Katalog

SAYFA tKİ 19 Agustos 1970 CUMHURİYET OJLfcKA tıava, demz ve karsyollarından ynrdumnzn tebdit etmektedir. Bo hastahktan kornnmak için buı bügflerln hatırlatılmasında fayda vardır. KOLERA NEDÎR? Kolera 8zel mikrobnnnn insanm fnee bafırsagın» yerleşmesiyle hasule gelebilen, tam gelisince pirinçli sn biçiminde ve fazla raiktards stiTgfin ve knsmslar, vnendnn knrnması, kanın koyulasması, idrann azalması ve kesihnesi. sdale kramplan gibi belirtHerle kendini belli eden bnlasıcı ve btiynk salgınlar yapabilen blr bastahktır. Ondoknznncu yüıyılda kolersnın 1R17, 18». 1R52, 1863, 1881, 1891'de yayılmaya başlayan ve birçok memleketlere yayılan salgınlannın bir çogu ynrdnmnza girmis ve meselft îstanbulda. hemen hepsl yaz aylannd» beliren 1831, 1847 1848, 1854, 1865, 1871 ve 1893 Mİjpnlan pekçok insanı nldürmüştür. U99'ds baslayan salgın birçok memleketlerde yıllarca devam etmis, memlekethnizde Balkan Harbinde ordnnnn geri çekilmesiyle bir felâket halini almıştır. Birinci Cihan Harbinde de Osmanb tmparatorlajhınnn muhtelif cephelerinde kolera salçınlan olmnş, Tflrk hekimlerl ve yardımcılan bfitttn yokluklara rafmen bn hastahga kam basarı.Tİa mücadele etmişlerdir. 1947'de Mısırda, 1965'de Pakistan. Afranistan ve tranda çıkaa salgmlar memleketimize girememistir. Kolera tehlikesi ve korunma yolları Prof. Dr. Ekrem Kadri UNAT lanmaz; kısa bir sflre önce koleradan iyileşmiş olanlar ve aşılananlar oldakça dirençlidirler. Normal insanların mide üsaresi de kolera mikroplarinı öldnrür; fakat mide üsaresinin taz asidi az veya vokss, veya y«tnlan fasla su ile snlandınlacak olnna kolera etkeni canb olarak ince bagırsot» geçer. Kolers mikrobu insanm ince bağırsagında flrer; kana ve iç doknlara geçmez; bafırsakta ortaya çıkan zebirli maddeleri ile 24 saat, hattâ bazen 34 saat içinde hastahk başlar. Bnnunla beraber ba sfire 56 gün olabilir. Ba sebepten dolavı kolerada karanUna mfiddeti 5 eün olarak kabnl edtlmittir. Bazı hallerde kolera ftdi bir iihale benzer; bazen ise daha atır levreder; hastalığ» tatnlan insanm direncine röre çesitli siddette hastahk belirtUeri olabilir, battâ bol sfirCiin ve knsmalar olmadan blrdenbire saha öldurebilir. Hftfif hastalıta tntnlanlar lyilesirler. Fakat «pik vak'aların <"o2»30'ıı, kendini k»ybedenlerin İse •'• 50'si yapılan tedsviye rağmen kvrtalamamaktadır. Kolera tedavisinin esan vücndnn kaybettifi ıa ve tuzlan telâfi etmek, antlblyotik ve ralfamidlerle hastati|ın basianpıcmda mikroplann barsskta üremcsini dnrdnrraat» çahsmak, beliren inzaları ieabeden VMIlarla gldermekten ibarcttir. Koleralılar. Ssel hastanelerde tedavi edilmelidir. Bnnlar için ortası delik neyvar karvolalar çok elverişlidtr. Dellfin altına, çikanlan dıskı miktannı öleebilmek irin dıstan taksimatlı bflvfik kaplar yerlestlrilir. lığın yurtlarına sokulmaması ıçm gereken tedbirleri «Ulnslararası Sağlık Tüzfi£fi>nü gözönünde tutarak alırlar. G) Yurt içi tecPbirler: Kolera çıkan her filkede hükftmet, hastalı|ı bvlnnduğn yerde zararsız bale getirnıeye ve yayılmasını önlemeye afrasır. Bn maksatla ahnacak olan tedbirlerin bir yönetmelikie tespit edilerek