Katalog

CUMHURÎYBT 1 EKÎM 197J Dünyada Bugün Dış haberlcr Jüri, ödül ve yanşma aftalık blr Amerikan dergtsinin ydneticileri, Başkan Nixon'ın 1973 yılında Nobel Barıs ödülünü alman için çalışıyorlarmıs. Washington mahrecli btı habera gSre, A.B.D. Baskanının ödülü, kazanması için açü&n karapanyada 20 milyon cfolara yakın. para ve bazı yabaneı devlet baskanlanmn da desteği sağlanmış. Bılindiğl gibl bü yıl Nobel Barış Ödülü verilmiyor. Bu bakımdan, Nixon'ı ödüllendirmek çabası gelecek yılı hedef almıs... Nıxon ne kadar banşçıdır ve ödule hak kazanmıştır? Bu gorunun cevabı sadece Vietnam rakamlannd'an çıkartılarak verüebilir. Nixon, su anda Amerikan tarihinin en uzun eavaşını sürdüren Başkan olmak durumundadır. Amerika, Ikinci Dünya Savaşına Japonların Pearl Harbour'a yaptığı hava baskını lle girmişti. Bu baskmdan Japonlann teslim olduğu güne kadar, Amerika'nm Ikinci Dunya Savası üç yıl, sekiz ay ve blr hafta sürmüstür. Halbuki Nbcon, Başkanlıktaki dörduncü yılını doldurmak üzeredir. Bu son. dört yıl îçind'e Vietnam' da Zl bin Amerikah ölmüş, 54 btni de yaralanmıştır. A y n c s 165 bin de Güney Vietnamlı tlvil ölmüştür. Büdiğimiz ve bilemediğimiı diğer çahsmalannı saymasak bile, bu liste yetmez mi? Nobel Ban» Ödülünü verecek jürinln karsı«ına hangl yüzle Başkan Nixon »day olarak çıkartılabilir? Fakat belli olmaz; çıkartıhr ve hattâ ölüdü alabilir de!.. Bu «belli olma»!..»,şeklindeki şüphenin varlığı yuzünden, bıitün dünya böylesine yarışmelara ve odNil veren jürilere güvenemiyor artık .. Bazı jürilerln ödül verdiğl seçkinler, bu ödülleri geri çeviriyor; bazı yarışmalarda ise jüri kavramı genisletilerek bütün halkı içine alır hale getiriliyor, Meselâ Nobel ödüllerl... Nobel ödülilne muayyeokişi ve kurumlarca aday gösterilenler, eserlerf ile jüri tarafından lncelenirler. îsveç baskenti Stockholm'deki «Isveç Bilimler Akademisi», fizik, kimya ve ekonoml dallanndaki yanşmanın jürisidir. Tıp ve psikoloji Nobelinin jüriliğini, yine Stockholm'dekl cCaroline Enstitüsü» yapar. Ban? Nobelini karananı İse, Norveç Parlamentosunefakf beş kişilik bir komite seçer. EdeMyst ödülünun jürisl d"e. l s v e ç Kraliyet Akademfcidir. Bu Jtarilere bırarkm dünya kamuoyunun Inancınm derecesini, ödül kazananlar bile çok fazla güveamezler. Edebiyat Nobeli alanlardan Sartre (1964) ve Pasternak (1958), ödüllerini gerl çevirdikleri raman, bütün dünya yeniden eğllmi?tl bu konuya... Gerçi Sartre «Tarafsız aydtın olmaz» der ama, o bile N«bel jürisinin geçmi? tuturhunu fazla taraflı bulmuştu. Sinema sanatındakl jüriler de bu şekilde güvensizliğe ve hor görüye muhatap olurlar. Amerikali sanatçılar Jane Fonda ve George Scott'un geri çevirdikleri Oscar ödülleri hâlâ hatırlaTda degil mi? Ünlü Venedik Uluslararası Film Festivali yöneticileri de, jüriler konusundaki bu