Katalog

SATFA DÖRT: CTJMHURtYET: Meclisinde sadece bir wnc! Oye vardır. Tüm Amenkan zencılerının yuzde 52'si guney eyaletlerinde yaşadığı halde, 1965'de çıkan ve zencılere oy hakkı tanıyan kanundan ben, ancak 800 bın sıyah derüi seçmen tescıl edılebümıstir. 16 Ocak 1871 tNLERCE yıllık bir tarihe sahip olan Batı Avrupa'nın daha itayüz yüını doldurmamış Amerika Birlesik Devletlerinl lldertiğe kabul etmest, ilk bakışta garip gelebüir. Köklu medeniyetlerin, büyük düsünürlerın ve çaglan notalayan dahî bes tecılerin vatanı Avrupa, sonradan görme bir zengini, nasıl olznuş da kendıne önder almıştır?. Ama mesele bır onderlik meaelesl değıldir aslında.. Bugün Fransa'nın en ücra köşelerindekı bır koylü için bile Amerika'h, boynunda fotoğraf makinası ile dolaşan, gömlegi ile pantalonu birbirini en tutmaz ve en cırtlak renklerden seçilmiş komik blr turmttir. B ÜMÜZÜN DUNYASI Hür Dünyanın lideri ve bozulan dengesi Şımdı Avrupa'lılara kabul ettırrasl ve ozgurlük üzerındekı dümeye çalışmaktadırlar Hür dün şünse ürünlerini, Amenka'nın yanın hderi olduklannı.. kuruluşundan 500 yıl once Magna Charta'yı imzalayan Ingılızlere «The New York Time*> gazesatma çabasmdadırlar. Thomas tesının sahıp ve yazan Cy SulzJefferson imzalı romantık «pluberger'm «Karnını kaşıyıp, sık calizm» teonlerı, Batı d'inyası sık ağlayan bir Teksas'h» dıye FRİKA'dakl sömürgelerinı duşünce tarihınin başlangıcı gısoz ettıgi L.B. Johnson, Avnıpa korumaya çahşan Portekız'ın, bı sunulmaktadır. gezılerinde, seçmenlennın karşıAmenkan malı NATO sılâhsına çıkan bir pohtikacı gibı bın lannı kara derili insarüara çevırmesinın hıkâyesidır bu.. Ya da, lerce kişinin elıni sıkmamış mıdır. (1) Vietnam'da gucu tukenen Fransız emperyalızmırun, yerını AmeYa da Romanya'yı zlyaretlnde nka'ya bırakması ile sonuçlanan ganp sevgı tezahurlerı ile karşı bır gelişmedır.. lanan Nixon'ın hali, «öbür dünIşm en komık tarafı, Amerıyadaki» bır «hür dünya» lıdenlaude Julien'den bir paragka'ya «Hür Dünyanın lideri» dene benzemez mı? raf alarak, Amenkan teorınilmesıdır. Kımbılır hangı Avrusinin bıraz açıklanmasına Üstelık Amenka'lılar, devşirpa'lının icad ettıği bu ünvanı, Avardım edelım : me teorilerıru ve meselâ demokmenka'lılar da benimsemıştır torluğuna devretmesınden ibaret bır olaydır. 203 milyon Amerikalının 22,7 milyonu zencidir; ama Ve bir tepki Amenka'yı patronluğa getıren kitle Batı Avrupa'nın halklan degıl, hakım sımflandır. Bilgılerine, görgülerine ve medenıyetlerlne rağmen ceplerinde para bulunmayan koklu Ingılız asıllerinin kurtuluş yolunu mılyoner Amerıkaiı damatlarda bul ması gıbi, Avrupa'nın haklm sınınarı vatanlannı yenl dünyays peşkeş çekmışlerdır. Bu, bir nobet değiştimıedır Boma ImparatorluğuiKian başlayıp Victoria Bntanyasına dayanan somürü devletlennın, emperyalizme varan kapitalist asamarun, nobetı Amenkan lmpara Kimin lideri? A Bağdaşamayan romantizm u >uzden