Katalog

CUMHURfYET 13 Ekirn 197£. Olaylar ve görüşler Bir Amerikan Raporu Prof. Dr. Cavit Orhan TÜTENGİL ürkiye'nîn «turlüçeşitti» sorunlan hakkında Cumhuriyet döneminde hazırlatılan raporlarla küçük bir kitaplık donatüabilir. Başlangıçta bilgi ve giiven eksikliğinden doğan «rapor» ihtıyacı, giderek «gerekçe» ve «dayanak» bulmaya kaymış. yönetid kadrolar kendl tercihleri doğrultusunda raporlar hazırlatma eğilirnine girmiştir. Güır olmuş, nabza göre şerbet vermedlği görülen raporlar dosyalarda unutulup «aklanmış. gün gelmiş dikkat çekici uyarmalarla kamuoyuna sunulmuştur. Oluslararası örgütler ve tllkelerarası kuruluşlar da «gerçekçi» bir göriinüsle sorunlan ve durumlan aydınlığa çıkarmak için ranprlar hazırlayıp yayımlamayı gbrevleri arasında sayar olmuşlardır. Kazandığı yaygınhk nedeniyle çafımıza özgü bir yaym türü nlteliği kazanan rapor kalabalığmın özel bibliyografyalara konu olması yadırganmamalıdır. Ankara'da 196S yılında MilU Savunma Bakanhğı Arastırma ve Geliştirme Başkanlığınca yayımlanan «Rapor Arşivi Bibliyografvası» bu tür .bibliyografyalann ülkemizdeki «ilfa) i sayılabilir. Bihter Ertürk tarafmdan'hazırlanan bu bibliyografyada araştıncılar değişik dülerde ve çesitli konularda 4002 yerü ve yabancı raporun talnıtıldıtmı göreceklerdir. Bu tasa girişten sonra Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin 1933 yüı başlangıcmda Washington Büyükelçiüğimiz aracılığı ile «Türkiye'nin iktisadl tetkikini yaptırmak üzere» giriştiği bir çaba sonunda ortaya çıkan rapor üzerinde durmak istiyonız. 1936 yılırida Ankara'da üç kitap halinde yayımlanan yedi ciltlik bu rapor «TürKye'nin İktisadî Bakımdan Umnmî Bir Tetkild 19331934» adını taşıyor. tncelemeyi yapan uzmanlar kurulunda Walker D. Hines, B. Somervell, OJ". Gardner, E.W. Kemmerer. C.R. Whittlesey, W. L. Wright Jr., B. Wadsted. G.H. Dorr, H. Alexander Smith ve V. Trivanovitch yer alıyor. Çoğunluğunu Princeton Üniversitesi proJesörlerinin teşkil ettiği bu kurul. Türk yardımcılannm ve Amerikalı uzmanlann ortak çabalariyle harırladıklan raporu 1934 Mayısında Türkiye eumhuriyeti Hükümetine sunmuşlardır. T «Cilt I. Cilt II. ümumî Mütalâalar Konklüzyon ve tavsiyeler I. Ziraat, n . Orman Servetleri, III. Maden Servefcleri, IV. Su Servetleri. Cilt III. V. Mahrukat ve muharrik kuvvet. VI. Sanayi. Cilt IV. VII. Münakalât, VIII. Dahill Ticaret, IX. Harici Ticaret. Cilt V. X. *Ialî işler, XI. Evkaf Cilt VI. XII. Mesai işleri, XIII. Sıhhat ve Maarif, XIV. İdare Lâhikalar 1, 2, 3. Cilt VII. Para ve Bankacüık Hakkında Müzeyyel Rapor.» Bütünüyle 1663 sayfa tutan bu raporu bir gazete yazısı çerçevesinde incelemek elbette mümkün değildir. Bizim amacımız. bir yandan önemli bir rapora ilgililerin dikkatini çekmek, bir yandan da günümüzde tartışılan bazı konular için 38 yıl önce ileri sürülen bazı önerileri hatırlatmaktır. Bu hatırlatmalann hâlâ ilginç yanları varsa büyük külfetler pahasma sağlanan raporlann «yararı» sorunu üzerinde dumlabilir. Türkiye'de kalkınma için elverişli bir ortamın varlığından sözedilen raporda «Hariçten sermaye tedariki» konusu üzerinde durulurken şu noktalara dikkatin çekildiği görülmektedir: «Aktolunan istikrazlann veyahut memlekete celbolunan ecnebi sermavesinin mahalline masrnf işlere hasrolunduğu takdirde. bunlar istihsalâtm fazlalaşmasından hasıl olan kâruı nihayet itfa olunur. Fakat bunlann hüsnü istimal edilmemesi, çok ağır şartlarla alınmıs olması veyahut siyasî maksatlara delâlet ve hizmet etmek tehlikesi de melhuzdur». (Kitap I. s. 34) la miktards kullanılmamaktadır. Şayam şükrandır ki müstahsü çiftçilerin