Katalog

SAYFA DÖRT: ===== CITMHURÎYET • 15 Mart 1971 .''""*•*» •*•"*%'*' v*»'v.*.v*.' '*«vt*C***v^"»*"^<*°'**%*^I 1 Tahran harcanan C, Cuma'mn atatlı/h Kral .Naibi Zoltaki.s, paskabAtla. hir efzun askrri 11e yıımtırta kıriffı yor, Aslında. aralarmda Hırişanlar C.Î4. ite kiraiadıgrı Yunan yetkHHerf oldu£unu bütun diiH Ibıîmckteclir. Ortadoguda tSretilen tüm petrollenrt yuzdp nfl'sı tran dan ftagIandı£ma grir?, bu ülkenin zengin olması gerekirdi Haibuki zenpn olan petrol şirket'.eri ile nrjHırm İnm ıçınck'kı işbırhkçıIerıvdı sadere, Yılhrt petro} jhracatı 1*550 yıhnda 360 miîvon doiarken, îran hükümetimn plb tıe bunun sadece onda bırı «rürahte» hakkı olarak geçerdi. îngıîız hukumetînm îran petroltenni ışteten şırketın kârından aldığı vergi, p^trolün sahibi olan üikenin eline geçen paradan daha fazlaydı (1), E r a n haîkı 2 Ağustos 1053 da8 kı referandurada, Mussddık' ™ m polıtıkasını desteklçdlğLnl fÜ?Öe 93,4 nramndakı «evet» r>ylan İle bPlirttiktftn sönra, C î <\. mn oyunlan hızlanmışîir. îran halkmın Mu^addık'ı teklemesi olagandı. yüzde 70*1, nüfusun yüzde 2'sinın elmdeydı. Musaddık 1951 de basa geçmce «Bozuk düzen»i de£;ştıreceğıni soylemıştı. «t v zerinde bır pjderhanın otttrduğu Rîzli dcfin«yi çıkartacakti». Bu ışi başarmak için de petrollen mılnieştirdı: fakaf petrol şırkrtîerini ve dığer ejderhaîan öfkelendirmiçti. 1951 ilp 1951 arasında bovko+ edılen îran gtıç dunıma düştü. Ama îran halkt kendjsine hizmet etmek ısreyen Mu«addıki desteklemekten kaçmmadı. topluluğa rastiandı. C 1 A kâtmın şefî Kerrmt Roose%elt île A B D generak Schwart7kopf'un hesapsi7ca dagsttîklari mılyonlarca dolarla kıralanan adamlar harekete geçmîşlı Ordu başkent çpvresınde nob?t tutarken, Tahranm merkpzme dooru bir kalabnhk ılerlıyordu. T?k ayak üzcnnde donpn scy tarılar, demîr çubukları hukpn ramba7İar. pazularım pebîivanlar vr«rdı fa7İala?t\kça. bu ovunrular Sah lebindekı slo^an'an baprıyorlar dt. Bu sırada, sankı '«aref ?îmışçasma Ş?ha baglı bırlikler harpkete «eçtı Mucadele 9 saat stjrdü ve Amenkan bıçmiı loiisfîk ve s'rateıı ızlpyen bırbkl»r pTin batarken Mıısaddîk'ı teslim aldtlar. Eomava kaçan Sah i<?p, üîkesine donrneve, Zahıdıvı Ba«;bskan yapmaya hazırlanmak+aydı (2). ' ABD'ne duijjtian bir huktımet işbasına geeebiHrdi.» (S) K'm kâıhdır bu ;>te Amcrıkad<m baska" 33)7 \ ıhndski ABD korsg? esır.ın b» : ,,poruna g° ! ° «îran'a akan >u? milvoplarca dolar îr;ın h.tlküia gfitrnPttiii. sıti'fl.ir nıviMvKİaki fark rtaha d,i 33înuştn.» 5.ıh rcjımnıp \rn1er v<srdımı ıçm rir, B.işkan J Humpbrcy «îran ordu^ımun knmutant. ne mutcjpkkir nlduklannı hır dostuna so> Ifmiş. Çunku orrilıı. «;i\ıl h.ıtkla baş edçbilprpk baie prlniiş artık.» (4ı Ama onemlı o!an np îran halktdır, ne de hapka totjlum^flr.,. CÎA sadece vcıilen gorcvı ve ^mprıka'n!n çıksrlarını duşunur. Tnnlnmtı bolmek, kıralık adamînrı ba?a getırmek, hcı ke,ımden. ordudan, ;endıkalardân. basından adarn sattn almak. cinayetler, hatfâ katliâmlar düzcnlemek C Î A . için sadece bir vası•tadır. Gave Amerikan çıkarlarıns saglama almaktır. En bü\uk tohhke de, mılliyetçı, ulusçu düşuncplprdır «Millî petrol pnlittkası». «MiHî savunma politikası» ve ben7erı kavramları vok edıp «ittifakm politikası»nı vcrleştırmcve çalı?