Katalog

SAYFA DÖRTı :CUMHURİYET: s 31 Mart 1972 tyi bir yatırım poütikasî izlenme&i gereklidir AZILARIMIZIN sonuna y«klaştığımız şu sırada, TUrk turizmirtin daha genel ve önemli toirkaç temel sorumına da değinmek istiyoruz. Daha basından söylediğimizi tekrarlayatan ki. biz, ba korruda uzman fiUkn defüiz. An» sayleyeceklerimiz, saıunz M turizme bİTaz yatandan bulaşmış o!an herkesin aklına gelebilecek şeylerdir ve bunlan ana çizgileriyle burada tekrarlamak, TjelM de yararlı olabilir. Yoıı we Fotoğraflar: ATİLLA DORSAY Y Sabah gelip akşam giden turist, iayda sağlamıyor bilir ve bu iki ülkenin, turistik pazarlamada, «fiyat» unsurunu ön plâna aldıkları, dünya standartlarma göre bir hayli düşuk tuttuklan fiyatlarla turizm piyasasında bir çeşit damping yaparak, bu düşük tutulmuş aynntılarla, kesin olarak açıklanmış fiyatlanyla bu denli geniş bir turizm kapasitesine ulaşabildikSultanahmct; son yıllarda tstanbul'un değişik ve canlı bir leri söylenebiiir. Ancak bu, maturistik köşesi olmuştur. Gerçi buraya gelen turistler; tudalyonun bir yüzüdür. Diğer yürizm gelirlerimize katkısı çok fazla olmıyan talebeler veya zünde ise, öncelikle Türkiye'de hippiler olmaktadır... Ama modem turizm anlayışı; böyle böyle bir fiyat politîkasının gerbir ayırımı kabul etmemektedir. İşte Sultanahmefte dolaçekleşme oianağı incelenmelidir. şan renkli bir turist topluluğu... Öyle ya, bu iki ülkede turizm hareketi devlet tarafmdan yapılmakta, fiyatları da elbette, en mayan raengin turizminM mi dar para bıraktığının kesin rayönelteceğiz, yoksa, birçok ülkamlarla ortaya çıkması, bu sa küçük aynntüanna vanncaya dek, devlet saptamaktadır. Aykenin daha gerçekçi bir hesapyüara dayanarak yön verüecek nca, uygulanabueceği varsayılla yaptaklan gibi, kitle turizmibir turist yatınm politikasına ne mi döneceğiz? Turizm Bakagüç kazandıracaktır. Aslmda, bu sa bile, Türkiye böyle bir düşük fiyat politikası mı izlemeli, Bulnının geçenlerde yakındığı istakonu, enine boyuna tartışüabigaristan ve Romanya'nın rnüştetistik verilerin yoklugunun bir lir. Son yülarda turizmde dev risini mi çekmelidir? Yoksa, bir an önce giderümesi, Türkiyeye hamleler yapan Bulgaristan ve yandan Türkiyenin, bu iki ülkegelen ne kadar turistin ne kaRomanya örnefci ilk anda verilenin deniz ve güneşine llâveten gösterecek çok daha fazla şeyi, dünya kadar tarihi hazinesi olan bir ülke oldugu, diğer yandan ise, daha uzak olması ltibariyle, Türkiyeye geiecek turistin zaten «a priori» ödeme gücü daha yük sek turist olacagı gerçekleri kabul edilerek, Tlirk turizm politikası, aşın lüks yanında aşırı ucuzluktan da kaçınarak daha orta halli bir turist Ktlesini çek me yönünde mi yürütülmelidir? Bütün bunlann, elbette ki mceden inceye düşünülmesi, tartışılması gereklidir. Çiçeklerle, renklerle; yıldıziaıla süslenmiş; îçinde mâaile yolculuk edileu bir minibüs; î e rebatan önünde patk etmls... Blraz sonra; içlnden çıkan bir sürü hippi; şehre yayılacak... ülk« olan Turkiyenin de yeterll kısıtlayarak turistin Iştanbul'da bir yolcn gemisi filosuyla bu ayapabilecegi harcamay* ve bıraalmasmı sağlakabileceği parayı, uğranacak Yu. landaki yerini maktır. Nlye kendi gemilerimiz nan şehirlerine yöneltmektedirAkdeniz turlan düzenlemesin, ler. Bunun çaresi? Bu tür