Katalog

SAYFA ÜÖRT 27 Hariran 1972 İnceleme: A, Derman BAYLAD1 KHA ORDUSÜ belH çağımn en guçlu ordusudur ama, Truvalılar da tek başlanna bıratalmamışlardır bu savaşta. Anadoiu'nun tutn uluslan ortak bır savunmay» ginnislerdir Akhalılara karşı. Eumedesoglu Dolor, Tnrv»Ulann yamnda yer alan bu Anadolu'lu uluslan şoyle tayar Odysseus'a: «Dinle bak anlaUrun sana dosdoğrusunu, kıyıUra yakın Kariablar, krvnk yayh PaionUr var, Bütün savaş süresince A Truva'yı '* tutan tann LelegJer, Rauknnlar, tanmal Pelaaçlar, Lykialılarla Mysialılar Thvmbre çevresindeler, Fhıigrablar, atlı arabalarla dftvüsen Maionialüar da orda. Ama neden bir bir sorarsın bunlan bana, niyetiniz ne, Troyalılar arasıns dalmak mı? Teni gelen Trakyalılar ötede, uzaktalar», (11) Lykiahlann başbuğu Zeusoglu Sarpedon'dur. Çok büyuk yararbir de sünler Sarpedon'u, lıklan gorulur bu savaşta. Zever ikiz tannlara, Lyku'vla us O'nu ne denlı konırsa da aölöm'na eline, bn y«msmı fcmleyemez. Kader, çobuk rötürüp bıraksınlar setannlardan da güçlüdıir çunkü. Ancak bır sure gecıktırir olumiz Lykia toprağına», (12) munu. Ne var kı kader gereğmı • AÇIKÇA >erme getırecektır enınde sonunaa Sarpedon, Patroklos'un elıyKAMANDROS bır Aradolu le can verır. Zeus oğlunun dlusuınnağıdır. Tanrılar arasındanu Akhalıların elinde bırakmak kı adı «Ksanthos» dur. Kerıstemez. Sarpedon'un sonsuz uydısi de bır tanndır Skamandkusuna dalacağı yer kendı oz ros'un. Yurduna sa^ıran d\xyurdu, Lykıa toprağı olacaktır inanlara karşı koya Ta^ar \» Bu amaçla buyurur Apollon'aAkhılleus'u bgğmağa çalışır. A«Sevjill Phoibo», hadi git şimteş tannsı Hefaıstös, anas' Heradan aldığı buyruk uzerıne, çı di, kardığı bır yangınla ırmaktanal götür Sarpedon'u kargı rımn bu taşkınlığına bır son ver yağmuru altından, mese\<îı. Skamandros tek ba=ına sil gövdesinden kara kanı, butun Akhalılan bozguna ugragötür uzaklara, ırmağın sa tacaktı belki de larında onu yıka. Tann merhemi sür gövdesine, Şımdı de gelelim baş tann Zetannsal mbalar giydir. us un bu savaştaki tutumuna: Hızlı kılavuzlara ver, göturZeus, savasın başlangıcından SAtNT JEAN KİLİSESİNDEN beri Truvılılann yanım tutmaktadır ve bunu da açılc açık belırt mekten geri kalmaz. Akhalılan koruysn Hera'yı şöyle azarlar: «A şeTtan kan, ne diye kızsrsın onlara böyle, düzenli tlyon'u yerle bir etmek hırsı da ne? Priamosla çocuklannın sana ettikleri ne ki? ' Bir gireMseydin kapılardan, . »'^ koca surlardan, Prıamos'n, çocuklannı, Troyalılan yerdin çiğ çiğ, azabrdı hırsın o zaman. tstediğin gtbi >ap ama, sonunda bu kavsa adaraakıllı açacak ikimizin arasinı. Sana şunn diyeyim bak, iyice kafana ko: Yerle bir etmek istersem bir gün ben de senin sevgili adamlannın ilini, sakın öfkemi yatışttrmaya kalkayım deme. .Şimdi sana bu tlyon'u veriyorum ama istemeye istemeye razı buııa gön'.