onu hiç bir suretle suiistimal etmedikleri görülmektedir, ve hükümetin sıkj nezareti altmda istihsal edildiği ve satıldığı takdirde bu mahsulün mâkul bir miktarınm istifadeli bir surette yatiştirünıekte devam edilebileceğine ve meşru istimaller için satılabileceğine inan mak için iyi sebepler vardır.» (Kitap 1, s. 2S7). Afyonla ilgili ikinci öneri ise, afyon ve morfin fiyatları arasındaki büyük farka dayanılarak «iyi bir gelir kaynağının sağlanması» ıçın Sümerbankça bir «fabrika.nm kurulmasıdır: «Hâli hazır ham afyon fiatlanyle morfin fiatlan arasuıdaki marj o kadar büyüktür ki, huku met ham madde için münasip bir fiat anlaşması yapamadığı takdirde, iyi bir varidat membaı temin ve istikbalde afyon fiatlaruıın tanzdmmde mühim bir âmil teşkil edecek olan bu fabrikamn tesisi, ehemmiyetle nazarı itibara almmalıdır.» (Kitap II, s. 116) «Maarif meselesi iktisadî tekâmül Ue o kadar sıkı bir surette alakadardır ki bu iki mevzuu ayn ayn mütalâa etmek imkânsızdır... Maarifin başlıca maksatlarından olan bir nokta hiç bir zaman unutulmamalıdır: Maarifin valnız okur yazar bir sınıf veya buyük rnıktarda âlim. mütefennin ve kültür sahibi vatandaslar yetiştirmesi kafi değildir: maarif:tasanındimag ve adalâtını. hayatm maddî Irıtiyaçlannı kâfi derecede temin edebilecek. aynı zamanda da. muktedır olonğu en yüksek mkişaf derecesine erişmek için vakit ve vasıta btılabilecek bir surette terblye ehnelidir. (Kitap IH. s 307) görüsünr den yola çıkılarak ele alman millî eğitim sorunu bugün de düşündüröcü olan eleştirflere konu olmuştur: «Türk maarif sisteminin mıllî istihsal kabiliyetfni artırmak hnsusundakl yardımımıı tesirini azaltan en mühim âmil. Türkiye'nin hali hazir variyetinin icap ettirdigi esaslı meselelere doğrudan doğruya temas edilmemis olmasıdır. Bu me«elelere karşı (koorduıe) bir mücadelenin açılmamış olduğu görülüyor... Ümmilik cephesinin ileri hatlan zaptedilmistir: fakat. istihsal kabfliyetini arttırmak. mahsulâtın kaUtesini düzeltmek suretiyle hayaf seviyesini ve millî kuvveti vükseltecek. bilve<:ile maarifin daha tevessüüne müncer olacak varidatm çoğalmasını temin edecek "olan ticarî ve sınai maarif vasıtasiyle cenah hücumlan yapılmamıştir. Maarif programmm iktisadl kı\Tneti daha henüz takdir edilmemiş bulunuyor; bu husus takdir edilinceye kadar. asrî maariften bfklenen bütün istifadeler temin olunamıyacaktır.» (Kitap m, s. 341342). TEKZIP Cumhuriyet Gazetesi Yazı İşleri Müdürlüğüne Gazetenizin 30 Mart 19*1 tarih ve .16764 sayılı nüshasmın ikinci sahifesinde pencere sütununda «îlk şart» baslıklı tihan Selçnk imzalı vazınız tetkik edildi: Hakkımda razdığımz tftiralar yalanlarla doln yazının çülünc boldum bunca zamandan beri İstanbul'da hizmet eördÜRTJm balde sizin tasavvur etmiş oldnrunuz bir vazifeli olsavdım hakktmda bir çok yazı vazmamz iktiza ederdi ve sizi bundan ,ahkoyacak kuvvet de voktu Demek olnvor ki iftira edivorsumız. Ben bu oyummtıza relmiyeceeim' hir kannn tatbikçisi polis sefi olarak ha'ktan avnlmavaoapnm üzerime sıçratmak istediğiniz camnrlan k^n>^' elüıizde saklaymız SaygıUr 31/3/971 MUZAFFER ÇAĞLAR tstanbul Emnivet Müdnrü • Kalkınma azmi Amerikalı öğretim üyeleri ve uzmanlar kurulunea hazırlanan «Türkive'nin İktisadî Bakımdan Umumî Bir Tetkiki'1933 1934. adb rapor Cumhuriyet'in ilk 10 yılmda ulaşılan basarılarla geleceğe dönük kalkmma azmini ortaya koymaktadır. Belü bir noktadan .dün.e ve «yann.a bakılan bu tür çahşmalann birlikte getirdiği birtakıra sorular da eksik değildir: tleri sürülen öneriler ne ölcüde değerlendirilmis ve uygulanmıstır? Dikkat çekilen sak'ıncalara rağmen bazı konularda kendimizi esirgemeyişimizin kökeninde ne vardır? Defişen kosullara rağmen «geçerli» olan.. değerini koruyan öneriler hangileridir? 