Katalog

SAYFA DÖRT :CUMHURİYETı 19 Haziran 1972 SMANLI tarihinde aşkı uğruna tahtını terkeden bir padişah yoktur. Avrupa hanedanlan arasında Edward VIII, aşk uğnuıa yapılnuş bir fedakârb» ğın nadir temsilcilerinden biri elarak anılacaktır. Onun tahtı bırakmasuu, Türk halkoyu fiziintü fle karşılamış ve Kralı bir şövalye olarak alkışbutuştı. O Oiay sırasında Basbakanlılc görevinde bulunan ve İngiliz geleneklerinin lnatçı bir temsücisi gibl görünen Baldwin'e lozanlar çok olmustu. Fakat bugün olayı, Ingütere sarayımn son ikiyü* yıllık tarihlnin bir devamı olarak ele alınca, Sekizinci Edward' ın tahttan çekümesini lorunlu kılan şartlan daha iyi anlıyoruz. İngilizler, katolik ve Fransa dofitu Stuart hanedamnı İngıltereden kovduktan Eonra, ancalc büjrük anası İsicoçyaü olan bir Alman prensini, Georges I ün Bir kralı çekilmeğe zorlayan sebepler ı İngiliz halkı, sarayın geçirdiği bunca aşamadan sonra yabancı asıllı ve boşanmış bir kadının Kraliçe mevkiine yükselmesinl kabul edemezdi. Böylece de Edward'm çekllmesi tarihsel bir gelişmenin normal sonucu oldu. vanı lle tngiltere Kralı seçmişlerdi. O zaman elli yasındaydı Georges. Ne îngilizceyl, ne de bu ulusun o kadar Uzerine titrediği örf ve âdetlerini biliyordu. haline geldiğinden halkın sevgiterede doğmuştu. «Bu ülkede d o sini kazanmıştı. Sonradan Dorğup büyüdüğüm için Britanya Bıraksalar yine küçük prensliğidüncü George ünvanı ile yerine adıyla övünürüm» diyordu. Altne dönerdi. Kansmı, kendisinl geçecek olan oğlu, kral naipligimış yıl tngiltere tahtında kaldı. aldattığı için boşamış, o tarihten Bu uzun dönemde İngiltere, Av ne getirildi. Veliaht prens, Osberi metresleriyle vakit geçlrirupada ihtilâlci Pransa ve Na car Wilde'in, UnlU kahramanı yordu. İngilizceyi bilmediği için gibi, zevke eğlenceye düşkün bir polyonla, Okyanusun ötesinde kabine toplantılarına katılmakdandy idi. Edebiyat, resim ve Amerikalılarla savaşraak zoruntan vazgeçmiş, bu aynlış kabineda kalacaktı. Üçüncü George da tiyatro gibi sanat dallarıru hir.in Avam Kamarasına karşı somaye ediyor, görüünün istediği çoğu zaman parlamento ile anrumlu olarak çalışmasına yol gibi eğleniyordu. Onun da kadın laşmazlığa düşüyordu. Bu döaçmıştı. 1727'de ölümü üzerine larla olan ilişkileri ve aile hayanem, iç ve dış sorunlar bakıyerine geçen oğlu Georges II de tı bir fâcia halinl aldıgından mından îngiltere'nin en önemli başarılı bir kral olamadı. ÜnlU halkın nefretini kazanmıştı. Mayıllarıydı. Zayıf krallara rağmen devlet adamı Walpole onun için ria Fitzherbert adında bir katokuvvetli devlet ve iş adamları «Taç giyenlerin en korkagıdır» likle gizllce evlenmiçti. Onu boyetiştlriyor, demokrat, zengin divordu. şamadan Carolin de Brunswick ve emperyallst Britanys bütün unsurlanyl» tarihteki yerlni a ile resmen evlendi. Bundan sonra olaylar bir vodvü dilzenl ile lıyardu. birbirini izledl. Windsor Dükü ile Madam Simpson'un 1S37 yılınd^ Fransadaki Chateau de Cande'd» (ekilmls bit fotoğraflan Ancak 59 Belkl dc içklnüı etkisJ geçtlğl lamaa. yaptığı pazarlıkU aldandıgını o da farkedecektl. Emin efendi o aksamdan bunları halırlıyordu Sonra birdenbire kasabadakl otel, lokanta, bakka) borçlânnı dahi ödemeden. günnn birlnde k»yboluverdiler. Emin efendi hayvanın