Katalog

TA İKİ; 27 Eylül 1971 "f ngiltere Kraliçesi, memleketimizde ko• nnk olacagı günlerde, o zaraankî tnSiliı tmparatorluganun, Çanakkale'deki barp kurbanlarmın anıtlarını da, elbetteki liyaret edecektir. Bo »ivarette tarafımızdan. elbetle ki gereknı saygıvı gorecektir. Bn anıtlann >alnız tngiltere ile Avustralya . î e nî Zelandalılsra «it •lanlann sayısı 39'dur. Bnntar. bakımlı, mernıer. ihtişamlı anıtlardır. Czerlerinde, bu savaslara katılan birliklerin, generallerden erlere kadar bu savasta c»n verenlerin isimleri. künyeleri. hem de a\n ayn savas yerlerinde. bo mermerlere dikkatle islennmtir. Anıtların çevreleri parklar. bahçelerdir. Zaten biz Lnag Andla* ması kayıtları ile de bu anıtlan ve sahatarı korvmahyız. Çanakkale savaslannda ise tn tilizler, ö)ii, yaralı. kayıp ve esîr olarak 316,009 kisi .litirmislerdir. Savasa saktukiarı deniz ve kara askerleri sayısı yarınu mil. yona yakla«ır. Gene Çanakkalr harp Mhannda, Fran. si7İarın da iki cicekiik anıtlan vardır. Birinde 3239 harp knrbanı vatar. Digeri 300* adsı* askerin hatırasına dikilmiitir. Fran. sızlar da Çanakkale «avaslarında Slü. vara1ı. kavıp ve esir olarak 11").000 kisi kaybet. nıislerdir. Avrıca. düsmanın deniz eüeö kayıpları, 6 7irhlı. müteaddid «nnhrip ve nakliye %t~ mileridir. Biz Türklere gelince, biı de Çanakkale'de yarııu railvona yakın savasçıyı harhe s «k tuk. Bunların 186.W9'u «ehit. yaralı. kavıp ve rsir olarak gitmî«tir. Ve 64.440 kisi de cep. taede kullanılamavacak halde hastalamp \eya baska sekillerde ariza göriip jeriye Rhnderilmistir. Bnnlar da dahil edilince. safdısı kalanlanmızın yek&nii 251.359 olur. Çanakkale mnbarebelerinin harp tarihi bakımmdan resnıi tarihi henüz vazılmadı$ı için, bu tatih yazıkrken işleneeek vesikaların daha neler çettrecesini bilmivornz. TaTatların zayıatı hakkında da rakamlar. baT.an daha çok, bazan daha a? olarak çelismelidir. Ama biz vukandaki rakamları. Erkânıharbivei Vmumiyenin. yani Genel Kurmay Başkanlıfcının. harp tarihi küllivsti a. ra&ında vrralan «Cfhan Harbinde Osmanlı harekâtı tarihceai . Canakkale moharebatı • cSc I» isimli eterinden »Idığnnız icin, bu rakamları rcsmi \e en doğrn olarak kabul edebiliriz. Tukarıdan beri verilen O7"tlerde. karsı tarafın hem zayiatınt, hem bo kayıplann hatıralarını ebedilestirmek için dikiien anıllann sayılannı ve dnrumlannı verdik. Tfirk sehitlerinin durırmona gelince.. tste erad* hann bir gerçek kanpısındayız .. UNUTULAN ŞEHIRER! Şevket Süreyya AYDEMİR vısıylf Osmanlı ordusnnun bastan <«na kadar harbi sürdürmesı ile kalmadı. Çanak. kale Boğazını açarak tstanbol'd» İngiliz ve Fransız müttefikleri ile Rns ordasunvn, planlaııan sekilde birlesmelerini de önleye. rek, netieede Rns lmparatorln|nn«tı çökiisünö ve çsfın akımında kader tayin edici ncticelcre müdahalesini de çösterdi. Olayiara «ermezdeıı önce, su Çanakkale'de Tiirk yehit ve saziltrinin hatıralarına gDSterdiğîmis Hçöt atalım: Evvelâ snııtı kaydedelirn ki. mütareke yıllarından baslayarak Çanakkale harp sahalarında, cesitli fllerin ve cephelerin vürfittüsii bir hurda demir vafması ve ticare. ti baslamıstır. Onnn icindir ki bnçün Gf. libolu Yarımadasında tabyalar boş, bakımMZ ve maalesef kirlidir. Savas alanlann. da tek top. raerrai. silâh parçast, halfisa hurada tarihimizln en büyiik bogaziasmasından bize nisan veren tektaatıraparçası görülemeî. Halbaki mesel» Amerikan istiklâl harbi sahalarında \e o vaktin ilkel topları. o vaktin ilkel istihkâmlannda çüller, ei. çekler iciııde saklanmıstır. \vnı hali. Batı Avrupa cephelerinde de görmek mümkünelür. Hatta Rns Çarlığının Borodinoda Nnpolyonla yaplı|ı, Kırım harbinde Osmanlı1ar, tnsilizler