üm. Güneşin, yıldızlı göğün altında, yeryüzunde nice şehirler var, bunlar içinde ben kutsal IIyon'u severim, Prıamos'u, Priamosun iyi kar(Ti atan halkını». (13) tLtNDlGt gıbı, Zeus Yunan tannlannın en ulusu ve en guçlusudur. Olurnlulerden ol sun, tannlardan olsun biçbır varlık boy ölçuşemez kendisıyle. Tanrmın bu gucunü gelın ken di ağzından dınleyelim: «tsterseniz tanrılar gelin deneyin, altın bir halat sarkıtın gökten, tekmil tannlar, tannçalar, tutun çekin o halatı, harcayın olanca gücünüzü, gene indtremezsiniz efendiniz Zeus'u yeryüzüne. Ama ben bir çekersem şövle iyicene, Alınm yukan sizi de, topraçı da, denizi de, bağlarım Olympos'un bir «ivri doruğuna halatı, ha\alarda uçuşur ne var ne jok hep«i. Tannlardan, insanlardan üstünüm ben hövlesine.» (14) SELÇLK KALESİM.N GÖRÜNtŞC S 67 Sen de onlar gibi düşündün mıi? Ne yalan soyleyim, aklnndan geçti. Ben yalan gonuşnıajı scvmem Emin efendi. Ama sona bi ısındım adama. Kitap gibi konnşuyo adam, bi mcse. lemeden açıldı mı. Bizim hacılar, hoca filan haltetmiş >anmda. Başa çıkamaymca cahilin, zmdıgun biri diyip çıkneriyorlar işin Içüıden. Zati ole bek toplu jerlerı se\mi>o. Hani lâfın uzerine duşerse onnarınan gonuşur. Çoğu zaman oretmeni bulur gonuşmaja Birez de bu >üzden lâf ediyorlaı >a. Bunda lâf edilecek ne var? Gönlu kimi isterse onunla konuşur. Sana dartlıyorlar mı Seyit ağajla iyi konuşuyorsun diye? Ben başka oretmen baska. Bu soledikierim onu tum tum gâvur olmuş diyolar. Zati diyolaı gâ\ur (>a\uru bulur gonuşmak için. Berket ki koy jira dı iki >anbk; içlerinden birezi de oretmeni dutujo. Hısımı akrabası mı? Başfcaları da var mı? Parti mi diyosunuz, parta«nı o mesleme var ya: zati iki yarılıktı koy şimdi busbutun arttı. Dc\enin nalbanta baktığı gibi bakıyo miUet birbirine. Sanki anadan doğma partacıydı mubarekler. O, bu deyil Yakup ağa Kazaya gideli, Vezır oğullanynan, San Musanm gardaşları alıp >uruduler. Z«ngin kısmı sidik yarışuıdan hoflanıyo herhalen. Herifin mallanna ucuz ucuz gondnlar, şimdi de sanki Daşlıevlekten dunyaya nizamat verecekler. San Musanm gardaşlan Halk partasını dutuyo... Kim bu San Musanın kardaşlan dediklerin? Koy odasında yoğudu onlar. O odaya gelmerler. Gendi odaları \ar, Gelirlerse kavga mı cderier? Geçinemeıler mi bir arada? Yooo! Ni.\e ga\ga edsmlcr. Emme gine de gelmezler Belki bilirsin iri yarı çilli bi oğlandır ağalan. Amelebaşılık ediyodil gelıerde. Nası bhiktirdi. ncrde buldu, birdenbire adam sırasına girU \erdi Seher >erinde kaldığı için bole siyasete miya. sete de eeük aklmı erdirmiş. Kim dirdi San Mnsanın gardaşı Suleyman ağa olacak da, $ona buna fet \a verecek diyi. Gun, işini bilenin günıi, AIİ dayı. Demek hiç halleri \akitleri yoktu. Ne gczsin yiyecek ekmeğe muhtaçtılar disem yalan olmaz. Ağalannın şeherden gonderdiği paray. nan unluk alırlardı. Diycceğim o deyil şimdi gardaj ları da oğlanr dnttular, birlikten gu\vet doğar tabi. Depmeynen dcvrilmiyecck hale geliverdüer. Hasan. Oretmenin babasL Hamdi ağalann Yusuf neyi onun partisinden. Hele Hasan oyle partici oldu ki sorma gitsin, Öte taraftakilcr kim? Vezirogullan da ote tarafı dutuyo. Bana galırsa ne onnar