Katalog

SAYFA tKI :CUMHURtYET: 29 Mart 1971 töprak reformu ?e köylüytf iopraklandırma işinin, 49 yiUik bir hikâyesi vardir. Bu hîkâye henüz, başiadlğl noktada durur î rdn şeflerinîn 13 Mart mnhtirnfti, parlamentnvu VP «iglsvifJVİe bu parîampntöTB tp«skıl pıîpn partılefi töhmetlediktfn sftnFâ, »HıınatniB ınabjyçtinde ktsln îstrklerl* hiikiimpiı rinsurdu, Bu kefin İütfklfr afagındA rrfnrmn hasta îPİmcktcdİr. Nftifr Ş U kı, sımdı, rievlpi Başkam i<?ab?tli kararls âvjîm VP hnysiyetlî bir politikaHukumet Ba$fkanllfina gftifmiştîr. Fakat a>nı psFİampnig vine TÇrindpdiı". Iktidar devrindp u çamsı/ hir Basbakanın vagî jtfbarıni kavbpden, tUkçyi kövdffi , en tehlikelî so«ual çatısmjilarla. çarpnmaîara sıırukJçven f^kî iktîdrır partisi de, hn Vrnİ hîr kadro ilp r?r alacaktır. kî, nrdu spflprının istedifi V C «Jst?, «|îklfrimÎ7 OİmaT^s ııiarpif elkovanz* dfdik*reformlar. Atatiırkçu îdare vc bn arads rfformn» sımdı ^rni hnkiiınetin çl| v? i pârlamfntonıın knrarları İIP basarılaçak, Ami aflkr* hflirtflim ki, hnnların hasaümit V tfmfnni ftntfk, bi7irn, saP Ra^fkîle karsı rİHvdngıımııy rutpn vp sayginm bir irabHİjr. Bo nnkta\ı bo^lpçe belirttikten sonra. Şİlttdi töprftk refnrmn bah. Hİne, daha dofrusn TOPRAGIN HİKÂYESt' He geçelım, f J TOPRÂGIN HIKAYESI Şevket Süreyya AYDEMİR reisü, ö^le fünlerdi ki, bir taraftan balk «bir damla *u* diye inlerkcn, diğer taraft.ııi k o . msndolar. Cünerdoğs Döl^esitide, fcmai! Cem'in. hikâve ve fötoğraflannı Milliyet'te yavmladığı gahncleri yaratıyoriardı î Nasü basladı? OPRAKLANDIRMA HÎKÂTESÎ NASIL R48LADI? : Osmanh Dcvletinin yükselı? devrinde, srüclü bir ioprak nizamı vardı» Toprak devletindı, H8s, Timar, Zearaet ise, T Yorgun topraklar W* nrkıve, bir rorçun topraklar filkesidir. Turk millcti, bu vorgun topraklar üstiinde \asar. Çıınkıî bn topraklar, tarih öneefiinden brn rıçnenen, ıstılâlar. harpler, darpIer altında daima bakımsız kalan, ço&unluk hrileelprde üretim çucunu hemen tamamen kaAheden topraklardır. Ormanlar kevilir, sular kurıır, mcr'alar SOVSU/lastırılarak mahvedîlir, ıkhm vaJlSSlZİasir, riizçâr vp su erozronu dpdıçımi7 toprak kavbı. toprak akısı her eün daha da sıddptlçnir. Konva'dâ Karapınar IICPSI, simdi cöllesmektedir. Halbukl Sarl T^ksıvp buralarda ve iHf'flâ Karadagda. ormanlardan, snlardan, vaban kcçilerindpn habspdcr. Tiîrkîy* snn iuz \ı\ içınd.e ormanlarının varımnı. mfr'alarının ^ansmdan farlasını, çaMrlannın tÜmüiHİ kavbptmıstır. Çi haçpf'ın, Fılıpşontın tasvir fttiei Anadolu o r . manlan, Sarl Tpk«ıve'nin Eskisehîr'lp Sp\ıt. İ araMnd.1 «dün\ada esi vok» dirp anlat«(pmpnlık ormanlar» m VPrlerindf simdî ot bilp vptisTipz. Bpnım gpnclİKİmde Trakva ormanllktl. nirinri Dnma Harbindeki vcdfk suha\h5;jmda DoŞnda çorduçum ormanlaruı ?enndp, sımdi ancak veller PSPT, Akarsular çııpıı I«P, saliba cançrkismektrdîr. Çunku 197(1' tp o^lp sahneler vasadık ki. meselâ Dıcle Nphri kurudıı. Dog;u \ilâvetler halkına, itfaivp aro7Özleri ilp su tasınmava cahsıldı. Filân vilâvrte iiç tanp, fılan vılâvptc bes tane itfai, ve arn7Ö7Ü tahM*; pdildıÇı, radvolarda eözvasları ilp bildirilmpk lâzımRPİırkpn, tdarcnin bir basarısı çibi ilârt pdildi. Fakat suiarı kuruyan bolçplerdc hayvanlar fılume terkedilr mulkıyet demek değıldı, Gpçıcivdî, Bi7de ılk bnzulnsu, toprak nızamının