Katalog

SATFA DÖRT: :CUMHURÎYET: 15 Arabk 1971 URSA, dokumacıükta ünlü bir şehir. İpekli kumaşlar, havlular sergilenmiş magazalann vitrinlerinde. İpeklilerhı, havlularm «yeşiliyle», Bursa'nın «yeşil» i karışıyor birbirine. Dolaşıp duruyoruz Bursa'nın sokaklanru, pazarlan nı. B Röportaj TÜRKİYE'NİN KOZA ÜRETİM POLİTİKASITarım Bakanlı|ınca hazırlanan ve 1969 yılında kitap halinde yayımlanan «TÜRKtîE'NİN TARIMSAL CRETtM PROJEKStîONU 1968 2900» de belirtildiğı gibi: 2 O yılında 8B yurdumuzan yas koza uretımi 10.000.000 Kg.'a ve nüfuı başına tüketim i»e 0.U* Kg.'a çıkartılacaktır. Ne var ki bunların gerçeklestirilmesi için Tarım Bakanlığınca hazırlanan ve halen Devlet Plânlama Teş. kilâtında görüsülmekte olan «Türkiye Ipekböcekçiligı Gelıstirme Projesi» nde belirlilen yatırımların yapılması ve tedbirlerin alınmasıyU mfimkfin olacaktır. IPEK nan kuşlarla MrHk cml cml bedesten.» Yolumuz, çarşının oralardsn geçiyor. Evliya Çelebt şöyle anlatmış Bursa'nm bedestenl'nl: «Hepsi doknzbin dükkândır. Kale gibi dört demir kapüı bir Bedest*nı vardır. t}çyüz dolap tır, her birinde Mısır hazinelerine mâlik hacegiler vardır.» Bursa Bedestenı'nin zenginliği, görkemi dillere destanmış o zamanlar. Bunlan anımsıyoruz, Ulu Cami'nin yanından geçerken, ve Koza Han'a dogru yürüyoruz. Mehmet Tezcan'la, onun suıü MAHMUT ALPTEKİH AYKAN U1OĞU1 Ham ipek ilretimi yapan bazı ülkeler Ü R E T İ M ÜLKELER Brezilya Bulgaristan Çin Güney Kore Hindistan Japonya Rusya 1964 88.6 180.0 7000 0 707.1 1465.7 19458 3 2833.0 1965 111.8 219.0 7500.0 849.0 1634.0 191065 <Ton) 1968 187.4 247.0 1667.3 20754.8 3000 0 1745.0 «Eskimis esküeri, bir faslı bahar hüzünlerini bulutlara \e ye şillere bırakalım, atahtn üstiimüzdeki yorgun sultanları. Ağır dan duşelim sokaklara; kalabalıklar, rengârenk kumaşlar, çu. buklar, tesbilüer, nakışlar ve Koza Hanı, Kapan Hanı, Tuz Hanı, Pirinç Hanı, Emir Hanı, Mahmut Paşa Hanı ve inip ko. Işveren ne diyor ipek mağazasında görüştiik 1 1 kın. Daha sonra atelyesını gezdık. llk sorumuz şu oldu: Ipekçihğın bugünkü duru mu hakkındaki gorüsunuz? Herşeyden önce firetici, küylü yonünden ele almak gerekir bu sorunu. Üretici, ürettiği kozaya verdiği emeğin karşılığinı alamıyor. Bu nedenledir ki, dut agaçları yerine şeftali, elma, armut v.b. meyve ağaçlan dikiyor. Meyvacılıktan daha fazla kazanç sağlıyacağını düşünmesi, görmesi... Koza üretirken elde ettiği kazancı, diğer köylülerin meyva ağaçlarından elde ettiği kazançla karşılaştırlyor. Kendlstnin, koza'dan çok daha az gelir sagladığını »nladıgından, dut »façlarım »öküp yerine meyva ağacı diltmeyi uygun buluyor. Nedenlerden biriıi, bu... İkinci neden de 9u: KOyltt, kozadan nedeo az kazanç uglıyor? Cevabı şu olmalı bn soru nun: Bursa için söylüyorum KSylttnün