gemi\abanci limanlardan. Venedik'lerin gelişini yasaklamak veVa Marsîlya'dan, Barselona'burada kalış sürelerinin asgari • ten, dan alacağı turisti Antalya'ya, sini çıkarlanmıza uygun biçimKusadasına, tstanbul'a getirmede saptamak, pratikte uygulanasin? Niye Tunan gemilerinin mıyacak çarelerdir. Liman ödenbeceriklt mürettebatı turistin tisini arttırmak da geçerll bir btanbuldalb eamanmı ve haryol sayılmaz (üstelik bu ödenti, lstanbulda, bildiğimiz kadanyla, "eamaŞmı kısıtlamaya, çoğu zaman bbıbir dalavereyle bu harzaten diğer limanlara kıyasla bir camadan önemli paylar alarak hayli yüksektir). Bu konuda, asülkelerine taşımaya devam etsinlında, uzun vadeli. ama temel çö let? Aslmda istenen, özlenen bu züm yollan gereklidir. Bunlann biri, konaklama tesislerimizi, tu çözüm yoludur ve bu konuda çalışmaya baslamak için, geç bile ristik yatak adedimizi hızla artkahnmıştir. tuTuak turistin direkt olarak Türkiyeye gelmesini ve burada • TURİSTE KOLAYLIK uzun bir süre kalmasını sağlamaktır. Türkiye artık, geçerken uğranılan değil, gelinip kalman 1ĞER bir genel sorun da, bir yer olmalıdır. Diğer çare de, turiste Ulkemizde geçirecegi elbette ki, Akdenizdeki turizro zaman süresince gerekli VB faaliyetini Tunan, îtalyan, vs. mümkün her türlü kblaylığı sag lamaktır. Turizmde artık rahatgemilerinin tekelinden çıkarlık, güven devrt açılmıştır v i mak, etrafı denizle çevrili bir bazı fedakârlıklar pahasina bile olsa, sağlanari kolaylıklar, eninde sohunda o ülkenin lehine işleaıektedir. Bir «turist dövizi» nm ihdası, bu konuda atılan ger çekçi^Oeri bir adım olmuştur. Alışvertşte turiste, daha önce sözünü ettiğimiz gibi, bir «vergl iadesi» olanagı tanınması, her türlü gümrük muamelelerinin basit ve kolay hale getirilmesi, turist dövtzinin her yerde tyi karşılanması ahşkanlığımn, (resml kuruluşlardan başlayarak) herkese aşılanması gereklidir. Geçen yıllarda, örneğin Topkapı Sarayı girişinde dolardan baçka yabancı para kabul edilrnediğini söylesem inanır mısınız? Resml ve önemli bir müze bunu yapar sa, öbürlerinin yapacaklan artık düşünülsün>. • TATIRIM SORUNTJ ÜRK turiıminin önemli bir sonınu, yatınnı sorunudur. Nazü bir turizm politikası lzleneceğinia gelecek için kesin olarak saptaıunası, bu yatırımlann yönii ve niteliği konusunda kesln baa kıstaslar getirebilir. Türkiyeye tıir miktar zengia turist gelmektedir, gelecektir. Bun lar için, son derece rantabl olan bir Hilton, rantabl sayılabılecek olan Tarabya veya İzmir BUyük Efes gibi oteüerin, bir Casino d'İstanbol kumarbanesinin açıl ması, kuskusuz ki çok iyi olmuş tur. Amt biz turizm politikaınızı, dünya turizminde artık nicelik olarak önemli bir rol oyna T • YATIRIMIN NİCELİĞİ ATIRHILARIN niteligl enine boyuna tartışılırken, niceliğine hız verilmesi de şarttır. Bu konuda son yıUardaki bütün parlak sözlere ve çalışmalara rağmen, Türkiye'nin 1972 turizm mevsiminin başmda içinde bulunduğu durum, hiç de iftihar edilecek gibi değildi. Sayın Turizm Bakanının, bu yıl Türkiye' \e turist yollamak isteyen birçok acentenin taleplerinin geri çevrildiğine dair (ve yazılanmızın başmda, hoş görülerine sığınarak şaka konusu vaptıgımız) sözleri, aslmda tam gerçeği yansıtmaktadır. Konuştugumuz birçok acente sahibi, bu yıl bütün Türkiye'de, ama özellikle