boİlp başlar. Tanzımatta ılk toprak kanonu 1858'de çıktı. Ama ajân \e psraf, artık toprafı cle ffçirmi'Ierdi. A§a, p«iraf. avân ve Ermenilerlc Rumlar a<ikcre git^ ıçin, o r d u u katılan vc dönmevcn fakır kovhılerın toprakları da onJann ellcrît!e ^pçiyordtl. Mesrutıvet bu nızamı de\ raldı. O ^Üîllerde Anadolıl'da Îdare vç toprak rezalrtini çörtnfek için, mesplâ Ahmet Şerıf Beyin «Anadoluda Tamn 1S09» eserını okumaİıdır. Fakat îsyanlar, hârplpr, istılâlar ielnde Me«rotivct de bo islftri dıızeltmeye yonelempdı, 1923'tc Cnmhuriyet, eski idareden, yolsuz, mçktepsiz, hastanesiz \ P kanunsnz bır harap ıılkç devraidı. Daijlar ise eskıvalarla dolındu, Bu vokluk ve hiclik içinde Mustafa Kpmal çozlpnni ev\e!â kövlüve, topraga çevirdi. Simdı O'nun, daha Cumhurivet ilân edUmedcn, t Mart 1922'de, Millet Meclisi kürsıısunden söylediği şu sözlerı bir daba okayalım î «Kovlünün em?ginin verîmlprını ve sonuçlannı, kendı lehine ve menfaatine olarak en yuksek sevıyeyç çıkarmak, iktlsadî sl ya'ıetımizin esas ruhurfur, Şu halde bır taraftan kojlumın çalısma^ını vprımîl kıîacak bilgi ve vasilaları ona sağlamava çalışîrken, dîger taraftan omm emegıiın hasılasmrian a7?mi derecede favdalanmaSin? rnumkun kılacak ıktisadî tedbirlerın Iâ7imdır » Bu sÖ7İpr O'nnn : «Ko'slu PÎenriimi7dır Yedi a'irdan beri emeklerml elınripn alıp ısraf evledıâimiz VP buna karsılık ridima tahkır pttığım!?, asagıİ3d"ıgımiz, hunca fpdakarliklanna kar sı nankorluk, kustahhkla usak derocesıne İndırd)«imi2 bu asil sahıbin karşı^ında, hcm ııldnç, hem ?avgı ile egılelim» dediği nntkun bir parçasıdır. ^tatürk'ün büttin istek ve tavsivelcri sıı^dıı: «Toprak kanununun bır npfıceyp varmaçını, Mpclısın vuksek himmetınden beklerım. Her Tıırk çlftçı aılesının, i g \e çalı<!acağı toprağa sahip olmaIa7imdır. Vatamn sağlam te ve imari, bu esastadır.» (Şiddeth alkışlar,.) 20 Eylül 1937. Csttthtlriyet ibın oiunnnca., ıJk ntarak Pfkaldırdl. Sönfft 1924'te koyluyu «âşar ve mültczim* bpl.isındarı kurtardı. Âşarın kalkısı. ferçek bir inkılâptı. Fakat ne var ki, Atatürk'ün hayatı boynnca, köjlüyu toprak sahîbi yapmava bir türlü fl atılamadı. Ve Ataturk oldugu sünlerde, meselâ Ankara Zahıre Borsasında bugday fîvatlari 4 5 kllm s arasmda\dı (1). Mustafa Kcmal'in 1922' dckî «kdyluju vasıta sahıbi yapmak» emri veva dile^ı ÎSP, IP23'tpn î(«8'c kadar ko%lüye ancak 200.162 liraiık pallnk dağıtılabılmesiyle yerine getlrildi ! (2) Bir silkinis mi bashyor? akat Atattirk hasta vataÇına vaklaiırk?n birden. ve silkinise bpn?pven hir şev oldu, Inönü Basvekilli^inin sonlarına dog> TU, 2q Aralık 1937'de Millft Mecli«îinde, bpk. lenmeyen bır çıkış yaptı. Şu satırları oknyalım : «Toprak mahsuîunü ancak bir şartîa verir. Bu da, toprağın, işlevenın mah olmasıdır. Yurdumuzda topraksız çıftçınin sayısı, her turlu tahmın ve tasavvurun ü'îtündedir. En 7iyade topragı tak^ım edılmıs, en mamur jerlerde bıle kovlunun varısına vakın bir kısmı topraks!7dır ' Koylu\u ebedıven topraksi7 bırakamavız » Ondan sonra tnönü'nün \Te zamamn Zıraat Vekilinin nutukları birbirini kovaladı. KoyIüvü topraklandırmanm vamnda bir de «kom. bînalar teskili» ortaya atıldı. Şu sözler înönu'nıindür: «Dusundüğümüz ilk plân, 1000 kombına uzerıne te<!is edılecektir. Bunlar, dort senenin vereceğı tecrubeye göre, artırılacak, çogaltılacaktır » Fakat 192"î'den 15 vıl sonra olsa da. vönelinilpn bu kövlÛMİ topraklandırma ve kombinalar kurma isine, >ıne PI atılmadı. Inönü dp BasvekıJlikten avnldı, ıprıne çelen Celâl Bavar, i/ll'lHST'de Millet Meclisindpki hukumet proçramında sunlan savdı : «ToprakM7 knjhı bırakmıvacatız î (Sıddetlı alkı«lar). Tnpıaksi7 kovlu bırakmamak prpn^ıbı, partı programımi7in 34. davanır. Her Turk çıftçi"=mi saîııp etmek ve topiak<;i7 çıftçıve toprak dagıtmak ıçın kanunlar çjkarmak, bu maddenm hukmudur (Halk Partısı iq2^1e kurulmustu) Her Tuık çıftçı aılesımn çab«abı!ecegı bır toprağa malık olm«)«ını, vatan içın sağlam bır temel saymaktavız » Tabiî bu sözler de rüzeâr sribi peçti. Ataturk l!)38'de öldü. tnönu Cumhnrbaskanı oldu. Temmnz 1942'de Şevket Kaşit Hatibo^ln Ziraat Vekilhgınc gretirildi. O, toprak reformunn düşünüyordn. Eski Ziraat Vekıli Muhlis Erk, men'in, teerübelerine dayanarak ona yaptığı f»ysly« fse O reforrn denilen kelimevi komtfnrs î Çiftçivl topraklandırma der, geçersın ! Fakat HatiboŞln bır kanun tasansı haSirladı, Inbnü kararlı gorunuvorda, Meselâ 1 Ekım I942'de fovle konustu : «Bulamk zamanı bır daha ele gççmcz fırsat savan batakçı çiftlık ağası ve elınden gehe, tcneffus ettiâımız havavı da tıcar^t malı \apmava ^dtenen cozu dovma7 vur. gunru VP butun bu sıksrtiları pohtıka ıhtıra^lan ıçın bu^ uk fırsat savan ve hangı jabancı mıHefin hesabına çahştığı belh nlmayan birkaç politıkac! huvuk bır mılletin butün hayatma, kustah bır surette kundak ?okmava çaisşmaktadır..» Se^ket Rasit, bu ha\a icinde bîr toprak kanunu ha7irladt. Kanun pvvelâ Meclis En, cümcnlfrinde kusa çevrildi. Sonra Mecltee, u\sru!anıa kabilivetî süphelî bir metinîe felindi \dnan Menderes'in bn kannna karsı çıkısı, parlîden isiifası vc nihayet Dcmokrat Parti'\p \aran \ol, bu Meclıs mÜ7akereleri v? kanıiMun kabuld ile baslar, Ama bn kanun da tatbık edılmedı, Gerçi înonıı, kanun ha7irlnmrkpn: Tnprak kamınunn istpmı\pn parti, bpnım parfım dr^ıldır, dnordu. Fakat sonra hpklpnme\pn bır sey dp oldu, Mecliste Mendprps'İP hprahpr kanuna karM cıkan Cavit Oral BP\ 7ıraat ^ pkâİPtine çetiriîdi. Kanunnn tadıl safhası hasladı. Takat toprak reformu ve kövlÜMİ topraklandırma isi baslavamadı. 1950'de iktidara srelen Demokrat Parti ise, toprak kanunu ve toprak rcforma islerine sritmedi. Son dffa ve Demokrat Parti'nin devamı olarak iktidara çelen Adalet Partısi' nin Basvekilinin ise. karar ve g;örüsü açıktı: Kimin topraâmı kime taksim edpcegiz!.. ^•^aksim edilecek toprak mesplâ Do£u ve * Günevdoju Anadohı'da. hâlâ bir ortaca* feodalİ7mi siirdüren \p Osmanh Devletinin, kendi toprak kanunlarmı. vani Hâs, Timar, Zeamet usullerini de sokup u\g;ulavamadıgı bu bolçe a^alarının, be\lerinın, en az bin yıldan berı toprak sahıplıçi bekleAen DoSu ve Güne^do2u kö^liılerine taksim edilecek olan topraklarıvdı. Ama bu bevlerle a^alar, hele Türkive've demokrasi dcnilen bugünkü ni/anı ^eldıkten sonra iktidarla muhalefet arasında scçim zamanları, açık arttrma ile pa7arlık konnsudurlar, onlara dokunulama7dı ! Bu sebeplp pski ıktıdann hası : Kimin topra&ını kime taksim edecp^ir? derken. belki ana mnhalefete bakarak daha açık konusu\ordu, Dijer bölçelere çelince; devlet arsi\lpnnde UMivan rakamlardan ben Fİ7e sunu bplırte^ım kı, butun Turkive'de bir