sırtında bunları hatırladığı sırada; Taşlıevlek köyünün tvleri de göriinmüşlü. Şimdi de Rafetl bul*îlınyorlir. Kadın gldeli ne kadar zaman oldu! Nerde olduğuno klm»» bilmiyor.... Emin elendi larkında olmadan hâlâ kıskamyordu. Belkl de kıskandığınm farkındaydı da kendi kendisine itiraz edemlyordu. VIII Emin efendl Taşlıevlek köyüne girerkcn göneş ufka iyice yaklaşmıstı. Köye glrerken bir dereden geçiliyordu. Derenio içi sujutı yer yer şcölleııme sindcn. köylülerin gcreksiz jeyleri <SD götürür» di. ye atıvermelerinden insanı sudan dahi tiksindirccek haldeydi. Halbuki baharda sulann Uskın olduğu zaman bu derenin seyrine doyum olnazdı. Belki de o pislikler. o hayvan öliileri olmasa şimdi de pek fena denemezdi. Hayvanı, oraya bırakılıvermiş bir esek lcjinin yanından geçerken firktü, ncrdeyse yıkıhverecekti. Emin efendi. Hayvan oglu hayvanlar! Biras daha dışan bb yere gölüremezlcr lanki. dedi. Hayvanı ürktüğü için her lamankinde fazla kızmıstı. Demek bu kantemur hayvan da ürkebilivordu. Köyün daracık eğri büğrü sokaklanna (it misti. Köpekler ulumaya basiamıslardı. Birisi bırı. kıyor, birisi alıyordu. KöpckJerden de insanlardan korktuğu kadar korkuyordu. Bir defa bir tanesinin dişlerlnden zor kurlarmıştı kendisini; ancak ce. kctindfn yakalayabilmişti. O. günden berl, köylcre «iıip çbtarben ihtiyatı eldta bırakmıyotdu. Evjerjıcpsi birbirini andırıyordu. Dwacık pen. cereler, üzeri çorak toprakla örtülmüj dam üstleri, dam üstlerinde yağmur sulannın birikmemesi için ağaçtan çortenler. yarı yıkık bacalar, bayvanların pislikleri ile toprağm görÜBmediği ev önleri, avlular, fist iiste yığılıvermlş taş duvarlar, düzgün olmıyan bir şekilde bir araya gelerek köyü meydana getirmişlerdi. Bu arada tektük farklaı görülüyordu; iki katlı olanlan, beş tane de eatllı klre. mitli olanı vardı; kiremitli olanlardan biri cami, öteki mektepti. Digerleri köyün afalarma ailll. Şimdi eskisi gibi rorlu. sözü geçer, mah mülkü çok ağa yok sayüırdı. Yakup ağa, malını mülkünii satıp savmadan önce, yalnu köyde değil bütün kaza sınırlan içinde onun eline su dökecek ağa yoktu. «Hanedan adam, sofrasında misafiı eksik olmaz, kaut eırafı, memurlar kendisini sayarlar, mahkemede filân bir dediği iki olmaz» derlerdl. Yakup üçüncüsü Zevk ve Madam YValles Simpson ve Windsor Dükü bir hafta »onu gezisi sırasında RALİÇENtN aküll bir kadın olmasma rağmen o da sevgilileriyle yaşıyordu. Her gece tam dokuzda metresinin yanında bulunmaya son derece önem verirdi. George adını taşıyan krallann ancalc UçüncüsU îngil K Mesru hak ALK aile erdemliğine önem veriyor ve sarayda bunun gerçek örneğinl görmek istiyordu. Veliaht George ise ikl kansına rağmen başkalanyla da düşüp kalkıyor, resml eşi de kendi âleminde gönlünü eğlendiriyordu. Babası ölüp de tahta çıkmca, resır.I eşi onunla birlikte taç giymek istedi. Bu onun meşru hakkıydı. Kral buna raTX olmadı. Kraliçeyi boşamak için Lordlar Kamarasmda d&va açtı. Bojanmaya. Kraliçenin ihanetlerini sebep göstermiş ve dinlettigi »ahitler Kraliçenin kimlerle yatıp kalktıgım cesaretle açıklamiflardı. Kraliçe ve Dördüncü George kısa fasılalarla öldüler. Kralın göğsünde ilk eşinin bir minyatürü vardı ve onunla birlikte gömüldü. Yerine geçen William IV kendi halinde, babacan bir ihtiyardı. O da uzun süre yasamadı. 