Katalog

4 Ekim 1972 Dünyada Bugün Dıs haberlcr Dış basından «Zenginler • dünya ticaretim kontrol ediyor» BtRLEŞMÎS MtLLETLER Barbados Dışişleri Bakanı George Moe, dünyanm aengin ülkelerinl fakir ülkelerle iktisadl ilişKlerinde yeni bir «Tedhiş» yolu benimsemekle suçlamıştır. B X Genel Kurulunda konuşan Barbados Dışişleri Bakanı, fcengin ülkelerin dünya ticaretini kontrol ettiklerini ve bunun sonucu olarak da Asya, Afrika ya da Latin Amerika'daki köylüleri daha fazla ödemede bulunmaya zorladıklanni söylemistir. George Moe kalkmma yolunda olan ülkelerin dünya ticaretinden hak lan olan payı alamadıkları gibi. gelişmis ülkelerin faldr ülkelerin gelişmesi için vermeyi taahhüt ettüderi gayri safl milU hasüanın V» l'inden de mahrum kaldıklannı belirtmiştir. Hangi yabancı dili ögrenmeli? ağımınn «n büyük özlemlennden bir tanesi de muhakkak ki yabancı dil figrenmektir. Bir kimseden «öz edilirken, onon mezlyetleri arasında bildlği yabancı diller de sayıhyor.. Eğer iki, ya da daha fazla yabancı dili konuşabillyorsa, mesleğinde hemen ilerlediği kolayca görülüyor. Gerçl dıl, kişinin düşüncelerini açrklamasına yarayan bir araçtan ileri gidemez. Kendi ana dilini kullanırken büe yanlıs düşunceleri seslendiren bir kimse, bu yanhşlıklan beş ayn dilde tekrarlamasa 4a, Insanlık ne kaybeder? Ama herkes yabancı dil öğrenraeve hevesli. Yent bir dil ile, önünde yeni ufukların açılacağım hesaplıyor gvnümüzün insam. Aynı sorun Türkiye'de olduğu gibi, bütün dünyada geçerli. Dış basında her gün yabancı dil oğreten kurumlann reklâmlarına rastlamak mümkün." Ama dili öğrenmek kadar, öğrenilecek dili seçmek sorunu da birlikte çıkıyor ortaya. Bir Türk için bu sorun fazla önemli değil belki, büyük çoğunluk Ingilizc«'ye yöneliyor. Özel emek alıçverişindten ötürü de, Almanca oldukça revaçta. Ne var ki, bir Ingiliz, ya da îngilizce bilen bir Alman açısından yeni dil öğrenimi baslarken, bu dili seçmek de zorlaşıyor. Bazılanna göre diller, kelime yapılannın k,ulağa hoş gelmeslne dayanarak örvem sırası kazanabilir. Meselâ «o. franmzesıun nuiflijtl», <• italyaneamn hojlnfco» başka hangi dilde vardır? Ancak dil bilimciler avnı düşünceyi paylasmıyor. Geçenlerde bir dil bilimcisîn'n. bir \merikan gazetejindte v?vmlanan demecini okuduk. Brezilyalı Bayan Jacqueline MaTks, yabaneı dilleri önem sırssına göre dizerken, bunları kcmuşan insan topluluklarının saviMnı esas almış. llk on dili, va da başka bir deyişle «dünyar.m en büyük 10 unu» seçmiş. Avnen verelim: 1) Mandarin Çjncesl (905 milvon kişi) .' 21 tngiHzce 333 mflyon kişi. 31 Rusça 206 milyon kişi. 4> tspanyolca 120 milyon kişi. 51 Hindce 192 milyon kişi. 61 Almanca 130 mflyon kışl. 71 Arapca 109 tnilyon kişi. R) Bengalice 108 mnyon kisi. 9) Portekizce 108 milyon kişi. 101 Japonca 105 milyon kişi. îste bunlar, dünyanın on bflyuk dili. Brezdlyaiı kadın bilgine eöre bir dili 100 milyondan aşatı insan konuşunca o dil, büyükler arasına giremiyor. Haksız da sayılmaz bu bilgin. Cunkü yeryüzündekl diUeri hesaplarsak, akıl alrnaz rakamlarla karşı karştya kalınz. Bundan ikiyöz yıl 8nce bir Alman dil bilimcisl olan Pallas, «DUnyamn bütün dilleri için karşılastırmalı sözlOk» adl altında bir kitap yayınlamıştı. Bu kitapta 51 Avrupa. 