toprak reformunda taksim konıısn olaeak toprakların hepsi. ancak 3500 kadar açalar hevlpr mah ara7i ile. bazı çift*:klerdir ! EÇer 1015'tp bıılun bn ara7i\i hatta pesin para ile alsavdık, o ^rüııp ^orp bunların tüm bedelleri, ancak 300 milvon kâçıt Turk lirası kadar tutu\ordu !.. {?,) Tarihimize yakışır bilinç ve sorum Haftanın raporu Geçen hafta Turkıyemi7 içm çok onemll Bir aonum nok ta^ivdı. Sıyasî partıler 12 Mart muhtırasmdaki şartları benımsedıler Nıhat Erım kabınesı bu ortamda kurularak Cum hurbaskarnna sunuldu. Turk Sllâhh Kuvvetîerınce saptanan amaçîara vaimak u?ere hanrlanan yeni vurutme organının nnurnÜ7(îeki haftaîarda Türkiye'vı Ataturk devrimciîigı koşutunda ybnetmeve başlavacagı umulmaktadır. Bu, memleket hayatmda ozîenen anlayışm vönetime hâkım oîması umıdı demekîir. Atatürkçülüge ve 27 Mayıs Anayasasına rıtlasan bir idareyi sürdürmekte ısrar ve ınat eden geçmiş sivas! iktidann ordu mudahalesme vnl Bçma^î, beklenen olavdı, Gazetem!7m bu yoldaki u\ srmalarmm ne kadar hakh olö*ugu bbvlpce bir daha anlaşılmiştir. :| I | I | I I . 0 Gazeteciliğin koşulları | Ga7Pteci!ık her ülkede aynı tanımlar Jçine lek değı'dır. Gerçi, meileğin e 5 « görevi okurîara habpr ver< as mektır. Ne var ki, bu gorev, toplumdan soyutlanarak değerlendınlemez. Nıtekım sanavılesmis Batı ulkelfrmdp va<aran likip «:o«:yahst >onetimli ulkelerde geçerli ga7etecılik arasında büyük farklar vardır A7 gehsmış toplumlarm basım da kendme O7gü b;r vapıya sahipiır Sosyahst ulkeîerde ısçı «iinifinın ıktıdan yörürlükte bulundMğundan, bu sinıfın p£emenliğini vansıtan bir basm vardır. Ga7eteler emekçi ^mıfı eçemenligini tem'il eden «n s<;i partinm denetimi altmdadır. Bu tür ulk°lerde, bir kepıtahçt ulkpdekı nıtehgıvlı» ba«m O7gurluğü dusunulemez. Batınm kapıtalist ulkplermde isveren ve işçi «mıflannm Mvasî ıktıdarda dengpli bir ortaklık kurduğu görülür. Batı ba^ını, uzun bir tarihle kazanılmış siyasî Ö7gürlükler ortamında gorevini yürütür. Batı toplumuncîa fikir suçu voktur. Batı demokra«ılerinin ortak niteîîği budur. Fıkır suçlannı ta nımavan geniş bir burrivet havasmda haber verme fonk^ıyonunu verine getiıen Batı ga7etelerl o toplumların sosyo ekonomik kosullarma bağh olarak işlerler. Gorüldügü gibi toplumdaki so«yal ve ikti«!adî dÜ7enle basm duzeni arasında bir paraleîiik vardîr. Türkiyemızde avnı kanun geçerlîdır. Ülkemız ne bir sosyalist yönetim altmda^ır, ne de Batı ülkeleri gibi sanavileşmi<;tir. Batı demokrasılerme ozenmekle birlikte fikir suçlarını ceza kanunîarında muhafara etmekte sakınca gormüvoruz Böylece Turkive'nin kendıne brsn toplum yapısı, gazeteciliğimizin usullerini de yaratmıştır. f I » • I • ı I I . I | » I I I | I I 0 (1) Ş. S Avdemir" Dunvada, Turkive'de ve Ankara'rfa Bu»davUn.Fkmek îsleri, Ankara Belediyesı Iktı^at Işlen Mudürluğü Yavını, 1937 (2) Ş S Avdemir: îkinci Adam Cılt II. Top. rak bahsı (3) Ş. S. Aydemir: Menderes'ın Drarm, s. 130 131. Cumhuriyet, Mıllî Kurtuluş Savaşıyîa 57deçtır Ga7Pteml7in kuruousu Yunus Nadi, mpmlekptm en karanhk devlrlermde hıç tereddüt etmeden ve tüm özeî çıkarlannı reddederek | Anadoluya geçmış, gazetecihk görsvini Atatürk'ün yanmda ve * onderlığmde surdurmuştur Rahmeth kurucumuzun gazetecıhk | anlayısı, b)7İm millî tanhimıze gore değerlenir, îstiklâl Harbıne gore