1972'ler Türkiyesi, ülkemizin her sorunu için, yabancı uzmanlara gereksinme duyurmayacak bir bilgi, araştırma ve anlama düzeyine varmıştır. Bazı yöneticilerimizde ^yerli. uzmana karşı bir çekingenpk varsa, bunun kökeninde yatan birtakım önyargılar bulunabileoeği pibi. teknisyen. .aydın ve bilim adamına duyulan bir güven • eksikliği de olabilîr. BÖyle bir durumda, güven ekakliğinin karsılıkh olabileceği de söylenebilir. Herhalde gerçek bu konuda da çok yönlüdür ve önemli olan kendi doğrularımız değil, dayanaklan bulunan ortak doğrulvdır Ortak doğrularm özgür bir ortamda tartışılıp'bulunması. öncelik snalarl gözetilerek uygulamaya dönüstürülmesi saglanamazsa • «zaman> elimizin altından uçup gider. Karşılıkh suçlamalar ise. yitirilen zamanı kazanmaya yaramadı^ı gibi. «ortak doğrular»m buıanmasını da geciktirir OKULA DEVAM ÖGRENCİLER İÇİN ; , 8 ay sürell, her gün ögleye kadar devam eden 3 saat İNGİLİZCE, 1 saat SPOR ve DAKTİLO dersleri için kayıtlar devam etmpktedir. 51. HtZMET Y1LI Para yeterli değil Herşevin «para» ile çözülemiyeceğl hatırlatıldıktan sonra eÇitim, yönetim ve çalışma konulannın önemi belirtiliyor: «Memlekete Amerika'nın yüksek ve fennl ziraat usullerile ekilip bıçilen havalisinde müstamel ziraî makinelerinl doldurmak ne sây ve amelis, ne de memleket istihsalâtanın birden bire fazlalaşmasını değil, büâkis bunlan kullanmak usullertrrin bilinmemesi, tamirat ve bakım noksanlan yüzünden, suiistimal ve harabiyetlerini mucip olmaktan hali kalmayacaktır. Bir fabrika inşası ve belM de tesisa: tının ikmali çabuk başanlır bir iştir. fakat bunu idare edecek eh. liyetli idarecileri. bihakkm işe vakıf usta basılannı ve eli işe yatkın amele sınıfını yetiştirmek gayelerinin tahakkuku ancak zaman}a hallolunur mes'elelerdendir». (Kitap I, s. 3637) Yasaklanması, yeniden üretime geçilmesi konulannın günccl bir tartışması yapılan «afyon» hakkında rapor iki önemli öneri getıriyor: «Afyon tehlikeli bir uyuşturucu madde olabilir, fakat Türkiye'de faz ÖZEL Rapordan bölümler Gazi M. Kemal'in 1923 yılında Alaşehir'de söylediğj «AskVrt zaferlerimizle magrur olmayalım. Yeni ilim ve iktisat zaferlerine hanrlanalun» tümceleriyle başlayan rapor Türkiye ekonomisinin bütün sorunlanna eğiliyor. Raporun Kitap I, Cilt n bölümü olan «Ziraat Kısmı» 1938 yılında Ankara'da «Birinci Köy ve Ziraat Kalkmma Kongresi Kongre Yayını» olarak yeniden basılmıştır. Raporun içeriği hakkında bilgi edinmek isteyenler için kitap I. (Cilt I II) Kitap I I (Cilt i n , IV), Kitap III (Cilt V, VI, VH) bölümlenmesi .içinde ana başlıklan vermek yararlı olabilir: AMERİKA1S DERSATSESİ SÜIJTAN4HMET FEN SINIFLARI 8 av sürell haftada 15 saat MATEMATÎK .FİZÎK KİMYA dersleri. Tel: 22 17 37 Cumhurivet 7323 Kanlıca Yağmuru OKTAY ÂKBAL ünler kısaldı. Ne yapar şimdi Kanhca'nın ihtıyarlan? Herhalde bir bir geçen güzleri hatırlarlar. Niye güzleri de, ilk yazları degil. Üle de hüzün olmalı bir şiirde, Ule de hüzün! Şiirlerin çoğu hüsünle yazılır. Yahya Kemal de Boğaziçi ile ilgili şiirlerinde hep hüzne basvuunuş, trüzne batırmış kalemini.