Katalog

SAYFA 18 A£ustos 1971 ftsır'dan sonra Arap filkelerl, dengelerini kaybetmiş gemiler gibi yalpalamalar içindedirler. Bn dengesizliğin başlıca göstergesi; ardarda ihtilâllere, darbelere, olağanüsta vargılarla idam sahnelerine mirülkenen bu ülkelerdekj, ksvram kanşıklıklarıdır. Sosyalizm, Nasyonalizm, Markslsm veya millî taassup gibi, hiç bîrinin nerede başladığı ve nerede bittiği bilinmiyen hazır formüller üzerinde süriip çiden bu kavgalar, çok korkulur ki yann bu ülkeleri, bir takım hazırlıksız önderlerin eHyle, gözfi kapab nydnlar haline gctirmesin. Çünkfi her şey onu gösteriyor ki simdt Orta Doğu, hem gizli, hem aşikâr, ama sert ve hi7İı bir istilânın dalgası altmdadır. Fastan Sudana, Suriyeye, Iraka, hattâ Basra körfezi şeyhliklerine kadar her taraftan gelen haberler suıra açıga Trrrmaktadır ki, Güneydoğu Asvada artık, hem gücünü. hem itibarını kaybeden C.İ.%., yani Amerikan tstihbarat Teşkilâtı. ?imdi ağlannı Orta Doğuya yaymaktadır. Ve dençeleri »arsılııns devletlerin siyasî . idarî yapılannda, o devletlerin organık bir örçiıtü ribi yer almaktadır. C.t.A. nin yerleştiri vere i«e. anrak ihtilâller. darbeler. olağanüstü tasfiveler ve sonunda iç harb çirer. Vietnam icın açıklanan ve artık hiç hir gizliliei kalmnan belgeler bo çerçeçin, C.t.4. tarafından da inkâr edilmesine lözıım görülmiyen açık delillerdir. C.Î.A. nedir? Niçin sahnededir? Basında. radvoda, okulda ve hattâ mâbetle.de hanıri dili komışur? Bn vazının konusu. bu soruların cevaplandırılmasi deçildir. Ama Arap ülkelerindeki kavram karısıkiığı, Ister dışandan beslenmiş, ister icerideki formas\on yetersizliğinden gelmiş olsıın. bucün bu ülkelerde. her halde daha kanlı hpsanlaimalara gidecek gelişmeler zöze carnmaktadır. Ve Siidan misalinde açıklandığı gibi bunda, her halde C.t.A. nin ell vardır. Arap ülkelerinde kavram karışıkiiğı! Şevket Süreyya AYDEMİR raftan da, eski sömürge valllerinin garaylannn yerleşmişlerdir. Omuzlanna apoletler, göfcüslerfne nişanlar takmıslardır. Albaylar, genera"'"r.' kahramanlar olmaşlardır. Eski devrin, ı . j n a hizmetindeki erleri. onbaşılan, çavnşUrı. şimdi ordnnnn başı, devletin yüksek yetkilileri haline gelmiîleTdir. Ve tabil hallca evveli çafın knlaklan doldaran sloeanlarır.ı aktaracaklardır: Marksizm, sosyalizm ve daha nice dâvalar! Ama bunlar terimİPrdir. Bu terimlerln ardında, çagdaş tarihin problemleri vardır. Fakat bu yenj efendilere, neuz sloçanlar lâzımdır. Ve işte bn safhadadır ki, a\ni uruz sloganları. aynı kolay rollardan kullanmak i^tiyecek başka insanlar ortaya atılırlar. Onlar da losa zamanda yarbay. albay. general olmnşlardır. Yahut devlet mekanizmasının şu çarkının, bu manivelâsının basında verlerini kap> mışlardır. tste kavja. bu sartlar trinde başJar. Darbeler darbeleri kovalar. thtililler, ihtilâlleıi taldp eder. Yenenler, yenilenler olur. Ve vanrı orranları durmadan isler. Sosvalizm, Ma»kslzm. \asynnalizm carklan birbirlerine carparak döner dnrur. Halbnk? bn terimlerin Mc biri, hiç bir dâracı tarafından anlajılmıs dcfildir.. •osvalist birliti olsun. Ister d&vayı, Libjada olduğn gibi çocuk mizaçlı İnsanlar, ister Cezayirde olduğn gibi eski Astsubaylar temsil et»inlpr. Bntün mesele iktidarın devamındadır. t?te bnna karşı çıkanlar oldu mu, bunlar isterse Mısırda olduğn gibi dfinkü şefler, kahramar.Iar olsıın, hemen yargı makamlarına verileceklerdir. Suçlar ise bellidir: Sosyalizme ihanet! Hulâsa