koşullanır. Gazeteciliği bir ticaret ya da salt kunı I bır hsber verme meslefı saymıvarak, memleketin milll çıkar | Iarına hizmetm gereği saymak, kurtuluş tarıhımlzin geleneğınae bovlece varolmuştur. I Rahmetli kurucumuz Yunus Nadi, Ankara'da çıkardığı | «Teni Gıin» gazptesınden sonra Cumhurıyet'in ilânı uzerine îstanbul'a tekrar gelmiş, Cumhu^i^pt'] kurmustur Ataturkun I onderlığmde temelleri atılan «fnkılâp Türkiyesi» nde ga?eiecı | hk anlayışı, elbette herhangi bir yabancı ülkedekmden ayrı „ şartlarda gehşmıştır. Ataturk devTimlennin yılmaz savunueu I su olmak, böylece garetemizm bzel geçmışıyle ve Turkıje Cum | hurıyetımn kendine özgü milll rarihiyîe saptanmıçtır «îç ve dn düşmanlara karşı* verilen bagımsızhyc v devrimciîik mü I © cadelesinin potasında gelenekleri oîuşan Cumhuriyet gazetesi, I Başyazarımız Nadir Nadi'nln yonetımınde «objektif haber» ve «Ataturk devrimciliği mantığında yonım» la yayınııia devam I etmiştir, I Cumhuriyet... Kararh bir ciddiyet ı ÜNE UNDEM Yeni hükümet ve Kıbns !>lakarıos polıtıkada ne zaman taş sıırmek gerektiğini iji biietı bir dam.ıcıdır. Çok dıkkatli olarak pusuya yatar; ne vakit ki TürkiJpde bir bukumet bunalımı oluı, Turkıye şaşkınlık anları geçirirse o 7amnn bırkac adım mesafe almak icin fırsat kollar. Lpfko^odckı Eleftberıa çazetcsının Nılıat Erım hakkinda: Onun iş haşına ÎTPI nıcsi Makarios icin bir teblikedir» dive başlık koyması baksj/ dcğildir Cuııku Erım. Kıbııs davasmı butun avrıntıları 11e Tuıknede PII IM bılpn iııs.ınhırdan birıdır. Eğer muhtıra olayı, Türk n ı d r K;ı ı ışık hir rcjim bubrauına >ol açmış olsaydı, hiç terpddut plmiMirunı Kıbrısta >eniden kan gövdeyi gotürür, Makarios Enosis jolıııuLı jrrıi donnıc>occa;î bir adtnn daha atardı. Nivc vapmadt? Çunku h.ıbcı aldı kı muhtıra^ ı verpıı Kınvet Komutanlaıı »ıomli'ketı kolav co/ulemeverpk bir rpjim buhramnın içınp atmak nnptinde dcRİIIordır Aksine bovle bir buhranı onlpmpnın vafnnpervercc rarcsini aramışlardır. Demirel idarcsinin kötıilıığıındon «5k;not eden komutanlar bu ıdareye (kotu) damgasını vunııken kcndılcrının hm IP bır maccra >ii7iınden bir dış gailcye scbpp nlaınk ınpınİpKrllc hirlikte o gaileye hovun cğmek zorunluğunda kalahilerpklpvini hosaplavacak kadar basirptii idilpr. Eğer Tunan ountası iş İM'mn Rcldıgı zaman, bir dış gaıle ile karşılaşmadı ıse, bu ; y.ımanki Turk iktidannm Yunan politikası ve Makarios eylemi gıbı fırsatcı olmamasıudandır. 'Makarios \e onıııı tm.ıltıı Eıımden cpkinmpkte haklıdırlar. Çunku 11 im, I'.ıp.ı/ ıd.ıı p'mm K\II/IIIIII \C \e papa7 idarpsijlc Yunanistan ilışkıh'i ııını ııılclıklcı iııi ^a.vrt i\ i hilen hir politika adamimızdır. lıııp Mrik.Tios \p onıııı tpvahii Frinı iktidarından korkmakta baklulırlar. (ııııUıı Erımin iş haşına ffclmesino «sebep olan muhtıranin *<!tın Uıkı ını/al.ırııı sahipleri dp bu konuda mıisamahalı kimseler dc&ildiHer K< ndılcrıııı kcndı p^emleri ile Tıirk milletinp karşı sorumîıı h,\]o sn1<m.iA.i(<ık kadar basiretli hareket etmişlerdir Rİ7P (nlp îTPİnnr kı, Sunın Cumhurbaşkanı ile Nihat Erim, Kıbrı^ mesele«iııı hnllptmrkte hie bir avrı duşıınceye sahip olmayacaklardır. îiiın dr iıili^nr kı. Kılırıs dava«ii pŞor barişçı bir yoldan liîillfrlılç<rk«e Lpfkn>tde dpfjıl; ^,^ Ankarada. va Atinada halledilpppktır Bıı mpeplp Kıbns np\lptıııin baâimlıliffi veya bağınısi7İığı, Tuık n/mirjnın hukuku «ılıı ara başlıklarla ortava konsa da herkr«; bıhjnr kı mcsclp al'tık biı Tııık . Yunan ihtilafıdır. Erim bu ihtiîâfı b.