^ Az önce Kaadilli'den geçerken de andım mısralannı. Gerçi Kandüli uykularda yüzmüyordu. Mehtap da sularda sürüklenmiyordu. Olsun! «Hülya tepeler hayal ağaçlardurgun suda dinlenmede yamaçlar». Gerçekti işte bu mısra. Hayal ağaçlar, hülya tepeler karşımdaydı, önüm sıraydı hepsi. Şair nasıl görmüş, şiirine geçirmişse, öyle... Derken Kanlıca... Kıyıda bir kahve. Karşıda Emirgân. Kaç yıl oldu gelmeyeli, uğramayalı buralara. Kişi arada bir gelmeli Bogazön bu küçük köylerine. Bir kahvede oturup bir sigara tüttürmeli tek başına. Kentin dağ dagasından koparak, kendini Dulmak için... Çok dağıtıyoruz kişiliğimizi. Taşıtlar, insanlar, gündelik tartışmalar, kısır çekismelerle. Bitiyoruz, tükeniyoruz bir yerde. Hep karşılıkh itiliş kakılışlarla arayışlar bularaayışlarla. Dostça düşmanlıklar, düşmanca dostluklarla. Yenilmelerle, yendik saymalarla... ÇekilmeH arada böyle bir kıyı kahvesine dalmalı kişiliginin iç evrenine, yitip gitmeli... Yağmur yağacak! Yağıyor belM de hafiften. Görülür görülmez bir su düşüyor gökten. Hangi yıldayım, hangi günde? Hançi yaşta? Belki çok yıllar öncesindeyira. Bilmiyorum şu anda... Kanlıca iskelesine baktıkça, denize baktıkça, vapurlara, balıkçı kayıklanna, geçen yabancı şileplere baktıkça zaman kavramı yok oluyor, arasan da bulunamıvor! Belki vülann gerisindeyim, eski, unutulmuş bir serüvende yaşıyorum. Yok bugUnU yansıtan bir belirti, bir gerçek... Böyledir Boğazın Anadolu kıyısındaki iskeleler, geçen zamana meydan okurlar, zamanla birlikte gitmezler, değişmezler... Yağmur yağıyor iskelenin nhtım taşlarına. Kimse yok. Kahvede de bir benim oturan. Vapur altıyı on geçe gelecek. tki üç yolcu ya ahr ya almaz. Sessiz gemisi gibi şairin geçer Evet Hayır Tartışma Toprakİnsan ilişkileri Lafta kalan reform ÖRNEKLER «KİMİN TOPRAĞINI KİME VERECEKSİNİZ» LÂFLARI GEÇERSİZ KALMAKTA' DIR. BasmüdürlüğUmüz Şehlrlerarası tşletme • Müdürlügünde bos ve bosalacak memur kadrolannm dolduruimasını teminen 20.10.1972 günü saat 14O0'de vapılacak smav;da veteri kadar bayan memur almacaktır. AşaSıdakı şartlara haız olanlann sınava girebılmeler) ıçtn nüfus cüzdanı djoloma ve 1 adet fotografla birlikte Gayrenepe Yıldız Posta Caddesindeki Personel Servisimize şahsen müracaatlan ilân olunur. Boyon Memur Aünocoktır İST. TELEFON BAŞMÜDÜRLÜĞÜ SARTLAB : G gider b'bür iskelelere gürültüsüzce. Deniz nhtımla bir düzeyde. Yağmur öyle yağıyor ki deniz tasabilir! Araa olmuyor öyle bir şey! Nice yağsa da yağmur deniz hep aynı düzeyde. Birden kocaman bir dalga geldi, bütüa nhtunı yıkadı güzelce. Bir damla su kalmadı, bıraknwdı deniz damlasıru bile, çekti hepsini geriye... Bu nhtım bu ytizderi böyle temiz. Yoksa kim yıkayacak, süpürecek! Bir dalga daha, bir daha... Deniz yoksa taşacak mı bugün? Yağmur hızlandı, dalgalar coştu rüzgârdan. Camdan aşagı süzülüyor sular. Bir gemi gidiyor, bir balıkçı kayığı. Hiç insan yok görünürde. Anılar da gitti mi tamamdır! Kalırsın tek başına. «Gittik hiç söz açmadık dönüsten» Döniişü olan bir yola çıkrnak mutluluk verir mi? Biliyorsunuz bugün yann döneceğinizi, bu işin, bu yolun, bu mutluluğun ergeç biteceğini. Kiye söz açmalı dönüşten öyleyse! Kanlıca hüznü otaıalı bu duyarlığın adı... Kanlıca denizinin, yağmurunun verdiği bir garip acı. Bakıyorum, iskeleye doğru gelen bir ihtiyar var yağmurda. Niye gelir bu saatte? Ne arar? Vapurdan biri mi çıkacak bekleüği? Oturacak iskelenin tahta kanapesine beklevecek, altı on, olmazsa altı kırk... Saat daha beşbucuk. Bir ekim akşamüstünün yalnızlıklarla dolu saati. Bekliyorum ben de. Birini mi. kendimi mi? Neyi? Bümeden. Belki de elle uzatılarak yakalanacak kadar yakındaki bir sevinci, bir mutluluğu, bir insanı. Gelecek mi? «Gittik hiç söz açmadık dönüşten» Hep bunu tekrarlıyorum. Dönüşü olmayan bir mutlu yol... Kanlıca'nın şu hüzünlü yagmuruna yakışıyor belki. Günler kısaldı, yıllar da kısaldı demektir. Kişi bulmalı mutluluğu. Nerde, ne zaman olursa olsun. Yahya Kemal'in