tstanbulda mevsim boyunca gelecek gruplar için yer bulma güçlüğünden söz etmişlerdir. Bu, turistik yatmmlann, devletin bütün teşvik ve destek tedbirlerine rağmen, istenilen hıza erişemediğini. riiğer yandan da en lüzumlu bölgelerde gerçekleştirilemediğini açıkça göstermektedir. Gerçekten de, Ege ve Akdeniz bölgesinde yapılan konaklama tesisleri, son yıllarda rantabl l » çimde çalışamazken, Türk turizminin her Jeye rafmen »erkfizi,ni ve can damannı meydana getiren Istanbul'a gereği kadar ytr tırım yapılmamış olmasmın sonuçlan, bugün ortaya çıkmaktadır. Y Y ARIN : Basının turizme ilgisi 0 MALKOÇOÖfo ÇALINAN TAÇ Yaıon ve çiıen: AYHAN YAGMUR •••• ••«• İNCEOEN 11'/ ^ ••II Yaıon: 23 «Yorganın ne güzel mavi. Böyle bir yorg>nım olsnn isterdim. «Varılıyor.» «Sendekl her seyi kıskanıyonın belki de« •Işığı sondürür müsün?» Sondürürüm.Oda. kocaman bir karanlıja daldı, büyük bir suya dalar gibi. Ne kadar karanlık bir gece! «Ayın biri bile yok bu gece Ayşe^ •Dördü de deniz kıyısında kâldı.» ' M * * «Bıraz önc« neye dikkat^ttlm biliyor musun? N"e Kadar anlamlı ayaklarul var. Yornlmıı?. yüklenmiş, acı çekmis olsrunlaşmıj. Ayaklann da biünçlisi, ağır başlısı olur mu?» •Avudarında ısıtsana. Dinlendirirsln.» «Miizik dinlcmck gibi.» •Bcn kocaman, susmuş bir sehirde senl dlnllyorunı. kocaman bir okyanusta yüzer gibi.•Bir şeye daha dikkat ettim. Gündüzleri MÇlarını arkaya topluyorsun. Nasıl da akıllı uslu yapı» >or hu seni. Biraz önce saçlarını çozdün, o akıllı nsluluğun kalmadı, çılgın bir çocuk gibiydln.» Bcn seninle çıldırırım ancak.» •Bir şeye daha dikkat ettim, ellerin ellerimle kırk yıllık tanış gibi.» •Şairin dediği gibi. şlmdi bir tann dansediyor bendc•Gün doğarken uyandıracagım senU «Giin doğana kadar uyumayacağım.» • Gün doğarken uyandırmak istiyorum senl.» •Gün doğarken uykuya dalmak istiyorum y«* nında.» «tncc. ıhk bir ırmak sanki. Gidiyormn, gidiyorum. çidiyorum. gidiyorum...» •Seninle geliyorum.» •Gerçekten?» «Gerçekten.» •• •• TîmUCİn • ESKİYE YATIRIM... URİZM politikasmın kesinlikle saptanması, yatınmların da niteliğini belirleyecek, kitle turizmine dönülecekse, bun dan böyle Sheraton, tntercontinental gibi lüks yatınmlar yerine, daha çabuk inşa edilecek daha mütevazi birçok otelin yapılması yoluna gidilecekür. Diğer yandan, turistik yatınmların, yeni tesisler inşasının vanında, eski vapıların, amtlann. tarihi yörelerin onarımına, açılmasına yönelmesi de özellikle bizimki gibi bir ülkede bir ana ilke olarak kabu! edilmeüdir. Hele bu vapılann onanmdan sonra turistik amaçlarla kullanılması olanakları varsa, bu, turizm açısmdan büyük bir çekicilik taşımaktadır. Kuşadasında Fransızların Club Mediterranee'si tarafından restore edilerek otel olarak kullanılan kervansarayın gördüğü rağbet. DU konuda önemli bir örnektir. Yine Club Mediterranee, İstanbu'.da Mimar Sinan'ın Haseld külliyesinl tnükemme] bir şekilde restore et> tirmiş, ne var ki, sonradan buranın otel olarak kullamlmasından çeşitli nedenlerden dolayı vazgeçilmiştir. Bu konuda bağnaz olmamak ve bir sakıncası yoksa. nasıl olsa kendimizir yapamadıgımız restorasyon[an bu kanalla yabancılara yapıırmak. gerçekçi bir yoldur. Î dı içim, pencercdcn yağmuru seyrettlm Ikide uir. Kafamda hiç bir roman taslağı, hiç biı roman tasarısı