ırış >oh^la hallctmppp (.ılısaraktır. Dışıglcri Bnkamtni7, e«iki X\TO f.pnpi Sckrotni ^aı«lım^ısI Osman Olcav. valnız, çok zekı. 7ebir pibı P ATO politika<!ını \p N \TO icmdeki ccrcvanları bütıin v «>nntiları ıle bıipıı kendisi ile iftihaı pdereçımiz bir diplomntımız dr^ilriir. n .ıını 7amnuda bu m.ıkama Tuıknemn NATO politika••ınfl.'ın iı/,ıkl.iMiın^.ıra<;ı lıkrini dıınyma açıklasjrı diye de o makama t T"ıirı \P nip.ıi. Kıbns da\nsım bnrışçı vollardan hallptmek htf> er*kl< ı hnnıın ı. m çok k.ıhia katlanapaklar, zalımet çekecekler, fakat hir bir sekılde Aralık 1 ( 1 ola>lan gibi olavlara da mıısa05 mMn rtnıp\frrklpı, 'Makariosıın moşıuı.^et dışında atacağı her adıma '>ın uk hpkı çnstcrcccklerdir. Kılnıs hısuıı bunu tabmin ettıği içmdir ki (Erim . Tehlike) mant>"(ıııı atnıı^dr. HK lahmm <tnıivorıi7 ki Kıbns idarccileri ile Yunanlı AlbayIfir lurkivede Hrinı R.T;b.ıkiiıı nl» « ^ ^ p ^ ^ • fllflllllfP' S \ T IL 1 K fFt MOTOStKLET I AMRRI TTA marka yeni Skutpr satılıktır, Telefon: 22 42 98 (Cumhuriyet: 2699) ü l3 T A B I B1 Orhan TÜZÜİVJ îf Saat: 19.30 hamaty» Cad NO. «00 T K L : «1 75 82 lentılerıni yaydığı üstün kuvvetler de yardımcısım akıbetleri ile başbaşa bırakmışlardır. Haysıyetını kazanmak uzere Onat zamanında bır çırpınışa gırışmış bu millî petrol muessesesınde yeşermış dalı büktukten sonra hareket &aatının yaklaştığını anlıyanlar başka bır turku okumaya baş lıyarak «Bakanımızm en azız dos tu yabancı bir şırketın acentası Biri üretim dıgeri de tüketim olursa böyle yerde iş olmaz» diorgutunün başmda olan Topaloğ yorek ayrıhp gıtmislerdır lu ve Onat'ın açtlğı yol o tanhŞu çok kısa çızgıler millî petleıde Halk Partısme de pek se rolun çıkarlarını gozetıp savaşını vımlı gozükmiiştür Örneğm ge verecek bır muessesenın ne denli nel seçımlerde CHP nın kullan olavlara sahne olduğunun gorundıgı ana slogan petrol olmuştur. tusudur. Bu sloganı gereği gibi ışleyemeYabancı petrol şirketlerinin, dıği ıçın Halk Partısı sandıksal Petrol Ofısıne de sızmış kollan bır sonuç alamamıç, fakat her aracılığıvla ve özellıkle petrol saıkı muesseseyı de seçim savaşın vaşmın Turkıye'de başlamasında kendıne yol gösterir bir port dan sonra bu millî kuruluşlarda reye sokmuştur. ızledığı politika şudur Her yoneBu goruntu AP iktidannm da tım kadrosunu çok kısa sure ıçer ha sonra AP ıçı muhalefeti teş sınde yıpratarak tutarlı ve haysıkil eden bır kısım yetkililerlne yetlı bır yonetımın oturmasma millî petrol fonnulünü unuttur imkân vermemek. Amacı yabanrı muş ve gerek TP.AO. gerekse petrol şirketlerinin çıkan karsıPetrol Ofısı Halk Partisinin seçı sında bulunan her islemı, Tıirkıme ha7irlık ve araştırma bürola yp'nin gelışen ve oluşan soçyo rı gibi seyredıhr olmuştur. Se ekonomık yapısına bır yonden çimden bılınen sonuçla çıkan AP aykırı gostenp baltalamak. bu mıiesspseJerın kıht noktalaurk petrolü, petrolün mıllîrında toplu değışıklıklere gıtleştırılmesı, tartışmasmın 1 miştır. çındedır. Bu bır iktıdar anlayış ve kararı olacağına ve gelecek iktidarlarm bu konudakı hukumet programlarını bılemedığımıze göre gerçekçi yol, petrol savasında yabancı