de, Amenkan zencilerinın yuzde 35'i, haklanna ve eşıtlığe ancak ;iddet yolu Ue kavuşacaklarına inanmaktadırlar. Şiddete ınananların oranı «Kar» Panterlerde yuzde 51'i de geçiyor. Genel olarak yuzde 39 ise, şiddete taraftar olmasa büe. şiddet taraftan lıderlerin desteklenmesi gereğine ınanıyor. Ama dengelerın hassas ülkesi idealıst Amerika'da, çelışkiler sadece zencilerde kalmamaktadır. Zengin ve fakir, genç ile yaşh, vb.. «Amerikan ıdealızmi, AmeriVe ülkenin giriştiği son emperkan imparatorluğu ile hiç de yalist silâhh çatışma, tum bu çe bağdasmamaktadır. Oysa tersiUşkilerı açığa çıkartmış, orta sıne, bu idealizm imparatt>rln|a nıf adı verilen ve tüketim toplumu (6) RakamUr, « Nisan 197» »»!»n. S. 1011. hizmct etmekte. ona gerekçe nun iyi doyurulmuş emekçilenni rihli Times dergisinden alınmı 5 tu. (3) Fazilet Mücadelesi John balmakta. birçoklarının gözünde huzursuzluğa boğmustur. F. Kennedv I»ık Kitaplan • » YARIN • de onu benimsenebîlir kılmaktadır. Onnn çörkemini artırıp çeÎ2 (1) Last of The GUnts. C T. TOPLUMDAKÎ nisletmekte, yayılmasını safla(4) The Tnıth Abont ConjressSolzberger. MacmiUmn Book». maktadır. Ve ba, empervalizmin men • Martin Dies. 1970. ÇATLAMA açıfa varulması ayıp davrams(5) The Power Elite C. W. (2) Amerikan İmparatorluğu ları kangrenlesmis idealizmin. Oıford S. 249. 249. îitit Mills Oıford S. Clande Jnlien • Hitit Tayınimparatorln^un vıkıntılan üze••••• ••••••••••••••••••••••• • rinde gelip can verece|i fune ••••••lllillllll ......•...•.•••«.•••••.• dek böyle olacaktır» (2). B Senaioda sadece bir tane zenci vardır C Evet, dığer imparatorluklar gıbi, Amenkan ımparatorluğunun da sonu gelecektır. Bu son muhakkak M genç Amerikan ulusunun. o topraklar üzerındc çahşan ve va«ıyan halkın sonu demek değildlr. Daha sıhhath bır dönemin başlangıcı olacaktır onlar ıçin ve ılerıde kendı tarihlerıni okuduklan zaman. geçmış lmparatorluklannın çelıskılerle dolu yapısına $asacaklardır Cstelık bu şaşkınlıga simdıden rfuşen ve incelemelerı ile gerçepi bulmaya çalışan Amerikalılar da az değildir. FAKİR BAYKURT 119 iuzünün alı pembesi uçup gitmiştl Dürttnün. Her yanlan morarmı«tı kbfıinlerin iırlnde. Bir serçc kuşu gibi de titreyip duruvordu. Korkuyorda. «Kara krçu isterim:> dedl l t Avlunun ortasını bir barut koknsu aldı yanık. .Kara k<KU knrban edeyim, sana da bir tay ve. reylm daha eyi! Boyür göıel beygir olur, at olur^ Çamın sakızı gibi eriyip akmıştı Dürü. Lirüın usulca yürüdü, Uluguşun eve yollandı. §erif: «AI kırmı teslim! dedi Veliye. «tki cnııdarma evin önünde sürekli nöbet dutacak gelin çıknnma kadar. Hadi, dnt kolundan, doğru evine!...» Kendisi de steni. telsizi sallayarak kahveye yürüdü. Mmdu koştu ardından: •Islanıyorsun yavu!» dedi. Sırtmdaki yağmurlujru çıkanp vurdu Çavnfiın sırtına. «Inlanma gözunü sevdiğim!