Katalog

SAYFA DÖRT: :CUMHURÎYET 29 Mart 1972 veOTES! YawweFotoğraflar: ATİLLA DORSAY Istanbul Belediyesi, yeşil alanları yok ediyor!. ED • STANBUL'da gelip birkaç gün I geçiren turistin serüvenine paI ralel olarak, bu kentte turizm açısmdan var olan aksaklık, eksiklik ve yetersizlikleri de anlatmay« çahştık şlmdiyedek... Aslında, bu aksaklıklar, geniş ölçüde, kentin kendi temel çehirsel so nmlarıyla ügilidir, giderek içiçedir. Yapüacak olan, öncelikle Lu temel sorunları çözünüemek olma hdır. Istanbul'un tüm çekid, pitoresk, kendine özgü, eskinin arusı olarak değer ve önem tajıyan yanlannı, köşelerini, semtlerini, anıtlannı elden geldiğince korur ve onanrken, modern bir ken'.in gündelik yaşamında yeri olmayan, olmaması gereken durumlarm giderilmesi gerekraektedır. Yorgun argın otelıne inen bir turist iç:n. suların akmaması, elektriğin kesık olması, telefonun işlememesi veya taksimn attıgı kazüc ile trafık kargaşasmın hîç bir «pitoresk» tarafı olamaz. Bütün bunlar, turiste saruldığmdan çok daha antipatık gelmekte ve turizmin gelişmesine önemli ölçude zarar vermektedir. Her kentin özellikle onarılan, tcmiz tutnlan biriki ans caddesi vardır. Îşte bizim, en önemli caddemiı olan Cnmhuriyet Caddesinden ba görünüş, tstanbul'an temizli|i hakkında bir fikir veriyor: Kazılıp da onarılmjmıs kaldınmlar, isportacılar, arkada bir çamnr deryası içinde, Belediye'nin, etraftaki çöpler ortasında dnran çöp arabası .. yuk sorurmma sahip obnalıdır yonetici kişiler.. Yaptıkları herşeyi dikkatle yapmalı, her adımı dıkkatle atmalı, her kararı dikkatle vermelidirler. Bu kararlar, insanhğın Istanbul'a yönelmiş gözleri önfinde verilmektedir çünkü.. Ama nerde?... Bu önemli görevi gereğince yerine getirmek şdyle dursun, tstanbul bugtin tam bir sahipsızliğin, sorumsuzluğun. ba^ıboşluğun eline bırakılmış bir talinsiz şehir olmuş, çıkmıştır. Şehre egemen olan artık sorumunu ka\Tamış bir Belediye'nin getirdiği kurallar değıl, para ile zevksizlı ğin atbaşı giden koalisyonud'ir, Karadenizll müteahhit revkidir, hayat kavgasındaki insanın kontrol altına alınmamış yaşama, ekmek parası kazanma, başını bir kovuğa sokma mücadelesidir. T\a fıkten, zevksiz betebe mimarisine işportacı kargsşaheuıdan gecekon du faciasına dek, Istanbul'un tüm sorunları, bu cümlenin getirdıği ana çizgi içinde özümlenebilir.. «bütçemiz dar« mazeretine rağrnen bağışlamak acaba mümkün müdür? Bunu bağışlasak bile, acaba Belediyenin yeşil saha düşmanlığını nasü bağışlayacağız? Evet evet, bu artık bir ilgisizlik fclân değil, bayağı bir düşmanlık olmuş tur. Belediye'nin başuıdaki zat, anlaşılan pek doğasever filân değildir, ağaç olsun, yeşillik olsun. hiç aldırmamaktadır. Belediye, imar plânlannda öngörülen yeşil alanlan, mali gücünün isümlâki? re elvermemesi yüzünden gerçekleştiremiyor Pek iyi, güzel.. O halde, hiç olmazsa mevcut yeşil alanlann korunması gerekmez mı' Ama