1837'de çapkın Hanovre krallannın tahtına 18 yasında ftenç bir kız çıkıyordu. İngiltere'de kralhk müessesesi ciddî bir bun&lım geçiriyor, k>rşı dü^ünceler gelişiyordu. Kraliçe Victoria, Saxe i Coburg prensi Albert'le evlendirildl ve kısa zamanda halk aradığını fazlasıyla bulmuş oldu. eğlence ÇÜNCÜ George, saltanatımn ellinci yılına doğru gözlerini kaybetti ve bunadı. Böylece yönetime kanşmayaa bir kral ü( HI ÇALINAN T A Ç Ya«m »e tizen: AYHAN $A$QĞİM .VV.1^ BİLfeâi v/arDe ew BN ağa. kazadaki eşrafın sözüne uynp rençberliği bıra. karak, isl kamyonculuğa dükkâncılığa dökiüklm sonra Jşjeri tersine gitmeye ba>lami}tı. lıler hit defa bozulda mu, arıık arkası geliyord». Gerçj kazadakilerden kamyonculuk yüzünden leagia olanlar vardı: fakat onlar kamyon »şletmeye başladıklan zaman memlekette kendüertakinden ba!,ka vasıta yoktu; bu yüzden de aray» rekabet girmiyor, ınüşterilerden istediklerini fazlasiyle alıjor'drdı. Kamyonlar çoğaldıktan sonra araya rekabet girmiî, kamyon sahipleri soförler birbirine oyun oynaı.ıak için ne gcrckirse yapmışlaıdı. Şoförden yana yiiıîi hiç gülmemişti Yakup ağanın. Kimisl hesap'arda oyun oynamış, kimisi makineyi âruastz »eferden dbndürmemişti. kendisi motordan anlamadtğı Için ne derlerse kabul etmek zoranda kalıvotdu. On»n bu hailerr düştüğünü gören eskl dostlan, aklı v*ten kendileri değUmiş gibl, «bilmediği ise burnunu sokmasaydı âlâ rençberllği vardı, kim dedi ona kamyonculuk yap, böyle b.. tan bir araba al: »bndl alanlar satıyor bu arabaları. Onu bunu biiınem kamyonculuk yapacak adam, motorun dilinden anlamalı: yoksa şofor milletinin elinde oyuncak olur» dedller. Daha masrafını çıkarmadan hurdaya çıkan kamyonları yok pahasına salmak zorunda kalmıştı. Sonra kamyonculuktan farklı olmıyan mani» faturacılık servetioin köküne klbrit suyu tlokmiiştü. Ürtelik kumara da alı;tırmı;latdı dostlan. İnsan bir defa düşmeye görsün simdl baska türlü %oy lüyorlardı köyde: Yakup ağanın babası miüetin pa. rasını, işlerini gördüreceğim diye yahut başka bahanelerle ellerinden aldığı. haksız jere tarlalara sahlp çıktığı İçin eibctte oğlu bu hallere. hattâ da> ha da kötü hallere düşecekti. Hem Yakup ap da göründüğü kadar iyi bir adam değilmif. gençlijinde köydekl muallimeyi zorla kaçırıp trzına gerırıls. ka dın nâmusunu kuriarmak için bunttnla nikâhlanroak zorunda kalmış. sonra da bojaDip hlç bit jey istemedeıt çrkip gitmişti. Tnhii onun da vebaılîıl ç« kerfkti HalbBki o köydeyken hlç blrl böyle konus mazlardı. Bir gübrelikte tavuklar eşiniyor, bir tarafmda da çocuklar oynuyorlardı. Emin efendiyi görüoce: Lan bebeler hapcı geliyo. dedi birisi. Hapcı diyorlardı, Atebrin dağıttıgı İçin. SalinV* de ignecl diyorlardı. O. iğne de yaptığı İçin Uihan daha fazlaydı. Lstelik kendisini doktormus «ibi satmasını da biliyordu. Çesme başuıdaki kadınlardan biri, dolmuj bakracını lülenin altından çckerken: Gcldl gine müsibet dcdl. Yassı tajın üzerinde ayağının alttndaki cnmafU n çiğnemeye devam eden bir ba;ka kadın: Sapsan boyuyo verdüğü haplar adamı Neftisenin bebesine içirdik oğlan sarılık gibi bi li oldu gardaş... I Normal sonuç İHATET îngiltere Sarayında her bakımdan dddl, erdemli, görevlerine baglı bir