ne öbürleri bu işin zerresini ağnamı. jolar emme bi sidik yarıjıdır gidiyo. Hoca, Satümıj, APOLLON MÂBEDİNİN KALINTILARI.. MALKOÇOĞLU ÇALINAN TAÇ Yazon ve çizcn: AYHAN B • SAYGI DİŞİ BOND A I C E S /ICEN! TAMl'ZA SATIKJIM RA BLJENOS ÛMCE VUCuLACıMIZ DEUIZE A ClLDJSlMıZ SÛN DAGEPl VEPEPEf BUNLAEIKJ USPSİNİ TİFFANY JONES SU TO L LüyOBUM. E E V4R Kİ, bu en guçlü Yunarüı tanrının gonlü de Akhalılardan değıl, Troyalüardan yanadır Bunun nedenını bulmak da pek zor değıl Az önce Kybele'rn. Anadolu'nun Ana Tannçası olduğundan soz etmışük. Kylebe Lykia'da «Leto» adıy la saygı ve tapkı gorüyor Gerek Leto'nun, gerekse çocuklan olan Apollon ve Artemıs'ın, Anadolu' nun savunması içın Truvauların yanında yer alması olağan... Kybele çağlara ve toplumlara göre kışılik defi^tıriyor Ama oz aym Örneğın «Efes Artemis'i» adıyla, Efeshlerın bolluk ve verım tannçası oluyor. Oyle ki, Efeshler hrıstıyanlığı kabul ettıkten sonra bıle, uzunca bir süre ana fanrıçayı kutsal sayıyorlar. Kybele Gınt'e geçince «Rhea» adını ahvor. Giritlüer Rhea'yı «Megale Meter» yani «BB vük Ana» dıye de adlandınyorlar. Anadolu'nun Kybelesi neyse, Gırıt'ın Rheası da o Rhea yani Kybele Gınttekı tda dağında tannlar tannsı Zeus'u doğuruyor. Hıtıtler çağında olsun, Frlgyalılar çağında olsun Anadolu matri yarkal (anaerkıl) aıle düzenıne bağlı. Kybele'nın Anadolu toplumlan arasında en üstün «eri tutmasının nedenl de bu olsa serek. Aynı aile düzenine. Anadolu'nun bazı yerlerinde, özellıkle Kars bölçesmde bu gün de rastlıvomz tşte bu düzen, Yunanistan'da patnyarkal (ataerkıl) düzene donuşünce ana tannçamn ye rınl Zeus alıyor. Ama Zeus anayurdunu unutmamış ve onu herverden üstun tutmuştur Zeus'un Tnıvalılara karsı sevgısmı îıyada'nın başka bolümlennde de gö rebılınz Hektor'un Truvalılan ve vardımcılannı vüreklendıren ju sozlenne kulak verelınr Akıllı Zeus üç kez türledi tda dağından N Köstebck Ali neyi de onnann tarafuıı dutuyo. Bun. nar diyolar ki gendi partileri iş'başına gelurse ezanı Muhammedi okunacağunış yeniden. Medreseler açılacagımış, bu gâvur clifbası bırakılacağımış. Böle diyolar gonuçtuklarına tüm. Oretmen de, onarm partisi bile gelsc, bunnar artık değişmez diyesiymiş Senin agnayacağın bi M I vırdır gidiyo Oaha çok var seçimlere değil mi? Onıimuzdeki ayın on beşiııe aıa seçinıl \ar. Hepsi de,yeniden seçilmeye çok var değil mi? Ona daha iki sene var. Sen hangi tarafı tutuyorsun AIı dayı? Benim dutmamman ne olacak. Ben hcç bl şeye ganşmıyom Böle işlcr için genç olmalı adam. Bız gayn unumuzu elemiş, cleğimiıi asmışız. Hem bole işler paralı adamlara vergi Ben o tarafı dutmuşum, bu tarafı dutmuşum bi şey değişmez. Bu .vykıtların Ali dayısı olacak ki Benim de sdzum g e . çerdi, beni de butun koy dinnerdi Paraynan » y ı yolar adamı. Aleıtı ilerledikçe bız gotun golüu gıtduk. Vepsi boş Ali dayı, üç günluk ömür için kederlenmeye dcğmez. Öyle de geçiyor böyte de Değil ole Emin efendi, bi ferah fahur ya;ama, herkese hukmetme var, bi de herkesin