Orta Doguda artık, çarklar baska türlü işlivecektır. Mısırda Enver Sedat'ın dediği çibi, artık Arap birliği fülen parçalanmıstır. Yani tsrail 'üsmanlığı, artık arka plândadır. Hattâ trdünde İsraile karşı savaşmış komandolar, simdi tsraile geçerek eski arkadaşlanna karşı knrsnn atacaklardır. Tabiî hep tilkü ugruna! Ve Arap zirvesi, binbirinci defa toplanıp, gene her defasında, ayni çıkmaza çatacak ve bu çıkman, Araplann bölünmez kardeşliği olarak ilân edecektir. hayatta iken bu mizansen, az çok Wr disiplin arzediyordn. Onnn afırlıçı ve dengell şahsiyeti, başkalannı da etkilivordu. Çünkü o bir Şefti. Gerçi onun etrafır.da binbir havalar daltralandınlıyordn. Ama Nâsır, neyin >apılabileceğinl. neyin yapılamıvacasım ve elindeki malzemenin trercek değerini bilivordn. Bilivordn kl bütiin bu filkeler. 1000 vıldanberi hâkimiyetlerinl kavbetmişlerdir. Bin yıldanberi başkalarının hâkimivetindedirler. Ve onlann kanlan ile kanşarak vaşamıvlardır. Bir riin elhette ki mllletleseceklerdir. Bir gün elbette ki kendilerini buiacaklardır. Casnsların, ajanların günlük vemlemelerindpn knrtulacaklardır. Ama o günlere, elbette ki daha vakit vardır. yazüan oknrken, Nasınn ynzflndeki tebessflnv de, sanki hazin bir gerçeğin acıbğı vardı. Bupün de Suriye ile Mısır birlik ilân etmiştir. Hattâ bu birliğe katılan bir de Libya coğrafyası var. C.İ.A. nin yerleştiği açıklanan Sudan bile bu masada belki yer alacak. Ama sonra? Sonrasmın en doğru ifadesi, Nâsırın gene o acıklı tebessümü olsa gerek! Gene sosyalizmler, gene IMarksizmler, gene Nasyonalizm şarkılan: Ama gene kavram kanşıUıgı! Gene sosyalistleri sosyalizm adına. Nasyonalistleri, Nasyona lizm adına yargılamalar! Çünkü ne sosyalizmin, ne Nasyonalizmin bu ülkelerde geleneği yok. Daha doğrusu geleneği teessös etmesi ve hâkimlerin sanıklara soracaklannı kendilerinin de bilmeleri için, kimbilir ne kadar zaman geçecek. Nitekim bugün Sudanda görülen manzara budur. ÜNDEN ÜNE flkhmızı başımıza almaDin zamanı geldi Gelenek ve kültür vet gelenek ve kültür? Bunlar demokra* simiz için önemli şeyler! VVels'in «Cihan Tarihinin Anahatları» nda, Çin avdmlan için övgülerini, eğer bir çok Çînlileri daha evvel tanımış olmasaydım, yadırgardım. Ama üniversite vıllarında onlardan fördük. öğrendik ki, nice klâsikler ve onların nice adlarını dahi dujmadıçımız eserleri, Çinceye çoktan tercüme edilmiştir. Meselâ biz Tanzimata «Batıya yönelis» deriz. Ama, bütiin Tanzimat devrinde Batı klâsiklerinden ve Fransız inkılâbının öncülerinden Türkçeye, tek bir eser dahi çevrilmis değildir. Halbuki Birinci Dünya Harbinden önce Çin, bunlan tanımış bulunuyordu! Hulâsa, çağı anlamak ve çağdaş kültürle çağın akımlannı tanımak ve değerlendirmek zor. ama lânm! Eğer Tanzimat geriliğinde kalmak fstemiyorsak, eğer Arap ülkelrrindeki kavram kanşıkiıgi içinde bocalamak ve birbirimizin dillni anlamaktan voksun kalmak istemiyorsak, bu kültüre vöneleceğiz. Onun kollarını. aynntılannı. kanunlarını, terimlerinl bileceğiz. Bu bizim valnız devrimize ve kendimize karsı borcumuz değil. Yannki nesillere karşı da bir vazifemiz. Yoksa, yürüyen dünya, hattâ şu, tanıdıktan sonra bile: Tamyalım mı, tanımayalım mı? dive hâlâ tarrışmasini sürdürdüfümur Çin problemini kavnyabilmek için de, bu bir ölçü. Eğer bu tür öiçüleri edinir ve çağın akımlan karşısında bize ışık tutarak düşünürk r verebilirsek, ne Arap ülkelerinin kavram kansıklığından, ne harcıâlem politik demagojilerden, ne de Vietnamda, Sudanda, Suriye ve benzeri jerlerde devlet örgütlerine kadar giren C.t.