ırlar Papadopuio; u basa ^ Fappas, bir T IA. bıri olan ajanıdır Ysıpaükta?î avnı ömegi S3 1 de Pfî'j caiııl, çocuk yuzrie 50 oranmdaydı Sosyal yapı da tam bir uyıımsuzluk içıncleydi. Nufusun yuzolümlprl Toprağjn H aJkın Musaddık'a «evet demçsmden uç hafta mıştı kı. 19 Ağustos 1953 guntf Tabran sokaklarında garip bir Yunaiıstan'da da cerrvan ctmemJŞ İşin iç yüzü e Monde gazptesi bu olayın içvuzunü şoyle anlatıvor. «Tahranm pünevinde bir £f>cekondu mahallesi vardır 19 Ağııstns Rİinü burada vaşıvan sefiî halkm bir vıçını Musaddık'm devrildipi darbe'i başlatarak şehre Aoğru yürümiiştür Mollalar, bu her şpve hazır kalabahğ;a o pün dört m'ılyon ttimenden fa^la par» ria^ıtmışlardı ffi milyon TL.) . Amerikan «janlarının tran parası çekebilmek içîn kullandıklari banka çekinin numara«îj bilp biliniyordu: «MPIly» bankasında Edward ve Drtnnaiv enırinp 39fl bin dolar karş ı h ^ X2.fi43.000 riral ödpr.mpsT için kullanılan çekin nnmarası 703 352 idi.» I Yıınpn olavlaıınm ıçvu/ü de o1fd<n ben bılınmekte. gaz^te Futunla'ındn aç'kça ya7ilmakt^dir. MPSPİİ, 1%'? Evlülunde îngiliz «Sundriv .Tımes» ga7etesı şunları jazıyordu: «Spiro /!.. pulos) sadocc Yuııan asıllı o'mayıp, Atinn'claki Albavlar rejiminin rie rn afeşli de^ckle.^ irisidir. Aeiievı'nun en onemli dajanağı olan \" oıi'i otıcnısi/ işlerden Başkaıı Ynrdımrısı adavlığına goturcn Yunan asıllı mil>oner Tom Pappas, C.İ.A. ile ,\iikın ba'îlan tılara sahiptir. Tom Pappa«, ithalat. ihracat. armatorluk %e petrol tKnreti \apmaktadir. ESPO petro! rafinerisinjn baçkanif'ır. A^rıea C t 'V.'nın Yunanistan'dn çı/licc €İa?ttti?ı paralar. Pappas'm kmriuçu fondan sağlanmaktachr.» (5) YARiN Prometus plânı ve albaylar (1) Da%id Horro\vıtz Fıom Y^lta to Vıetnam Pengum books S 182 (2^ C. Julıen ag.e. S. 398. (3) Eobert Engler The pihtıcs of Oil Mac Mıllan S 206, (41 D. Horıcnvıtz . a g e. S 1W ı5) Cumhuıı>et 1 Ekım 1968. »ag"»»"»"»«ggB»"BBB""^ 30 IffJtNiSî Ancak Ct.A. kaynaklarına grtre «işin maliyeti» 10 mılvon dolar cıvanndadır. Çünku «rejime bağb» nrdu birliklpfini İtalvava sıgınan Hükümdarı kurtarmak ıçm harekete ikna etmek dp pahalıva mal olmuştu. Ama Ampnka kArhydı sonuçta. Kim kârh cıkiı? C Dİ$I BOND ünku Şah geldiktpn ve M u . saddık tutukîandıktan snnra, Batıh petrolculer îran'la yeni bir anla^ma im7alivacaklar, bu arada Amerika da îran petrollerini isloten kon?or<;ivoma yii7de 40 hisse ile katılacaktır tran halkı içın Musaddık ve onun açti^ı savaş bir ma7İ olmus. C Î.A 'nın adamı Zahidi ve Sah başa geçmislprdir. ABD Ra«=kanı Ei*enbo\ver i^p hptıratında kı^ara. «Sah taraftarlarının mnhalefeti harekpte çecti ve Mu^addık'ı tntanları kovdn» dpr. C l.A. açısından halk, mııhalpfpt ve beri7Pn kavramlar bunlardır. Kiralanabilen, millî çıkarlarcfan çok Am*>rika'Yi duşunpn herkes, C î A.'ya gore halktır. 