kozasını, beşaltı flrmamn kendi aralarında anlasarak fiyat uygulamaları... Koza alımı yapan flrmaların aralannd» rekabet fşyerine küfeler dolusu koza gelmekte, banları, fotoğrafta görüldüğü gibi kadın işçiler dikkat ve itina ile a> ıklamaktadır, Mal. daha sonrs işlenecek, ipek haline gelecektir. Mdllcoçoğlu konu veresim: AYHAN BAŞOĞLU GÜNAHKÂR KRAUÇE bir pazar oluşu... Siz, bu konuyu bilen bir kışi olarak nıçin tabiî ipekçılik yapmıyorsunuz da suni ipeği ter cih edîyorsunuz? Aslmda bu soruyu az dnce açıkladım sayılabilir. Sunî ipeğin, tabii ipeğe göre daha ucuz olması, koiay işlenmesi nedeniyle .. Sunî ipeği pazarlamanın kolaylığı da var. Ahcısı da daha çok. Suni ipekçilik yapan tınna olarak karşılaştığınız güçlukler nelerdir? Benim firmam, fürkıye ölçülerine göre orta çapta bir firmadır. Namuslu bir (irma olmadığı için istedikleri gibi olarak çoğunluğun yakındığı at oynatryorlar koza piyasadert bizde de var. sında. Büyük firmalar bu iş Nedır o dert? Anlıyamadık için bankalardan çok tniktar Durum şu: Köylüyü; ağa, da kredi sağbyorlar. tefeci, aracı sömürüyorsa hizi de ithalâtçı sömnrüyor. Ve on Mehmet Bey, konuşmasını şöy ların aracıları Bu sömiiriı le surdürüyor: aynı zamanda vergi kaybına Sunî ipek (floş) kumaşı yol açmakta. tşçi ücretlerini tabii ipeğe göre üç, dört kat de etkilemektedir. daha ucuza mal olmakta. Ay Bu duruma çozüm yolu olanı zamanda sunî ipeğin tabii ipeğe göre dokunması, tşlen rak ne düşünüyorsunuz? mesi daha koiay ve daha ve Ne zamandır söyleniyor, rimli. Desen işçiliği de daha tartışılıyor bu sorun. Radyoda, pratik... gazetelerde, kitaplarda Başka çöziim yolu var mı? itlıa Neden? Biraz daha açıklalâtın devletleştirilmesi ya da yın bu durumu lütfen. eksiksiz olarak denetlenme Tabiî ipek bildiğimiz sinden başka? lki kere iki kadariyle ülkemizde ilkel dört, bu böyle. Başka çıkış olarak elde edilmekte. Tabiî yolu yok. ipeğin ham maddesini roa Dokuma sanayiı olarak sıze mul iplik haline getirmek iajnlan çin kullanılan makineler il ithalâttan hükumetçe ham madde olanağı nedir? kel ve yetersiz. Bu yüzden Hükümrtin ayırdığı fcota' suni ipeğe göre iş işlenişüıin lar ve anlaşmalı ülkelerden ge güç oiduğu meydanda işte. tirtilen ham maddeler.. DeriSu andaki durum, bu .. Ta ne inersek .. biî ipeğin, nüfus artışı nedeniyle aynı bızla normal itıti Bu ışlem nasıl oluyor' yaca cevap verememesi .. Bu Bu sorunu, herkesin anlıjanun jerine çoğunlukla ithalât bileceği şekilde, ilkel bir dille çı firmalara ve yabancı ülke açıklamaya çalışayım isterseniz: lerin çıkarına uygun olarak Hükümet, her dokum^cı kuruluTürkiye'nin büyük ve kârlı şa fiilî sarfiyatına ve elindeki dokuma makir.esi sayısına göre ihtiyacının karşılığı olarak... kendi hesabınca tabiî öngördüğii ham madde