Katalog

* . * . ' • SAYFA DÖRT: :CÜMHURİYET: '»••; t" v = 14 Mayıs 1972 Turk takımının en iyi oyuncusu: Galatasaray Fenerbahçe karmasının Mısır gezisi öylesine .politik bır havaya bürünmüştü kî «En iyi oyuncu kimdi?» Sorusuna herkes bu cevabı veriyordu. Şapkalı Türk futbofcularının etkisi de Mısır gençliği üzerinde çok bissedilmişti. de Mısırda «enseleri vazm sıcak tan, kışın \ağmurdan koruvacak avgun baslık aravanlar» vard OĞCLÜDAKt bu veni Batılı Pesı, rengı ve şeklıyle karnaval dış gbrünüşun ılk resmi göslarsf uygun bulan, puskulune terisı 1 Kasım 1925 günü sonmez bır tan besleyen b " Mustafa Kemal Meclısı açış so\Musluman yazar şaşarak , s o ı u levını okurken görtildü Doğu tayordu rıhinde ılk kez, bütün Meclisın. «Müslüman Müslumanlığını Uvjelerinm başlan saygı belırtı kıpti kıptılığıni vitirtneden'a sı olarak açıktı Daha onceden, vaklanmmn tabanından bovnu Başkanın salona sılındır şapka muza kadar Avrupa modasınca ile gırecegı, şapkasını çıkanp givimyoruz. Kafamızı ve yuzukursude yerine oturunca oturu muzü koruyacak şapkavı da kamun açılacağı. söylevmı bıtınp bul edersek kotüluk bunun ne •apkayı kafasına geçinnce ka resinde? Benim gibi Müslüman panmış olacağı açıklanmıştı. bazı dostlarım bu konudaki du öncekl oturumlarda bırkaç ya şuncemi hakh görmekle birlikte bancı t«msilciden baska kaiası şapka giymenin dinimize rarar açık kfmse bulunmayan Meclıs getirmesi kuşkusunu belirttiler te bu kez yalnız üç kişinin başı Bildigim kadar dinimiz. gıvsi ko kapaludı Mısır, Afgan ve Iran nusunda bir kural kovtnamıştır temsiicilerlnın. Hemen herkesın Aksi halde, nasıl ohır da kafaca kafasında o anda aynı scru be Musluman kalıp vucudun Rerılırdı «Tfirkiyeyi izleyecekler si> le Hıristıyan olmayı kabul emiî» debilırdi. ( ) Avrupava dığer iki<lnden ç o k , Fesini şapka ile değiştırmek daha vakın oldugu ıçın sorun isteyen bır Musluman hakkında Mısırda duşunulmemış degıld; ne düşunmek gerektığini vetkıliKonunun henuz Türkivede akla ler söylemeli. Boyle bir kisi bn bıle getırilmediği gunlerde 1923 valın değişıklıkle dinınden olur D ATATURK E TEPKİLER SAPKA DEVRİMİ v e DÜKY4 Yazun: Orhan KOLOGLU mu" Fes tslâmın belli Içaretl midır" Dm kitaplarının şapka yasagı konusunds kesin yaaağı var mıdır?» Ve yazar yazısuıı şoyle bıtlrivordu «Eğer bu sorularnna inan dırıcı cevaplar aiamananı, sör venvorum sıze şapkavı ilk giyen ben alacağım; mşallalı pek yaBndaj (1) Futbolcularımız Mısırda NC4K bu meydan okuma sı nırlı kalmaJctan kurtulareadı \e Mısır basını genelhkle boyle bir kampanyaya girışme A dı. 192S Mh başlarmda Türkl\ede lesten şapkava geçışın ilk adımı olarak Ordu"da kenarlı başlığın kabul edılışı, hele bazı gençlenn