önceden bütün sağlık teskilâtma tamim edilmesi çerekir; aneak bn ssyede il?ililer vak'a çıktığı anda şasırmadan, eereken isleri yaparlar. Bövle blr yönetmelikte bangi vak'aların ibbar edilece|i: bastalann ve mikroplnlann bnlnnması için ne tarsda hareket edilecegi; ne eibi moavenelerin nerelerde ve nasıl yapılacağı; hastalann nerelere ve kimler tarafından nssıl tasmacafı. ne suırtte tedavi edileee|i ve ne müddet aynlaca&ı: dıskı, knsmak, çamasır, kullsnılan esya ve v | . taklann ne tarzda dezenfekte edileeegi; 51ülerin nasıl yıkanaestı. kefeleneceti ve eömülece^i; hasta odalannın ne tarzda temizleneeeği; sağlam mikrop saçıcılara karşı ne gibi tedbirler »knaeagı; çarşı. pazar, panavır ve toplantı verierinin. viyecek, içecek satan mflesseseleıin, bostsnlann nasıl kontrol edileeeği; Içme snlarının. knvnlann, sarnıçların, pliİlann ve nmnml heltlann ne sekilde dezenfekte edlleceği; ne fîbi yerlerin kapatılaea|ı; ne tarzda bScek nrücadelt^l yapılacafı; nofnran en •* •/•75'ini kapsıvaeak blr aşılamanın nasıl nycnlanacaii ve avnea halkın sağlık efitimi için kimlerden ve nelrrden faydalanılacagı açık bir sekilde bildirilmelldir. Böyle bir vSnetmelifin mnntazam bir sekilde isletilebiimesi için ieabeden tasıt aracı. blna, yaUk lâberatnvar. ilâç. malzeme ve penonel hazır bnlnndnrulmalı ve nrasında sekizer saat çalısacak pegtalarla, geeell • gündüılö aralıksıı faaliyete ihtiyaç olaeagı nnn tnlmamahdır. (S) însanlann kendilerini koruması için alacagı tedbirler: Koleranm çıktığı yerlerdeki bısanlarm birinei vazifesi sağlık teşkilâtına ellerinden geldiği kadar yardımeı olmak, mümkün oldugu kadar c&ratle asılanmaktır. bulasır? yayılır. Hastalar, aynca hastahk teçirmis fakat mikroptan temizlenmemis olanlar, vücntlanna mikrop girmesine ragmen hiç haıtalanmaranlar bir mfiddet mikrop saçarlar. Kolera etkenlerl Insan vücuduna dıskı ve knsmakla plslenen sular, besinler ve parmaklarla girerler. Bunlann arasında saljnna sebep olma hakunından snların büyfik öneml vardır: Kolera insan çıkartılannın saflıfa zararsız olacak tarzda ortadan kaldınlamadığı, yeter miktarda temiz ra ve besinlerin temin edilemedi|i, pis «inekli ve Mflık bakımından nyenn olmavan yerlerde sıkısık halde vasavan insanlar arasında kolayea yayılır. Kolera mikroplan kurulnga, rfines ışın larına, ncaga, asitlere ve dezenfeksiyon maddelerine kam davanıksız olmalarıtıa rafcmen snlarda, ıslak camasır. mevve ve sebzelerde 45 gfln canlı kalabtlirler. Kolera mikroplan •uda çotalmaz ve yeniden pislenme olmazsa bir süre sonra bnrada Slürler. Ba mikrobun insanda eeneliikle daha bafif hastahk yapan EI Tor çesidi «ularda daba nznn müddet canlı kalabilmektedir. Kolera mikrobn milvonda iki potasvnm perman ganat eriyiginde 15 dakikada ölmektedir. Kolera mikrobvnn vutan herkes hasia K OLERA mikrobn İnsanm Inee bajhrMjfında çofalır, dıskı ve knsmakla etrafa Ası koruyucu ve faydalıdır, fakat tam korunma ıçın başka tedbirlerin de alınması gerekir Bunlan şu sekilde sıralıyabiliriz: 1) Gerektiği tarzda klorlanmıyan veya dezenfekte edilmeyen snlar kaynatılmadan içilmez ve kullanılmas... Çay, ıhlamur su lhtiyacını karmlayabilir. 