şiirlerinde ya da Kanlıca'nın şu loş havasmda. Bize kalmış o. Yerler, durumlar, olaylar bir noktaya kadar etkiler bizi, önler, yanm bırakır mutluluk özlemlerimizi, o kadar. Kişldir kendi yazgrısma egemen olan Şairler, şiirier, yağmurlar, denizler, iskeleler, vapurlar geçer gider. Kişi kalır, tek başına. Tek başına. bazan da sevdiğiyle özledigiyle. Şiir de, hikâye de yaşam da bu kadardır. D KARTAL TEREKE HÂKlMLİCtNDEN 1972/1 Tereke Üsküdar Altunizade, Cilt 41, sahife 87 ve hane 2 de nüfusa kayıtlı olup Küçükyalı Cumhuriyet Caddesi No. 5, tist katta ikamet ederken 21/10/1971 tarihinde vefat eden Şükrii ile Muhtediye Fatma Zehradan olma 1324 D. lu Mehmet Zekâi Yedekçi'nin terekesine maiıkememizce vaziyet edilmiş olduğundan: Terekeden alacaklan ile terekeye borçlu bulunanlann ellerindeki evrak ve belgeleriyle birlikte bir ay içersinde (Ilân tarihinden iübaren) Tereke Hâkimliğine miiracaatla alacak ve borçlannı kaydettirmeleri, zamanında yapılmayan müracaatların nazara alınmayacağı hususu ilân olunur. (Basın 6705) 7317 Isim ve adresleri aşağıda zikredilen şahıslarla isim benzerliğinden başkaca hiçbir ilişigim olmadığını üçüncü sahıslarâ dtıyururum. 1 Mercan Siyavuşpaşa î * a n No. 18 13, ÎSüleymaniye Ist. 2 Tepedelen No. 7 1 Unkapan. 3 Şair Beli Sok. No. 2/1 Unkapan Istanbul Isim benzerliğim olan şahısların Isim ve adresleri: 1) Niyazi Aydemir: Beyoğlu Hamalbaşı Kurdelâ Sok. No. 77 Ist. 2) Nıyazi Aydemir: Beyoğlu Hamalbası Kuıdelâ Sok. No. 77 I s t 3) N'yazi Aydemir: Cengiz Topel Cad. No. 96 îst. 4) Niyazi AydemirCengiz Tope] Cad. No. 96 İst. 5) Niyazi Aydemir llhaml Aydemir: Kafoğlu Sok. Bahariye İst. (Cumhuriyet 7329) N* A2İ AYDEMÎR İLAN DEĞİRMENLİ (ERBAA) BELDÎYE BAŞKANLIĞINDAN 1 Belediyemiz Sinema binasının 1 inci kısım inşaatı 2490 sayılı Kanunun 31 inci maddesi gereğince kapah zarf usulü ile ihale edilecektir. 2 İşin keşif bedeli 238.000, lira olup geçici teminatı 13.150, liradır. 3 îhale 31/10/1972 Sah günü saat 15.00'te Belediyede Enmen huzurunda yapüacaktır. 4 thaleye gireceklerin teminat makbuz veya mektuplarını, 1972 yüı vizesini havi Ticaret Odası vesikasım, işbu keşif miktarı kadar iş yapıp teslim ettiklerine dair resmî belgeleriyle ihale gününJen iki gün evvel Belediyemize müracaatla alacaklan yeterlik belgesini, teklif mektuplanna eklemeleri şarttır. Ihaleye girecekler Şirket ise aynca 2490 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde yazılı belgeleri de ekleyeceklerdir. 5 Bu işe ait Şartname ve diğer evraklar Belediyede görülebilir. 6 Teklif mektuplarınm 2490 sayılı Kanunun 32 ncı maddesine uyularak hazırlanmış olması ve ihale saatinden bir saat evveline kadar Belediye Başkanlığına makbuz mukabiü verilmesi sarttır. 7 Postada vakl gecikmeler nazarı itibare alınmaz. (Basın: 22692/7318) DUYURU İLÂN BEYOĞLU İLK YARDIM HASTANESİ BAŞTABİPLİĞİNDEN Hastanemizde münhal bulunan: 1 Yardımcı hizmetler sınıfından 16/1 kadroya girmek lsteyenlerin 657 ve 1327 sayıh kanunlarda, yazılı evsafa haiz olmak şartı ile müracaatlan, 2 Kaloriferci 7/1 ve Teknisyen 11/1 kadrolara girmek isteyen taJiplilerinde 657 ve 1327 sayılı kanunlarda yazılı şartlara haiz olmak ve intibaklan müsait olmak şartı ile müracaatlan. (Basın: 22701/7320) ünyanın oluşumunda toprak,. toplumun oluşumunda in' san; her ikisinln ili$kilerinde ise, derin bir anlam ve değişmez bir gerçek vardır Insanoğlunun varoluşundan berf sürüp gider bu ilişki; bazan sevinçli, çoğu kez acılı... Insanın insanla, hir toplumun ba'şka toplumlarla olan ilişkilerinde toprağın önemi ve değeri çok büyüktür, yücedir, hattâ kutsatdır. Kujsalhkta • toprak, vatan anlamını kazanır. tnsanların ve toplumların anlaşmazhklarında, çatışmalannda. savaşlarında başlıca neden belki o*e tek neden topfafc, yine topraktır. » Toprak • ınsan Ilişkîlerini, az • çok düzenleyebilen uluslar uygarlığa ve dolayısıyla mutluluğa daha çok .yakırtlaşmış olur'lar. Başka bir deyişle, diğer sorunlarını daha kolay çözümleme olanağını bulurlar... Ülkemizin sorunlannm başında «toprak sorunu» gelir Bu nedenle yıllardır «Toprak reformu! Toprak reformu!..» diye acılı sesler yankılamvor yurdumuzun her yönünden... Fakat nedense bu sesleri duymak Htemeyenler var. «Kimin topragını kime verec«?iz! Dağıtılacak toorak var mı?» diven sorumlular var «Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az!« misalinde olduğu gibi. anlamak ıstemeyenler hem ?az dinleyip egleniyorlar. hem kös dinleyip «Ben dümenime bakanra!». «Bövle celmis böyle eider!» diyorlar. Ve bövlece yıllar vıllan kovalamış. gelmisiz 20 yüzyılın son yarısma.. Anlayanlann yeniden kurtanp bu topraklar uzerinde kurduSu Cumhuriyetin 50. vılmı kutlavacagız bir yıl sonra... Hâlâ sesler vankılanıyor; köyünden, torjrağından atılanlann sesleri! Bu insanlar: «... Bizi köyümüze, evlerimize. topraklarımıza kavuşturun. Yıllardır çektigimlz çilpve son verin, bizi. ezdirmeyin. Biz de insanız!» ö*!ye vakarıyorlar (1). Bu tür sesler ve benzerleri. sivrisinek vızıltılan değildir. Bu aziz topraklar üzerindp vasama hakkı olan ve «Devlet Baba» yaseslenen Türk vatandaşlann fervatlandır. Cumhurivetin 50. yılına tam bir vıl kaldT. BUvük toprak sahioleri halkın dflivle tooralt a9alan bir tarafa. kövlerin bile Devlet Baba'dan baska Mhipleri var (2) (255) köy. ailelerinv (202) köv, sülâlelerin: (252) köy ise şahıslann malıdır bucün? «Kimln topraSını kime?» diyenlerin kulaklan cınlasın? Saz dinlemevip derin derin tfüsünmelidirler bu yüzkaran tabloyu... Toprak insan iliskilerin! blUm açıstndan araştıran ve inceleyen de&erli bilim adamı re yazar Prof. Dr. Cavit OT'ıan Tüteneil «Toprak în«;an tliskileri» haslıklı vazısınl su aniamlı vargı ile bitirivor: «Kişisel cıkarlarını ulusal C'karlann finüne Beçirerek 'gerçek" çözüm vollannı tıkavıp geciktirenler bundan kendilerinin de zarariı çıkacak nmızdan bekledîği çok şey vardı. Bunlardan pek azı gerçekleşmiştir. Bugünkü B.M.M. döneminin de bitmesi yaklaştıgl halde (şurada bir yıl kaldı) ulus, beklediğine ve umduğuna kavuşamaması nedeniyle, raanen derin bir karamsarlık içindedir. Bir kış daha geçti. yaz geldi. (1) Cumhuriyet «Okuyucu Mek'Ayhklar, yıllıklar alındı. Parla,. tuplan» 19/8/1972 mento dağıldı. Süresiz çalışma(2) Cumhuriyet. 8/9/19Î2 ların sonuçları ortadadır. Bu çaKemal ÜSTÜN hşmalann, yorulmaların elbette .ı Kadıköy bir dinlenme payı olacaktır. Bunu haklı görmeliyiz. Fakat uluHak ve adalet sun yıllardan ben çözüm bekleyen sorunlannı gözden geçirdiB M 'DEKİ BÜYÜKLER ğimiz zaman, şöyle dişe dokuHAK VE ADALETİ HİÇE nur bir çözümleme göremiyen bireylerin çoğunluğu ümitsizlik SAYMAKTAN VAZGECMEiçindedir. LtDİR. Çözümlenemeyen en önemli ayın Prof. Dr. Anmet ŞUkrü sorunlardan biri, hayat pahalılıEsmer «Dünyanın halini yanğını önleyecek, sosyal actaleti sıtan facia» başhklı yazısındengeleyecek bir formülün buda: lunamamasıdır Her gün biraz «Münih Olimpiyatlan başlardaha artan yasam zorluğu karken Rodezya'nın da vanşlara sısında, dünyasına ve yaşamına cağnlmasından doğan olay. onküîen memur, öğretmen ve emekli, dul, yetimlerin geçim . dan sonra da tsrai) sporculandramlan meydandadır. Persor.el nin öldürillmesine varan facia, Kanunu, devlet personelinin, ö.1972 dünyasmda her gün olup zellikle tabanda çalışanlanra. bitenleri yansıttığmdan şaskınyarardan ziyade zarar getiren lık yaratmamalıdır Güneydoğu bir iç yarası olmuştur. EtnekliAsya bu olaydan da daha kanlerin durumu ise, anası tarafınlısma sahne olmaktadır Gerildan yuvadan atılan leylek yavlalan (tAmaçlanna ulaşmak için rulan dururaundadırlar. Bir aher şeyi vapabilen kanun kaçaktasözünü burada tekrar etmek lannın en kötüleris diye tanımyerindedir: «öküz öldü, ortaklık layan Başkan Nixon benzerlebozuldu». 