jolediğini dinneme... Oğretmen? de dcnıek San Musanm kardcşIerinden taraf. Nusıl bir adam sizin oğretmen? Ibrahim miydi adı? Ibrahim. tyi çocuktur Gomşular onun İçin de dimedüğü bırakmadılar. Komilis didiler. Farma son didiler. Nıye çocuklara resim yaptırıyomus. Allahın işlerine garışıyomuş. Yağmurun, neyın, nasıl yağdığuıı anlatasıymış. Işte böle zındıklaruı yuzunden diyolar \\\ab başımıza daş yağduracak. Bl vakıt çalgu çalıyo diyı musbllat oldular. Çalguyn abdaJUr çalarmış Bebclerl An çalguculuk oğr«tecek. AUah kelemı ycrine çalgu.. Bircz de babaat yaptı ya. Ey oğlan, şeher yerinde nası yaşanduğunu gormuş, gelur de seııuıı ahurdan bozma evuıe gi rer mi oretmen cvü duruken! Vay neyimiş, baba ocağını bcyenmiyomuş. Nesi var beğenüecek. Ben bole gonuştuğum için çoguncası beni de sevmezler. Başka oğretmen var mı? Tek başına mı çalıjıyor? Bi de bi gızcağız var. Gendi halinde bi taze. Emme insanı gendi halinc gimuyolar ki; Yakup aga> nuı topal oğlan yanına yeni bitme iki serseri almış, evini basmışlar geçen agşam. bereket Celâl bey, Kel Huseyin. gurultuye yetişip gaçırmışlaı. Bole bi şey başına geUe ne idersin Mahkemeye v i r . sen gendi adın da dillenir. Belki de ispat bile idemezsin. Herifler de gine ellerini gollarını salU>ıp gezeller. Böle evini bastıklarına göre fındıkçı bir şey olsa gerek sizin bayan oğretmen? Güzel mi bari? i (ârka» »ar» 24 Marina, gözleri kuru, son 6devini yapmaktaydı Bozulrouş çehresıni gönnek, yüreUer acısıydı: sanki o deği' de golgeymiş gıbıydı Galıle onu elinden tuttu ve rahat konuşabileceklerı tek yer olan mutfağa gotür dü: Ne zaman oldu bu? Dün, guneş batarken Çok ac: çektı Seni haberlendirmeme olanak yoktu, fakat bugün gelecegini dılşünrnüştüm. Zavallı yavrucutum ayafcta güç duruyorsıın Onu kollannda sıktı: takat sonra derhal bıraktı, sadece ellenni kendininkiler içine aldı: Gelecek İçin hiçbir seydenkorkma ben senln yanında olacağım. Bunu bıllyorum, o kadar iylsın ki Pakat sana bir şey söylemem gerek Ne konuda? Geleceğimız konusunda. Şimdi değil önümüzde daha çok vaktlmiz var Bütün bun lann bitmesini ve biraz dinlenmiş olmanı bekle Bunu sana tıemen söylemem çereklvor Tann babamı kendinp çagırmakla rahmetini gösterdi: o onursuzluğa dayanamavaeak.. Hanei onursuzluk? Bir çocugum olacak. Bır çocuğım mu olacak? divp şaskm tekrarladı Galıle Bunun böyle olabilecegint hıç düşünmemişti... Sevinç ml yoksa üzüntU mü duvdugunu bilemivordu. H Marina'mn çocuğu dogmustu Vireinia adını taktıklan ufak tefek Wr kızdı bu Vaftlzi vöneten Per Glovannl Viola, tetli se kantlannda Galile'v! çocuğıın b?bası olarak gfisterai Genç ba ba veni dogmuşun kendisine vermiş oldugu sevinçle şa'irmışü. Günde allı kez onu Ma Yazan: Zsolt HARSANY Çeviren: Tarık ÖZBİLGEN rina'nın yanında görmeye koşmakta; süt kokan ve çığlıklar atan bu kırmıza paketı hankulade bulmaktaydı Kızının gelecefi hakkında havaller kuruyordu: çok para kazanacak çok gü^el bir evlilik gerçekleştirecek ve Unlü bir vasb bilgin