buzursuzluğu fârketmiîtir. Festivalin yeni Başkanı Gian Luigi Rondi'nin açıkladığına göre, 1973 yılınd'an itibaren Venedik yarışmasının 5dül kazanacak fümlerini jüri yerine ha!k seçecek. Böylece önyargılar va da kişisel, siyasî nedenlerle himaye gören eserlerin yerini, halkın beğendikleri alacak. Belkl zararlı yanları var bu yolun; ama jüriden daha fazla zararlı değildir. Sonundakl ödülü beraat ya da mahkumiyet olan yarışmalann jürisi de var bazı ülkelerd'e... AngloAmerikan hukuk sistemindeki ceza davalannm jürileri de, diğer dallardakl jüriler kadar eleştirümektedir. Teoride, «Küçük Jüri» diye bilinen bu yargı kurullan, karar verecekleri konu haktanda ön bilgisl olmayan onikl tarafsız vatandaştan seçilir. Ama pratikte bu jüriler, en az mitolojik Yunan ilâhlan kadar taraflı olmuşlar ve pek çok suçsuzu cach kazanlannda kaynatmışlardır .. Son olarak, jürilerin taralsızlığı konulu tartışmalara sinema alanmdaki bir yanşma yüzünden Türk kamuoyu da girmiş bulunuyor. Adana Altın Koza tilm yanşmasımn jürisi, önce sanatçı Yılmaz Güney'i lki dalda birin. cilik ödülüne lâyık görmüştü. Bu kararın açıklanmasından sonra, bir kısım jüri üyelerl sonuca «ideolojik> nedenlerle karşı çıktıklannı söylediler. En garibi de, Eeri kalan üyelerle yeniden toplanpn îüri. Güney'in öö*üllerinl gpri alriı HPTD. ikisini de birden... Ne film dalında biigimiz var, np de Yılma? Güney'in sbzü edilen eserlerini görmek imkânı g°Ct' elimize. Fakat genel olarak «juri» ve «ödül» kavramlannın gelişmesiyle son Adana olayı karşılaştmlınca, bizim yüzde y ü ı yerli malı bu jürfmizin aldığı kararla dünya yarışmalar tarihine büyük bir katkıö"a bulun , duSunu görroemek imkânsızdır. Bu jüri üyelerinin, yeryüzündeki bütün jürilere karşı beslenen süpheieri sildiklerini söyleyerfk. kendileriyle övünemtyeceğız. Ak«ine. şimdiye kadar dün* yada rastlanmayan bir veni uyurr.suzluiun yaratıcısı olmuşlardır Eğer bir içi ilk defa yapmak başarı ise, bunu başarmışlardır. Bu takdîrde, Nixon'a da barış ödülü verilmesi normaldir. H Amerika ile Rusya, Marcos ABD'yi güç duruma soktu atom konusunda îşbirliği yapacak WASHİNGTON, ABD ve SSCB Hükümetlerinîn, elektrik enerjisi üretimlnöB nükjeer güçten yararlanma konusunda işbirligt yapmayı kararlaştııdıklan Amerikan Atom Enerjisi Komisyonu tarafından açLkianmıştır. , Verilen bügiya göre, iki ülke Atom Enerjisi Komisyopu üyeleri, Moskova'da mj hafta içinde yaptüdan toplantıda, Atom Enar jisinin banşçı amaçlarla kuIİAnılması konusunda karşıhklı birer ruuhtııa teati etmişlerdir. tki ülke arasında, işbirUğine gidihnesi düşürülen diğer alanlar arasında Atom Enerjisi ile işleyea fabrikalar da yer almaktadır. • ,• ' HONO KONG Pillpinler Cumhurbaskanı Ferdinand Marcos*un, ülkede köklü bir reform programıru gerçekleştirmek ve bir komünist ayaklanmasına engel olmak