ve mtttteftkleri ite yÜTÜttüSü Sivastopot muharebelerini bngün, bnnl»r» ait ve feıınin en son irakânları ile donatılan pavivonlarmâa. tıpkı o barp sahaiarında ve «önlerinde oldotn jçibi, bütün avrıntıiaTi \e atmosferi ile seyrederiz. Biztm Çanakkale harp alanlarımızda ise. bo harbin kalıntılanndan hicbir şey jöniltnez. Gerçi Gelibota yarımadasmda Alçıtepe köyünde bir müze vardır. Yollarda «Müzcye sider". dive isaretler konolmostnr. Yer. li ve yabancı tarisUer bn isaretleri takip ederek müzeve »iderier. Ama b« müTe, kö. yfln bakkal dükkânmdadır. Meraklı bir göç. men. sa^dan soldan toplayabildiii beş on parcs mermi kınntısını bnrada deriemlştir. OnvarUra da birkaç jrazete resmi asmıştır. Bu meraklı ve takdire defer göçmen vatan. daMtnız da olmasaydı. bo beş an parça kı. rıntı da hvrdacıiara satilacaktıAma. Setldülbahire bakan sirtlarda, in. «ası dedikodnlara kansan bir anıt da vardır: Çanakkale Abidesi'. Fakat bn amtın flzerin. de tek birlik ismi. tek knmandan ismi, tek «ehit veya gazl ismi. bnlâsa b» anıttn ne «1. dnjtn hakkinda tek satır yoktnr. Ama bo kadar boslnk ve manasızlık. bir «ön birini tedirgin etmıs olacaktır ki, bn amtın altında kücük bir beyaz rnermer üstüne, İH. Akif'in o tinlü Çanakkale şeiirinden dört satır yazılmıstır. Şiir gfizel ama, bn anıt niçin dikildi? Kim diktirdi?. Eger bn bir Çanakkale sa\ası hatırası ise, b* savasa katılan birlikle. rimiı hangileriydi. Nerelerde savastılar. SehiUerimiz kimlerdi? Gazilerimize hangi tük ran duyfulanmızı dnvnrmak için btt anıtı yaptık? Bütün bunlar meçhuldür. Ve bütün sehitlerimiz unutnlmuştnr. Yurdamujun topraklan altından 2«M yıl. 330M yıl önceye, hatta mtselâ ilk Hitit tüccarlarına ait Vkan kalmtılarda bile yazılar vardır ama. bilim Çanakkale anıtımızda yok .. Hatbuki yann Çanakkale'de kendi öluIfrinin anıtlarını. yani herbiri çicekler içindeki raermer âbideler olan 3f) anıtta. kendi devletinin Çsnakkale savası hatıralarını. bir liklerinin isimleri. generatlerinden erleriııe kadar birer birrr isimleri ile oknynp duâ. larını yapacak ve onları hatırlayacak olan lntiliz Kraliçesi. tabii daha sonra bizitn anıtlarımız önünde de »a\:ı dnrnsnnda bulunntak isteyecektir. Alçıtepe köyü bakkalımn yolnnn gösteren «Müıeye ırider'. lev halarını merakla izlevecektir. Kendisini bn bakkal dükkânına sokarlarsa. meraklı î ö c men vatandasım» bu laçlı misafiri elbette saygı ile karmlayacaktır. \raa tnçiltere Kraliçesi, acaba ne dfisüneeektir? Yahut Syle olmaz da, ono Çanakkale Abidesinin karsısına çötürürlerae. kendi anıU larında gördüğü birlik, general, kumandan. er isimlerini. elbette ki orada da arayacaktır. Onlann da hatıralanna sayçılarını »nn. c«n diye! Ama bakacaktır ki artada vatan, bir boslnktur ve nnutkanlıkhr. Sonra bir nazik dnrnnt daha \ar: Savın misafirimiz Geiibolo yarımadasındaki muharebe sahalannı ve bn sabalarda. bu tabvalarda, • harpten kalan ve herbiri bir miilî vadigâr gibi saklanan toplan blokhaczları ha tıra tablolarını g8rmek isteyeeektir. Çünkü gittigi bütün difer ülkelerde bnnlar canlı ve ayakUdtr. Halbnki bizde bnnlardan bir tek e«er bolamayacaktır. Talnır, Mnstata Kemalin mhur «aha tı olan «Kemai <Eeri»nde, bir bodnr mermer sıitun görecektir ki, üzerindeki yau, > alnıı bn iki kelimeden ibarettir. Halbnki bu küçük sütnnnn bnlundoğn yerde karşılıkh siperler »rasındaki mesafe, ancak 5.8 rattre kadardı. Ve bo siperler sahasındadır ki, • kanli Arıbvrnn boftışmalan olmnstnr. tngilizler bnna «Oevler filkesinde bir devler »avaşı» derler. Baralarda bir gflnde 2*.W» kisi öldü. îngiliz Basknmandanı Hamilton, bu mnbarebeyi, asrın en ileri tekniğinin de iflâs ettiği ve insanlann. ancak gırtlak