hayır, yapılan bunun tam tersidir. Taksım parkı, bir köşesıne koca bir otel, öbürüne Belediye gazinosu yapılmak, geri kalan kısmı ıse ya şantiye bınalannın. ya da ihmalin, bakımsızlığın pencesine bırakılmak suretiyle ne hale getirilmiştir, gördünüz mü? Giılhane parkının, tarihî Saraybumu sahil seridinin perişanhğından ha beriniz var mı? Tepebaşuıdaki kü lşte Beledlye'nin bagünlerde yokettigl blr ft#\ » h a : Şefazade. başı'nda, Ünlversite. yamndaki küçük parkın, inşaat yapılmsk üıere tahUperde He çevrilmls hali! İmar plânJanndakl degi?ikllklerle mevcnt yeşU »ahaları yok etmek, hangi şehirciUk anlayı?ıyl» ba|danr Bor^nak («rekir sorumlulara... çük, fakat Haliç'e manzarası olan ve civarm tek nefes, ataıa yeri du rumunda bulunan parkın, yanında yanan Dram Tiyatrosu'nun .yerine yaptırılması tasarlanan ishanı ile yok edilmesi projelerinden haberdar olduntız mu? Belediyece, halkın ucuz yiyecek alroası : çin yaptırılan tanzim satış barakaları nın, nedendir bilinmez, zaten tek tük kalmıs olan yeşil *sabalafa ya pılması, acaba «şehirliye hizmet' mazeretiyle bile olsa, hoşgorüîebilir mi? (örnek: Kadıköyde ve Beşiktaş Yıldız yolu başlangıcmda yapılan barakalar). Ya Şehzadeba şında. Üniversite köşesinde, hem civardaki tarihî eserlere, hem de Sedat Hakkı Eldem'ın başanh bı nasuıın güzel siluetine bakmak ıçin ideal bir yer olan küçük par kın, son gunlerde ağaçları sökülp rek, tahtaperdeyle çevrilerek oğ renci yurdu inşaatı için yok edılmesine ne diyeceğız? Bu yeşil saha düşmanlığı, tarıhinin hiçbir dev nnde görülmediği biçimde Belediye'yı sarmıştır ve bugünkü yö neticiler, bu hareketlerinin sorumundan kolay kolay kurtulamıva caklardır. • DİĞER SORUMLULAR 2STANBUL gibi önemi ve soI runları açısından karmaşık bir • şehrin kaderini yalnızca Bcla dıye'nîn yüklenmesi de aslında 6nemli bir aksaklıkür. îstanbui'un sorularma ilgili Bakanlıkların, tüm olarak hükümetin eğümesi ve bu şehre ve Belediyesine herhangi bır şehir ve Belediye gözuyle bakılmaması gereküdir. Aynı biçimde, İstanbulda yaşayanlar da bu şehirde yaşamanın herkesa belli bir sorumluluk getirdiğinın bilincine varmalrlar, onun günden güne daha çirkin. karışık, ois bır kent olmasına kendi çaplarında gdz yummamalıdırlar. • BİR BELEDİYE Kİ... J STANBUL'a hizmet edecek I kişılerın, başta Istanbul'un ka • derinin baş sorumlusu Beledıye Ugilileri olmak uzere, Istanbul'un önemini, güzelliğini, tarihî değerini, lâfla, sözle değil, gerçek anlamıyla anlayan, hisseden, «estet» ruhuna sahip kişiler olması gerekir.. Istanbul, tarıhin en es ki kentlerinden biridır. Roma uygarlığının eserleri vardır Istanbul'da, az olmakla birlikte. Ama tarihin en önemli uygarlıklarından sayılan Bizans Imparator luğunun beşiği olmuş Konstantaniyye'de mevcut Bizans eserleri ol sun, Osmanh sanatınm şaheserleri olsun, bu kentin tarihî zenginliğini, yalnız bız Türklerin malı ol maktan çıkartır, tüm