll bir katolik olup dinsiıiıği yok etmek istemektedir. tyi bir katolik olan benim de, r>u durumdan hoşnut olmam eerek: fakat ben. Kilise'nİB maddesel kuvvete sahip olmasını hiç sempatik karsılamıyorum Bu savas. karşı . reforrntt örpütleyen CezvitHerin iktld»ra geçmesine yol açacaktır. tmosrator Fercfînand, bizim kraliçemiz re anne granddüse» dbl ,onl»nn yanrtasidır Atlas Cosimo ve ben, öyle değiliz. firtcan var> f TİFFANY JONES