iddiasıyla, bütün yurt çapında ilftn ettigi Sıkıyönetimin, Amerikan siyasi çevrelerinde büyük bir hayal kınklığına yol açtığı gözlemciler tarafından bildirilmektedir. Washington'da bu hınan yabancı gözlemcilerin ifadesine göre, Filipinler'de H&n edüen Sıkıyönetim belU bir süreyle kısıtlı bulunmamakta ve dolayısıyla ülkede normal hayata, ne zaman dönUleceği bilinmemektedir. Bu nedenle, şimdiye kadar AmeriKalı yetkililerin bağımsiz demokratik bir Ulke olarak tanıtmak istedikleri Filipinler ^kendiliginden bu niteliğini yitirmiş olmakta, hiç degilse geçıci. bir süre için demokrasi bu ülkede ölmüş bulunmaktadır. Gözlemciler; Amerikalı yetkililerin bundan ötürli çok güç dnrumda kaldığ;' kanısmdadırlar. Dış basından Filipin usulü rüşvet Filipin kanunlan, ülkede kumarhane açılmasım kesin olarak yasakLamıştır. Buna rağmen, polis yetküilerinin gozü önünde, çok sayıda .^amarhane rahathkla çalışır. Başkent Manıla'nın en gelışmiş semtleri, «on derece lüks kumarhanelerle doludur ve her gece birçok yabancı ve yerli kumarbaz, bu lüks gazinolann oyun salonlarını doldurur. Bu gelışmi? semtlerden «Manıla Korfezi» nde, yirmiyi aşkır gazino, gecenin erken saatlerinden sabahın geç saatlerine kadar faalıyet haUndedir. Polis yetkilileri d« bunu bilir. Hera zaten bilmemfelerine dfe imkân yoktur. Orta halü turistleri korkutmamak için, ayhı semtte bulunan lokanta ve gece kulüpleri, neonlu yazılarla «kumarhane olmadıklarını» ilân ederler. Böylece, kumar meraklısı olmayan »rt» hâlli turistler, çekinmeden kendi istedikleri gece kulüpleıine ve lüks lokantalara giderler. ' « •.' t ' Manila'daki kumarhane sahiplerinin tek derdi ise. polisın arada bir yaptığı baskınlardır. Aslında buna dert değil de, rahatsızhk demek daha doğru olur. Zaten polis baskmlannın önemli bir dert olmasına imkân da yoktur, zira kumarhane sahipleri arasında ülkenin ileri gelen politikacıları ve hattâ bazr polis şefleri bulunmaktadır Bu durumda, polisin neden bu kufoarhanelere baskır >aptığı sorusu akla gelebilır. Sorunun temelinde, polıse ve diger yetkililerce verilmesi zorunlu hale gelen «haraç» yatmaktadır. Baskınlar, kumarhanelerın vermek zorunda bulundukları «haraç» parasınln devamlı şekilde akmasmı sağlar. Bu arada, halk arasıntfa, polisin kanunlan uygulamada ne kadar hassas olduğu şeklinde bir izlenim yaratılmasına u a çaiışılır. Bir yabancı için bu «oyun», can sıkıcı ve saçma görunebilir. Fiİipinlüer ise böyle düşünmemektedirler. Nitekim bir süre önce Füipinli bir .politikacı,' kuman meşru hale getirmeyi öngören bir kanun tasarısım parlamentoya vermış, ancak Filipin Parlamentosu bu tasanyı reddetmişti. Üstelik kumarhane sahipleri de bu kanuna karşı çıkmışlardı. Bunlar böyle bir kanunun kabul edilmesi halinde vermek zorunda kal^caklan gelir vergisinin, halen vermekte olduklan haraç parasından çok ctaha yüksek olacağır.