\. ajanlarır.dan korkmayız. ünkü atalarımızın dediği gibi: Ç «Rencide olur dîdeı huffâs zıyâdan» Yani yarasamn gözü nurdan kamaşır ve olduğn yerde siner NOT: Şevket Sureyya Avdemir'm yazısmı postadaki gecitaneden dola>T pazartesı vayırüamalc mumlcun olamanuştır. ^ Nedir? K avram karmkhgı nedir? Kavram karışıklıfı evvelâ bir dünya görüşü, bir izah ve idrâk vetersİ7liğidir. Asırlarca sfiren esaret veya somürge düzeninden, tkinci Dür.ya Harbi sonrasmda ve çağın akımına uvarak bağımsızliğa :» önelen jreri kalmış ülkelerde bu yetersizliğin ilk nedeni, elbette ki. lider ve öncü kadrn noksamdır. Çünkü varı sömürgelikten bağtmsiz bir duzer.e. \ani millî bir devlet nizamına vönelen bo\Ie ülkelerde, ilk adimda gerekli olan, bu Ttismevi deeerlendirmesini. reni hedeflerin sloganlannı atmasını ve topluma yön tâjin etmesini bilecek aydınlardır. Halbuki, sömürge avduı vetiştirmez. Ve işte o zaman sahnede, yarı aydmlar. ucuz kahramanlar peyda olur. Bur.ların, koklü kültürleri, vani hem kendilerine, hem çevrelrrine vol gosterecek formasvonlan ^oktur. Fakat çağın havada rsen rüzgârlarını kavramışlardır. Ve elbette ki ortada. eski müstemleke jrünlerinin özlemüu yaşatacak değillerdir. Bir ta Zirvedeki kavgalar > \ ma ne zaran var? Aslolan hir Iktldjtr " " ranşıdır. Ve C.I.A., İşte bu havada meydana çıkar. Çünkü evvelft bir bağımsızhk baTrağı altında baslıyan sava<sm, simdi bir uvdulnk nizamına dör.dürülmesinin zamani gelmiştir. Ve bu iste terimler, sloganlar, Istenlldiği ribi knllanılabilir. Me.^elâ buçünkü Arap ülkelerinde, bir çM ve petrol feodalizmi ile şu sentetik re s u n i t rdiinü bir tarafa bırakırsak, hiitün Arap devletleri kendilerini. sosvalist ülkeler sayarlar. Ve bu ülkelerde iktidar. her seferinde sosvalizm adına değişir, durur. Meselâ Irakta veva Surivede bu degismelerin savısını, kendimiıi zorlasak bile kolav hatırtayamayız. Ama ne farkı var? Sosyalizm kelimesl var ya? Markiizm kelimesi var ya? Bir Arap filkesinde bunlan teımil eden, Ister bir Baatf teşkilah, Ister Mısırda olduğn (ibi bir Arap Gene milletleşmek bahsi « e H m Snrirenin ilk birlik Arap Bfrliği «afhasınria ve bir sevahat «ırasında Nâsır'ı Sam çarsısında halkın arasından geçerken görmüştöm. Sokaklara bir boydan bir bo«Minel bahrül Fâris, ilel CebelütTânk, Lebbeyk Tâ Nâstr!» levhaları asılmıştı. Yani: «Basra körfezinden Septe Boğazına! Emrindeyiı, buynr y i Nftsır!» Ama etvafında coşan alkıglar arasında bn i Of Belediye Turistik Otel Gazino ve Hamam Yaptırılacaktır. 1 Of llçe merkezlnde Beledıye tarafından yaptınlacak olan turistik gazino, otel ve sıhhl banyo (hamam) lnsaat ve te«•«at tşlen 2490 sayılı kanun hükümlerl gereğince kapalı «arf asulıl ile eksıltmeye konulmustur 2 Bu ışlerlr, bırınd fcesit bedelleıi (1.624.403,28) llradır. 3 Eksıltme Of Beledive*! bınası Içlnde toplanacak olan Rp'pdıye Encümenlnde 3/9/1971 cuma eünü saat 15.00 de yapıla4 Eksı'tnri çartnames! ve dıfer btlumum evrafclar Of Rpı°dıye Muhasebesınde her giin mesaı saatlert lçınde görüle5 Eksıltmeve girebilmek Içın: A» f624R2OO> üradır (Altmış ıki bin dört yüz »eksen Ikl) Ural'.t geçıcl teminat, B> 1971 vıhna alt ticaret odası bel*esl, C) B'i 15ın önemine ve en az (1850 000) llralıfc Inşaat ve tes'sar içınf muvaffakıyetle vaptıgına geçıcl ve kati 'kah'illinfl vaptırdıfına daır resml dairelerden aünmı« vesitta Dl fB' snıbu mü>eahhitl!k karnesl, E) Bu 151 vapabilpreit oldu'^lanna dalr Trabzon Yapı tşlen fl ci Bo'.ge Müdurlü*ilnden alacak olduklan ve'erlık oeleesi 6 Bu t?p aıt Kejıf ve p'.