149 da Asya dUi olmak üzere 200 dil vardı. Ama bu 200 a i bile, yeryüzti diUerinin onda birinden azdı. Nitekim 1817 de başka bir Alman, Adelung, karsılaştırmah sözlüğünde bu sayıyj 500 dile çıkardı. Yine de herseyi vereraedi. ÇUnkü yeryüzü insanının konuştufu dillerin sayısı 3000 ile 4000 arasında. Bu ve benzeri sınıflamslar, ya.nl «Dünyanın en büyük 10 dili» çeklindeki seçıneler, tabii ü bazı uluslan öfkelendiriyor. Meselâ, herseyleri ite ve en fazla da dilleri ile öviinen Fransızlar şimdi çok öfkeli. Bayan Marks'ın denaed yayınlandıktan sonra, buna yer veren gazeteye okuyucu mektuplan âdeta yagdı. Fransızlar, bir kadının çıkıp da, Fransnsca'yı küçük düler arasında bırakmasını bir türlü hazmedememiş.. Pakat tabii bu bbdm problemt mi« değil. Biz kendi dilimizi kursülara bağlayıp, antmak çabasına yeni denecek kadar yakın zamanda başladık. Almanlar bu işi 200 yü önce yapmış, Fransıa Akademisi hâlâ uğTaşıyor. Biz kendi Hnftmigi kullahmayı öğrendikten sonra, îngilizce'ye ya da başka gerekli bir dile başlayabiliriz. Mandarin Çincesi yahut Bengalice henüz uzak bize, üstelik Fransızlarm yaptığı gibi, Türkçemizle bu dilleri karşüastınp öfkelenmemizin de hiç gereği yok. Çünky Fransızlarm öfkesinin ardmda, Fransızca. yazılan kitapların, Fransız düşüncesinin de hor göriildüğü gibi bir endişe var. Halbuki bizde, daha hangi kitaplann Türkçe yaymlanabileceği tartışılıyor.. Danimarka Başbakam Otto Krag zafer kazandı ve istifa etti KOPENHAG Danimarka Başbakanı O. Krag, Danimarka halkınm Ortak Pazar'a «evet» dedi ği referandumdan birkaç saat sonra Parlamentoda yaptığı konuşmada referandum sonucunun büyük bir zafer olduğunu belirttikten socra istifa ettiğıni açıklamıştır. Krag'ın açıklaması tüm mMletvekilleri ve Bakanlan büyük şaşkınlığa uğratmıştır. Başbakan, istifasının tamamen kişisel sebeplere dayandığını ve çekilmeyi bir süredir düşünflüğünü belırtmıştir. gırmesini kabul etmeleri, gerek Avrupa Topluluğu, gerekse lskandinav ülkelerinde memnunluk uyandırmıştır. Referandum sonuçlarının alınma sından sonra bir demeç veren Danimarka Ba$bakanı Jens Otto Krag, gerek referanduma katılma oranının yüksek olmasından i.0/» 90), gerekse, referanduma katüan ların ° o 57'sinin, Ortak Pazar'a / «evet» demelerinden son, derece memnun olduğunu kaydetmiştir. Krag. demecinde, Ortak Pazar'a üye olduktan sonra da, Kuzey ülkelerini Ugilendiren bir konu orta ya çıktığı vakit, bu meselenin Kuzey ülkeleri ile görüşülmeden çozümlenmemesi için ellerinden ge leni yapacaklannı ifade etmiştir. Öte yandan Danimarka halkmın referandumda Ortak Pazara girme yi kabul edişi siyasî kaynaklar ta