> dedi. «Yarık değii ıni sana? Senin gibi bir çavu«n analar bir daha ne zaman doğuracak? Geyiver junu nrtma! Tâ Amerikadan getirttim, halis naylon! Kalsın sırtmda. Bu kara fünürnii ı;ittığının bir armağanı olsun! .» Linlin. kapalı kapısım araiayıp girdi Ulugn«Ain. Vardı cturdu yanına. Ulaguş ellnde, eğri, paslı biı tırpan ttıtuyordu. Ajağı dikiyor. yukan rotnyor, okjuyordu: «Buldum'.» dedi Linlini görünce. «Ben de tırpanı buldum Linlin !> dedi okşadı elindekinl. Gokyüziı uzaklardan fürlüyordu çimdl. KOT içinden yanık Ceıayirler geliyordu. «Nendeyml}?» diye sordu Linlin. «Bir eski köfün vardı, onan içindeyml$! Srrtan dukulmü; blr eskl çinko, bir çaydanlık, bir keçl çanı, bir ince un eleğ). bir de bu . Küflenmlş eyice.. Buldum aldım! İşte! Paslanmış!... Epegri! Erome eğıi olsun varan! Verim Demirci Acarava doğrulrur! Kocam Ulngujnn ellerinln Izleri vardır sapında. Ne gozel elleri vardı. En çok ellerlnl sever dim . ellerini!. «Cok sıkıntılar çektik Ulnguş'. Tavniun koTsa. Rinda gibi in in inliyornz pı Gbkçimen köyünde!. tnleyeli.n bakalnn > «Dokuz okka duz da bugun yidlk Linlin! Cstüne de heç su Içmeden hem! Emme dayanrnz, hef korkma! . • «Ba kar;ı yazılar bize kuduretten yazıimtj UluIU5, «ileriz sileriz çıkmaz • «Demirei Acara l$liğinl açıyor nra, habann var mı?^ •Actırınz Ulnguş! . Ben söylerim »çar!.» •Merim adamdır Demirci Acara! Verelim de $u tırpanı yivlesin! Yumujak adamdır emme deınirl berk döğer! Ömrü uzasın Kör Calalın, Ceıayın da ne dipten fnruyor? Taaa, hilâl kaşlı Cezayııır.. Saçım joktur, bltim yoktur... Bu tırpanı sana vereyim Linlin götür ver Aearaya. Eğrisini doğrnlsun, iki yanına yiv açsın, gözel bir şey yapsın çabuk • Yani öyle bıçak gibi bir şey mi olsun Ulugu$?> «Hancar gibi, tırpan gibi, Uluguş yolladı de, bilir o! Onun adı Acara, bllir benim içimdekinı! Selâm soyle benden!...» Kabak Musdu: «Benden de selâra söyle kortıutana! dedi Çaruşa. «Hürmetler ederlm, gözlerinden öpertm. Öpoz karakolamun komutanı. aynan boyl* Şerif Çavuş: «Burası 118, burası 11», anlajıldl tamam, anlasıldı tamam!» dedi, teUizi kapattı. Idriste Ferhatı onune çağırdı Şerif: «tkiniz burda kalacaksmız. Bekle> eceksiniz Velikulun evlnl. Kbnscler gelmeyecek. Ulugusu da sokmayacaksınız. Linlin dahi gelmeyecek. tlle de Ulugusu sokma yacaksınız. Hadi. mars marş'....» tdrisie Ferhat topuk vurduiar. «Esgerligln gözunu seveyim!» dedi tt Omar. Esgerler olmasa biri kurtlar kartallaT yir!» d*. di Musdu. «Bu akşam gitmeyin. kalın burda, «İM bir kuzu çevirteyim! Açtırayıra sefaret içkilerindrn, Uros votgası, Alaman blrası, Macar sarabı, Amerikatı cini . anladınız mı? Kuzunan yağından bir de halva kardırayun!...» «Yarın Ankaraya gidecem ağa!. dedi Serlf. «Kı*. ları e v d çıkaracara. Baska bir zaman gelir Içerim. Emme brn sefaret Içkilerinden hoşlanmam bfllr«hı. Bana bizinı Klıip rakısından olacak. Keklik etini de ha^l?tırsm. Lop yumurtaya da çok furgnnum bllirsin :• rUert yü...» dive fısıldadı Linlin. Paslı tırpanı elimle sallıyordu. Usulca kah\e\e girdi. «Dert yi 6e içerisinde kurt olsun. Kansere ülsere <;pvirsin işallah! Durmadan heklmlere, cerrahlara ko}!sallah!