ânlar çartname ve proJeleT (250) lira ifcret mulîabıli Beledıveden alınanilir j Yeteriık belepoi frabzon Yapı tşleri n nel BOlge Müdtlriüğunrten verilecpkrır Yeterlık bPİgpsi almak İçin son müracaat eünü 5/9/1971 çarşamba günü Trabzon Yapı tşlerl II. ncl Bölsedr g ts'eiîltlpr t»k!1f mpktup'anm ?/<"lt<71 cuma günfl saat 14 e Kadar makbuz mukabıll Of Beiedıve Başkanlıgına vereceklerdir Telgrafla müracaat ve postada gecikmeler kabul edllmeB. (Basm: 19448) 6980 ON günlerde cgenellikle zarar etmeleri nedeni ile Türk ekonomisinin dar boğazuu teşkil ettikleri» üert sürülen tktisadt Devlet TeşekktiUeri hak kında kamu ovuna bilgi vermek, faydata olacaktır. Devlet tarafından sermaye verilmek suretiyle mal veya hizmet üretmek üzere iktisadî alanda, gerçek veya tüzel kişilerin tâbi olduğu kurallara uyarak çalışmak üzere meydana getirilen kuruluşlan «İktisadî Devlet Teşekkulu» olarak tanımlayabiliriz. S iktisadî Devlet YAZAN Kâmuran ARDIÇ Yüksek Denetleme Kurulu Üyesi tiyazlı şirketlerın devletleştirilmesi, Hazıne çiftliklerinin devlet malı olarak çalışünlması için de çabalar harcandığ'nı görüyoruz. Bunlann yanmda, özel sermayenin gitmediği veya gidemedıği yerlerde ve sanayi kollannda çalışmak üzere, îktısadl Devlet Teşekkullennin çekirdeğıni teşkil eden laıruluşlar meydana getir.lmıştır. 192<)1930 dun>a ekonomık bunalımından sonra. iktisadî konulara devletimız daha etkili bir şekilde katılmağa başlamıştır. An cak, tek tek ele alınan bu uygulamalaı da bazı aksamalara rastlandığı gibi, bunlann arasındaki isbırlığın'n duzenlı şekilde sağlanamadığı bir gerçektır. Bu sakmcaları onlemek üzere girışilen çalışmalann dikkati çeken ilk ve o!um!u a'aması, 1938 yıluıda yururluğe gıren «sermayesmin ta mamı devlet tarafından verı'mek suretivle kurulan Iktisadi Devlet Teîekküllerinin idare ve murakabeleri hakkmdaki» 3460 sayılı kanundur. O tanhte tktisadî Devlet Teşekkulu nıteliŞindekı baslıca kııruluslar Sfımerbank , Etibank, T.C. Ziraat Bankası. Denizeilik Bankası ve Devlet Ziraat Işletmeleri Kurumu idi. Ama 3460 sayılı kanunun yürürlükte bulunduğu sürece, bu skteme dahil yeni kuruluslar meydana geldiği gibı bir vandan da bunun dıSinda a^Ti esaslar dahilınde çalışan iktisadi kttruluşlar teşkfl •dildi. sadi alandaki çalısmalann tumu. nu ıfade ediyor. Iküsadî Devlet Teşekküllerınde de yeni bir görüş olarak serma>enın tamamının devlete aıt olması ılkesi yerıne "0 50 nin ustunde olması şartı saptanmış bulunuyor. Aslında bu son görü? daha evveJden kabul edilmiş ve Anonim veya Liraited şırket statusu veya kanunlarla tesbit olunan ozcl şartların uygulanması yo lu ile bir takım büyük ve küçuk kurulus'ar meydana getirilmıştı. Bunlarda devlet sermayesi ha kım olduğu halde Türk Ticaret Kanunu hükumleri dahilınde en yetkili organlan kendı Genel Kurullan idi Genel Kurullarda dev let sermayesi ise özel hükumlere gore seçilen memurlar tarafından temsil edılıyordu 1 amu tktisadî Teşebbüslenni tanıtacak bu bügılerın yaI nında bunlann Turk ekono misindeki verini de özetlemek ge rekır. Ancak, sağlam bılgıler verebilmek zorunJuğu yuzünden, Kamu İktisadî Teşebbüslerı topluluğunun çoğunluğunu teşkil eden İktisadî Devlet Teşekkulleri ile benzeri