Panama sapkalan gn mesıne polisın hıç kansmamas! «fesin ölumu» dıye nıtelendlrilı yordu Türkıyenin layıklik yolun dakı aşaması hemen her yerde oldugu gıbi Mısırda da dinsızlık le o derece eşıt ılân edılmışiı W, devrıme inan an bır lcuçuk gruo dışında buvuk kutlenın hele resmi çevrelerın TUrklenn laptığını benzetlemesi beklenemezdı, nıtekım 1925 sonbahannda şapka Turkıyede resmîle<:ır ken Mısır Ma)i%e Bakanlığı bır bıldın yavınlayarak, memurlara ÇAIJNAN T A Ç AYHAH g i t * giytarin/.: banş içinde bajlafıne fef « çırsinler» dıyenlSr vardı . "ülsUndl jSBFjktarK tese nih,4hıçjaır' sakıncası olmarjâs» *• , garekıyor. yiıyse de, özellikia :' yonetıoi kadrolarVfa, bunun fes " , »ten şapl?ava* geçme ve tjiğer *i, •ftırk Jievnmlennı izleme akı C mının bir başlanjpıcı otmflsı en. < • dışesi vardı Frofesör 'Muliammed Sadjk Azzam,gıbt»*Hîç kim . : #e ortay» çıkıp kaftan ve sangın* % 'dipin gereklı kıligı.otduğunu, hele dînın fes ve pantelon giyne ve karşı v olduğbnu, Avrupa nsulu giyinmenin £ün*b sayılâığını sovleyemez» şekjifî&e ılunlı konuşanlar bıle sonunda eklemek zorunluğunı» tııssedıyorlardı: «Her dinde din adamlannı belli edetı "kılıklar vardır Kur'an dm adamlanna kaftan ve sanğı zortmlu kılmıyor ajna yine bunŞapka Devrımının an , lar yef tntulmalıdır.» (7) lam ve hedefini mıllete anlatmak ıçın Ataturs • (1) Al Mukattam'dsn Le ReveO o donemde yurt gezilerine çık " mıştı. Bu fotoğraf, bövle bir (3) Egyptian Gazette, ö 1192« gezı sırasında Mustafa Kemal (3) Yahya = Yajasın; «Yahvm ve beraberındekıler Şastaraon^' Ferikü) Türki = Yaşosın >a gyerken çekınnıştir. Turk Oyuncnlan» (4) Dar El ülum = Al Azhar Cir mıinde efitirami bitirrais d^engel löu Ajrıca Bakartıfc oğ rencileri, orta ve yuksek d«rencSler "24''İŞubaita ^eleneksel receli okullar için Arap dili gıysilerıyle^ gelmezlerse' /obulun ve edebiyatı ojjetmgnliğlne kapatıla$!afını ı$iı edınce ıster tstemez buna uydıüar, fakat o. * " hazırlavan okul kiildan, çıkar'çıkmaz hepsı tek , (5* 23 21926 Urihli bütün Mjitr hasını tar pantdten ve fes gıyıyorlardjı volunda bır akımm başlamış ol& çalışma saatlerınde şdpka giv (61 921926 da"hl menın \asak ve Mısırda resmi masmdandı Eski kılığın rahat (7> U Bourse Ejypirenne 132. dırma saydıiar, n^lıs çagrıldı ve başlığın fes olduğunu hatırtet olmadığını ılerı süren Dar El O okul kapatıld«A5) . • 1926 , mıştı Gerçı memurlann bırçoğu lum oğrencılerının hemen yarısı, Basında başlayan tartışma, olaTARIN: buroda fes sokakta şapka g n ı şubat aM başında okullarına bu <yın temelınde Turkıye gıbi devvordu ama bu bıldıri ile fes ko venı kılıkla gelmışlerdi Ancak nm vapıp yapmamak sorununusunda Mısırda hukümetçe her Atatürk derriıolerinı