1954 yıhnda A B.D. Kongresındeki bir 'soruşturmada, Savunma Bakanlıgı Askert Yardım Propramı Müdürü şovle konuşur tran darbç«ı hakkında: « . Bnhran çelip de. cöküntfl basla.Tinca normal knralIanmiTi ihlâl ettik ve nrdnvn alarm dnrnmn içinde donattik.. / L TİFFANY JONES l V A Akşam oldu, çün kavustn. Kadınlar knvunlardan süt sagdılar. FethııUah acele edivordu. Erkeçlerin boyunlarındaki bütün çanları çıkarttırdj. Sürüvü RÜn batarken vamaçtan asa§ı sürdüler. Yolda hemen hemen hiç konnsmami"5İardı. Cerenin babası Süleyraan Kâhyanın çadırma geldi, el kavnsturup hnzurnnda divan durdn. Yıikarda cski. cinîerin eirit attıg^, ıssıi, u^ultulu. uluvan, korkulu, yılan dohı kale açir ag:ır ü«tlerine çökmustıi. «Çok yalvardım Cerene.» diye başladı. «Karşısında çok 7anlık ettik. Obanın bütun kadınlan, delikanhları ayağma düştük Cerenin, olnıaz dıynr.» «Iste görüyorsnn halimizl Ceren demedin mi?» «Dedim.» dedi Ahdnrrahman. «Ban» mısın demivor. Kızım, dedim. bu eidisle hepimiz ölecegiz. Bak, dedim. Oktav Bev ardımıza düsmüs, o da bi7im1e birlikte, \ajmur altında sıirünüvor. Bak, kaç çündür içimi?dp, sevdası hasında tiitüvor... Sana se\da'anmıs ölüvor. Ne \ar, gü?pl de bir delikanlı. Çok da yakısıkh. N c i var? Sana sevda'anmıs. Çukurovanın yarısı nn. ların. O^lan sana sevdali olmasavdı, ölürdürn de senin yÜ7Üne cıkma7dım, dedim. Kızım kurtar bİ7İ .. Anası da, tekmil oba da basına birikti, Ceren Unrtar bİ7i, dediler. Rak kızım, dedim, sen Oktav Beve varınca, bütün oba da her kış ^elip onun çiftliginde kıslavacagız. Olümden, bövle sürünmekten kurtulaeaŞız. Kurtar bİ7İ ölümden kızım, dedim. Gene eski sörkemli günlerimiz baslavacak. Senden de avrılma.vacagız. Bütün oba sana havır dna edecek. Halil de ftldü, dedim Bak kaç vıldır oÇlan senin ardında sürünüvor, dedim. Yoksa .. Halil de öldii.» «Ne dedi'.'» dive sordu Süleyman Kâhya. «Halil de öldü devince?» «O nlmedi, dedi. öldüvse bile HaHlden sonra, dedi... Dünya bana haram.» Aralarmda bir sessİ7Ük oldn. Sonra: «Demek Halil de oldü dedın de gene olmadı h»?» dive içini derinrlen çekerek sorda Süleyman Kâtava. «Oktav Bey nereve pitti?» «Adanava.» dedl Ahdnrrahman. «Bpn ] VA&MUO "*to&"l 7 Ellerindekf silâhlar. bindfkleH kamyonlar ve kontrollanna geçen radyo fstasyonlan hep askerî yar dım proKramından saclanmıştı. Ve bu progTam \ç\n olraasaydı, ^••••••••••••••••••••«••a•••••••«••••••• bulurum dertı de s;ıtîı ledank»» srîttı. Vu/uk, altın alarakmıs. Ken dönünceye kadar sı/ C P renı kandırırsmi7, dedi. Kandırınca. çoçu hi7im çiftlı^e çekersıni7. orada dügiinü vnpari7. dedi» Oteki durmadan konusuvor, Sülevman K â h ya artık dinlemivordu. tçine kapanmış, düsünujordu. Abdurrahman sö>nnü bıtîrip «;n^tn. Neden sonra Sülevman Kâhva onun «ilisttı£ıınu anladı. «Keee, sonra Abdurrahman?» dedi. «Senden bir dile&imiz var, obalı topl.