kuruluşlara aıt bılgileri tercıh etmek uygun olur. Yürürlüktekı kanunlara göre Yuksek Denetleme Kurulunun denetımi dışında o!an (Merkez Bankası, Sosyal Sıgortalar Kurumu, Iller Bankası, Gıma, Maden Tetkik ve Arama Ensütüsü, Elektnk Etüd îdaresi, Ortadoğu Teknik Cniversitesı gibi) baslıca kuruluşlara ait bilgüer, bu rmkamlann dısındadır. Yüksek Denetleme Kurulunun denetimine tâbi olan Kamu Iktisadi Teşekkulleri irili ufaklı 120 civanndadır. Bunlann 1969 sonu ltibarile kul. landıkları sermaye 82,8 milyar lira olup bunun 23,7 milyan öz kaynak, 594 milyan yabancı kay naktır. Sermaye ve hesap üişkileri, karsılıklı olarak mahsup ve tasfiye edildiği takdirde net «ermayenin yaklasık olarak 60 milyar lira oîacağı tahmin edilmektedir. Kullanılan brüt sermayenin 26 milyan bağlı, 56,8 milyan döner değerlere yatınlmıştır. Bu tasnif varhklann kayıd kıymetlenni ifade etmektedir. Uzun süredir söz konusu edilen, fakat bir türlü neticelendirilemeyen «yeniden değerlendirme» yapıldığı takdird» bunun 200 milyar civarmda ol«cağı sanümaktadır. HİZSIET ÜRBTtMİ BAKEVflNDAN: Demiryollan, Hava Yolları, PTT, THT hizmetlennin tamamı, deniz taşunacıhğı hizmet lerinin büyük kısmı; BANKACILIK HtZMETLERİ BAKGVIINDAN: Yapı ve tanmsal kredılerın taraamı. meslekî ve tıcarî kredilerin çoğuniuğu Kamu İktisadî Teşekkulleri tarafın dan sağlanmaktadır. 20,9 milyar lirayı bulan tasarruf mevduatmın 7.3 milyan Kamu Iktisadi Teşekkulu olan hankalar tarafmdan toplanmaktadır. Sadece bu veriler mal ve hizmet üretımi ve para piyasası bakımmdan Kamu Iktısadi Teşekkullerinın önemıni belırtmeğe yeterlıdır. Herkeste bir sıkıntı rar. SanM savaşta trea Wasy«nra<l» yaralı mı, ölü mü, sakat mı? Ne getireceği belH olmıyan katan bekliyen insanlann grup grup kötümser, gnıp grup uxak i?aretlerden umutlanmak isteyen halleri... Bir vüksek memur yaknnyor: Hâia bir kaos içindeyiz, ne olacağunızı bir bilsek Hflkümet memurlugunda bir dakika durmıyacağım, Anayasayı bekliyorum. Bir başka vatandss hava mertlaiııııd»ıı Antaryaya flderken dert yanıyor: Ben divor, lthalâtçı da, fhracatçı da degflim, çfftçivim, toprak reformu ise toprak refonnu!. Ne olacaks» olsun!. Artık illâllah, bu beklevişten kBrtuIavım, hem size bir şey »ayliyeyim mi? ANmlar toprağimı, fakat havsivet ve şerefîmle oynamasınlar. bıkhm artık; her gfln bir takım tasanlann toprak agam ithamivle karşı kannva kalmalrtan. Ben bu elimdeki toprağı çalmadım, sınır genişletcrek devletten gasbetmedlm, her Rün namnsumla çalıstım, namusumla vedim!.. Genel olarak fa kotüleme. ayıp degil ya zornma (rldiyor, ben kendimi bugüne kadar haram yememi? nanmslu bir adam bilivorum, blr süredir içime kurt düştü. Bankadan yüz bin lira Ikramiye kazanmif. blrim »emtin taksi çoförü: Aile, üstüste parm kovarak her birimiz W w kat olmak «7ere bir aparttman yapacaktık, ama nrtalık kanfik . Bir gün cık bu evden derler mi? dive çok dflşündflk, aonrs peder dedi ki: Çık dMeTer ne olacak? Biz bu memleketten başka Mr vere ml (rideceğiı? Onun üzerine temeli attık ama, iyi mi etttk, Mtü mü bilpmivonız .. Politikacılan dinlevebilirseniı onlar da bnlmıdnklan cepheye gnre şöyle konuşseaklan Miüete Inanmak gerek! Butıun baska çıkar •ola yok, evet «andıktan çıktık. bizim İçin sandık mukaddestir. halka Inanmıvan. onun oyuna deger rermiyen demokrat olmak Iddiasında bnlummaz! Gel, aandıktan çıktım dive. mpmleketln altını östfine ce«r, sefalet alsın vürüsfin, para kıvmetini kavbetsin. buırun nahalılık var dive bagıranlardır ki bn pahalılığı partizanca ve bpceriksizce tutumlan vfizünden varatmışlardır Sandıktan çıktA dive bir kere daha iktidara gelsinler memlekett mi yiksmlar? Olur mn böyle ?ey!.. Demirel bir törlll ba^kanhktan avrılmıvor, 1? ^lart mnhtırasmı Terip Demiren Iktldardan dü?