ı biliyorlardı. Filipinler polısinin ileri gelen yetkililerinden General Fidel Ramos ise, kumarhane ışletmenin meşru hale getirilmesini istemektedır. Kendisi böylece polisin daha verimlı alanlara el atraasının mümkün olacağını bilmektedir. Böylece Amerika'nın Güneydoğu Asya'dakl totaliter rejimlerle yönetilen dostlarma simdi de Filipinler katılmaktadir. A' merika'nın dostlarından Tayland hiç bir zaman demokratik bir ülke olduğunu iddia etmemiştir. Güney Vietnam'da Tiyö yönetimmin demokrasiyle bir ilgisi buiunmadığını Amerikalılar da kabul etmektedirler. Aynı duruma Kamboçya'da da rastlanmaktadır. ' (Öıs Haberlcr Servisi) Rodezya Ue ticaret Öte yandan Amerika, Birleşmiş Mületler Güvenlık Konseyinin, Rodezya ile ticaretıni durdurması için yaptıgı çagırıyı red detmiştr. Ingıltere ve Amenka'nm çekimser kaldıkları konsey, oylamada 13 O'lık bir sonuçla, Ame rika'nın Rodezya ile olan ticaretini durdırrmasına karar vermiştir. Amerika, son mmanlarda, Rodezya'dan nikel ve krom satın ahnıştır. Amerika'lılar bu yılın ilk yansında Amenka"ya gelen 56 bin ton ağırlığındakı çeçitU madenin, Rodezya'nın yıUık ticaretinin ancak yüzde üçü olduğunu bildirmişlerdir. (a a.) Tanaka fferi döndü TOKYO Japönya Başb&kanı " Kakuei Tanaka, Çin Başbakanı Çu En Lay'la «verimli» olarak nitelediği görüşmelerinden sonra dün ülkesine dönmüstür. Tanaka yı Çanghay Havaalanında üç bin kişilik bir halk grubu yolcu etmiştir. Genç Kızlar ellerinde tef ve çiçeklerle dans etmişlerdir. Daha sonra da pistin çevresina sıralanarak, «Yaşasın JaponÇin dostluğu» sözlerini yazmışlardır. ü b i r gelişme olduğuna dikkati çekmış, «Çin ile Japonya arasında savaş halinin sona erdirilmesı ve iki ülke arasında dıplomatik Uişki kurulması, Asya"daki dunımu değiştirecek önemli bir olaydır. Bu olay dünyada banşm korunmasına ve huzurun sağlanmasma da yardımcı olacaktır» demiştir. (U.P.I a.a.) • •• H a r a ç v e B a s k ı n l a r .'..*.'• üstün nitelikte sava* urağı var LONDRA Ingiltere'de yayınlanan dünyanın en ünlü havacılık dergisi «Jane's AU the World's Aircraft» ın son sayısmda, Sovyetler Birliğinin elinde bulunan btr bombardıman uçağı ile bir avcı uçağmın çok üstün niteliklere sahip bulunduğu belirtilmekte, Amerika'nın elinde henüz bu üstün niteliklere sahip uçaklann bulunmadığı açjklanmaktadır. Dergide yapılan açıklamaya göre, Sovyet bombardıman uçagı sesten hızlı olup, kanatları açılıp kapanabilmektedir. Yetkililerden biri NATO'nun çevrelerinde «Backfire» koduyla anılan uçağın ABD'nin B52 uçak larından çok daha üstün olduğunu söylemiştir. (Dış Haberler Servisi) Bulgaristan'da özel hekimlik kaldırıldı SOFYA Bulgaristan'da ö«el hekimlik, 1 Ekim Pazar gününden itibaren kaldınlmaktadır. Bundan Uç ay önce almmış olan karar, kamuoyunda çeşitll tepkiler