rafından Başbakan Otto Krag'ın bir zaferi olarak nitelenmektedir. Referandumda, Norveç'in Ortak Pazara hayır demesinden bir hafta sonra bu sonucun alınması en iyimser çevreleri bile şaşkınlığa düşürmüştür. Atrika'da huzursuzluk S Teni Başbakan adayı Danimarka Sosyai Demokrat Parti Yönetim Kurulu, görevinden istifa eden Başbakan Otto Krag in yerine Vasıfsız îşçüer Sendikası Başkanı Anker Joergen sen'in aday gosterilmesini oybirliği ile kararlaştırmıştır. Bu karar, Sosyai Demokratlann iktidarda kalması halinde Anker Joergensen'in kesin olarak Başbakanlığı anlamını taşımaktadır. Joergensen'in başkanlığını yap tığı Vasıfsız İşçiler Sendikası ise, son yaptığı olağanüstü kongrede, ülkenin Ortak Pazara katılmasma •Hayır» demişti. eneral Idi Amin'in bütün dünyada tepki ve şok dalgalan yaratan polıtikası ile Uganda diktatörünün iktidarına son vefmek için girişilen teşebbüs, Afrika'nm aydın çevrelerınde, gelecek konusunda hayal kınklıklannın en büyuğüne yol açmış bulunuyor. Birbirini izleyen* olaylar arasında. sadece bir devlet adamınm tutumudur ki, bu çevrelerin de onayını kazanmış ve biraz olsun ferahlık yaratmıstır. Bu deviet adaml da, Sudan Devlet Başkanı Caier Nimeyri'dır. Ç Nyerere'nin sürprizi General tdl Amin hakkında dünya kamu oyunun yeteri kadar fikri vardır. Kendi ülkesindeki Ingiliz uyruklu Asyalılarla ügili kovma karan, tdi Amin'i bir anda dünyanm en biiinen politikacılanndan biri haline getirmeğe yetmiştir. Buna karşılık şimdiye kadar bir prensip adamı olarak biiinen Tanzanya Devlet Başkanı Julius Nyerere'nin, fiyaskoyla sonuçlanan bir istilâ teşebbüsüne adını kanştırması gerçekten şaşırtıcı ohnustur. Uganda'da son birkaç ay ıçmde meydana gelen gelişmeler, sonra olaylara Tanzanya'nın adının karışması, sadece bu iki ülkeyi ilgilendirir otmaktan da uzaktır. uganda'da Asyahlara karşı girişilen hareket, Kenya'da yaşayan 100 bin kişiyi (bunlarm da 50 bini Îngili2 pasaportu taşımaktadır) huzursuzlandırmıştır. Bunlar şimdf paralarım yurt dışma kaçırmakta, dolayısıyla Kenya ekonomisine zararlı olmaktadırlar. Bu durumun Kenyalı yetkihlerin tepkisine yol açması ve bunlan, Asyahlara karşı tedbirlere sürüklemesi muhtemeldir. Bu arada Uganda'nm mali güçlükler içinde bulunması da Kenya ekonomisinl olumsuz yönde etkilemektedir. BUtün bu olumsuz etkenler, Kenya'da kabileler arasında sürtüsmelere yol açabilir. Bu da, Jomo Kenyatta'nın yıllardır kurmağa çalışhgı düzeni temeUerinden çökertebüir. Harmerin demeci New York'da B. M. Genel Kurul toplantüanna katüan Belçika Dışişleri Bakanı Pierre Harmel, Danimarka'nm Ortak Pazara girme kararını memnunlukla karşılamıs. bunun hem Danimarka'nın hem de Avrupa Ürtisadî Topluluğu'nun ya rarına olacağını söylemiştir. Memnunluk uyandırdı Öte yandan Danimarka kamuoyunun ülkelerinin Ortak Pazara însanlık, 3400 yılın sadece 204 yılını : barışta geçirdı ATEŞ AÇAN, HİNTLİ ÂSKERLER 6 PAKİSTANL1 ESİRİ ÖLDÜRDÜ, 19'UNU YARALADI