çırtlafa boğazlastıkları bir dram olarak anlatır. Bn Çanakkale mnharebesini baslatan ve hem kendisi. hem kabinesi ve müttefikleri hayâl kırıklan içinde ezilen tneiliz Bahrive N'â zın \\inston Çörçîl ise hatıralarında. «Tiirk. ler. canlarını veriyorlardı. ama bir karıs ver lermiyorlardı» diye anlatır. Iste simdi biz. o canlannı verip de bir kar» toprak ver. meyenlerin. ne adlarını. ne sanlaruıı biliyoraz!... Bn hazin netieede, Genel Rnrmay Baskanlığı 22 yıl süren Mareşal Fevri Çakmaktan bagöne kadar, tabii her yetkili, her va?ifeli sornmludur. Son zamanlarda Gelibolnda Kolordn KumandanhSında bulnn. mos olan General Farnk Güventürk. bn nnn 1n$tan en ııyade müteessir olan bir kaman. dan olacaktır ki, knmandanlıeı zamanında ?• vıl sonra bir anıt insası vardımı kampan. vası aıtı. Olnmln netice vrrnıesini bekleme. liyir. Şimdi Imar ve tskan Bakanlısının da 58 vıl sonra. bn harp sahalannda birsevler vapmavı düsündüğünü dovnvoTnı. lnsaal. lab dofrndur .. 12 Mart hedefi I üzerinde raiyiz? I Haftamn raporu Tabiata da ihanet buralarda derin hir hiizün içinde dolasır. Ba çiin, Kilidnlbahirdeki Kasıkçı Baba mezarı bile bakımh ve mnhafazalıdır. Tanındaki sevhin mezarı ise. her çün temizlenir. Halbnki Çanakkale sehitleri? Evtt. onlar nisansızdır ve nnntnlmnglardır.. Çanakkale şehrinin bitisi|indeki bir tabyanm bir odasın da ve hatıra meşheri olarak yapılmıs bir kae vitrin, beniu liyaretitn tırastnda * • >» \e bakımsızdı. Tanmadadaki gecilerimin ıztıraplı daygnlarını ise anlataronm. Fakat bana refakat eden ve «Tİnlerce benimlr beraber dolasan bir emekli albay. bn derin teessttriima biraz hafifletmek için olacak ki: Çok üzgüır=unüz, bvz msanlar bövle. yız. çimdi biraz da tabiatin kucağına sidelım. diyerek beni Saras Ormanlartna götürdü. Slenler ölmüs. ama hiç olmazsa b» onnan. 1ar kahmstı. Fakat kısa bir süre önce ve kasketini kaşına eğcn bir vatandasım», hemen kibritini çakarak »nları da raktı. Keyfine baktı. Ve tabii affedildi... Ama ben, or. manı vakan vatandası. şehitlerimizi nnnUn lardan daha az sncln sayıyomm . NOT: Vazılarını bu sütunlarda her Pazartesi yayınlad'tgımız Şevket Süreyya Aydemir, bir dış tetkik gezisi İçin yux. dumuzdan aynlmıstır. Dönüşünde yaa» ljrına devam edecektir. akat inammz ki. Çanakkale F sahalannı geten her duytulnmoharebe insan. 12 Mart müdahalesinden bu yana altı ay geçmistir. Bu aUi «y I içinde Türkıyede iiyasî olaylar öylesme zıkzaklar çızrnıîtiT ki ül J kemirin. 12 Mart doğrultuâunda ve onun aösterdiği Yiedeî\er iSzermde bulvmup bulunmadığı, doşıusu. kusku uyandıran bir konu I durumuna geİTiiştir, Bu teşhisi doğrulamak için 12 Mart muhtırası \ nın temel esprisi ile şimdi bulunduğumuz noktayı karsılastırmakta yarar vardır. 12 Mart Muhtırası .ParUıment» ve hnkümeti tutırm I ve davranışı ile yurdumuzu anar^i. kardeş ka\gası. sosyal ve eko \ nomik huzıiTSUtlular icine sokmakla suçlamıs. avrıca •Anayasanın bngbrdıiğü reformların tahakkuk ottirilemediğine isaret etmiş. bü 1 tün bunların sonucu olarak da: «Türkiye Cuınhuriyetinm geieceği I nm *in bir tehlikeye düşüvüldüğünü kesin bir kanaat olarak behrtmiştir. ' I Birinci madde«inHe o g<jnkü durumu boylece saptayan 12 Mart | muhtırası. ikinci maddesirıde ileriye doğru bir hedef göstermı^tir. Maddeyi hatırlayalinı: •Tiirk muietinin ve sinesinden çıkan »ilâbl» I knvvetlerinin bn vabim ortam hakkında duyduğu üziintü \e ümK | sizliği giderecek çarelerin partiletüstii bir anlayı^la Meclislerimizce dee»rlendiri1erek meveut anars'ık durun«ı siderecck ve Anayasanm I ongördüğü reformları Atatürkcö bir jförüşle ele alacak ve inkilâp | kanunlarını uynılayacak ku\Tetli ve înandmcı hir hükfimetin