îndık, beni *>ana çonderdiler.» «^övte Abdurrahman.» «Obalı dedi ki » Abdurrahman vntknndn, sonra çabnk cabuk. ter içinde ka!mı«;: «Obalı dedi ki, Süleyman Kâhva Cerpnı çaÇırır da söylcrse Ceren onu kırm?.7, deriiler.» Sülevman KShvanm viire*inin ha«:ina a£ır bir tns otnrdtı. Afalladı. sasırdı. Olan hitendon, su i i v d u S u sözlerden zaten ntanıvordn. \%\r, çece ffibi ıslak. vapı«î vapı«, sümiiklü. kir'i bir ııtanp bataklı^ınü battı. SilKmrli. kurtn'ivrıadı. Her sey olnrda da bu olmazdı. Obada Kizlar, t«lni7 sevdava çöniile çiderdi. Bir can İCİ'i, para pul için kızlara. onlann cönüllerine Uan sılmn7dı. însan «ovtı bu knrlar \ o7İasamaz. asaffilasamaz. küciılemezcli. K171 kandırmak i n 'iı | lîalili öldii çö=stermi >ler, kanlı jjömlesjıni c;ptirip obnnın önüııe atmıslardı. Her sev, her vokoluvor, tüUenivor bitivordu. Çok sey tlüm, çok asa&ılık diînımlarda bnlundum. F7diler, asnîhlîulıHr. karaknllarda sakalımrian tutup süriidiiİPr. dayak attılar. bu benim elimde de^ildi. viizüme tükiırdüler. hn benim elimde deSildi .. Eller as'ret, asiretler oba, nbaiar vok oltıvor. Töre'pr kalmadı. Yedi direkli cadırlar üç dire. s e. sonra ild. sonra tek. sonra da... Her <ÎPV rslîidi. her sev bitti... Abdurrahmanın sesi kulaklarında çınhvordn. «Ben de seni Oktav Beve zorlan veririm kız, dedim. O da hana hen de kendımi olthirurüm haham, dedi. Ben de ona madcm kenrlini öldürecek'sin, Oktav Beve var da. onunla evlen de, bövle tflmüs ol Ceron hnna, Oktav Bevin karısı olmak pis, ölüm ciİ7Pİ. drdi Bütün oba çoluk çoeuk ava^ına knnanriık çorıivor«nn halimİ7i dedik. Kenrîimi öldürürüm dedi de baska bir sev demedi.» (Arkası var) TE$EKKÜR UzunkSprü'nfln rncılarından esM kundu 13 ŞÜKRÜ SAYGI' nın (Edalı Sükrü) cenaze törenine ijtlrak ed«n. eve gelip taziyetlerini blldiren bütttn Uzunkoprü'lülere jükranlarımızı arzederiz. GARTH Evlatlan HRkkı Flaldun Erhan '•«»«••••••••••••••••••••••••••••saaBa>* Cumhurlyet VEFAT Hlkmet Sılm«»r ve merhum avtıkat Eşret Sümer'in oglu, Yurdanur Sumer'in eşl, Hakan ve Handan'ın babaları, Nesime Anıl. Neclâ Karatepe'nin kardeşleri, Ihsan Anıl ve Rahm! Karatepe'nin kayınbiraderl Sosyal Sigortalar Kunımu Beşfktaş Dispanseri Dahiliye Mütehassısı AYLÂK MUSA vefat etmiştJr. Cena7esi bııgün öğle namazını müteakıp Beslktaj Sinanpasa camisinden kaldırılarak Zincirlikuyn Asrî Mezarlıgına defnediiecektir Allsh rahmet eyleye. AtLESİ Dr. NECMİ SÜMER KWRO L U Kf • YER DÖŞEMİLERj Tünel Cad. 40/2 TelV44729^ (tlAnı»«hlr; £332) 2267 tnsanın en olmadık anlarda, en olmadık ayrıntılan hatırlama«ı gerçekten carip... Morton J. Pilhon'la son karçılaçmam aklıma gelmişti. Dort yıl yattığim hapishanenin m ü dürüvdü bu Pillion. Mârlz bir adamdı... înce ve nârın . Hep sprçe kuslanm hatırlatırdı bana . Saçlan kurşuniydi, yanakları da pembe .. Kendisini gördü^üm Ilk %ün onu bövle bir pöreve vakıştıramamıştım. Yerinl bulamamış lnsanlardan biri de oydu çüphesiz... Bana sövle demişti: « Biliyor musunuz Aleks... Sİ7e enikonu alı^mıştım .. YokIugunu7u sık sık hissederpgim ve çnk aravacaSım Sİ7İ . Bunu bir iltifat şpklinde vorumlavarak avnı şekilde karsıhk vermek hevp<;ine kapılmsmahsıni7 . HPOI bu çeşit gevezelikleri dlnleverek dMnımda olmadr£tni7i da bilivorum... Şu anda tek amacınız buradan bir an 8nce kurtiılmak olsa gerek Degil ml?» •'Cevabım kısaeık blr mırıltıdan öteve geçmemiçtl: « Pek bi'emlyorum efendim...» « Sadeee Jtonuşuyoruı Aleks .. Ha7irol vazivetinde durmani7a hiç Iu7um vok kar?