insanhğın sa hip olduğu değerli mirasın bır parçası haline koyar.. îşte dünya uygarlık tarihınin göz bebeklerinden, tüm insanhğın üzennde h?k iddia edebileceği böyle bir kente sahip olmanın, onu yönetmenin bü Y A R N lstanbnl'nn temizliği? Bu 2 kelimenin yanyana gelmesl blle Insam gülümsemeye iter. En önemli anıtlannuzın etrafı bile gereği gibi temiz tutolmamaktadır. tşte, 1 No.'lu tarihî amtımız Ayasofya' nın, çöp yıgınlan ardından görünüşü. ( N o t : Ba çöp yığını taer n m a n oradadır, yerlnden kıraıldamaz. llgilenenler, Sultanahmet Parkına gidip görebilirler). ACENTELERİN SORUMLULUĞU • BAŞLICA SUÇLU KİM? " STANBUL'un bugünku halinin baş sorumlusu, tekrar cdelim ki şehrin sorunlannı çozmeye yonelık bilgili, pıograroh, dürüst ve rasyonel bir çalısma sıstemini kendi içinde gerçekleşti rememiş olan Belediye'dir... Somut örnekler verelim.. tmar konu su, facia olmakta devam etmekte, yazılarımızm başlarmda deşm dığimız gibi, taıihî anıtlarm civa rmın imar plânları, ya bu konularda bilgisiz kışılere yaptırılarak bu anıtlara gerekli önemi sağlayacak duzeni getirmemekte, en önerali bir Bizans klisesinin veya nefis bir camiımizin yanıbaîinda zevksiz binaların yapımına izin verilmektedir. Ya da daha kö'üsü, bu gibi yerler civarı tamamen plânsız bırakıhnakta, yapılanl»r bir emrivaki halini almca, Istim sonradan gelsin örneği, buralara alelâcele plânlar yetiştirilmektedir. Belediye. önemli yollar açıp geçitler yaparken, Istanbul'un 1arıhî anıtlannı korumak ifiin hiç bir kaygı gostermenaeîöSir. \ksa. ray gecidıni açan "sorumlu Kşlîe rin gozu, bu beton yığınırîîn o gü zelim Valıde Camüne yaptığı kö tülüğe hiç ihşmedi mi acaba? Be lediye'nin başındaki sorumlu kişi, daha geçen haftalarda bir gazete başyazanyla metro konusvında konuşmada, tarihî Istanbul'da eski eserler yüzünden geniş yollar açamadığma âdeta esef eder gibi konuşmaktan çekinmemiştir. Yapılan yol veya geçit çalışmalanndan sonra, bunlann etraflannra da acele uygulanacak zorunlu imar plânlanyla düzenlenmesi ha reketine girişilmediğinden, ortaya uygar bir kente yakışmayacak ga rip manzaralar çıkmaktadır. 10 yıl önce açılan bir Kemeraltı Caddesi vardır. Deniz yoluyla gelen turı^t ler, mutlaka buradan geçerek tarihî tstanbul yanmadasına giderler. Gelin görün ki, cadde açılırken iki tyarafda kısmen yıkılarak bırakılan binalar, 10 yıl sonra bü tün köhnelikleriyle durmakta, şeh rin bu kısmma bombardıman gor rnüj manzarası vennekteditler. Azapkapı geçidi açüınca, aynı 5ekilde ortaya çıkan köhne bir eski veya yan yıkık binalar topluluğu. hava alanından gelirken geçilen bu kısımda turisti karşılamaktadır... Bu önemli güzergâhlar ne zaman imar görecektir acaba? Sorun, yolu genişletmek veya geçidi yap makla bitmemekte, her gün önünden geçilen bu yerlerin, sorumlu kişileri belki rahatsız etmeyen, ama bizi rahatsız eden çirkin görüntülerinin de kaldırılması, elbette ki