demokratik kurallar içinde te«kili zaruri sörnlmektedir.» I 12 Mart öncesi dönernde ulusça duyulan acı o kadar derindi ki. I muhtıra en radikal Icdbir olarak her çevrede benimsenmi'. ka\na . yan Türkiye buna dayanarak düz bir yola çıkanlmı?tır. Hükümet I çekilmi<:. yerine, muhtıranın gösterdiği amaçlan programma ilke1 ler halınde sıralamış yeni bir hükümet görev başma getirilmUür « Parlamento ve demokratik kuruluşlar yerlerinde ve işler durumda l korunmuB ve bunalımdan çıkma tedbirleri bu kurumların eline bırakümıçtır. f Unutulan şehitler f * anakkale'de biz. Birinci Donya Har. V*/ binde Osmantt ttarbinin, asıl madafas «avasım verdik. Ve bn «ava* yalnız htanbul'» knrtarmak ve dola. BU6İ1N YARIN A ^ ve Demirel \ misinin süratle büyümesi, trafik hacmi 1 Ö I Arrupa ekono Sayın Koças na*ıl kar«,ılar bilemevht; bic. esM dostlnk doyfâanmızdan birsey ritirmeden. bn satıhan yazıyomı. lnanıymV ki yıgdifctan$m, kendisine karsı tasıdıfımır dostlnk dnytularının bir sonucndnr. Cfinkii, bugün kendileri bize, ormanın içine tirmi'i olan. ormaııı toptan g»Temeyen kisiye benziyor. Daha fazla >ıpranmadan. kendi iradeleri ile çekilmeleTİ kaçınılmaz bir lomnlnlok haline çelmistir. Nasıl «Isa çekileceklerdir. bonn daha fazla nzatmanın anlamı voktnr. Izattıkça. • çok yerdikleri Demirelin dnmmunı düstüklerinin farkında j ö . rünmü>orUr. Sıkıjönetımin iki ay diha nıatılmaiı île ilgili Meclislerin I toplantısmda hazır balnnop. vapüan «raçlamalan cevaplandıracaklarmı beklivordnk. Ne vazık ki. b» imkânı kutlanmadılar. Tapılan suçlamaların üstlerinde kalmasına. kendî iradeleri ile remin hazırladılar. BBvlece de, Savın Basbakanın, kendilerini istifava da^et biçiminde yemralanan konnsmasına yol açtılar. Simdi, ne olacak? Türkiye'nin en acı »iyasi tecriibesi, devlet adamlarının ne zaman eekilmeleri eerektigini bir törlü ö | renememis olmalandır. Rahmetii Menderes bnnn anlamadı. Bemirel, hie anlamak istemedi. Tapılan btitün snçlamalara rağmen otnrmakta direndi. tstifavı. iktidardan çekilmeyi kendisine hatırlatanlara, tafra satın .226'vı buiun. hem düsürün» diye, âmiyane cevaplar verdi. Demokrasiierde. devlet »tomlanmn ne Taman cckileceü, her olavda vazılı kurallara ba$lanmamıstiT. Bir devlet adanu. Demirelin karsılastıgı snclandırılmaların viizde biriyle karsılastı^ı çün. bir dakika verinde dnrmazdı ve dnramszdı. Bn, devlet havatının dofal bir sonucn. demokratik $eleneğin bir yazılı olmavan knralıdır. Simdi, Sayın Koças, çekilmemekte direnmekle, tıpkı Demirel'in tuttnîtı \olu, ba^ka hicimde ızlemektedir. Ve de, Demirel eibi eün eeçtikçe vıpranmakta. çekilmesinin kamneyn bakımmdan bir ferahlık •varatacaiı inancıııı vavsınlastırmakta4tr. Sayın Kocas, riili bir bükamet baskanı rolü oynamaya kavlktı. Birçok devtet ortanlannı kendisine baglamak icin gereksiz, kuska varatan bir iç mücadele açtı. Bakanlan etki altına almaya çalıstı. Kendi dnsünce \e evlemlerini bükümet politikasj Uİenimı verec*k, BİirüHülii biçimde kamuovuna açıkladı ve hukiimeti bnnlara ancaje etmeye çalıstı. Hüknmet Baskanı, son Meclis görüsmelerinde o eörüslere katıtmadığını açık seçik ortaya kovdo ve kendisiyle celiski\e düsenlerin çekilmesi gerekti£iııi. Tüce Mecli$ ön8nde açıkladı. Herhalde kastedilen biz değiliz. Bunu aıılamazlıktan selio. oturmava devam ederse, Sayın Koças bilmelidirler ki, Süleyman Demirel'den bir miUm farklı bir tntumnn içinde olmadıklannı. kamnovnnda tescil etmis olacaklardır. O zaman di cekilmedi?i için olmadık töhmetin altında tnttnitımuz Sülevman Demirel'e dîyecek hiç bir sözleri kalmayacaktır. Biz de ber ikisini, terazinin aynı kefesine koymakta hak kazanacaçız. tânkü. çekilmemekle. bır