okul vonetıml ve Eğıtırn Bakannun bulunduğunu açıkça ortaya hangı^bır degışıkliğın yapılma lığı bunu derhal onledı, 6 Şu koyuyordu As Sıvasa (6) grtu reddeden bir büdiri vacağı açıklanmış oluyordu batta polıs Avrupa elbısesi ve «Yasa, tüzfik ve kararnanKler Resmi çevrelenn bu açık ve fes gıvenlerin okula girmesine Türkiyede devrim ve kesın tutumuna karşı 1926 Şuba nnda bır Turk futbol takımmın Mısıra gehp maçlar yapması devrim taraftan çevrelerde genıs bır şapka kampanyasının a çılmasma sebep oldu Şapka ba haneydi, gerçekte bem tngılız \onetimine, hem de hiçbir değışıklık ıstemeyen Mısır vonetıcılenne karşı btr harekettı. O seyahatte Galatasaray • Fenerbahçe karmasınm kalecisi olan ülvi (Yenal) olayları şdyle anlattı «Mısınn ıç dnrnmo sebebiyle Mısırlı Tönrtidlerin pek a n u lamadıklan bir freziydi bn Port Said'e vardı^ımızda sFmınin çe\ resi motorlar \t lcayıklarla dolmuştu Halk KÖriilmemiş Içten likle ço^teri vapıvordu Karava çıkmamızı tstivorlardı. Tolda aldığımız bir tel yazısmda or.urumuza şdlen düzenlendiği bildirilmişti Gflmrüğe tskenderi?e'de girecefimiz için resmi makamlar karaya çıkmanıızı onlemrk istediler. ancak toplulnfun baikısı o kadar büvük oldo ki bırakmak zorunda kaldılar * Butun takım şapkalı idı, avnca >8nttk!hnlz A T »ac? U # can^ın ^ ş i "Hldavel ŞaBıp de tam bir Avrupaiı kadın fnbı dvinmi^ti Kılıeımızdan dolavı bizi «ç&vur» dive snçlavan kimseve rastlamadik Aksine candan eösteri >aptüar \e büvük bır sölen verildi Aynı şekilde Kahıre ve İskenderivede de ağirUndık tskendenyeve gittiğimızde nhtımı binlerce ınsan doldurmuştu. Ellerinde savısız buket vardı. Maçlar sırasında ve karşılaşmalardan sonra lehimizde >apılan gösteri ber turlü tarifin üzerlndeydı! 23 Yaşasın M. Kemal Paşa lERÇEKTEN Mısır balkı, geI rek din, gerekse sekil yör.ünden Kemalist Türkive aleyhinde vurütulen voğun karsı pro pagandava rağmen bayranı oldu* ğu Turkıvenin temsilcilerini çılgınca desteklivordu «TürlAre yapılan gösteriler ve alkış pek büyuktti Kahire karmasına da alkış tutuldu ama mısafirlere yapılan gosteri ile ölçuştfirüleraez» (2) 6 Eşşek de sensın, ayı da! Evde kalmış' kardeşını almadık diye namussuz olduk degü mı? ' ' Setu, anasını, avraduıı Bekır Ağa, kollannı bekçinin 'kolldff ara sından kurtarmava muvaffak ohnoştu. Fakat E mın Efendı onvjp kurtulduğunu gonıt görmez, bir kenara sıçramı», Bekır Ağava yakalanm»mıştı Bekçı tekrar "yakalamıştı. Hatice kadın, kavganın tekrar baslayacagından k,urkuyordu. «ekçivı Bekır Ağayı dış&rı çrttartmasıaı işa/et edıvordu Bekçı de onon duşunduğü gibi dıişünüvordu ama, bu zebçpâ^ gıbi herıfi dışan çıkarıvermek o kadar koüV* bır ış defildi kı. Hadı Bekır Ağâ (ikalım