4045 yıllık bir devrini Washington ve Vietnam'da let personeli borçsuz bir mesken da arayabilir. Gerillalann davsahibi olacak kadar ikramiye aranısı dUnvaca kmanmıstır ve laraadıgı gibi, kendisine ne il&ç, kınanmalıdır. fakat hakka ve ne doktor, ve ne de hastane teadalete yer vermiven bir dündavi flereü tfe verilmemektedir. yada yasadığımız da kabul edilDedik ya.. yuvadan atılan devmelidir» demeleri çok dogrudur. let personeli, sudan çıkmıs baAncak. «HAK» ve «ADALET» lık durumuna sokulmaktadır kavralan «HAKKANİYET ve Emekli kanunu bir zümreye ADALET» ilkesi sosyal havatın uyçulanırken. ötekl zümreye ve insan akıl ve vicdarunın tegelinee, tehiri caiz gSrüluyor. mel davanaklan olduklanndsn Demokrası bunun nereslnde? memleketler içinde olduğu kaİçinde midir, dışında mıdır? Ovdar ve en az o kadar. milletler, sa demokraside temel llke hak, devletler arasında da elbirliSivte adalet ve eşitlik, betonarme tave imkânın son sınınns kadar bandır. Atatürktln bize öğrettieğemen kılmak. havati ve sosval ği su dersi buraya kaydetmeden zorunluklartn ve en «ade bir akgeçemiyeceğim: lın kesin emirleri olduÇunu dün«Efendiler, bir millet, bir mem va kamrovunun hiç unutmaması leket için necat (knrtnlu»), seiçin elden eeleni vapmak zorunludur , lâmet ve basan istiyorsak, bnnn yalnız bir sahıstan hiç bir Bu nedenle. Birleşmiş Milletvakit Istememeliyiz. Herhanri lerdekJ 5 büvük devletin, bir sahsın basansı demek. o mil«HAK» kl. «ADALET» 1 h1çe savletin basansı demektir. Bir milmak anlamına eelen «veto» hakletin basansı demek. milletin Ianndan vaz?ecmedikleri ve Birfenel kuvvetlerinin bir tütikalesmis Milletlerin milletler devmete ySnelmesi demektir. Snnn letler arası haksızlıklara kesin o bilelim ki, bntröne dek. erisilen larak eneel olabilecek her turlfl mnvaffakivet. milletin birlesen iktidan haiz bir otorite haline ortak eucfi ile calısması savesinEelmesi icin MİHİn lctenHklerivde meydana ırelmistir. Aynı mole çalısmadıklan takdirde. memvaffakiyetf ve muzafferiveti deleketlerine. millptlerine insaniıvam ettirmek ve vannlara nlastırmak istiyorsak, aym temel ga sirndive kadar bilmiveTek nzerinde yürüyelimj» vaptıklan kHHllukleri ve dü* Devlet personeli sorunu, mllll. manhgı bundan sonra bilerek ahlâkt. eğitsel ve sosyal sorunyanmıs olacaklannı hic unutturlarm temelini teşkil eder Çünmamaklı&ımiî da havati ve soskü sosyal hastahklanmızı artöyal zoruntukiann kesin emlrleri ran (rüşvet, hırsızlık, hesaba paoldTiSu ortadsdır! ra aktarmalan, dairelerde çıkaBıvram Pikrf tNCFCtKOCLD nlan is zorluklan) nedenlerin Manbul kaynafı buradadır. larını unutmamalıdırlar. Toplurasal gerçekl4ri ^ârjnemck, gösterenleri engelleyip sustyrmak hiçbir topluma yarar getirmemiştir.» (...) «Gerçekleri yansıttığı için kızıp kıranlar "ayna" dan da olurlar.» 1 Enaz Ortaokul mezunu olmak 218 yaşından küçük 30 yasından büyük olmamak. 