şırketlerden geri kaimamaktır. Bunun sağlanma^ı ise pek çapraşık vırajlardan laylar Petrol Ofisinde daha geçmemektedır... Daha iyi ıstasda eğlenceli cereyan etmışvon, daha iyi servis, daha komptir. Sayın Demirel'den «abı» le tesısler ve devamlı mal Petdıye bahseden bir Genel Mudür rolü millîleştırme sloganmı katı ile yardımcısı, Kenan Onat ekı ve gereksız bulacak iktıdarlar bıni hallaç pamugıına çevırmış ıçm şu sıraladıklarımızı gerçeklerdir Bu memur sevketme şı leştırmek gorevi vardır, değıl mı? marıklığı öyle bır gosteri halıne Devlet dairelerine verdiğı akargelmiştır ki arkasından abı de yakıt parasını tahsil edemeyen dığı sayın Demırel Genel Müdü Ofis parasızlıktan mal temın ru, himayesinde bulunduğu soy edememektedar. îstasyonlannı eform isteklerinin durdurulmaz bir hal aldığı olaylar zinciri gelişirken bir süre öncesine kadar boş duvarlardan çeniş bulvarlara kadar yayılan «petrol millileşecektir sloganınm da yeniden dile getirilecejH şüphesizdir. Konunun başlangfiç günlerine kayacak olursak anılarımız şöyle canlanacaktır: Yabancı petrol şirketlerinin olağ;anüstü çıkarlarına karşı mü cadele, 27 Mayıstan sonra İhsan Topaloğlıı tarafmdan T.P.A.O. da ve Kenan Onat tarafmdan da Petrol Ofiste başlatılmıştır. R Petrol Ofisi üzerinde YAZAN: FEYYAZ TOKAR güzelleştirip komple tesislere gitmek ısteyen Ofıs, bünyeye yerleşmış ve gdrevlerı her sılkmışe çelme takıp yabancı şırket yarışında Ofısi durdurmak olanların ıhbar furyası ıle, basından ve yuk sek murakabeden yediğı şamarlarla sersemleyıp oturmaktadır. Şartlar boyle devam ettığı surece bu muessesenın yapacağı petrol savaşı, kendı ısmını taşıyan futbol takımının aldığı sonuçlardan farklı olmayarak, geçen yıl ıkıncı, bu yıl uçuncü kümede oynamak ve kapıya kıht asmamak ıçın Tanrıya dua etmekten ıbaret kalacaktır. lıyla yapmaktadır. özellikle resmî teslımat yonünden kritık noktalarda bulunan Ofıs acentalıklanna sahıbıyet enteresan bır çizgı gostermıştır. Bunlar her iktidar yonetımınde o yonetımın des tekçısı mahallî kışıler ıçın arzulanan iş konusu olmuştur. Ofis yoneticılerı bu arzulann akıp geldtğı pohtık yolda pek tabıi uzun sürell tıkaç olabılme imkânını bulamamışlardır. Ya çok fazla eğıldiklerı ıçm devrilip gitmışler. ya da çok fazla direndiklennden aşınmışlardır. Petrol satışınm özellikle turizm endüstrısıne kapı açmış ülkelerde en ıyı gorülen hizmetler arasında olması gerekmektedır Yakm senelere kadar istasyon azlığı ve servis noksanhğmdan araçlı turıstın pek ıltıfat etmediğı Bulganstan ve Yugoslavya yolları bugıin Avrupa orneklerme benzer istasyonlar zıncırine kavusturulmuştur. Eğer bır gün Türkıyede petrol mıllıleştırılırse, serbest rekabetteki halı bu olan Petrol Ofısının tekel olarak vereceği hızmet pek yadırganacaktır. Başyazanmız Nadir Nadl'nin yönetiml altında yayîmru | sürdüren gazetemiz, çağdaş uygarlığın değer yargılarını tıtizlikle izleyerek ve millî tarıhimizin bilincine kıskançlıkîa sadık I kalarak bugünlere varmiştır. Yüruduğümüz yol çetındır, çıîeli | dir. Piyango, hediye, sayfa spekulâsyonu, açık saçık yayın, talih oyunlan, din duygularuıı istismar gibi yollara sapmadan, I Türkıye'nin tek ciddi fiklr gazetesi olmak niteliğmde gorevıne • devam etmek, Cumhuriyet ve Cumhuriyet'te çaüşanlar Için • mutluluktur. Sağlam bır gelişimle