yaratmıştır. Sağhk Bakanı Dr. Angel Todorof, Perşembe günil televizyonda yaptığı bir konuşmada, kamuoyunun kaygısmı dağıtmak için «Özel hekimliğin kaldınlması sonucu, Bulgaristan'da Ubbl sistemin tümüyle daha bir duruma geleceğıni» ve bütün tıbbl tedavilerin parasu yapılacağını »öylemiştir. Bakanı n açıklamasma göre. Bulgarlar, yine lst«diklerl blr doktora danışm» olanağına sa hiptirler ve hastane ve kliniklerde bu doktorlara aynlan yerlerde kendilerinl para^ız muayene ettitebileceklerdir. Doktorlar, bu konsültasyonlar için devletten saat ücreti alacaklardrr. • (*.a.) Schumann'ın demecl ö t e yandan Çin ile Japonya. arasmda vafılan anlaşmayla ilgili bir demeç veren Fransa Dışjşleri Bakanı Maurice Schumann, Pekin'de Temmuz ayında Çinh yöneticilerle yapmış olduğu görüşmeden sonra, bu nrutlu gelişmeyi beklemekte olduğunu soy lemiştir. Schumann, bununla birlikte, bu alanda beklediğinden de hız Parlamentolar Birliği toplantısı bitti ROMA Parlâmentolararaa Birliğin 60. konferansı önceki gün Roma'da sorta ermiştir. Konferansm öncekl geceki kapanış otunımunda Orra Dogu*yle ilgili bir karar da kabul edilnnştir. Bu karara karşı çıkan Israil, oylamada ytunız kklmıs ve karar tasansı 51'e karşı 459 gibi çok büyük bir farkla kabul edilmiştir Aynca 188 delege çekimser kalmıştır. Kararın girişinde, «Birleşmiş MUletler'in b u konuda kabul ettigi kararlan, özellikle Güvenlik Konseyi'nin 22 Kasım 1967 tarlhinde kabul etttgl 242 sayül kararu gözflnUne alan konfetans, «Orta Dofu'da âdü ve sürekD bir banşm çabucak. kurulmasmdan yana olduğunu» bir kee' daha tekrarlamaktadır. > •WASHtNGTON. (a a) A B D [ Hükümeti, Çin ile Japonya arasında diplomatik ilişki kurulmasından memnunluk duyduğunu, ancak Taiwan'ı desteklemeğe devam edeceğini açıklamıştır. Bu açıklama, ABD Hükümetinin, Çin Japon yakmlaşmasına gösterdiği ilk resml tepki olmakta, dır. • l ABD Taivvan'ı desteklemiye devam edecek The Guardian Sudan Mısır'daki askerlerinin bir kısmını çekiyor KAtttRE HüJtümet sözcügüne gÖTe Sudan Hükümeti Mısır'daki askerlerinin blr kısmını çekmeye karar vertniştir. Yunan Hükümeti, Sudan askerlerinin bir kısmı Süveyş cephesinde, bir kısmı ise • asgari ücretîere Kahire'deki Sudan askerî ata?eîift tfaırinde 'görev almıstt. Zam yaptı *v' ©te yandarr KnMre'de yayrn Turian Hı&unietl, lanmakta olan «AhbarÜlYevm» Ulkedeki asgarl Ucretleri, iki ae göre Sudan lle Lıbya'nm araşamada *,. 12 oranrnda artırmasmın açılmasına Iibya'nm Suya karar vermlştir. dan'ı Arap CumhuriyeUeri Fe•o 6*hk Uk yükseltaıe bir Ekün/ derasyonuna katılmaya zorlamak den, ikinci •» (Tlık zam ise 6/ İçin mall basta yapması sebep nümüzdekl Temmuz'dan itibaolmustur. ren uyçulanacaktır. (a.a.) .•*• ''•:£:• !