tahsis ithali olanağı verir. Sözgelişi, bir firmaya 500 dolarhk ham madde alımı için izin \ermiş olsun Ticaret Bakanlığı. Ne \ar ki bu küçük firma 54)0 dolarlık kota hakkını kullanma olanağına salıip değildir hiçbir zaman. Sövle ki: 500 dolarlık kota hakkının kullanılabilmesi için Ticaret Odası, Merkez Bankası ve ithalât işlem lerinin yapılması gerekli \ynı zamanda ithalâtla iigili birçok hukuki işlemlerin ve ayrıca bu ithalât için bir miktar paranın gerek Ticaret Odası, gerekse Merkez Bankasına yatırılması da gerekiyot. KısacİsT, ' birfîifım" maddî ve kırtısivecUiğe,da\»r.an fornialiteler... KUçuk d'okumacılar olarak ne bu işlemleri vapabilecek bilgiye sahibiz, ne de ithalât için vaUnlacak parayı bulma olanağına. Bu nedenle, ithalâtcı firmalar kotalann açıklandıjh devrede hazırladığı teksir (çofaJtma) makinelerinden cıkan kimi kâğıtlari (ki bunu '« 9 1 dokumacı bilmez) imza1 latarak o çiinün şartlanna göre dokumacı firmaya her dolar başına dhelim ki 5 liradan 10 liraya dek, artık geçer şey neyse fark ödeyerek onlann taksitlerini satın alırlar. tmzaladıklan kâğıtlara göre ham maddeyi ken dileri getirerek tekrar dokumacı rirmalara büyük kârla satarlar. Sonuç olarak kota hakkı bizim konumuzla iigili birkaç ithalâtçı nın elinde toplanmış oluyor. Şur.u da eklemek isterim: Bu durumun diğer konularda da (ithali gereken tüm maddelerde) aynı oiduğu kanısındayız. 1966 196? 146.9 134 6 245 0 24B.0 90U.Ü 9840 0 1550.4 1154.0 1668 0 1502.0 18926.1 18694.3 3200 0 2640.0 1970 20515.4 Dünyada ham ipek ihraç eden bazı ülkeler MİKTAR BALTA OLARAK (1 balya 68 Kg.) ÜLKELER Alraanya Fransa tngiltere ttalya tspanya Isviçre Güney Kore Çin 1964 73 1007 781 8882 37259 1927 9957 23306 1965 85 935 659 10035 17285 1848 10225 25234 1966 127 1673 196 152 1712 1968 1970 487 364 10796 8790 2574 14OÜ5 51437 15860 3729 2806 15987 50152 9436 1242 Yazan: 51 FAİK BAYSAL geçen tarlalara bakıyor ve güdük kalmı? ekinleri gördükçe ürülüyordu. Görüyor musun Nezir? Eklnler hiç bir yerde boy atmamıs. Arabacı dizginlere asıldı ve alablldlgine kosmava bastanuş olan atların hızını kesti. KamçiBiyla daglarm boynn» yflkselmi? olan günesi gösterdi. Bu sıcaga ne dayanır? dedi. Ben kurak. lık gördüm ama böylesine hiç rastlamadım. Geçen gün çarsıdavken knlagıma geldi. B»zı köylerde açlıktan ölenler varmıs. Almanya yiiz vagon buğday ve mısır gdnderecekmiv. Selmanoviç kızgtn günejin «ltında kabve Cibi kavrulan topraklardan gözünü bir türlü ayıramıyordu. tnanma böyle seylere. dedi. AUnanlar blze bnğday (ilân gSnderemez. Adamlar Ras. ya'da bujdav için kan dfiküp duruyor. Buğday için mi? Komünistleri gebert. mek için değil mi? Daha belli degil. Ama bnğday ve toprak için dövüstOklerl mahakkak. ŞD Rusları bir tepeleseler yok mn ya! Allah'tan