yükselen tirajımız yanında I tuttuğumuz yolun doğruluğunu Türklye'nin tarihi gelişımi de I saptamaktadır. Nitekim son haîtalarm olaylan, Türkiye'de . Atatürkçü güçlerin zinde ve uyamk olduklannı ispatlamış, I Cumhurıyet Türkiyesinde Atatürkçülük llkelerine sırt çeviren • l«re «dur» dlyecek kuvvetlerin varolduklannı ispatlamıştır Ba < smdaki görevimizi tarihimize ve kurucumuza yakışır biçimde I yürüttüğümüzü gormenın huzuru içindeyiz. " Cumhuriyet I TEŞEKKUR Sevgili eşım, babamıı Teşkilâf Kanunu etrol Ofisinin teşkılât kanunu, toprak reformu gıbı her ıktıdarın niyetlendığı fakat gerçeklestıremedıği bır hedeftır Bunu başaracak ıktıdar, petrol satan bu mıllî teşekkulümüzu bır şahsıyete kavusturacaktır. 1 p Daha da T eğlenceli O Sayın Oral'ın bakanlığmda başhyan gerçekçi davranışlar pasıf ve sakın görüntüsüne rağmen sayın Avcı'mn Bakanlı*ı süresinde istıkrarlı bir gelışme gösterme yoluna girmiştır. Fakat bir yanda toplanmış ve tüccarca düşunmenın tum eğıtiminı görmüş yabancı petrol şırketleri karşısında polıtıkacınm etkısınden yakasını sıyıramıyan Petrol Ofısl yukarıda sıraladığımız nedenlerle çalkantıdan kurtulamıyacaktır. Devlet dairelerine verilen akaryakıtı monopolunde bulunduran Ofıs, bu ışlemi acentalan kana fıs'in sür'atle bünyesindekl eyyamcılardan arınması, resmî teslımatlanm ana depolan elıyle yapar hale getirılmesı, alacaklarını tahsil edebılen ve pohtıkacı etkısıyle acentahk verir halden kurtarılması ve nihayet gerçek hizmet vermek üzere kurulmuş acenta ve bayılerine karşı jiıkumluluklerinl de aksaksız yerine getırir şekle sokulması lâzımdır Aksı halde millî petrol üzerindeki tartışmalar her kafadan bir sesın çıktığı hamamda anlamsız gürültülerden birl olarak devam edıp gidecektlr. D O KT O R oJ Sonuç aramızdan ebedıyen ayrıhşı dolayısıyle bizzat gelmek veya çelenk gondermek suretiyle veyahut mektup, telgraf ve telefonla buyuk acımızı paylaşmak lutfunda bulunan başta Sayın Cumhurbaşkanımıza, Turkıye îş Bankası'nın Îdare Meclisi Başkanı ve üyelerıne, Genel Mudur ve Genel Mudur Yardımcılanna, idarecı ve mensuplarına, memleketimızın pek çok güzide müessesesının değerlı sahip ve vonetıcılerıne, akraba, dost ve arkadaşlanna candan teşekkurü bir borç bilırız. EŞİ ve ÇOCUKLAR1 (Yeni Aians 1040/2683) TEŞEKKUR Aile büyüğümüz İTarık Z. KIRBAKAN Deri, Saç ve Ziihrevî Hastaükları Mütehassısı • tstiklâl Cad. P a r m a k k a p ı No: 66 TEL: 44 10 73 f f <' { \ NIMBÜS Atlas Sinemasında KARDEŞ İNTİKAMI (GLI SPECIALISTI) JOHNNY HALLIDAT GASTONE MOSCHIN SYLVIE FENNEE Seanslar : 12.00 2.15 4 30 6 45 9.15 rpklâm: SAİM AYBAR'ın pek kısa suıen rahatsızlığı sırasında hayatını kurtarmak ve onu tekrar sıhhate kavuşturmak ıçın hıç bır fedakârlıktan kaçınmıyarak büyük gayret sarfeden Hacettepe Ünıversitesi Tıp Fakültesı Doktorlarından başta Profesör Yardımcııı Dr. Aydın Karamehmetoğlu, Prof. Dr. Kemal özkaragöz, Dr. özoğul Sargın olmak üzere bütün dahılıye mütehassısı ve asistanlarına, kendısıni bölümünde misafır eden Göz Klinıği mensuplanna, Başhemşire Sevim Ereken, Hemşire Gülsum Nokay. Nursel öngür, Meral Bağcı, talebe hemşire Feride Saben, Gulderen Balkır ve Sağlık Memuru tbrahim Akkuş'a sonsuz teşekkürlerımızi sunarız. A t LES 1 BUGÜN MATÎNELERDEN ÎTÎBAREN (Renkli tngilizce) y) 281/2690) (Yeni Ajans. 1040/2684)