buradan, bı ba , ıyı gelır. Asalav*tia teskinleşır. j. * Bekır Ağanın koluna g*rralç dışan çıkanyorçana da ne oîuyor" Bebe mı a*%lu4ard). Emin Efendı. Bekır Ağaotn dışart «skarMyon? Bırak bem! Şu teresin hakkından geunev^inTnasmıistiyordu; fakat Mehmet Ali'nın «öyledif i » o z afırına gitmfşti: Hele «bunun ırlht sıçan ce bır jere ajrılmanr. lyıce mahalleve" ırezıl olunca daha mı *fyit ' *WjJdı1herifler» lâfı Tam onJar kapidan çıkarken: 1 "' Bekçımn bu sözlerı sovledığı sırada, Emin Efendun evine bıtışüc oturan MehMet Ali'nın, * E'şşofiu esşekler! Sıçan totıklı sunn öW anasıvlf birlikte eşıkte* görü/ımesİ * Bekir Ağayı ödleklere «lenir. bıraz gevsetmışti Mehmet ftlımn anasi: ' .. * Ne bu şamatanız? Adam olduruyolar san Sesı hırstan tıtnyordu Emin Efendinin Be> dık. Mehmet Ali've, «galk lan» İıdım. «ne olu^ \ut Ağa {ekrar içeri girtp kavga etmek için zorvo ne bıtivo b|t agnayalım^ Noyinizi Vuleş«nedı• luyordu. Bekçi ıte Mehmet Alı kollanna Eirmif nız? " * m . .j ünlann kolUn arasmda V Jnrakaurorlardı sürüklenircesine götürülürken avlu l^apısma doğnı Be Bekçı, onem vermiyormuş gflbı: *«» * Ağa ikide bır geriye ddnüyor: Bi b yok! Deffim ki dedı td .. f *,kır " g i * ^ Goymam senin yanına deyyut diyordu. gadjn ınanmamıstı: Ataş olma>an%erden dpman bet ku meşelenin bi aslı vardır. , Bekir mfca, kadının bn rfadar tsrank »or, , Ayşe bem tentenesini Sruyor bem de düşürıne bıraz gevşemıştı. Herıfe bir şey nfljmrdu. Bekir Ağası akşam yemeğini yer yegjiadığı gıbi ustelik rezıl olmak da vardı isın mez Emin Efendilere gitmiş hâlâ dönmemışti. ıçıpde Hem homurdanıyor, hem de bekçi *deHstıce haflım, ağaeından kendısmi oğluna istimınkı teklıfi bır daha tekrarlasa dıje bekliyoYvecekti, Acaba ne olmuştu? Hatice bammın ken4u. H a t ı ^ kadın onun bu? çevşemJsini göcden disım çok sevdiğinden emindı Ayşe Fakat Emin kaçırmamış/y ' Efendivt evlenmeye nasıl razı edebilmiştı Onun * Bekir tfendi, yavrum, Kmtn, bir çocuk ' hiç ev lemneyeceğlm dediğini duyanlar vardı R Juk vaptı Kusuruna baKma sen «nun « mın Efendinin inatçılığı, bütün kasabada meş< Bekçi,ÛBekır Ağaya lâf'söyletıâmek için:' hafdu. Hatice banım, «Agaaa «öyle akşama bize v ' Devie ivn dıdi, o çocuk "Sayılır senin^yaüğrasın» dedjğine g5re evlenmeye kandırabilraişjtındA gusuruna bakmamalısio, Hem dediğim gı • 4ı oğluna, Oerfaı bir «of» çekti Ayşe. Onu derin. \>ı bır zabıt tutarsam, t^ınız de ekmeğinizden den duşunduren bir şeyler vardı Evlpnecetrtt dcV olursunuz. njek: ı ıı (Arkası varl'" Ağa. bekçinin tkide* birde* tabrt me^ e s k i d e n soz etmesıni içerlemisti: "* tTlao bu d» gendiı% bi b .! sanıyo Ikıde 'bir zabıt dutarsam, zabıt dutarsam Seıün zabıtınla, tdvbe