aile yer almıştı. Bilindiği gibi împaratorluk, Victoria zamanında en güçlU dönemine ulaştı. Kraliçenin Veliahtı Edward gençliğinde devlet işlerinden uzak tutulmuş, Paris'in eğlence yerlerinde geçen günleri dikkati çekmişti. Fakat tahta geçtikten sonra görevlerine bağlı bir hükümdar oldu. Onun oğlu George V de ağırbaşlı bir aile babası ve ciddl bir kral olarak sevilmişti. Bu uzun girişten sonra sözü Sekizinci Edward'm bir taca mal olan aşkı ile bağlamak istiyorum. Çapkın Hanovre prenslerinden bıkan îngiltere, Kraliçe Victoria ve prens Albert ile aradıgı hükümdar çiftini bulmuştu. Ondan sonra bir daha hayal kmkhğına uğramadı. Bu anılar ve düşünceler 1936'nın dünyasmda halâ etkilerinl sürdürüyordu. tngiliz halkı, Sarayın geçirdiği nice aşamalardan sonra yabancı asıllı ve boşanmış bir kadının Kraliçe mevkiine yükselmesinl kabul edemezdi. Edward'ın çekilmesi tarihsel bir gelişmenin normal sonucu oldu. O fâni krallan n listesinden silinmiş. ölürnsüa ftşıklann defterinde yer almıştı. NI ^ (Arkas rarı DİŞİ BOND ^TALfMAT ;;•'• D y .(3LAISE \ ÖLDÜdüKlO 16 Eylülün iki haftası böyle geçm* ve Riformatori'lerin, «Bo» işi üzerinde tarbsma günü gelip çatmıştı. Gaüle'ye orurumun, kacta blteceğini kestirme olanağı bulunmamakla birlikte, saban sekizde Baskanlar sarayında baslayacağını bildirmişlerdi. Müzakerelerin sonucu hak kmda derhal bilgi alabilmek için, Konsey'in ineceğl Scala dei Gigantİ'nin yanında durmak tan başks çare yoktu. Floransalı. merakından kaynayarak tan. saat sekizden çok önce ora ya varmıştı. Saat onbiri vurduğunda, Uç siluet gördü. Derhal kosarak oradan aynldı ve onlan, soluk soluğa' selâmladı. İlk konuşan Zorzi'ydi: Yazan; Zsolt HARSANY Çeviren: Tank ÖZBİLGEN bir önemı yok; z:ra diğeı ıklsl, örnek biçimleme yönünden yeterlidır Şimdi aynı sorun ile Roma'da uğraşan ve yanlış bir yol izleyen Vitruve'e geçıyoruz. Dersıne devam etmelcte ve fakat unutkanlığı kendisın! engellemekteydı. Eve döndügünde hemen önemli bu hacim tutan kâğıtlan arasında arastırma yapmaya koyuldu; zıra sahibıne gerı vermeden önce ârıye: aldığı ner vazımın Dütua esaslı pasajlan hakkında nutıar çıkarmaktaydı Bir şey bulamayaraktan masasına oturdu ve saa'.lerce biçimler çizeledı tıesaplar yaptı. Sonra yenı tanıamladığı malünenin Ceredj'nınkıne karşınlayıp KarşınJamadıgııu kendi kendmt sordu Daha çuK ta dayanamayarak Puıellı ys koştu, orada bılgının vazımını aradı ve ona gumuldü Bııden bire zafer çığüğj atmıştı Tam bu esnada da ev sahıbı titapUğa girmekteydı: Sızı bu kadaj raunu tııan ne? Uanp Dir şey! OüfüııUnüı M? Ceredi'run bıı bulgusunu anımsamaya çaiışırken kendım, sulaınada önemli hizmetler görebilecek olan bu su çıkarma mafanesı bulguladım Demek ıstedlğımzı pe»; lyj anlayamadım. Açıklayınız Galile, öyküyü aniatıp çueceJt birşey istedi ve Ceredı n.'nKinden çok daha enteresar ulan apareyini çizeledı. Şundi eve dönünuz desenlerinizi açıkça çızeleyinı? > e bir > bulgu belgesl alınız. Bulgu, ivedüikle denndl. Plân ve oetimleyici noUarını, bir laat tçinde çıkarabilecegi umudundaydı; fakat çalısmalarında llerledikçe. makine mükemmelleşmekte, gittikçe h a y ranlık doğurucu olmaktaydı. SON TİFFANY JONES Ç DEVPESl 0 ı C I İLÂN PTT Araştırma Laborafuarı Müdürlissiinden 1 Ünitemiz ihtiyscı için 50 abonelik bir otomatik t e . lefon santrah kapalı teklif almak suretiyle satın alınacaktır. 