ği açıklamadan sonra, lnsanoğlu için savaş halinin banş haline oranla 'daha normal olduğu anlaşümaktadır. Gerçekten Prof. Emilia Nov, insanoğlunun 3.400 yıliîk mazisinin sadece 204 yılının tam bir banş içınde geçmiş olduğunun, tesbit edildiğini açıklamıştır. Prof. Emilia Nov, hükümetler dışında kalan kuruluşlann ka tıldığı silâhsızlanma konfeıansında yaptığı açıklamada, 1820TJINİ DELHI Hindistan'da 1859 yıllan arasında dünyada Pakıstanlı savaş esirlerınin bu meydana gelen 92 savaşta 800 lunduğu bir kampta çıkan bir bîn insanın öldUğünü, buna karkarışıklık sırasmda esırlenn sıuk 19. yüzyılın ikinci yansınüzerine ateş açan Hintli asker da meydana gelen 106 savaşta ler 6 Pakistanlı'yı öldürmuş, 19 hayatlannı kaybedanlerin sayısıunu da yaralanuşlardır. nın 4.600.000 olduğunu söylemişHindistan Savunma Bakanlığı i tir. Aynı açıklamaya gor», . 20 sözeısünun yaptığı bir açıkla j yüzyılın ilk yansında dünyadak; maya gore, kampta bulunan Pa ı savaşlarda ölenlenn sayısı ıse Kanada Basbakanı tnerre roı ır\rA ı I ' M I IRI r<r\/İMr>i nanaaa öasDaKanı Pierre kıstan'a esirler. ellerine geçir 42.5 milyonduri *^ TRUDEAU N U N S E V I N C I : EUİott Trudeau, Ontano'dikleri «ungulerle kamp, komunun küçük kenUerinden Timmins'i ziyaret ettiği sırada Aemrika'da Yine Prof. Emilia Nov'a göre,' tan yartfımcısl ile bir güvenlik pek revaçta olan Bowling oynamı; ve kazandığı zaman da sevincini subayma saldırarak yaralamıs halen dünyamn çeşitli Ulke^erin etrafındakilere belli etmiştir. Yukanda solda Trudcau hedefi ayarde barp sanayii dalmda 50 millardır. Bunun üzerine Hintli aslarken, sağda da hedefi vurduktan sonra sevinçle ellerini çırparken kerler esirlerin üzerıne' ateş aç yondan fazla insan çahşmaktagörfllnyor. ,dnr. DUnyadaki ordularm asker mıştır. <AP) ' mevcudu ise 2324 milyon ara•smda değişmektedir. Prof. Emilia Nov'dan sonra sbz alan G. Vietnam Geçici Devrim Hükümetinin tıbbî temsilciATINA *•' Amerikan 6. Fllosu muhıip, bıx uçak gemısl v» 4 si, ellerındekl istatistiklere da > na baflı gemilerin Pire liman te refakat gemisi yararlanaoaktır. LONDRA îngÛtere Maliye yanarak* Vietnam savaşı hakkınsıs^erınden yararlanması ve fıBuna karşıfık Eylül aymffi bs Bakam Anthony Barber, fiya>ar ' da açıklamalarda buhımnuştur.' loya mensup ^micilpfm aileleri sından ben, Amenkalı denlacilf tışterı âurdurulaınadığı tAkdtrde, Nguyen Tangfa göre, İ961 yüm' nin Atina'da kahnalanna imkân rın, sayıları binı a^an au> tBTX. ülkenin y«ni bir enflâsyon tehH' dan buyana Amerikahlar Viet veren teknik anlaşma Atina'iia lerl Atina'ya yerte^Tiege baslakesi ile kârşılaşacaguıı ve bunun nam'da 6 milyon ton bomba ve imzalanmıştır. «nıŞlardır. Bu sayır.m yakın bir İngiltere için intihar anlamına 90.000 ton ltimyasal madde kulgelecekte 3.00u°i aşmaşı beklenAnlaşma geregince, Pire liman geleceğini söylemiştir. (a a) I 'lanmışlardır. (a.a) * • tesislerinden, 6. Filoy» baglı fi mektedir. (a