estagfnrulJah. . Çocukmnş, çocuka» anası altuıa (oprak koysun. Dörüfmeje g » lince hiç de çocuk gibi dövuşmüyo. Avratlar (iH suratımı çınhık içinde kodu. ,, , Bekçi, Bekir Ağanın kendislne çatmasına **• dırmadı. Mesele * yenıden alrflenmeden ono dışarı çıkarâbılmek için Mehmet Ali"ye işaret ettl. Haklısın Bekir Afa, onun zabiü Qe bır şey olacafı yek Bunlar bek^iyiz diyi genrtllenni bi şe'x Myıyolar. Sen lâtına bakmar bmıtn bırak bu' b u gendi kendindeb bulsun. VakışmİJ seniD gibi bi Bekır Ağaya hmrua flbı sıçan kUıkh heriflerinen uğraşmak TIFFANY JONES GARTH Ulvi Yenann en unutamadığı nusus, kendılenne bır spor tem •^ılcısı gıbi degıl sankı bır siyasl temsılcı gıbi ilgı gostenlmesi «Kazanmak veya yenilmek ikincı derecede kalıyordu» diyor «Mısırda altı karştlaşma vaptık Ikisını kazandık ıkısinde venildik, ıkisinde berabere kaldık Ancak halkın bıze vaptığı biıyuk . Yatan: Çevıretı: Kosterinın sonuçlarla hiç ilgisi voktu Yensek de venilsek de BIU HAUGHTOH HlHAL YEĞIN09AU stadvumdan çıkmamız bır olav haline gelivordu Halk alanian mek «fcrundayım: Durumu öndedlm. «ÇU gibl paaa sadoIHuruvor, otomobillerimizı hace çok iyi ölçüp biçın Zıra son ?acsksuı bugüne bugün.» vava kaldırmağa çalışıvordu. radan caymak fil&n Istersenız «Yahya Ferıkul Türki. Yahva Hçrif sırtındald o kocamaa «Durumun cıddılığınln lnşal İ5 ışten geçmis*olur.» Mustafa Kemal Başa... Yahva paltoyu çıfcarmaya davTandı Bu lah ikınlz de farkında^ink» dl, O anda tek arzum lkıslrd de tsmet Başa... Yahva Fevzı BaGerçi ikimıze ye traşa şa.. (3)» çığlıklanndan iu ama gozgetilmı \ \ bırden hitap gizli cep. oldugu gözflme çarptı. vordu Otelde soyunup «Yırmı ı sahav» leri benım u Cebin Üzerir.den kahvexe«g1 ftlet Kİttifimız fçin h£zan bir buçulO r gebV Eskıden beri şunu bılrrln» ki çantasinm üs> tasım saat' volun açılmasını beklediğigörtinülığl sona erdırmek cezaı m4eyipsanları kendt hallenne btramiz oluvordu Bir kez Ingiliz po yordu Herifin bütün hal ve ^yıdesı olan bır suçtur Mahkekırsami Jjas'ıannın çaresine ba» lisi otomobillenn üzerine çıkıp me tarafından yedı yil hapıs* kariar er ueç Baskalannm 1si' tavn degişmlstl şlmdl tşlnl bir halkı kirbaçlamava haslayınca •ezalandınlır Anlıyor musune buroujıuzu sokmağa hiç gel an önce vapıp bitinnek istedıti daha çok bağırmağa Turkıve lenuz?» mez hinde daha büvuk gösterıve baş belliytH. $ t e bunu hıç beklememlşladılar O kadar heyecanlannhsHerS CKun ,B!r Oyraklamadan Gent bana dönerek, «Ee t pa/a tım; herifın bizi boyle karşısı tık ki, davanamadık biz de «Yasonra i Lily'ye bakarak, «Bu men. aÖş^nutuk keseceğini. Ne seleyi lâceden inceve düşünüp hazır mı?» diye sordu. şasın Mısır Yasasın Türkive» yapahm elımden