2 Bu işe ait teknik ve idari şartnameler îstanbul • Ümraniye'de Müdürlüğimüz Malzeme Âmirliğinden 55. lira bedelle temin edilebılir. 3 Tekliflerin muteber olması için ihaleye iştirak edecek firmalann şartnameleri satın almaları ?arttır. 4 Ihale 11 Temmuz 1972 Salı günü saat 14.00'de 2. maddede belirtilen adreste yapılacağıncfan istekliler tek lif mektuplarınm aynı gün saat 12.00'ye kadar Müdürlüğümüz Malzeme Âmirliğinde bulunmasını sağ'amalıdırlar. 5 Teşekkülümüz 2490 sayılı kanuna tâbi olmadığı cihetle Müdürlüğümüz ihaleyl yapıp yapmamakta veya dilediğine yapmakta serbesttir. 6 Tamamlayıcı bilgi 37 61 00 numaralı telefondan tlınabillr. (BtJin: 16933 4413) k'A LV. • 4 D JB ^ ' GARTH liraydı. Burada dörtyüzelli olacak. Anhyor mu^unuz? Galile, üç Rüormatori'ye, gözleri kamaşmış bakaraktan sustu. Zorzi, gülmeye koyuldu: tşte matematilî kariyerlnız için, gerçekten iyi bir başlangıç. Nasıl, bu küçük işlemi yapmaya muktedir değil misiniz yoksa? Ne ayıp, mesir bilgin! Arttk bunu evlnizde hesaplarsınu... Galile, ikinci ders yılının ilk dersini veriyordu. Bu yıl da Hukuk Pakülte'sinden âriyet almmış büvük salona girdiği Herşey iyi gitmekte, azi VP banklar üzerinde sıkış sıkış gördüğii zim. Moletti'nin kürsüsünü öğrenci kalabalığını doldurma karan aldık ve ata vakit. kendisini derin bir sevinç na. da sizsiniz. Resmen haberli kaplamıştı. Âylar boyunca o kadar ihtimamla hazırlamış oldukılınacaksınız; fakat şimdiden itibarer kendinizi, «Bo» profe ğu mekanik kurlanna başladı. sörlerinden biri sayabilirsiniz. Öğrenciler sözlerini içmekte ve Kontratınız, İkl yıl da uzatıla kalbi, yeni bilimsel konsepsibilme kaydıyla. dört yıllık ola yonlan öğrenmekten başka bir düşünmeyen bu vüzleroe caktır. Güvenslzliğin, röşerşle şey rinizi engellememesi İçin, bunu zekânın düşüncesiyle çarpmak taydı Onlar kendi Bz sistemiböyle kararlaştırdık. ne göre düşünce vürüteceklerdi; Genç profesör, bir sözcük ol Aristonun iki kez bin vıllık issur söyleyemiyor; teşekkürü tibdabı, artık onlann üzerine bile unutmu?, dört teU gülü çökemfiyecekti. Yetiştirgüerl, yordu. ..vrupa'nın her bir yanında da Ya aylığınızın ne olacağı ğılacaklar ve Olimpiyad tneşanı merak etmiyor musunuzî di lesini taşıyanlar örneği, oralar y» sordu Michiel. da özgür düşüncesinin ışığını Ah, evet... Onu bilmeyi çok yavaraklsrdı. arzu ederdim. Başlangzç olarak, Pıza'daGalile, bunüarj sonra tdrolik kl ücretinizi yan oranında art makinelere geçmişti Öğrenciletırmayı kararlaştırdık. Böylece rine. ünlü Giuseppe Geredi'den elinize vükseksen altın florin söz etti. Bu bilgin, üç tip su geçecek. yükseltme makinesl bulgula Yüzseksen tni? Fakat Pi mış ve virml beş yıl kadar önParme'de yayınladığı bir za'da elime sadeca altmış geçi ce, kitapta bu konuya lîlemiş buyordu. lu, ÜÇ kata eder. Yanıhyorsunuz, karo miyo, lunmaktaydı. bir altın florin burada. beş VeProfesör, bunlardan Ikisinl nedik lirası değerindedir: vanl, betimlemîş ve fakat Uçüncüsüikibuçuk ttalyan lirası. Bu ayrı nü bir türlü anımsayarnamıştı: mı hesaba katarsak, sizin Piza' Oerçekten onu, tamamiyle dakj ücretiniz, demek ki üçyüz unutmuftum. Ancak, bunun hiç