voktu. tçim boşalmış, bilincim susmu}, duy. gularım şaskına dönmüş gibiydi. Böyle lamanlnıda insan uzakta dingin bir noktaymış gibi duyar kcndini. Ben de öyleydim işte. Bulduğum. yitirmekten korktuğum bir şey vardı. Kaçtığı gün arkasına bile bakmajacak bir hırçın kuş. Engine açıldığı «ıra varacağı kıyıyı düşünmeyen bir dalga. Sanki hct şey buradaymış, ama gitmeye hazırmış gibi. Hep anlayamadığım. ;aşkını olduğum bir şeyleri düşü» niip durdum. Yanımda bir sıcakhk durmadan ıjıttyordu sanki heni. Evet ama. hayala dönmek ınrtındaVajıtı, belkl böyle dalıp gitmemeliydim, ftclkl romanımı düşünmcliydim. Roman denen sey iyiden iyiye kaçıp gitmişti bcodon. Roman kavramı diye bir şey kalmamıştı sanki, kafamda, dünyada ya da hir başka ycrde. Koltuğuma çöküyordum. bir jiire kalakahyordum sonra pencereye kosuyordum. Uii tün dünyam. bütün tasanlanm. tasansıziıklarını, kendime alı;mışlığım. yorgunluğum, dinginliğim birbirine girmişti. Içimde bir kcser hlT çiviyi hcp daha derine doğru itiyordıı: Tak, tak. tak. tak.« Bu yüreğimin sesi, dedim kcndi kendime. ama içimdeki hiçbir şeyi inandıramadım. Değişik bir gündü bu. Ipıslak. Yagmurlaı içinde. Belkl ilk olarak seviyordum böylesine yağmurlu bir günü. Karanlık. soğuk, can alırcasma rüzgârh. Şimdi şehrin her bir yanı ayn kosug» tunıyor. Portakallar satilıyor, elraalar sandıklarından çıkanlıyor. ölüler kcfenleniyor, uisanlar birbirine sarılıyor. umullar büyütülüyor. utnutlar öldürülüyor, kahvcler Içilîyor, konuşuluyor. Sanki ben bütün bunlardan uzağtm, kilometrelerce, yüzyıilarca uzağım. Bir o kadar da yakınım heı şcye. nmmadıgim kadar yakınım. ilk olarak yakınun. nk olarak yetersiz buluyorum kendimi. ilk olarak kendimde yenl şeyler buluyorum. Yüzyülar kadar uzak, yüıyıllar kadar yakın şeyler Ama o karnıaşadan kurtaramıyorum kendimi Tutkunun gerçeğ» böyle bir karmasayJa mı ortaya çıkar. Aşk Mr uyumdur. öyleyse ne diye iç dünyam boytuı bir denize döndii. (Arfcan var) xvn Erlesi gün alabildiğine yağmur yağdı. Henıen hemen hiç iş yapmadun, oyalandım. Yağmura dal DİŞt BO.ND W U ? SLÂlSH BJUİSİ & . Yazan: BILL NAUCHTON 25 Sonra anahtarı masarun üzerine bıraktığım zaman bana doğru fırlattığı o bakış da içimden çıkmıyordu. Sanki bir kere artık kararmı vermişti ya. Benden kurtulduğuna memnundu adeta. Çok zaman bu durum beni sarsar zaten. Bir kadından ayrılırken onun bana, herhangi bir sebepten ötürü eskiden beri hınç duymuş olduğu meydana çıkar. Hayatımdaki her kadınîa başıma gelmiştir bu Halbuki adam bir kadmın herşeji onu sevdiği için yaptığını sanir ö v le ya. sevmese neden yapsm 'leğil mi? Ama hiç de Syle cleğü işte. Kadm kısmı sizin için vaptıklarım, tabiatmın gerekçesi olarak yapıyor sadece. Siz olmasanız başka herifin biri için yapacak ayni şeyleri. Herif olmazsa bir kedi, ya da köpek. hatta, kafes içinde parmak kadar bir kanarya için yapacak ayni şeyleri. Böylece onlan bıraktığım» zaman kadınlar size verdikleri veya sizin için yaptıklan her» şey için esef ederler ve çok görürler size Boşa harcanan zaman. sonu ee'meyen aşk, sonu gelmeven fedakârlık sayarlar bunu Etraflanna bakı. nıp sevecek veni bir şey ararlar ve size herhangt bir şey verdikleri için de plşman o» lurlır. Halbuki bir de benl ete alahm . bir kadın için herhangi bir şey