baska bir şey istemem. Dün gece radyodan dinledim. Moskova'ya da çok bir şey kalmamıs. Evet, bakalım şeb,ri alabilecekler mi? . Elbette alacaklar.Belki bnçün almışlar. dır bile. Stalın başka bir memlekete kacınaya hazırlanıyormnş. Hiç bir yere ksçamaz. Ne Stalin ne de Molotof kaçabilir. Onlar için dünyada yer yok artık. Nezir a*ka gelip kamçısını ustöste şaklattı. Bir çocuk gibi gülüyordu. Keyfinden bir sigara çıkarıp yaktı. Gebersinlcr, diye bağırdı. Ben Almanların yerinde olsanı onları sucuk japar kopeklere Jedirirdlm. Selmanoviç burnuna girmeye çalışan bir at sineğini eliyle kovdu, sonra gevrck gevrek gülmcye başladı. Zaten oldum olası Nczir'le konu;maya bayılırdı. Onunla ne zaman biraz çene çalsa bütün dertlerini hemen unuturdu. Çok kötülüklerle karşılaşmış olnıasına rajmen yine de bir çocuk gibi saf ve tertemizdi. Dıinyada atlanndan sonra en çok scvdvği şey poüükaydı. Bu tncrakı yüzünden epeyi şey de öğrenmişti. Şlmdiki bütün insanlar gtbl savaş haberlcrini duya duya cograf ya bilgisi de oldukça kuvvctlenmiştl. Polonya, Bomanya, Bulgaristan'la Rusya'nuı bütün şehirlerlni. bunlartn bulunduklan yerleri ve bazı nehir ve göllerin adlarını ezbere biliyordu. Timoçenko ne yapacak? Rus kuvvelletinin en kısa yoldan arkasına düşmek için Paulus'un ne yapması gerekir? Almnıılar l'rallardan öteye geçmeli mi geçmemeli mi? Nezir bu soruların hcpsine cevaplar verebilirdi. tşin tuhafı da bazen söylediği bir şeyin rrtcsi gün dogru cıktıği olurdu. Her sokak adamı Kibi o da sava; dıinyasının içinde yuvarlana ynvarlana keskin görüşlü bir kurmay kesilmlşti. Askcrî ne kadar sır varsa hcpsini biliyordu. lArkası »ar, DİŞİ BOND EMMIVETI Y A RI N: usus A/ll£AFlR OLARAK BUUJMDUCÎUM tcÖTÜ Davullu, zurnalı «Koza bayramı» LEÇTfBMEDEM COVTAEluldl Me7arlığı geçmeleri oldukça uzun sürdü. tki taraftaki ağaçlar yavas yavas seyreldi ve bir. den tekerlekleriıı altından ufuklara doğrn sarı bir çarsaf gibi yayılan bir kır toprağı akmaya başladı. Sağda solda yüksck dağlaı vardı ve bazılarının tepeleri karlıydı. Nezir bir baş boyu arkada kalan ve bfitün yükü ötekine yükleyen kısrağa kamçuının ucuvla hafifce dokundu ve onu hemen bizays getirdi. Bn Seydiç'te iş yok, o da ölmü?, diye bağırdı. Selmanoviç gökyüzünün kenarlanna yapıstınlmış birer resme benzeyen daglara bakı. yordn. Sen oUan sen de ölürdün, dedl. Mezar bekçiliği araba sürmeye benzemez. Gece gundüz ölülerle basbasa olmayi koiay mı tanı. jorsun? Koiay deŞil elbette. Ama her mnlegin de kendine göre bir zorlnğu vardır. Hayvan. lara lâf anlatmak da koiay fey değil. Bn l« ölülerle çene çalmaya benzemez. Seydiç'in ye. rine daha genç birini bulsak demek Istedim. Boldnk ama biç blri üç aydan faıla dnr. madı. Seydiç ölünee ne «lacak? Bilmem. Yalnn benim Slflm