gerekmektedir. Aynı çekilde, Topkapı'dan veya sahil yolundan gelerek Aksaray'dan şeh re girdikten sonra gözü rahatsız eden o odun depolarının, bu önem li ve turistik güzergâhlar üzerinden kalduTİması, bu derece zor mudur acaba? I ÇALINAN TAÇ Yazon ve çtzea: AYHAN BAŞOĞtU YAGMUR... İNCEDEN"" •••• Yoxon: Afsot 21 «öyleyse snstur benl.» «Daha iyi anlıyornm ve korknyorum. Gölge ba odada geziniyor. Sanki senin saçlarını oksu>or. Kara, iğri, çarpık bir ked! bozması gibi. Kafasında da mor tüylü bir çapka.» «Mor dejHldi, sanydı.» «Bonnn kafasındaki morj» «Ne olursun kızma.» «Kızmıvorum çüzelim. ne diye kısayım, sadece korkuyorum.» «Korknnç değil 0, ladece zavallı.» «Benim için zavallı değil. sadece korknnç.» * «Sadece bir hiç.» .. • * i... «flijyır, sadece önem%biri3 • " a ? A ". J H «önemli değil, H B K ^ I , önemli değil. Ya. lan söylemiyorum. Kendimi de biliyorum.» «Kendini biliyorsun elbet, ama dnygalarını satır satır degerlendirebiliyor musan?» «Herkes kendî üstüne yanılabilir. önemli olan yanılmamaya çalısmak. Baska da ne yapabilirim. Sen olmasan da Ankara'ya dönmeyecektim. Arayarak bnlmadım seni. Raslayıverdim. Sana raslamasaydım ds bSyle kalacaktım.» «Bir baskası çıkabilirdl karfina.» «Çıkabilirdi.» «Dnr, ben saçmalıyornm çaliba. fieyst, g%llba en güıeli kendi üstümüze düsünmeyl bı. rakmak ve tadını çıkannak bir arada olmanın.* «Değil mi ya, Bak, çayını bile dogrn dürüst içmedin, taktın aklına ba isi. Dünyanın bizi tsan bircok zornnlnlnfn var ama, biz de vartz ba arada. Kimse bizi çeke çeke götflremez, değil mi? Içimde bir yakınlık duygusu kalmıştır diye düşünüyorsan, yanl bilmedifim bir yerlerde, derinde bir yerlerde ona bağlı oldağuma, ba bağımlılığın bilinclnde olmadıjfımı düşünüyorsan, ne diyebilirim. Beni aşan bir »eyin bil$isini isteme benden. Bunnn için, her seyden önce, sana her anlamda yakın olabilmem gerekir. Ba duyguya daynncs ben, geriye ne kalıyor. Herkes, kendini, yasadıgı seylerden giderek anlar, yaşadıfi şeylerden giderek Timucin DİŞİ BOND M U E B S B V ' çOnrivı AYA&. BOSv/EB , SENl ArfEPEMI SıB İMSANJ91M kurar.» «Gece varısı olacak neredeysej» «Niye söyledin bunu^ «Hosuma gitti. Geee yansına dogrn senle llerlemfk.» «Ama dalgınsın, ama çayını içmiyorran.» «Peynirimi bile yiyorum canım.» «Sabaha kadar saçlarımı okşayacaksın, d e . ğil mi? Toksa sıkılır tnısın? Uznn oznn bir seyler anlatacaksın. Doğan günü göreceksin, bana da göstereceksin. Ne olnrsun, yaşamayı endiselere boğma. Bütün dünva bann yapıyor. Kavga, tamam. Direnis, tamam. Ama ba hastalıklı çocuk cndiseleri ne oluyor. Söz veriyorum. kocamı bir daha anlatmavaca|ım sana. Bir ahlâkçı gibi dikkat edeceğim. Dnygalarını çiğnemek istemem. önemsiz seyleri gerçek seyler gibi alırsak, önemli seylerle ilgilenemeyiz. Bense, önemli seylerle ilgilenelim istiyornm. Her seyden önce senin iyi bir romancı olmanı istiyornm. Oysa, sen tavsatıvorsnn ba