ÖTenIer oıran bir daha »ecimlerle ishaşına gelmesine göz ynmarlar nn? Demirel basiretü ve memleket sever bir adamsa memleketine sivasal harattan çekihnek suretivlp hbanet eder. Ama bn hinnett yapmıyor, çttııkfi korknvor .. ilh .. Takiitle kömfir ha! Alsmlar da o kBmürfl .. Pa<=aport harcı 2000 Hrava çıkıyormn? .. Avnrpalara kızlanna clhaz dünneye ffidenler için bu hiç tarketmez. ama biz, bn bizim lcin (kal içeride esir ol) anlamma gelir .. Hani «evah»t örsriirlÜRÜ. artık biz Avrupa vüzü göremiyeceğiz... Bu yalnıt o zenein karaboroacılann ve T"ırk olmavanlarla. Avrupada para bulabüecek olanlann imtivazı olacak!.. Hani bn memleket Batıva açilacaktı? Gldip eöreeek. vitrinlerimizi ona töre tanzim edecektik Hükümet bize artık şark memleketl olarak yerinde kal divor!.. Baylar!.. Kilosu 410 kuruşa kîğıt oitır mu? Hanl külture «nem verecektlk? Anla<sılıvor. mak«at gazeteTerl ekonomik voldan batırmaktrr.. Bövle milit endüstri olacağma hiç olmasın!.. N P imiş? Karadeni7de kurulan kâğıt fabrikasının i<itihsal ettiti kâcıdın maliyeri vüksek olnyormn?! Bn fabrika kurulurken götleri k6r mfl imiş? Bnnlar her gfln komı<ralan sözlerdir. bnna fcarfi sBvIenilen ^ ler de var, oysa bfltün bn olan bitenlerden sornmlu olan bi* g leriz . Bizl bu hale petiren Iktidarlan oylanmızla blı işhısına ,j tetirmedik mi? Biz Türklerde elbirlifi ile me*eleîeri halletme f veiene» hiç kurulmamı? oldugunu inkâr etmivelim Hepimiı % her gfln blrbirimizin kuyusunn kazmakla vakit eecirir. Nav u rettin Hoca gibi, kestiğimlz dalla beraber du^eriz. Neden«e man & tıgımns hep gerisin geriye işler, halbuki Tanmm dBsünmiven * ısana nygar demezler. iktidara kim jreliw cel^in onn kotuluk flerke» dnr<fc!rama*wık. ivilik «rdeni de tefvik edmuosek bız ten lyilik ve kBtülüfün rarkım ayırt 4 r t e c e k halde degil*ek, biıi bir ( 9 B Allah göstermesin bajkalv n idare eder. Cumhuriyet Devletin iktisadî alanda çalıçmalan, bugün için pek yaygın bır uygulama halindedır. Temel hizmetlenn gorülmesi, kamu yaran ve sennaye biriktirilmesi amacı gibi çeşitli etkenler, genel olarak devletleri bu davramsa zorlamaktadır. 600 vüdır yasamakta olduğumuz ülkemızde de devletin iktisadî çalışmalara gırismesi, Osmanlı lmparatorluğunun son zamanlanna doğru, ufak çapta olmak üzere başlamı?; Cumhuriyet ilânından sonra bu alandaki girişımler hızlanmıs; son yıllarda ise agırbgını duyuracak ölçüde genislemistir. Osmanlı lmparatorlugu zamanındaki kuruluşlann basta gelenleri, daha ziyade ordunuo ihtiyacı düşünülerek meydana getırılen ayakkabı, aaraciye, pamuklu ve çuha üreten ışletmelerle, Istanbul çevresindeki yakın sahiller arasında yapılan yolcu taşımacılıfı, en önemlisi İse Ziraat Bankasıdır. Ayrıca, Padişahlann mülkü sayılan çiftlıkler ile yabancı sermaye tarafından kurulan demiryollan ve büyük şehirlerde çalısan imtivazlı sirketleri de bunîara benzer kuruluşlar arasında sayabilirız. İş gücii ve istihdam politikası SS Gİ'CÜ VE İSTÎHDAM PO ILITlKASINA GELİNCE : "rürkiye'nin kalkmmasında afırlık tasıyan bu kuruluşlar özel sektörun muhtaç bulunduğu vasıflı yöneticı ve i?