> •Linllne bir teze çay demleteyim ml?. dedi Musdn. «Gitmeden birer çay Içelim heç otmazsa!» •Olur, birer çay içelim!» dedl Şerif. Musdu bağırdı içeri: «Heptmize birer çay T*t Linlin! Kelie say buradaki yarene voldasa....» «Bak!... Bu yoldas kelimeslnl knllanma yıvn *£a! Moskof kellmesidir!» tt Omar. naylon yağmnrluğun lçinde nnttı: «Kadim kelimemizdir!» •lTm«lar yoldasım yoldasım derler btrakm!* «Bırakınz mına k»y»uı> ıllüH ıMjımiıı ı , Linlin çaydanlıfa bova attı. Bayat çayı doldurnp bardaklara, ?örtrMfl. ^«^"i • «Hava açtı!» dedi Omar. Hafız: «Bnlvtlar vfinseldi!» «öglen olrnadan bnldnk krzı!» ded! Cemal. «Ravana kan naapıyor acap?» •Koyün içinde adak Olegtinln gayri!» dedi tt. Kemıedy'nin unuHoğn A DİŞI BOND merikan anavasal yapısı, slvaset bılinjcilerine göre uzlaşmalarm ve dengelerin bir kompozisyonudur. Politikacılan da bunu böyle kabul edıp. bir cvünc vesılesı «ayarlar' «Vzlaşmalar U, belli inançlar ardında koşanlan birbirinin boğazına dü«mekten. politik spektrumun karşı tarafında olanlan yok edilmekten korur. Toksa içki taraftsrları aleThtarlarmı; tek dünyacılar, Amerika'nın hiçbir şeye kanşmaması davasını güdenleri vcya bilim volunda canlı hayvanlar üzerinde kesip biçmeyi haklı görenlerin bnnu insanlık duyguları ile birleçtiremeyenleri çoktan yok etmeleri Rerekirdi. Mntaassıplar, müfritler, battâ değişmez prensiplere bağU olanlar. hükümetin kendi kanaatlerini desteklcmeve kosmamasını ve aykın düşüncelerde olanlann başlarını ezmemesini her zaman ümitsizlik ve acı ile karşılamışlardır. Fakat kanun yapıcısı. kendi böİResinde ve partisindeki bu hirbirine aykırı kuvvetleri anlaştırma ve millet çapındaki büyük dıvalann ölçüsüne göre ayarlama sorumluluğunu omnzlannda taşımaktadır. Ancak, tek o billr ki. biitün hakikatlerin. bütün haklann ve bütün imkânUnn bir tarafta toplandıği hetnen hiçblr dava yoktur (3). Bu cümlelerde dikkati çeken, uzlaşan gonişlenn «Mutaassıplar». «tçki taraftarları» ve boylesine garip zıthklardan seçilmesidir. Zaten hıçbır Amerikan polıtıkacısı, sınıfsal çelışkilerden, çalışan ve çalıştırandan, sömünıden tarn anlamı ile soz etmez Ama Kennedy'nın Kendısi blle, sozünü etmedığı bır zıtlığın, denge ve uzlaşma duşünülmeksizın Amerikan Kongresine ve sonunda başkanlıga gelen bir temsilcısıdır «Adak dedln de fıstık flzumfln var mı nlan Linlin?» dive batirdı Mntdn. Linlin çaylan tttirdl. «Yok!» dedi. «Tnnceteer!» dedl oîlnna. «Reloilnm bnrava! Su ellilifi al. çekirdeksiz fizümle fıstık çetir. Getir Gökçimenin bebelerine ülestir. Eyipte vardır...