tek yoln açık tntmaktadırlar. O da Meclislerde çensoro açılarak, bütnn hükömetin vn\arlanma«ı volnnu. Bnna hakları olduiunıı sanmıvoruz. Daha fenası. düne kadar. kendisine rfasist» diye saldıran ne kadar Marksist varsa. diktâ heveslisi döküntii varsa. sımdı Koçası alkı^lamakta, totmaktadırlar. Niçin? Koças Marksist midir? Ha>ır'. Çünkü onda, kapalı rejim taraltarlı|i sesedıkleTini sanmaktadırlar. Korkurnuz odnr ki, bn çmplasma. komelenme, kendilerini. iradeleri dısında bir vere doem snrukler. A e. ısrar Ue bir an «nce cekilmesini salık verirken, boyle bır tehlikeden kendilerini. bir dost olarak Hornmaya çalışmaktayıı, Daha fazla otnrmaya. Demirel"in dnrnmnna düsmeye ihtıyac >oktur. Baıı kisiler, Inçiltere Kraliçesinin gelip gitmesin. den sonra. tekileceeini söyleyip durmaktadırlar. Bize göre, b«yle bir süre gereksiı. Ne kadar kısa voldan bo isı sona erdınrse, o kadar memteketin mahtaç oldnğn huzura katkıda bulnnmus olur. nin de belirli bir ölçüde değişmesine etken olmakta ve genellikle, Avrupa kanalı . . . ^ « . . « , , ^^ . » »^. Aradan altı av geçrai?tır Bu dorpm jçınde huzur tedbırlçri Silâlılı Kuvvetlenn çaba?ı ile yüırCtiümüs, hukumet bir ı yandan huzur ve güvenlik isleri ile usrasırken bir yandan da I reform çalısmalarına girişmiştir. Anayasa değışıklıği örıceükle | bir huzur tedbiri olarak öngörülmüs ve sonuçlandırılmıştır Simdi. içinde bulunduğumuz drtnem !"=«. reformlara başlama I donemı o'.arak görünmektedir. Gerek huzur tedbirteunin. ge | rekse reform calısmslsrının veterlı olup olmadıgı ve Muhtıranın eösterdigi hedef üzerinde altı av gibi kısa savtlamtya I cak bir süre ıcinde yararlı bir mesafe alımp ahnamadığının I bir muha?ebesine oturulması gereken busiınlerde Türkıye'nın sivasal hayatmda ve tansiyorunda basgösteTen inısler ve çı I kışlar. ilerisi için beslenen umutlan sercekten Tayıflataca'nt I nitelikte görünmekted"ir. Bu olum^uz gelismenin somut örnek. lerine. partiler faaliyeti içinde ve Sıkıvönetimin uzatılması I munasebetiyle TBMM'de vapılan görüsmelerde yeralan çeşith | sivriliklerde raslamak mümkündür. 12 Mart ile isbasına gelen yeni hükümetin görevi önce ıç ve dıs güvenliâi sağlarjnalc. »on. I ra da ülkevi bir daha 12 Mart öncepi ortama düsmekten ko | ruyacak kalkınma tedbirlerini alrnaktır. 'Parlamento ve P * r t i lerin bu amaçlarda hükümete vardımcı olmalan onRÖrülrnü« I ve bunun zorunluluju adı geçen organlar tarafından kabul | erfilmistir. Oysa altı ay sonra karsı!a«ı!an manzara şudur: Reformlan yapmak üzere tsbasına getirilen hükümet. 12 Mart mü t dahalesiyle itbaşmdan uzaklastırılan ve aslında o duruma I geltnenin bütün soTumlulu§unu bugün de sırtında tasıyan bır iktidarın partisi tarafından suçlanmava çalı^ılmaktadır. Eskı 1 iktidaT partisi. reforra cali"!maları üzerinde olması gereken * veni hükümetin içinde dikta heve<=li«ı Bakanlar bulunrfugunu iddia etrrektedir. Yent h'ikümet. asıl amaç bir vana bırakılmış, partizanlılc yjtpmakla suçlanmaktadır. 12 Mart Muhtırası ile içbasma gelmis bulunan hükümetin, vatandaslan sınıflara böldüğü İddia edilmektedır. Sankl demokratik kurumlar yerlerinde d'egilmi». partiler bir tarafa atılmıs gibı millî hâkimiyet ve millî irsde nutuklan çekilmeye başlanmıştır. Bazı ktmseler altı av ayrıhgı çok eörmüs olmalılar ki. iktidar bzlemlerini aç:5a vurmuslardır. 12 Mart hükümeti. reform çalısmalarmdan ahkonulup bu kısır atmosfer ve çekışmeler içine çekilnıeye «ğrasıhnaktadır KükOmet lçinde dikta heveslisi Bakanlar rar tse bunlarn mejdana çıkanlmasına, iddia sahipîerinin vardımcı olması bek ıenir. ... 