isi. Kocara tehlike değil senin için, ben tehlikeyim. Dağınık, salapurya, basarısız biri olnp kalırsan sanıyor musnn ki seveceğim seni? Ask bjr şeyl bitirmek defil bir seye başlamaktır. Her a n . lamda böyledir bn. Bunları ben öğretraeyecefim sana, sen bana öğreteceksin. Çok sey ögrenmis, ama bir türlü bir ise yarayamaroıs nice insan tanıdım. Sen divorsan ya bana, yazı yax diye. Bilgiçtirler, yukarıdan bakarlar. ama s o . naç alamazlar. Baçarısızlıkları bnnaltmaya baslar onları. Ba sefer saja sola saldırmaya, ona bana kötü gâzle bakmava baslarlar. Bir yerde bir kıvılcım görseler ezerler ayaklanyla. Sen onlardan değilsin, onlardan olmayacaksın. Basarmak zornndasın. Benim sen) sevmem için de. tzin verir misin. dizine azanayım. Ne dnrayorsan, saçlarımı oksa. Her gece, senin ellerini gaçlanmın arasmda dnyarak duymak. diisünmek, dinlemek isterim. Okuduklarımı sana anlatmak isterim her gece, sen de ö|rendiklerini bana anlatasın isterim. Sayfalar doldarmaIı, sayfalar vırtmalısın. Ne güzel sey, kocaman ellerinl yüzümde dnyuyornm. Birazdan yanına ozanacağım. Bedenim bedenine değecek. • (ArkMi rar) Zamane Çocuğu . . Yazan: BHL NAUGHTOH zs Çeviren: NİHAL YEGİNOBÛU TJFFANY JONES f UjBy.SECSCZ.Bl'BSÖSTEBI OUCAK. DeTMPSrnıJ.&dDBI XT1 MAMI • TEMİZLtK.. A tSTANBULUN temizliğiî Bu da yine yürekler acısı bir konudur ve Belediyenin başındakiler, Istanbulun yülardır bu denli temiz olmadığını söylediği veya herkesi evinin önünü deterjanla yıkamaya çağırdığı za man, herhalde şaka yapmaktadırlar. îstanbul'da çöpler. en temiz tutulması gereken en önemli turistik anıtlarımızın burnunun dıbinde bile fütursuzca durmaktadır Buralannı temiz tutmaktan âeiı bir Belediye, arka sokaklardan vazgeçtik, ele güne ayıp ohnasın diye, en önemli caddelerimizi, medan iftiharımız, ChampsElysies'miz olan Cumhuriyet Cad desini bile temiz tutmayı becerememektedir. Kazılıp da kapatılmayan kaldırımlanyla, etrafındaki çöplerle cadde üstünde devamlı duran Belediyeye ait çöp araba sıyla, ve işportacılanyla. bu ana cadde bile îstanbui'un nasıl bir çelişkiler şehri olduğunu hatırlatırcasına durmaktadır. Y GARTH • SA< KALDOB. T OOuvtT'l ,1 kONTROL DİĞER GÜNAHLAR.. 6.İİ1 OL YAPDIINDA Sncelik sırasını, en çok ziyaret edilen, ya bancılann uğrağı olan tarihî merkezlerimize öncelik tanıyarak düzenlemeycn, Kariye, Süleymaniye, Sultanahmet camil arkası ve civsnndakl yollan hâlâ perisanlık içinde bu^kan biı Belediy^yi, Y başınızdan geçmlştln tnsan an pülçlerln, ayâa yıida biı baska sızın blr seyler sezinler adeta. bir herifle yatıp kaltanaa p«k kcymaz bana. Haberlm olmasa Ayı bebegl glzll tutmağa fcarar Tabil hiç belll etmedlm. vermiştim ama şimdl dayanaılyl etmls doğrusu,s dlyerek daha tercih ederim tabii, o baska. Demek tstediğim hepimiz mayıp söyleylverdlm: gazeteyi aldım. seytana uyabilinz. «Yemek saaünde fabrlkaya sırasında «Hele bekleyas günü için aldıAma blr baska erkekle «Arkağun ayı bebeğl blr görsün!» de geldi.» dlm. «ömrUnde böyleslnl sen GözlerlmJ gazeteden ayırmak daşçaı konusacak kadar «anlaşd° görmemlşsiadir. Tüylert yüz sızın, «tstediğl neymlş?» diye mak» Bu gene başka. Bu kadoğrusu. de yüas naylondan.. Nerdey sordum. «Canı mı çekmlj yok dannı hazmedemem tşin İçinde blr tşler var manase kaç paraya aldığımı da söylü sa?.