3 Halen bir teşekkülde çalışır ve çalışıp aynlmıs olma' mak. • (Basıh: 22334/7313t Bandırmö, Doğum ve Çocuk Bakımevi Baştabipliğinden Cinsi Muhtelif flâc Mnhammen bedeB Mnvakkat trminatı Miktan Lira KrsLira itrş. 2.478.45 33.046.00 38 Kalem Yukandâ gösterilen tlâçlar kapah eart eksiltme usuIU Ue satın alınacaktır. thalesi 25J0.1972 Çarşamba eünü saat 14.30^» Baştabipligimrzde kurulu komisyonda yapılacaktır Sarm alınacak ilâçlann eins vs mfktarlan tle şartnamelerl tatfl eünieri hariç her gün Baştabfpliğimiz idare memurluSu «e. tstanbul Izmir ve Ankara Sağlık Müdürlüklerinde Rörülebilir isteKlilerin 2490 Sayıh Kanunun 32.*nci maddesine oygun hazrrla^aeaklan teklif mektuplannı" ihale günO saat 13.30'a kadar yukanda bolirtilen yerde toplanan satın alma komisyon başkanliSına vermeleri. teklif mektnplarmm posta üe KBndeTİlmesi halinde vuku bulacak gecikmelerle kabul edHmeyecegi flâ» olunur. S (Basm: 21891/7312) BAY1ND1RÜK BAKANL1ĞI KARAYOLLAR1 GENEL MÜDÜRIÜĞÜ 14. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜNDEN (BURSA) 1 Bölsremizrn tneeSl • BozPvük yohmun Km (47^7R4100 ?94T> lerl arasmda yarjrrnlacak sanat yapılan istinat d«van isintn eksfltmesi 2490 savrh kammtm 51. madde«Hne pöre mflteahhft nam ve hesaTrma venlden ve «arl mukaveleH olarak şnk eksiltmp osuTO fle vatnlacaktTr • 2 Tstn kesif bedell 1451.753.04 Hra oltrp kaM teminatı 114.605.18 Hradır. 3 îsin ihalesi 25.10.1P72 Carsamba gOnfl saat 15.00 de Bnrsa'da DuaçmannrtnVI Karavolian 14. BBlge Madflrlügti binasmda vamlacaktır 4 Bu ise aft kesif ve sartnameler her etln mesaî saatlerl da.hiiinde Ankara'da Karavollan Genel Müdü>lü»n Msi^rne Sube NfödflriflMnae. tstanbui'da 1. Bura'da 14. Bölge MTIdürifiştl Maİ7*»mp Amirirklerinde e«rOlebriir 5 Eksfltmeve eirebnmek lcln: a. tstekîflerin 1972 vılma ait Tiearet ve Sanayi Odan beleesi. Sirketlerin ÜSn tarihinden 'sonra alınmıs hafl faalhret beteesi ne bu is lcln 114RO518 Hrahk katt teminat verraeleri. b. TaHplerin en eec mtlraeaat son gflnfl olan 20.10.1972 fuma Bünü mesaf saati sorruna kadar Mr dilekçe fle Karavnllan 14. BBlee MHdüriflŞane muraeant etmelert rMüracaatta eene! evrak knvdı tarihi muteberdJr.) ve dilekcelerine bu isbı cins ve öneminde en a? hir defada 750.000 Hralık Wr !s vaptıSını eSsterlr tasdfkli belee veva süresl dolmamis rB> enrtnmdar) en az bu lsin kesif bedeü kadar mnteahhltnk karneslni. elde bulunan isieri bfldfrir teahhflt bevannameti reknik nersonel bfdirisi fle btı eksflrmenin Tfln tarihinden sonra alınmıs 102.5S7.R5 Hralık malt durrım blldirt^ini mOteahhitierin 1s verinl ef5rHp tetkik ettikierine dair BB1g« ^TOdQrlf!Şf1n(^en alacaklan taedtMl beleelerini Wr adet fotograf eksfksiz olarak ekllverek bu isin eksiltme«*ıe efrmek 1ç1n veterlik beleesi almalan lftztmdır 6 Bu tş sart mukaveleli olup 100.000. TL. si 1972 mall vılında bâldvesl 1973 mall vilmda Bdenecektlr 7 îhaleye drmek lsteyenlerm ihale sflnfl olan 25.10.1972 Carsamba günO saat 15.00 de vukanda vasnh tsteniien belgeler fle birllkte thale Komisyonu BaskanlıSında hanr bnhmmalan serekmektedir. Keyfivet ilân olunur. (Basın: 22173 B. 1065/7311) Sakat'a yardım ancak Demek eli Ue olur. Ramazan bağıslarınuda sakafian unutmavınız TÜRKtVE SAKAT1>AR İSTA^fBI'T SUBESİ Tel: 21 88 82 Cumhuriyet 7328 Ulusun bekledikleri ömer YALÇIN SORIINLARDAN ••••••••••••••••••••• BtRÎ HATAT PAHAUMAl CARLTON OTELİ• NI ONLETECEK TEDBtR t RESTAÜRANT • ALINMASIDIR. KIS SEZONTJNA Z Bugün Türk ulusunun istediSi ÖNDER BÂLÎ • ve bekledigi işler. Atatürk'ün isORKESTRAStYLE î tediği ve vapilmasım bekledigi BAŞLADI • işlerdir. Gerçeklesemiven bet Her Pazar MüzikH 5 çayı J ulusal isin üzüntflsü bu tkl var Tel 62 10 20/24 ? Iığı da. ruhen ve maddeten ü?mektedir Çünkü Türk ulusu ••••••••••••••••••••• nun bugüne dek parlamentola(Basın: 22619/7309)