12 .Mart müdsuıal^siyle, bızzat kendisl ıdareye ,çl kojrmalî verhlB dernokratör parlamenter rejiml bütün kurumlariyla ayakta tutraayı tercih etmis bir kuvvetin kurduğu hükümet lçinds dikta heveslisi kimseler bulunduğunu kabullenmek ilk naza»da biT tersliği kabul etmek anlamma gelirse de meselenin mevtiana çıkrnasmda yararlar bulunduğu inkâr edilemez. Pa^ tizanlık iddialan da böyledir. Aslı ne ise aydınlığa çıkanlmalıdır. Acaba bütün bunlar, gerçekttr de o yüzden mı, ain aj içinde amaçtan uzaklaşılnuştır, yoksa bunlar bir takım styasaj Cikarlar için sun'i olarak mı yaratılmaktadır? Mesele buradadır. Çünkü, ülkeyi 12 Mart hedeflerinden saptırma çabalan düoeöUz bir imihardır. tster kendiliginden meydana eelmis olsun, ıster bazı etkilerle varatılmak istensın, ba«ı siyasal çalkantılarla 12 Martta çizilen bedeften urakîastnak Türklye"nin kur+ulınasını ve gelişmesirji' geciktirmelc ve zorlastırmaktan ba$ka bir sonuç ortaya çıkaramaz. Siyasal pürüzlerı or'adan kaldsrmaya evet, muhtıra ile çizilen kurtulus tıedefi üzerine dikilebilecek engellere ve sapmalara hayır. 6 ay sonra 1 Acaba bü s n y tiretimin( R H E I N M A l N T U N A S U Y O L U ) r t a ai YAZAN MELİH KÖKNEL "rU 'V* deki artışa bağlı olarak gelişen trafik akımı da, ulaşım yolları arasında ciddî bir rekabete yol açmaktadır. Çcşitli ulaşun yolları arasında, gerek navlun değcrinin düşüklüğü ve taşıma kapasitesinin büyüklüğü, gerekse el emeğinin az oluşu ve çok kategorili malların «tertip ve tanzüninde» sağlanan kolayhk ve üstünlükler, Avrupa kıt'asında nehir taşunalanna özel bir önem kazandırmıştır. *• • ^ Karavolu taşımalarına kıvasla, nehir yolu taşımalanndaki üstünluğü belırtmek ıçın: 1500 ton yükün fcarayolu ile taşınması halınde. ardarda dızıldıklennde üç kılometrelik bir vol şeridini kaplaj'an, herbiri 24 tonlult 62 adet römorldu trevlere ıhtivaç olduğunu ve buna karşıhk avnı vukün nehır yolu ile 80 m boy, 9,50 m. en ve 25 m. su çeken bir te's. kendınden motfirlü layterle taşınabiieceğini bitanek yeterhdir. Taşıma payları Y ukanda belırtılen tcolaylık ve üstünlüklerın vanıbaşında. nehir taşıtnalanmn da. gerek sevir süresinin nispeten uzun, gerekse su volu şebekesitiîn oldukça karmaşvlî olması gibı nedenlerle. kendine Özgü sakuıcalan vardır. Batı Avrupa ülkelerinde, nehir ve kanal taşımalan ıle demıryolu taşımalan Ton/Kilometre olarak tayaslandıklarında, 1950 vıîında su yoUarma düsen payın vaklsşık olaTaîs °» 28, demiryollarına düşenin ise »» "İ2 ' olduğu; 1966 yılmda. su vollannm lehine. bu payların suasıyla "'« 40 ve •« 60 olarak değişti• ği Eörülür. Dogu ve Batı Avrupa ekonomilerinin büyümesi, her Uri kesimdeki st» yollan ulv şım şebekelerinin de baglantısı» nı zonınlu lnlnustır. Bu nedetıle «MaınTuna» su voîımun Tapımıyla ilgili Almanya Devliti NIMBUS «Rhein • Main • Tntıa AG» şir Kevınin, 1965 deki para değeri esas almarak, 1922 den 1967 ye kadar yapılan barcamalann tutan 840 milyon D. Mark ve bu Navigasyon Kongreleri Uluslararası rarihten 1981 yılı sonuna kadar Sürekli Birliği Dalmi üyesi yapılacak harcamalann tahmmı tutarı ise biT tnilvar 660 müyon D. Mark'tır. 1966 istatistiklenne gbre, çeile Bavyera üllsesı arasında, 13 ce iki ulaşım yolunun bulundu şitli ülkelerin bayraVclarım taşıHazdran 1921 de imzalanan ant ğunu görürfim. Bnnlar. Kuzey yan (SSCB, Romanya, BulgaıısAlman snyolu bağlantılanvla, tan, Yugoslavyft, Macarlstan, Çe laşmadan yaran yüzyıl geçtikten Rhein'den Main'a Reçen ve or* koslovakya, Avusturya, Federal sonra, bu kez Federal Almanya Cumhurıyeti ile Bavyera Fede dan da Frankonya kırlarmın Almanya) Tuna filosu, 4200 parteşkil rttikleri anyolu ayınroı ça çeşitli layterlerden teşekkül re Devleti arasında, ükinin bir devamı sayılan, «Duisburg» ant