yok y» bn mezarlıkta, biraz da başkaları ufraşsın. Ben \oruldum artık. Nezir hiç bir sev duyraamıs gibi tnhaf tuhaf baktı. Allahın çücüne gitmesln ama sn Slflm. den çok korknyorum. ölümden değil de yalnızlıktan, sessizlikten. Geçenlerde çocukları köye göndermistim. Gece sabaha kadar föziime uyku girmedi. Ev şo mezarlıktan bile daha sessizdi. Elimde deçil, insan olan yerden hoslaımorum ben. Yolda yalnız basıma giderken su hayvanlarla, bazen kendi kendime bile ko. nusurum. Eee, herkesin bir buyn var. Ben de babama çekmişim. O da gttrültüden hoşlanırdı. l'ykuiunda bile konusurdu. Sessizlikten şeytandan kaçar gibi kaçardı. Selmanoviç fülmeye başladt. Simdi ne yapıyor? diye sordu. Nezir dndaklan araıında bir seyler mırıl. dandı. Susuyor, dedi. Onnn yerine îimdi ben konusuyorum. Birden kamçısını kaldırdı ve Selmanovlç'in hoşuna giden bir lâf etmlş olmanın »evintt fçinde yeniden arkada kalmaya baslayan kıs. ra|a belli belirsiz dokundu. Deh! Hı! Seni gidi feni! Ctanmıyorsnn da be! Hayvan hemen aradaki meıafeyl kapattı ve bu sefer bütün vükü üzerine aldı. Hava çok sıcaktı, hafif hafif esen rüzgâr da olmasa günes insanı yakıverecekti. Selmanoviç iki yanından Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğünden Ihraç edılraek üzere 10.000 Ton Birahk arpa. 10 000 Ton Trakya makarnahk durum buğdayı ile 20 000 Ton çavdar satılacaktır. Bu satışlara aıt ilânlarımız 13'12/1971 tarihinden itibaren Genel Müdürlüğümüz, İstanbul. İzmir, îskenderun, Konya, Aiyon, Samsun, Diyarbakır. Erzurum Bolge ve Mersin Şube Müdürluklerimiz ilân tahtalarına asılmıştır. İhale ve satış şartlarımız Ge nel Müdürlük (Satış Müdurluğünden) ve adı geçen Bolge \e Sube Müdurluklerınden bedelsiz olarak temin olu nabilır tlgililere duyurulur (Basn: 25080 10227) TİFFANY JONES DUYURU 1 Ankaranın Yenişehir Çankaya, Ayrancı ve Bahçelievler yörelerinde kaloriferli 100 ilâ 110 m2. yüzölçümünde daireleri olan 20 ilâ 30 daireli oturma izni alınmış bir apartman satınalmacaktır. 2 Satı? fiatları ile yukarda yazılı niteliklerden başka varsa diğer özelhklerı de belirtilmek sureti ile teklıf mek tupları 20 Aralık 1971 gunüne kadar Mıllı Savunma Bakanlığı tnsaat ve Emlâk İskân Daire Başkanhğına gdnderilmelidir 3 Başkanhğın yapacağı incelemelere gdre uygun, bulunan apartman (2490) sayılı yasaya çore satınalmacaktır GARTH feasın: 23263 A. 16559/lu22üı Istiklâl mücadelesinde henüz genç yaşta lken devlet hizmetıne atılmış, en ücra koşelerde bınbır turlü mahrumıyet içinde ıskemlemizın tahta kursu, masamızın şeker sandığı olduğu devırlerde canla başla çalışarak emekliye aynldığım 1 Şubat 1971 tarıhine kadar geçen 45 yıllık müddet içinde sahitlikle dahı mahkeme huzuruna çıkmamış, takdirden baska ceza almamış bir memur olduğumu sicılımle ispathyabilirim. 