> Ferhat, Vellnln havata otnrdo. Ravana. açıt. rnış blr zarf getirip verdl Ferhata. Evsenl de kneafında sıktı: «Snnn blr oknvnver candarma!» dedl. «Senin eibl bir ollnm var esferde. Bu mektnp dün geldi okntamadık.» Gözyaslanyla larfın fistflndekt yann ıslatmıstı. «Bir oknvnver knrbanım!» Ferhat kahırlandı: «Benlm oknr yazsrım yoktur, tdris oknsnn...» Dürü, içerde nğunnyordn dnvann dlblnde. tdris mektubo çıkardı zarftan: «Yöksek bir buznra takdimdir. ey benlm mnhterem ptderim!» diye basladı. (Arkasi var) ••••••••••••••tllllılıılııııııııııııııılııııılltlllnıııııııı TİFFANY JONES ,EEX O Kennedv ki, 1952 yıhnda Massachusetts eyaletınden senator olmak için kampanyada 15 886 dolar sarfettiğini açıklamıştır. Ama mültimılyoner babası Joseph P Kennedy'ye aıt şirket, aynca 218 bin dolar har. camıştır; bunun sözü hiç edılmez. (4) 7 Nine'in sıkınnh Dir nall vardı. Arada sırada kaçamak biı bakış fırlatıyordıs MaigTefye. Kovuşturma hiç kuskusuz cevabmı verecektlr sorunuzun Madam Bourcıer. Şimdilik kesin olan sadece bir tek $ey var, üç yüz altmış bin trangı çalanla öldüren fcişi ayni değil. Hiç değilse büyük bır thtimal bu. Madem ki Mösyö Couchet sırtıyla kasa kapısım örtmtiş bulunuyordu. Şey, lâboratuarda bu akşam ışık var mıydı? Durun .. Evet. sanıyorum. Ama şimdiM kadar degıl. Mösyö Couchet, bölmelerin ta dibmdekl lâvabolara gıderken bır iki lâmbayı açık bırakmıs olmalı. Maigret ısıkian söndürmeye girdi. Kapıcı kadın eşiîrte duruvordu. Ceset gitmiş olmasına rağrnen Içeri gıremiyoıtfu. Avluda Nine komiseri bekliyordu. Maigret yanına döndü kızın. Tepesinde bir yerde biT ses duydu Cama sürtünen bir fcumaş sesl. Ama bütün pencereler kapalı, bütün lâmbalar sönmüştü. Biri tapırdıyordu bir yerde, birt bir şeyler gözlüyordu karanlık bir odada. Yann görüşürüz Madam Bourcier. Bürolar açılmadan burada olacağım. Gelivorurn ben de .. Cümİe fcapısmı kapamam gerek. Nine kaldınmın kenarmda: Arabanız var sanıyordum, dedl. MalgTet'ten aynlmaya karar veremiyordu. Gözlerl yerde llave etti: Ne tarafta oturuyorsunuz? tkl adım ötede. Richard • Lenoir bulvannda. Metro yok bu saatte degü ml? Sanrnam. Bir şey açıklamak lstiyorum size... Dinliyonun. Bakmaya hala eesaret edemlvordu komisere Arkalannda ka Denge nerede? t Oynayani ,gölgeler \AV3L\V. H ttt» GARTH angi denge Amerikan politij kasının temelinde yatar; bunu da anlamak imkânsızdır. Unlü Amerikalı sosyolog Mills'den rakamlar verelim: Tipik Amerikan senatörü Unlversite mezunudur ve yaş ortalaması 57 dir . Senatoda hiç bir zaman, pohtıkadan önce Ucretli çalısmış olanlar. aşağı sınıfa mensup memurlar, tanm işçileri temsil edjlmemiştir. Temsilcıler Meclisinde ise blrikl tane rastlanmıştır <\*viren: Fikrct OBEY GEORGES SİMENON LÛSTİ< BU , ESEE MüSUJkt AYLÂK MUSA Amerikan çalışan nüfusunun ancak vüzde 1 i hukukla ilgili dallardadır. Buna karşı senatör ve temsılcilenn vüzde 65 i hukukçudur Son vanrn yüzyılda, Amerikan Senatosunda hiç bir zencı üyeye rastlanmamıştır Halbuki zencilerin genel nüfusa oranı vüzde 11 dir (5) Mılls'in bu lncelemeyi yayınladığı yıl olan 1959 dan bu yana değişen şeyler vardır. Mesela nüfustakl oranlan vüzde 11 olan fenciler hiç temsil edilmezken. îimdi bir tane senatör çıkartmışlardır. Ama o da, zenci haklanna pek aldımuyan Cumhuriyetçi Partidendlr. 