fizerinden Tuna vadisinr nlaşan etmektedir; bunların toîJlam voldan ibarettirter. Güneyden %ükleme kapasiteleri 2 milvoo laşması akiediimistir. Kuzeve doerru akan nehirler, 400 bin tondur. «Avrupa Kanalı« olarak tanım CUMHURİYET şimdi bizt. aynı sekilde zorl»lanan Rhein Maın Tuna bag Rhein • Maın Tuna suyolu, maktadır. Bu zorlamayla, hele lantısı, ekonomık vönden olduulaştırma vönünden olduğu kağu tadar sıyasal yönden ae bü biı Almanlar. yiizyüze gehnekte dar. sulama va enerji üretım) yiz. Çönkn. kenetlenme noktalayvk önem taşır. Federal Almanyönlerinden de. büyiik önem taya Cumhurıveti Devlet Sekr^te n, iskân böleemiz içinde bnlun çımaktadır. Bu suyolu tamanomaktadır. ri HOLGER BÖRNERm bu landığında, 4? hidroeiektrik Bu bakımdan «eleceğe bovtm santral da hizmete girmis olaprojeyle ügilı, 1969 yılında v<?rHastalığım sıra^ında. bütün hastalarına olduğu eıbi. Vıan» • rnis olduğu söylevinin son p3 eğmekten baska çıkar TOI vok caktır. Bunun 43'ü halen servjskarsı da ilgi ve ihtimanlarını esirgemeyen ve büvük haza • ragrafı, bu gorüşümüEü Kesm tur. Tnm Avrupa. ber alanda te olup. tesıs kapasitelen 3';« katleri ile haçtahğımı teshis ve tedavı eden S S K. NÎİJANTAŞÎ i birlesmeden önce, eene bfat Or bm Idlovattır. Bunlann vılhk likle doğnılamaktadır. HASTANESl'nın pek kıvmeilı : • • ta Avrupayı veni bastan kesfe» normal üretımlerı 1900 milyon Börner. avnen şovle demeKtedelün ve sadece Batı. Knzey ve küovat saattır. Di&er 4 braim PtZlKTEDAVl VE ROMATÎZMAL dır. Güney detil. aynı zamanda Gn> üertde senrtse gırmesıyle topHASTAL1KL.AR MÜTEHASSIS1 «... Avrupamn geleceğine sa neydoğu ve Dogn ile de ban? lam kapasite 400 bin kilovata SAY1N dece statik açıdan bakmavanlu içinde komşnlvk ttişlrîleri knr» ve yılhk normal üretim de 2342 rın, Rbein • Main • Tuna tra* mak icin elimizden eeleni vapa milyon kilovat saate yükseleceklantısı ile ilgili. daha da ilen tam. tir. giden istekleri olmalıdır. Birçok Rbein • Tuna bağlanttsımn angörüntülcre dayanarak, celeepk !am ve önemini ben. bu siyasal ilk on vı) içinde Batı. Orta \e ve ekonomik sasdayn sentezi RÖNTGEN MÜTKHASS1S1 Doğtı Avrupa arasında belirli çerçevesi içinde Rörmekteyim.» SAY1N bir vakıntaşmanın yer aiacağı ka vrupa Ekonomik Toplulugu vrupa Kanalı tnşaatının tanısına varvlabiiir ve bu kanıva (AET» ve özellikle FedeTal mamlanmasından sonra, varılmalıdır da. Ru vakınlaşma. Almanya teknokrasisimn bu Rheın yoresı ıle Tuna yöreilk kademede. ekonomik alanda ASABÎYE MÜTEHASS1S1 dünya diployer alacaktır. Çünkü. bu alan sini hırbtrine direkt olarak bağ eylemleri, bütün SAYL\ daki beraberlik lonınloineu. ar lavan 3500 tan, lik. vüksek ka masisinın ılgismı üzerine çektıtık daha fazla siyasal bölüşnte pasıtede ve tonaıda. 12 Avrupa ğı bu sıralarda, suphesiz ta. lerle gerive itilebilecek dnrun> ülkesine hizmet edecek bir su Türkiye buna ilgısız kaıatnaz. da değildir. Olismenin bu dV volu elde edilmı$ olacaktır Böy A\Tupa Kanaıı ile Tuna tizerin'beyler» alenen tesekkürü bır borç bıhnm lecc, Kuzev Denızı limanları i!e den Karadenize ve Dofuya açaneminde. bundan sonraki on Y. Mühendi» yıllık devrenin haslaııgıcında ta Dunvanm her bucagına ve Tuna lacak bu yera suyotunun devaCEMAL SOVLÜ mamlanacağı tahmin edilen Rhe ağzı ile de Karadenize ve Do rnı. Türk Boğazlan ve Süvey? in Main Tuna bağlantısi. Oü guva ulaşım olanaaan saglana Kanalı olacaktır. Avrupa, Rhein Iaaaaaaaaaa«aaa»aaaaaaaama«ataftaaa«a*a«aaaa neydoğu Avrupa devirtleTİyie ti caktu. Tunanm navigasyona el ve Tuna ağızlarmdan uzak de(Cumhunyet . 