ımda .. Blrkaç dakika sonra buradan çikıp Erl<iecek<?iniz .. Ama s1mdid"en kendirizi hür bir vatandaş tavabilirsiniz... Hem «İ7 ce7a«!im tamamladıktan «onra ee7aev1ni terkeden bir mahkum da dp»ılHnİ7 . Olmadi!*ıni7 1çin bu ibHvar ndamın ns«îihat VP tempnnilprinl d'niemek tribî hir rorunhılc da «Kz konu«u olama? sİ7İn ?n anrtakl Yazan : h. . + • '•:•: AleksV * « Bılmıyorum efendım... Dpğerlendiremiyorum tfuygulanmı...» « Sizl gayet. iyl anhyorum Aleks...> Boyle söylerkpn paketini uzatmış bana bir sıçara ikram etmlstı Lâfını sürdürdü: < Bu çeşit ugurlamalar sırasmda adettır .. Dclı saçmasmdan fark^ız, kıyasıva ukalâ lâflar eriilir . Yuvarl.ık lâflar, ısmarla,ma cümleler Mahkuma, topluma kar^ı ı$lrdıcı suçun cezasını çekmiş, adalet yenni bulmuş. kanun dı^ı davranı^Iann bir Insanı nerelere gotıirdü5ü bövlece anlasılnıi'stır, fılân falan .. Fakat bütün bunlar sİ7e cöre drgil . Çünkü sız cezanızı çekmeden hürrivetinize kavuşuyorsunuz Aleks?... Siz bir cinsyet işledınİ7. bu einavete karşılık uvgun görülen mahkumivet vıliarı d"olmadı .. Ama yine de serbest bırakıhj'orsunuz...» Bir an lcln <usmuş, başını lki tasafa «allamıştır « Şimdi ne vapmatt nlyetin d°«iniz?... Tasavvurlarınız var mı?» « Bir iş aravacağım tablî.... Ama na«!il bir iş?... Bilmiyorum henÜ7 . » « Sİ7 ö?rptmendin1z ve...» « Tokrar nvnı mesieSe dönmonin kabil olmavaoaSını «antvorum .. Bira7 süç herhalde...« • RPIM o1mn7 . Zamanla en sftiT varalann bilp kapandıöi çok gm ulınubHir Sı/ınR) rie bir çeşit yara... Ehnızrien ne gıbı ıçler geliyor bunun riı^ında?...» « Bir kütüphanede çahçabilırım bclki? ..» « Ce/aevı kttaplifîınclakı olumlu çalışm^larını^a bdkılır» sa bo>le bir işi pekalâ ba?aıacaîJmıza ben kendı he^abıma inanıvorum .. Sı/e hu konuda gereklı bonservısı verebılırım... Ame çıkar çıkmaz ben?eı bir gorev bulaeagınız yıne dp ^uphPİı . Paraca ne durumdasınız Aleks? ..» « Bir mıktar birıkmış p>a» rarn var...» « Bir mıktar ne demek?.., Çok mu, a/ mıV...» « Bir l^e tjınp çahşıncnva kadar benı ıriaıe eder . Zenpın bir adam de^ıJım Enınde sonunda hdvatınu ka/annidk ^orıındd kalacagım * « Kendını/1 gırccf^ıni/ venl çevrpye oldugunuz cıb) krbul ettırmege çavrot etmeliiı.ı/ .. Hılelt usullere ba^vurmak ıvi nivetten ayrılıp dogru voldan çıkma hevesıne kapılmak başıni7i bir kere cfaha derde sokacaktır Yakın mazının kanlı hatırasını kolny kol.ıv sılıp ftamavaff>»ıni7 da bir gerçek .. Bu perçek çıtti?ini? her verde sİ7İ takin ederpktır Ne dPmck Kfpdi'?imi hritırhv n ı u nuz degil mi? Olavm ıçvıizfi günün birinde fpkrar vıi?^ve çıkabilir... Sİ7İn elmızde...» (Arkası var)