gelenl yap taşıncbnız mı?» diye •sordu. «Fara mı? Ranunefendidejı dive bağırarak onlara katıldık. mıştım ben *)i$demki bu ka Lılv de orran ylteüBe bakaralc, Hattâ vurda donüşumde bu ko«Kırk sterlin olacak.» dar bpyuk bifsu£tu • işi hemen «Başka çarem vok.» diye cevap nuda vazı bile vazdım Lılly «Kırk hal» dıye bafifça burli&kt» kesmek bPlki daha iyl venü bagırdı Gezi öylesine politik bir hava Doğrusu da buydu işin. Ben, «Durun bir da)tika,ı dive almıştı ki. «Takımda en ivi oy«Anlnorum» d^e ceap ver «Demek ^aranmzdan flctomü araya kanşttm. «Bana otuz sternavan kimdi?» dıye sornlunca dım. \ofsunu2 byle mi?» lin dedfler. Dairna otuaa yapar«Mustafa Kemal Pasa» cevabı Onun tarafma kaymağa başSesınöe belli bellrslı bir fe nnşsımz.» veriliyordu Başlangıçta bu karladığımı hissediyerdum. <tL;Ir rahlık sezer gibi oldum Sanki Adam blr saniye <lurakladıkşılaşmalara karşı olan Kral bile de başımıza antna iş açıyor bir an için, nutuk çekmekta faz tan sonra, «Pekftla, otuz verin yumuşamak gereğini hıssetti ve ha'» dıye düşünüyordum. «Ger lâ ileriye gitmis olmaktan kork hniffthrn» dedl. «Ama ulında Kahiredeki karşılaşmaya başyaçi kızcağızın alinde değıl ama.Ji muştu. kırk olması lâron» ven Yahya Paşayı volladı.» Adanı şimdf gen9 odanın tçln. ZJly ff^Onmeznd trnk&n yok^ı UÛ.y çantasım a ç a ve parv de bir asağı, bir yukan <3o tHye cevap verftl. «Sla yapmaz yi bana vermeğe yeltend> Ben laşmağa başlanuştı. • sarjız yapacak başka birlni oul hamen el çabukluguvla be« ster• naSadece bu kadar Jlegtl,» di flnak zorundayım^ Ital gene çantanıo içine attıra ye sözüne devara ettf, «J5oğmı« Adanı bu çevaptao hoşlandı ve geri kalanlan saymagş bajıcış çocufa kaışj da lçlertfnl?' sanîyonıra. ' Suratı clddiliğin ladun tcimden «Orj papei mIÖSTERİLERİN son derece bir suçtur bu Tabiate karşı den blr sey kaybetmetneltıe b e dlrim yapan elbet bes papel r I heyecanlı geçmesl, TUrk taişlenmlş bir günahtır. Ha de raber yürnuşamıştı blraz. daha iskonto vaparjı diyorduraı kımının gelmesmdep bir buyince yapılıverecek bir İş de«öyleyse sıze yardıng etrnera «Lüy, yirmlb»ş «ferttn nx çuk ay kadar evvel, 1926 yılı ğıl% , mümlcün olabilir^ burda^ dedlm, «Hepsi bu k » Ocağında, Mısınn Dar El tjlüfn Nutuk çekmelcte ustaydı neLily, «Ab. çok teşeMrtlr «de dar mı?» Sonra adama dör> (4) öğrencileri arasında geleme gerek Karşısmdakine soy rim» dedl «Çok, çok, çok te dUm. «Besinl de yann vereylm nek«!el Şeyh kılığını (kaftan ve leyecek lâf bırakmıyordu. sekîtür ederlm s artık» sanğı) devlet memurlanmn res«Bu sebeple sizden rica e ^ (Arkan r»r* îçlmden, «Yavaş gel, blzlm m! Avnıpalı kılığı ile (yanl pantolon, ceket ve fes) değiştirmek: Yeni bir akım başlıyor 6İ