203 milyon Amerikalı arasında vaşıyan 22,7 milvon zend, böylece Amerikan siyas! dengesins bir tek senatörle kattada bulunmuşlardır Nixon kabinesinde de hiç blr zenci bulunmaz ve gettolan lslâh işl ile beyazlar ugraşır sadece.. Evaletlerde daha da fecîdir durum Meselâ Missisipi'de nüfustm yuzde 42'si zencidır ama, Eyalet pıcı Kadımn KOI demirierini çek tıgi duyuluyordu. Derken tedının ayak sesleri dalresine doğru uzaklaştı. Kimsedkler yoktu alanda. Çeşmelerin sesl gelıyordu. Beledıyenin saati biri vurdu. Beia abartıvorum sanacaksınız... Ne düşüneceğinia bılmjyorum... Raymond'un çok comert oldugımu söylemiştım size.. Para taymeti bilmezcü hiç.. Ne tstersern verirdl bana .. Anlıyorsunuz... Evet..? Tuhaf ama... Mümkün oıdugu kadar az ısterdim . Onun düşünmesmı beklerdim Ostelik hemen hep benlmle beraber oldugu İçin. thüyacun da yoktu bir şeye... Bu afcsara yemeğe gldecekünj ontınla... Fakat iste.» Iflfta dtıruma mu oldu? O Mle degü... Daha aptaic* blr şey... Para tstemeyl düşünüyordum bu alcsaro ondan öğlerüeyİD biı C&tura ödemişüm. tşkenee çekiyoT, bvranıp flu ruyordu. Malgret'yl gözlüyordu. en küçük blr gülüş görse büsbüttln yıtalacaktı. Gelmiyeceğinl hiç düşünmedim Çanfamda azıcık daha para vardı. Selectte ona befclerken isüridye yedim, »onra pavurya.. Sonra telefon ettlm. Buraya gellrkeu ancak taksıya yetecek kadar paratn kalmış ol* duğunu gördüm. P e ö evde de yok mu? Otelde oturuyorun) ben. Yanl kenarda köşede salc. ladıguuz biraz pannız yok m u diye soruyorum. Benlm ml? Küçiik bir stolrH gttlüs. Niçin saMıyayım? Nası* tahmln edebillrdim .. HattA b l t sem bile, tstemezdim... Maigret lçlni çekU: Beaumarchais bulvarm* kadar gelm benimle. Bu saatte ancak orada bulabilirsinl», Hiç... Ben... Tltrtyortu. Sırtında bir tpefcllden başka btr şey yoktu. Bir vasiyet haarlamış mıy dı? Nerden bfleylm ben? Her ?ev yolunda glderken böyle sey lerle uğraşır mı sanıyorsunus insan? Ravmond çok şanslı bir adamdı Ben... Yüriirfcen sessls sessi2 ağlı. rordu Komiser yavaşça bir vüz frankhk sünştırdı eline, geçen bir arabaya tşaret e t ü . ellerini cebine sokarken söylea di: Görüşürua yann... Pijal oteli demisünl» degil ml? Yatarken. Madam Maigret «ıy Kusunun arasmda ancak mınldanacak kadar aralamıst) gözv» lerinl H i ç deftflse akşam yemegl vedln ml? PtGALLE'DEKl ÇtFT Maigret sabah seldze doğra evinden çıkarken o gün mutlaka vapılması eereken üç lşin hangisinden baslıvahm dfve döSünüyordu Vospes alanındaki bürolara giaip memurJan sor» sruya çekrnekten mi. yoksa bölee polisince olup bıtenlerin ken disine anlatılmış oldu&u Madam Couehefye gidip bir zlvaret vapmaktan mı. voksa Nine'e veniden bazı sorular sormaktan mıî (Arkası var) m