yaptığıma sonradan asla pişman olmam. Aslını arar. sanız kadınlar İçin pek bir şey yaptığım yoktuı ya. *** SEKİZİNCİ BÖLÜM Gilda'dan kurtulmak ne rahathktıl Kendimi gene özgür hissedlyordum. Nasıl bir piliç, n« türlü bir «rkadaş olursa olsun, başımdan savdıgım zaman daha iyime gider benim. Demek Istedigim birilerini yakmdan tanımağa basladıkça insanın rihnine takılıyorlar. Dünyada nefret ettiğim bir şey varsa o da rihnimin başka insanlarla meşgul olmasıdır. özgür olarak herşeyl olduğu gibi karştlamaktan ve daha çok kendime dair düşünmekten hoşlanınm. Sonra hafta sonhrım da boş kâlmıştı gayri. Ne tevk!. Değişikliğe alışmam bir İki hafta sürdü tabiatıyla. Etraf serbest piliçlerle rfolu olsa bile, böyle şıp diye yenl birini buimak her zaman mümkün olmuyor. BİT süre bir piliecagızla gezdim Romantik mivdl neydi, hep o reslmli kadın romanlarım okur dıırurdu Adı Jean'dı ama ben o n ı «Banı bir şeyler töyle,» diye ad takmıjtım. Bunun tebabi da | 5 y ! e : S5 . Çevıren: NfHAL YEĞINOBAU zün gelişi mercimeği fınna verdikten sonra yatakta yatı. yoruzdur Durumun gerektirdîği bütün sözleri, hiç olmazsa bu sözlerin çoğunlufunu fısıldamışımdır kulacığına Art'k şöyle üç bes dakika k e s tirmek lsterim böyle tamanlarda ben. Diyecegim ö y l e basbayağı uyumak değil. şöyle hafiften bir sekerleme. Sırtüstü uzanıp gözlerimi kapatırım. Vüeuduma hava gelsin dı"ye çarşafı da açarım Sanki »ırınim tâ uzaklara kavaT gider. Gerçi sokakta ba&rışan çocukîan. yan evdeki radyovu filân duyanm, duyma«ına, ama buntar rahat'iz etme7 benl. hayaHml dağıtmaı bile hülyalar arasında vüzer uçar eiderim sayri. Çok zaman kendi kendiral takvive ederim böyle zamanlarda. Ne mutlu bana, derim, ne mutlu şu pllice kl benim eibi bir erkekle sevişiyor: derim. vaşamak buna derler derim. Tam uykuya bırakmam kerdlmi Zira adam bir kera daldı mı niyalannın eline dü«ılvor ki hu rüyaları da diledigimi? eibi tdare etmenln rrinmkfinn vnktur. Ama benim snlaftıSım ş e Kilrfe h»tn şnyTe hafif. pupa velken bir uyku kestirirsin, hem de hiüvalannı kendi büdiğin gibi güdebilirsin. (Arkam *arl • GEMİ TURİZMİ TİFFANY JONES GARTH LRKİYE'YE önemli bir mik tar turistin genellikle 24 saatten az kalan yabancı gemilerle geldiğini söylemiştik Bu turistin Türkiyeye bıraktığı para, öncelikle, şehir turu için acenteye ödedifi oaradır. Bu para, son yıllardjı rekabet yüzünden sembolik sayılacak kadar düşürülmüstür Bakanlıgın bu Konuda saptartıgı taban fiyatı ise, her halde siirümden Kazanmavı düşündükleri için olacak, bazı acenteler beğenmemişlerdir. Aslmda sorun. bunun da ötesindetiir. Gemi turisti. belli bir fiv*ata şehir turunu alır şehri gezer. Bunun dışında bu turist, gemisinde yatar vemeklerini ço gunlukla gemisinde yer ülkeye bırakacağı döviz o kısa süre içinde yapabilecegi alışverişten ibarettir. Bu tip turist, bir günde tstanbulu görmüş oiur. tstanbulu gerçekten gördüğüne. tnandığı ve Türkivöyi de tstanbul farzettiği için bir daha da genellikle semtimize ııgramaz. Î • KENDİ GEMİLERİMÎZ tMDt... bu turistten Türkiye' nin yararı ne olmuştur? Çoğu Yunan olan yabann volc.ı îemileri. oroeramlanna Istaibulu da knvaratt yolcu çekmekte, ama tstanbulria asgarl bir süre kalmak. Ustelik çnjtunlukla geç gellp erken hareket S etmek suretiyle bu zamanı da