1^ Bu külfetln karşılığı emekli maaşımı almakta, devlete ve millete dua etmekteyım. Ancak, tahakkuk eden emekli ıkramıyemın bir kısmını alBızler, 8 yx\ ile 20 yıl arasmd» mış, bir kısmt ise, 5434 sayılı değışen müddetten bu yana TasEmekli Sandığı Kanununu taova Tekel Idaresinde işçı oladıl eden 1425 sayılı Kanuna corak çalışmakta ıken uzun süren re Bakanlar Kurulu Kararına gayret ve çabalarımızla 1967 yı mtizaren ödenmemektedır lında daimı kadroya ahnmıştık Emeklj Sandığı Genel Müdur. Daimi kadroya geçişimizde eslüğüne yaptığım muraeaatta, kidpn almakta olduğumuz saat üc henüz Kararnamenın alınmatlıretimizden işveren tarafından 15 ğı ileri sürülerek menf] cevapkuruş kadar yapılan kısıntı ve la karşılasmaktavım bazı haklarımızın kanunî yol1 Mart 1971'de emekli olanlar lardan aldığımızdan işveren ile aramızda gerginlik husule gel def'aten ve tamamen ıkramıvelerinl aldıkîarı halde 28 gun miştir. Bu duruma muğber olan evvel 1 Şubat 1971'de yas hadTaşova Tekel tdaresi Müdürü, dinden emekli olmuş benim gıuzun süren gayret ve çalısbılerın ne günahı olabilırî malan neticesinde anlaşılmayan bir nedenle, en azından 40 ilâ Bugünkü hayat pahalılıjı 53 yaşında olan 24 daiml işçi okarşısında bütün ümıt ve tstik. lan bizlerin 7 ile 10'dan fazla bir bali yalnı? emekli maaşına baŞ. aile reisi olarak. zaten almakta lı, ayda 600 lira ev kirasi ve. olduğumuz mevcut ücretle bu ren ve ayrıca tahsılde çocufiu hayat pahahlığı karsısında geolan mütevazı maaçlı bir emek. çimimizi sağlayamazken 3 ay son iınin geçmişteki hizmetlennın ra isimize son verilmesi hususıınmükâfatı bu mudur? da 6.12.1971 tarihinden başlamak Bakanlar Kurulu Karan n» üzere sabah T'de Sğleden sonra /aman çıkar, bilinmez Bu kasaat 14 00'de günde 3 saat nokrarı isteyecek makam neresi. san çalışma hali 6121971 tarihin dır, anlaşılrnaz. den itibaren tatbikine fıilen başlanmıştır. 05.811.11 Sicîl No.'lo tBRAHİM YETİŞ Kemalettln BARAN Emekli ikramiyemi almaya uğraşıyorum işten çıkarılıyoraz Aksaray geçidi tamamlanınca trafik ferahlayacak Gazetenızır) 24.10.1971 tarıhll nüshasmda yaymlanan «Be'.edıve ve trafik UgiHlerinln d'kkatıns» öaşlıkh yazı ilgilıler taratından incelenmiştır. «Halen tnşa haimde bulunan Aksaray geçidl tamamlamnca bu çevredekl trafik sıkışıklığı ortadan kalkacaktır. Samatya Işçl Sigortalan Hastahanesi yanında Kocamustafapas?va çıkmakta olan vol bağlandığj yollarla bırlıkte sur içinde Afatürk bulvanna yakın nitelıkte bir baSlantı volu dunımuna sırmiştır Ayrıca Istanbul surıçl yanrr adasında nafik arterleri BUvük tstanbul Nazırn Plânı BUrosunca h«ızırlanmakta olan nâzım plân esasları dahılinde etüd edilmekte ve bu konuda hazırlanan muhtelif plSnlara göre de uvsulamalar yapılmaktadır.» Istanbul Beledivesl