a.) A, CENEVRE (B.M.) ler Birlıgı Profesörü Emilia Nov* un önceki gün Cenevre'de yapü Zambia'ya sıçradı Aym huzursuzhıklar Zambia'ya da sıçramıstır. Zambia'nm Tanzanya ile dost olan lideri Kenneth Kaunda, bir taraftan Rodezya'ya karşı n^ücadele vermekte, bir taraftan da üganda'daki gelişmeleri dikkatle izlemektedir. Sudan'da Nimeyri yönetüni, Lıbya'mn gereksız müdahaleleri yüzünden güç durumda kalmıştar. îdi Amin'in içte ve dışta lzlediği politika, kısacası, bütün Afrika'da huzursuzluk yaratmış, küllenmiş görünen eskl düşmanlıkları yeniden canlandımuştır. Bu olumsuz sonuçtan kazanç sağlayacak ve gelişmeleri memnunlukla karşüayacak sadece üç ülke vardır. Bunlar da îsrail, Ğüney Afrika ve Rodezya'dır. Bu üç ülkenin Uderleri şimdi büyük bir rahatukla, Afnka'nm kendi kendini yönetmekten ftciz olduğunu dünyay inandırmağa ve dijnya kamuoyunun düştüğü hâyal kınklığın ğından yararlanmağa çaiışacaklardır TEŞEKKÜR 30 yıldır teşhisi konulamıyart hastalığım Defrektorrfi acveliyatı yaparak beni yeniden hayata kavuşturan Güzide Prof. Dr. NECATİ GÜVENÇ'E Asistanları Sedıt Tallâlotla ile Yun^n Tansn'ya, Narkozıtör Yılmaı Geray'a, Teşvikiye Sağlık Yurdunun tüm personeline teşekkür ve min netlerlmi iletirim. HÜRÎYE ÇAM ! • « • • « • • ••••••••• ••••«••••••••1 • •• • •• « • (llânâcıhk: 9282/70991 The Sunday Times İngıltere enf lâsyon tehlikçsiile karşı karşıya Pire anlaşma imzalandı BILBI .CağalOğlU OZEL. İMT1BANIEÂ2ELAAU EDSSURI KAYITLÂR BAŞLAMIŞTIR. MJWXSM»NIVE CAO. NO".3 M M «ARDEŞLER H « N . 2 7 71 95] 7089 Cumhuriyet Bütün dünyada ve Türkiye'de r ene #. * SheU gdi$tbxli ...Shell e has yepyeni kabklaria SheDRimulaCTv'agı Muttigrade 20 W/40 yagı •ı • " Î Mehmet BARLAS VEFAT Sabıha Gürsu'nun eşi, Püruzan Buluğ ve Besan Aktın'in babalan, Mühendîs Cplâl Buluğ ve Dr. Edip Aktın" in kayınpederl«ri, Tulin Aktin'ın dedesi, Kemal Görünürtln eniştesi îki y'ıldan beri f arklı iklinalerde d^işik hız ve mesafelerde en ağır yüklerde büyük, küçük tüm dizellerde denenen, sınanan... daha da üstün oldukları kesinlikle ispatlanan geliştirilmiş Shell dizel yağlan şimdi size şunuluyor. SheBRoteUaSXyagı '» • HAKKI GÜRSU 3 Ekim 1972 günil vefat etmistir. Cenazesl 4 Ekim 1972 Çarşamba günü öğle namazını mütaakip Şişli Camiinden alınarak Ferikoy Mezarlığında toprağa verilecektir. AİLESÎ Cumhuriyet. 7095 En Sfif şartlarda çalışan dızellerin yaglanma ıhti\açlannı ea \erimh $ekılde karşılar. Mctorda .kurum birikmeşıni. segraaa sıkışma'binı önlcr. Muntazam bir vaglamanın. >anı sıra, motoru temizler, bakııtı sağlar. Butün bir kullanım suresi bovunca " vıskozıte indeksi" aym kalan, harika multigrade dizel yağıdır, Paslanma ve aşınmaya karşı koyucn eşsiz özelliklere sahiptır. Dizel motorlu kamyon \e traktörlerde uzun'süredır kullanıîinakta olan Shell Rotella S yağının geliştirilmiş şeklidir. Yüksek ı a ve basınca karşı daba da dirençli bir yağdır. Shell Daiıaoa dizel Aıaıuıjans: 3015/7093 I