**•" •vî. tafcmadı Güney Afrika'da tren kazasında 48 kişi öldü JOHANNESBI3RG Bir yolcu treni, Capetown yakınlanadakl bir virajda raydan çıkrruş, kazada 48 kişi ölmüş, 144 kiçi de yaralanmıştır. Bunun Güney Afrika tariblnin en fecî tren kazalanndan biri oldugu bıldirilmektedir. Kurtarma ekipleri cesetlerin çoğunun lokomotilin hemen arkasındakl ilk dört vagondan çıktığını açıklamışlardır. Kurtulan yolculardan lıse tğrencisi bir genç kız, trenın sağa doğru sert bir dönüş yaptığıru, bunun ustüne kendını d:şan atarak lokomotife doğru koşunca ön vagonlann paramparça olduğunu gördüğünü anlatmış tır. Oğrencinin ifadesine göre, vagonlardan yaralılann iniltüeri geliyordu. (UPI) NURSEL KURTEL ile ÜMMET IÜCKL Evlendiler Z9.9.1Ü12 Hijton •*; »• • .kamyonuma hsaar degHair. • * ' \.» (Ctımhuriyet: 7002) ö NADtDE (Keske) ÇIKLA ile ERCA.N ÇIKLA Evlendiler. «9 Eylül 1972 Bakırköy (Cumhuriyet: 6999) İstikbal Vadeden Önemli Gorevler için Dış Memleketlerde Yetiştirilmek Üzere KİMYA MUHENDİSLERI ARANIYOR adresine VDfacıfcmaya SIRTI PEK"sırtı güçlü lastiktir. Bu gücünü hem yeni sırt deseninden, hem de bütünüyle naylon gövdesinden alır. 'SIRTl PEK" çelik kadar sağlamdır. Vuruklara ve gövde yorgunluğuna karşı son derece dayaniklıdır. Gövdesindekl özel naylon iplikler. 'SIRTI PEK'Mn yola tam oturmasını sağlar. Lastik savrulmaz, kaymaz. 'SIRTI PEK'Mn ısıya karşı koyan ayrı bir tabanı vardır. . ' •SIRTI PEK'Mn özel tırnaklı dişleri en güçlü çekişi sağlar. Motoru yormaz. 'SIRT1 PEK" bir güç deposudur. Uzun.yoldan bıkmaz. Ağır yükten yılmaz. Uzun ömrünü şoförüne canla başla hizmet etmekle geçirir. FISK bayilerine bir uğrayın. 1 SIRTI PEK"i bir görün. Alın. Deneyin. Şimdi. kamyonunuz için, bundan daha verimli bir yatırım yapamazsınız. 1 Taliplerin, askerlikle ilişkileri bulunmaması, tngilizceji çok iyi bilmeleri, tstanbul'a çok yakın bir Viiayet merkezinde çalışmayı kabul etmeleri şarttır. Yazüı mttracaaUann P.K. 216 Şışli rica olunur. yapılması REKTAŞ: 1155«979 KİRALIK DAİRE «Ankara Mithatpaşa Caddesi 58/2 No. lu kaloriferli ve bütün konfora haiz iş yeri olmağa miisait birinci kattaki daire kiraya verilecektir. Taliplerin tekliflerini kapalı bir zarf içinde en geç 10 Ekim 1972 Salı gününe kadar Ankara Şubemize veya Genel Müdürlüğümüze verrneleri ilân olunur.» Güven TA. Sigorta Şirketi Genel Müdürlüğü Bankalar Caddesi No: 25 Kat 3 . Tel: 48 49 1022 Ankara Şubesi Şehit Teğmen Kalmaz Caddesi Modern Çarşı N o : 309/3 Tel: 11 18 08 (Basın: 32143/6966) Deniz JJotoru Satılacaktır Rus malı K. 551' tipi 6 silindirli 80 H.P. gücünde tahmini bedeli 27^00. Ura, geçıci teminatj 2.062.50 lira olan 1 adet deniz motoru 6 Ekim 1972 Salı günü saat ll.OO'de pazarlık suretiyle satılacaktır. Istekliler, Karaköy'de Hudud ve SahiUer Sağlık Genel Müdürlüğü Ayniyat Sorumlu Saymanlığma müracaatla dosyasım görebüirler. (Basm: 21960/6984) Mehmet BARLAS FISK sagtam vsak Manajans: 2971/6977