çi kaynağı olarak devamlı şekilde çaîışmı? ve kısaca ifade edilmek gerekirse, bilgilı iş gücü yaratıcısı olarak hizmet etmiştir 1969 yılında bu kuruluşlarda 145 000 memur, 206 000 işçl olmak üzere 351000 kişi çahşmıştır. Bun lara ödenen maaş ve ücret ile sos yal yardımlar toplamı 6J milyar lirayı bulmaktadır T Kamu tktisadî Teşekkulleri, dog «> rudan doğruya mükellef veya • • racı olarak Hazineye 3,5 milyar J lira vergi ödemektedir. ödenen «» yıllık faiz toplamı 2 milyar lira • dır. T Kârlüık bakımmdan çogunluğu 2,3 müyar kâr sağlamıs, başta Demiryollan, Denizcilik t}letme • leri olmak üzere bir kısmı 1,1 mil yar zarar etmiş, böylece bunlarm net kân 1,2 milyar lira olarak belirmiştir. Bağlanan sermayeye göre kân n az görünmesi. satı? fiyatlarının büyük ölçüde devlet koatrolu altında tesbit edilmesi, 4azen haksız rekabetlere (Demlryol lunda olduğu gibi) maruz bırakılması ve maliyetlerin altanda satı» yapmağa zorlandıklan halde. zarann Hazineden tam olarak ve zamanmda karsılanmaması gibi nedenler İle iİRİlidir. Kamu îktisadî Teşekküllerinln Bayrisafi milll hasılaya katkısı •» 10 civannda olmak üzere yak/ laşık olarak 12 mılyar lirayı aş • maktadır. Safi millî gelire kaüa • oranı ise * 4 9 civanndadn, / Gayri safl mült hasılaya kat • sılaya kmın bir milyan net kar, 64 milyan personel ve işçilere yapılan ödemeler. bes milyan da rair hesaplardan oltışmaktadır. Hangi açıdan bakılırsa bakılsm, Kamu tktisadt Teşebbüslerl; kaynak, varhk, üretim, bankacılık, istihdam, vergi ve mülî gelire kat. kı bakımından ekonomimizin vaz geçümez birimleridir. işçi emeklilerine de katsayı uygulanmalı Sosyal Sieorta'dan aylık alan emekli, dul ve yetimlerın aylıklarının eşıtlık ve adalete uygun olarak T C. Emekli Sandığı'ndan aylık alanlann sevıyesıne çıkartılması ve bunlar gıbl her yıl Butçe Kanununda göstenlecek kat sayı sıstemmden faydalanmaları ve kat sayı yükselme oranına uygun olarak prıme esas olan ücret sınırlannm da artmasını mümkün kılacak ve isçıler içm tam bır (echelle mobil) düzenıni getırecek tenel k a . nuna ihtivaç vardır. (î) Sosyal Sigortalar Kanunu. hiplerine ödeme vapılır. (S) 506 Sayılı Kanunun bu k a . na devredilmi? çeşitli Sandık. lara tâbi hizmetlere ve 506 sa nuna aykırı Olan hükümlerl uygulanmaz yılı Sosyal Sigortalar Kanunn (f) Bu kannn yavımım taklb hükümlerine göre ilgililerine eden ay basından itibaren yü13.1971 tarihine kadar baglanrürlü|e çirer. mıs veya hak edilmiş iş göre. (Geçici Madde) Bu kanun mezlik reliri. vaslılık ve ölüm geregince zamlı ödeme ve ıntiayhfı gibi çelir ve avlıklann baklar yapıhncaya kadar halen 1.3.1971 tarihindeki miktarları, ödenmekte olan gelır ve avlık. asagıdaki maddclerde belirtilen lar avans mahiyetınde ''«40 işlemler ayrıca nazara alınmak zamlı olarak ödenır ve ke«ın şartiyle (dondurulmuş gbster. mahsubu en çok 6 av ıçınrts ge) sarılır, vapıhr 4 madffede ya?ılı kat (5) 506 Sayılı Kanunun 78'ınd savı oranı. bu kanun bakımınmaddesinde göstenlmış sıgorta dan 1971 butçe wlı ıçın 7/7 pnmine esas olan gunlük ayolaraK uygulanır. lık kazancın alt ve üst sınırlaismj saklı rında 13.1971 tarihinden sonra kanun deglşıklığı suretıyle yapılmıs veya yapılacak yükselmelerin, üît «ınınndaki yükselme oranı l'inci maddede belirtilen (dondurulmuş gö?terge) sayısı ile çarpılarak, yükseîme tarihinden itıbaren uygulanAnkara Belerlıve Encfimenlmak ü^ere sözü geçen maddenın 4.11.1971 tarıh ve 7770/16417 de yazılı hak sahiplerine aıt (ovnak gSsterge) sayısı bulu savılı karsrı ile hazırlanan bır sartnsme eereŞmce Arkara nur. Gencük Parkı Evtendlrme M e . (?) 