ı sına gelir bu çünkü! yordum, ama kendimi zor tut«Onunla llglsi yok..» tum. Ama blr dereceye kadar «Ne de olsa normal blr erkek «Canı onu çekmemlşse ne latutablldlm ancak. «Tam zengin değil mi?.» tlyonnuş peki?» diye sordum. çocuklanna göre blr ayı bebek,» Gilda, «Sadece konuştuk.» diGilda. Malcolm'un mlnlcik esdedirn. «Batı yakasısdakl dük ye cevap vpdt Nedendir bil vaplanm katlayıp dUnneğe başkânlardan birlnden aldım.» mem ama blrden safram kaban lamıştı. «Benlmle evlenmek lstlyor^ Çıt yok. Gilda arkasuu bana verdi. dönmüş ütü yapıyordu. Ona «öyleyse ne konustuğunuzu dedl. baktıkça aklıma biı seyler gel satan bana söyleme.» Diye hayBöyle deyince yüreğime buzdi. kırdım. «Dinlemek Istemiyorum dan blr bıçak saplanır gibi oldu. ıtHey blzlm bz, basor çocuk ÇünktlÎJi Neden bilmem zira başka zaman uyurken, bir saatçik bir lşler ya Dayanamadığım blr sey var larda böyle blrşey oldu mu Uze palım, lster misin?j> w o da blr herlfle blr kanmn rimden agiT bir vük kalkmışçaÇok tecrtibe etmlşlındlr: Bir «Masumca» konuşmalandır. Böy sma ferahlanm Ellmdekl DİHÇpiliçle aranızda blr gerginlik fl le bir haltetmek benim aklımın lerden blrinl başka bir herife lân varsa bazao yatak çarşafla ucundan blle geçmezl Aslmda kaptırmak sevindlrir benl Hele nnın arasında dUzellverlr. Ya ben bu çeşft «Arkada$ça» k> çocuk sahlbl blr fcadm D!vece> evlenmek filân da açıkça ortaya vurulur. Ma nusmalan öbür türlü görüsme gim Gllda'yla maflh Gllda'ya bu tekllfi bu a» lerden daha içll, dışlı sayanm fstedlğim yoktu Ne dive evleknsan bebten yaptığimı sanmayio ha. anlatablHyor tnuyum? ö y l e ya, neylm vanl? Peşlmde Blrşeyler «öylcîln diye bek erkek dedlgin ötekt türlüsünu tnülk sahlbl blr kadın vardı su ledim, ama 0 ütü yapmakta her çesit kadınla vapabtlir Bir sırada. Ama eene de Gilda 'vla kanyla bir herifln öbür ttlrlil evlenmek lsteven oirisinlr). budevam ediyordu: lund'igunu bilmek denEemı boa«Taş kulakl. Sana eOylUyo anlaşabilmelerl tçin birblrlerlnin dillnden blle Ollmelerlne. dv. Buniı on8 belli etmedlm farum.» Oilda atüstlne devam ettl ve hacet yoktur Gelgelellm blr ka bli Bu darbeve ne türlU Karbenden yana bakmaksızm, dınla, blr erkeftip blr saat bo şılık versern dlve döjiinüvor* M dum. «Humphrey bu hafta Ik1 kere yunca r park sırasmda oturup konusabllmelen İçin «Anbenl görmeğe geldl,» dedl. (tMalcolrn'culrtan haben »ar Böyle deylnce biraz şok geçl lasmalan» sarttır. Demek Iste mı?» diye lordum. rlr gfbl oldum ralla. Slzin de dlğlm, mUnasebette bulundugum (Arkam «ar)