olduğu vakit, torunlan dızlenmn üzerinde zıplavaeaktı Vlrglnla'nuı doğumu, anun kendıne guvenlnl kamçılamıştı. Copernıc'inkl üzertne kunolu olan kendi evren slsteminl BÖZden geçirdl ve yayınlanacals hale gelıp gelmedlğınl kendi Kendıne sordu. Dzun biT lç mücadelesınden sonra, zamanın geldıgi sanısma varmıştı; daha uzun oıı sessizlik korkaklik olacakb Boyle öfretıler karşısında Kllise'nin olasıi reaksıyonunu anlamak Uzere, niyetıni Sarpl ya açmak istedl Rahıbl, Venedık'teki kltapçı dükkânında bekledi ve ondan, tcendısıyle ufak bır gezinti yapmalannı rica ettl. Rıva degll Schiavonı boyunca yürtidüler Galıle muhatabatma karannı blldirdj ve plânmiD ana çizgılerlnl açıklaflr Copemlc hakkmda fcurlar yapacak ve not lannı, tüm resmî biliml aitüst edecek bir yazımda yayınlayacaktı Sarpl ısrarla susmaktaydı Galıle bıtırdikten sonradır ö yuriimeyı durdurdu ve söze oaşladı: Anımsar mlsıruz oğlum Du rada Oirkaç yı) önre Giordano Bruno adlı bir bllgln, Mosen'go' nun şikâyeti üzerine tutuklanmıştı? Doğalhkla Benim ünlverslteye gelmemden önce Padua'da da blrkaç konfersns vermtstı Sanınm kı bir domınıkendı • > üstleriyle anlaşmazlığa düşrr tü. Evet rann"nm Evrent» ruhu ve bızım ruhlarımızın da Tann'nın bir parçası olduğunu oğretmekteydl Btlıyonım, bılıyorum faKat aynı zamanda da her sabıt jildızın bır güneş olduğunu öjretmekteydi Ne oldu o? Enkizısyon kendisint, yedi yıl sureyle bir kaleye hapsettı. Bu sabah. odun uzerınde öliım* mahkum edildığı habenni «Idım. Campo dl Fiore'de. büyük bır kalabalık önünde yakılmıs; benı haberli kıları adam da o» rada bulunuvormuş Bana, mut. suz adamın korkunç çığlıklar attıgım ve hazirundan çok kım* senm bayıldıgını, yanık et kokusunun o denli cTehşet verici olduğunu Ilettı Şimdi sizm sorunuzu cevaphyorunT Ya konu"sur ve bu mutsuz gibl. bilim şehıdi olarak ölürsünüz. va da küçiik kızınızın vanına döner sinız Karar vermek size düşer. Floran^alı. uzun süre sessiî kaldı; sonra riıslerini gıcırdatarak homurriandı: tsterlerse benı yaksınlar t Havır oglum Ben «İ7İ "îlzrien daha lvi tanınm Kon<ı«a" mavacsk«ıni7 Sl? vasamı hüvuk bir tutkuvla ve her s e v rien <3zha çok «evtvorsunu? Ortun Ü7erine çıkmavaesk'inız ı> bunria da haklı«ınır Sımdl Virgınla'va eeri rtönünÜ7 Galıl^e basmı önüre eSdi B6er papaz acı en7vaslannı eöisevdi utanacaktı Zırs «u<mava devam pderp"ırı Aksam vpmpkiprtnder. «onra (îalile cocuk çıîlıklanvla riolu loimanda Marina'yı görmeje gitmekteydı. GARTH "V OBUBLEPI ^EkJlDEKJ SAL ' Cl2MAkT zafen muştuladı Troyalılara. Hektor da çafirdı Troyahlan: «TYojalılar, Lvkia'lılar. hey, teke tek dfivüşmede usta Dardanoslular mert olun dostlannı, nnatmayin saldırma gücnniizü. işmar ediyor Zeus, işte bakın, lafer verecek, ün verecek bize. Danaolann başına da belâ eetirecek». (15) ( U ) 1flomeros: tlyada Bölüm X. S 256 (12) » » • XVI. S. 195 (13) » » • IV. S. 122 (14) » • » V1I1 S. » 2 » » » (15) VIII. S. an ""ECi crL Y AR IN: Cygarlık bir bütündür. İnsanlığın ortak yapıtı