1.3.1971 tarihinden »onra murlu3u Salonu bir fotojraf baSlanmı» veva kazamlmıs is »tüdvo<!una kirava verilmıstir. ffSremerllk geliri, vaslılık ve Şartnamenin 5'incı maddetl ölüm avhÇı çibi çelir ve avlıkfferegınce çekilen resımlerin lar da 2*nei maddede belirtilen bir tsne<!inin tabı 5, TL o Vfikselme oranı İle çarpılarak lup. her DO?dan en az ft gdet bunlann (oynak gösterge) sayıvaptırmak eibt man!ı< dı^ı bir n bntnnar. sart knn'jltnu<tur. K (LAN Ordu Soya Sanayii Müessesesi için 100000 Adet Teneke Lüoğraflaması h\ Yaptsnhcaklır Madde: 1 Ordu So"a Sanavıi Müessesesi için 1, 2, 4 ve 5 kg. lık teneke kutulara foto lito (fılim)le hazırianmış mevcııt lıtoŞı.i: <2İıpları ile b'oğraflanma ışı yaptınlacaktır Madde: 2 1<)71 sonuna kadar 100 000 a<*et teneke levha Utoğraflanacak ve lıtofirafçıva teneke kutular 6 tonIuk partiler hahnde sevkedılecektir. Madde: 3 Bu ıse aıt şartname Muessssemız Alım Servisi Al. IV 4n?n savılı rfosvada gorulecektır. Madde' 4 Teklıflerden sartlarıırızla ihtıyacımıza en uygun olanı tercih edilecektır. (Basın 19504) 6977 Yani asama yılma kadar dflzenleyici bir takım girişimlerden sonra nihayet 1961 Anayasası ile yeni bir aşamaya daha ulaşıldı. Şimdi devletimizin iktisadî alan daki çalışmalannı düzenlemek üzere yürürlükte bulunan 440 v» 468 sayılı kanunlar var. 1961 Anayasası ile 468 sayılı kanunda söz konusu edilen ve îktisadî Devlet TeşekkuUerini de kap sayan «Kamu tktisadl Teşebbüsleri» devlet muhasebe sistemi ile yürütülmesi güç ve hatta bir bakuna mümkün olmayan, özel şart lann olusumumı gerektiren ikti EkremBarlas'a açık meklup Gumhuriyetin ilânından sonra umhuriyetin ilânından tonra tanmı. sanayii, madenciliği, ulaştamayı gelijtirmek; para düzeninl saglamak amacı ile tedbirler ahnırken im C NİMBÜS Uretim 969 TILINA GÖRE MAL ÜRETİ1Iİ BAKCMINDAN: • Taşkömürü. bakır, bakırb pirit, kükiirt. avm gibi madenlerin tamamı; • Krom, demir eevheri, kolemanit, ham petrol, linyit gibi madenlerin önemli kısmı; • Şeker (aslmda tamaım), p«mukluyünlü iplik ve dokuma, ç'mente, kımyasal jriıbre. kâğıt karfon, hadde mamulleri ve çelik, kok ve enerjinia büyük k u 1 (î) Devlet Memurlan ve T.C. Emekli Sandığı Emekli, Dul ve Yetımleri için her yıl Bıitçe Kanununda behrtılen kat 'avının, bir önceki yıl kat sayısına olan oranı, Mart gyı basmdan itibaren 506 savılı Sosval Sigortalar Kanununun 78. maddesın. de yazılı günlük sylık kazanç alt ve üst sınırlarına çarpıla. rak, o bCtçe yıh ıçın uygulanacak olan prime esas öcretlerin alt v» öst sımrlan belli olur. Bır poz resım 30. TL olursa ve fotografcımn elinin ç a buklutunu da düsümırsek g e . nve fotografcıva verllecek pa. ranın hı!unma«ı kaîıyor Belediye. lcendisine bu şekilde bır gelır temın ederken en az ken.U eelırtnın be$ mlsltm de fntojtrafcmın kazanmasına aracı o)maki3f''r. Sayın Ekrem Barlan, na<îU oluyor da sizl ovlanyla bu mev kıe getiren Ankara halkından fazla para »hnmasm» teyircl kalabilıvor^unuı?. Mustaî» Basraaeı 2. Dedeefendl N o : 79 TopraklıU . AnUar» Yarın: İktisadî Devlet Teşekkulleri sorunlannın çözümlenmesi • (?) Tnkandakl 4. maddede be• Ifrtilen kat »ayı oranı t. Te S. • maddelerde cöstcrilen (ovnak irSsterjje) gavilariyle çarpılarak Çikacak miktara göre. hak sa ••»»»••»»»< >••••< >•••••