7934) nizlere açılırken, Amerika da, carî alışverişin önemli bir te veriçli uzunluğu 2400 km. oluo, bu ağızlardan ve Rhem • Mainmas öiesini teşkil edecektır. P.hem nehrınm navigasyona el Tuna suyolu ile Orta Avrupaya <lörüsüm odnr ki, Rbein • Ma verişli olan kesımınin vaklaşık ulaşmaga çalışmaktadır ve bunu in Tuna baglantısı. Almanya olarak dört teaudır. Kazısı 1981 «LASH» tipı gemilerle gerçeknın bans içinde beraberce çalış yılında tamamlanarak ışletmeve leştirme yoluna ginnıştır Gema volundaki sivasa) istejmin acüacak olan. Nuremberg Ra çen yıl, Kuzey Avrupa Umaru»en inandıncı nisanesi olacaktır. tisbonne kanal bağlantısının top rmı zivaretimde. bunu yakından Bövlece bn inşaat (Avrupa Ka lam uırunSuSu 133 km. dir. görme olanağıtu buldum. Bu yu 1) îkı adet damperli kamyon satınahnacaktır. Kanal tamaınlancıiKinda. geml ise. nalı) en önde ceien sivasal bir Romanya Umanlarını ve 2) Dört zamanh tarn Due! 15 21) 25 . 3ü Tonluk karoyonlerın kesintisi2 olarak yol ala Tuna nehrinitacelediğirnde.resgösterî nitelijnnde olacaktır. lardan herhangi blrı veva birkaçı vahut tumu ıçın ayrı Sivasetçi olarak. Avrupa hari eakları düşüntiVür ise. Rotter mî makamlarca gizli nıtulmaavn teklîf verilebilir. tasina bakıp, üstöne insanlar ta dam ile Suline (Sünne ağzı) sma rağmen, Amerikalıiarm bu 3) thale 14 Ekim 1971 PeTsernbe aünü saat 14.30'da Müesseserafından snni olarak verleştiril arasmdaki seyiT süreleri: Oto alandaki yakın ilgilerinl Istüıtniz Müdüriyet bınasında kapalı zarf usulü ile vapılacaktır raiş olan sınırlan zihnimde sit motbr layterler içm U gün gi bar ettim. LASH gemflerinla ls41 Gecicı teminat 50.000. (Elü binl TL.'du. diğim zaman. tüm kıt'an Batı dis, 1? gün dönüş ve itilen kon tanbul lımanma yönelmelerl ba» 51 Sartnameler TicsTei Spflisimı?den ucret«j? oUrak temın dan Doğuya doğru kat'eden ve vovlar için 14 eün sidis, 19 gün sıt bır sefer görüntüsü dejrildır. edüebilir doğamn hazirlamıs oldusu. sade dbnüs hesaplanmıştır. Bu suyo Esas hedef Romanyanm Kösten6) Müe=«esemız 2490 savıb Kanuna tâhi olmad'îırıian ıh^levı lunda. oro.ıe esaslarına söre. ge ce Umanı ve Tuna nehnnin Suvapıp vaprnamakta. »lımdan va?a<^;rnekte alımı tamamen çılecek eklüz adedi 62 o\up bu lına (Sünne') agzıdır. Bu nedenveva kısmen diledığınden vapmakta ve teklıflerdekı en le, vakm bir Relecekte. Tuna nun ll'i Ratisbonne Viyena ve uygun bedelı tesbit etmekte tamamen serbp«ttır bir tanesi de Vıyena • Sulirıa deltası bır Rotterdam olabıliT arasuıda bulunmaktadır. Bu da, Rotnanyanın dıs politikasındaid SÜMERBANK Tuna suvolunun navigasyona da son tutumunu da bir ölçüde buha elverisli olduğunu kamtl» na bağlamak gereklr. SİVAS Çİ1MENTO SANAYÎÎ maktadır. Ancak bunların dıMÜESSESESİ suıda, 1989 vılına kadar başSa RO/BO Keaület DBSÜ Ö , kabarajlar da in?a edüebilir ve rayolu ile âenizyolu arasında bir eklüz adedi artabiür. devamhhk sağhyor ve aradaîd (Basın: 21392A924> liman hlametlerinl öe asşartve SndjriyoT İse, LASH tipi gemtler de, nehiryolu Ue denizyolu arasında ayro devamlılıfc ve üphesiz M, nehir füosunun avant».u sağlamBktadır. Odamıza bağh bütCn sanayiciierîo meslek gruplanna göre tumü. Rotterdam ilo Sulina Türk derd2Ciliğı, bu veni bat^ tertıplenmış OILTJ Türkçe ln»iUtee Adres Kitabı, Odamız güzergâhmı bojrdaD boya larda da nasibini aramafe ve ısEnforrnasyon Servisinde 70, lira karşılıtmda satılmaktadır kat'etmiyecektın" ara Umanlar letmeyi bugünkü köhnelesmis. arasında kesintill bir trafiSin vr> çaft dışı rutumundaa kurtararak, îlgililere tavsivo ederi2. ğunluk kazânac&ğı, aııcalc soz reformlar» ve veni atıümlar* Konu&u olabüir. yonelmek. zorundadır. AÇIK TEŞEKKİJR Sonuç Dr. NEJAT URAS Dr. MEHMET AKftY Dr. KEMAL TOLGA A A KAMYO1S I LA N SATW4L1KACAKTIR Kesintili trafik İSTANBUL SM1AYİ ODASINDAN S