2) Sütün içinde kolera mikroplan kolay ea urediğinden hiç bir süt kaynatılmadan lçilmemelidir Yoğurt iyi bir besindir 3) Sebzeler pisirilmeden yenmemelidit. Bnnanla beraber içine sa katılmatnıs sirkeye bastınlabilen sebzelerde kolera etkenlerl 1015 dakikada Blürler. 4) Meyveler çiğ olarak yenmemeli, hosaf veya komposto şeklinde pişırilmelidir. Vücudun C vitamıni ihtıvacı limond'an veya sirke içıne alınmıs domates ve sogandan temin edılebilir. 5) Naaıl yapıldıiı bilinmeyen bnılsr knllanılmamah. dondormalar yenmemelidir. Banlarda kolera mikroplan nznn müddet yasarlar. 6) Yemekler, sular ve diğer ıçecekler as!a açıkta bırakılmamalıdır; zira sinekler kolera mikrobunu bunlara tasıyabilirler Sıneklere kar>:ı siriıîetle mücadele edilmelidir 7) Snların ve viveceklerin pislenmesi ihtimali olan yerlere dıskı vapıtmamalıdır. Akar snlar ve dnrron snların pislenmesi çok tehlikelldir. 8> Dıskıladıktan veya tnikroplu olmasından süphe edilen bir vere dokundYıktan sonra eller su ve sabunla temızlenmeli ve mümkünse tuvalet ispirtosu veva sabunlu krezolun '«5 mahlulü ile deıenfekte edilmelidir. 9) Her yemekten Snce ve sonra elle* sabunla vıkanmahdir. 10) Aile içinde görülen en baait »shal veya kusma vak'asında hekime başvurulmalı ve bunlann kusmuğu ve dıskısı hemen dezenfekte edilmelidir Bunun için bu çıkartılar hacımlannın 28 katı kadar sabunln krezolun % 5 eriyiği »eva kireç kaymağının 5 mi=;li su ile karıstirsrak eide edilen kireç kaymafı süta ile 36 »aat temasta bırakıbr ve sonra dökülür. Siyon yeı misiniz? Söylenmesı zor bir vabancı kelime devalüasyon Türk Dil Kunımunun dergisi, devalüasyon verine «defer dBşürBma»nü öneriyor. Gerçekten «deger duşüriimü» devalüasyon'un tam kar • şılığıdrr. Ne var ki nice «sivon»lu kelime eibi devalüasvon da ar • tık dilimize oturmustnr. Ondülâsyon. kanalizasyon. «ansasyon. • komünikasvon. enflâsvon. deflâsvon. rehabilitasyon. kondisTon • porsiyon, orcanizasyon. knordinasyon. kooperasvon. koalisvon. ve • sann savahildiğiniz kadar. S Dilimize "röstahea vavıtan ««ivon»larm ft>tune brr de fıkra var J tki Türk. Marsilya'd eemiden nhtıma çıkmışlar. Canlan y* S mek vemek istemis. DalmışlaT bir Inkantaya S *ma ikisinde de Fransızca nanay. I Birisi hic kuskusuz açıkgözii Stekine demls ki: S?n bn isi bana bırak! Ve dömnfiş rarsona: Garson. diye basuunıs. bize İki pirzolasyon. IU lalatasyon. iki meyvasyon Garson elindeki deftere not etmis söylenenleri: Vuy... deyip gttmis. Biraz sonra •smarlanan yemekler gelmis rnasaya.Bizim Uafadarlar tıe«eyle tabaklara saldmrlarken, açıkgoz olanı arkadasma şişinmis: Gördün mü ulân nasıl kmrdık bn isiT.. Garson o sırada tenelerinde imiş, ve hafifçe eğilerek adamakıllı bir Türkçeyle: Bana bak. demiş. ben tstanbulsiyon olmasaydım. siı burada remek deeil bokisvon yerdlniz. Deraliiasvon'ı.n »ivonnna baktikç» bu hfkaye akhmıza ıteliyor Vılın hısından beri «ha oldu • ba olacak» sovlentileri ortalıkta dolasıvordu. Bizim ekonomi allâmeleri de dısarlarda Yardım Konsor>îi\umn üvelerivle «al eüliim • rer eülüm» çekişip duruvorlar. ba7an al*ararak. bazan eletek öperek dertlerıni anlatmava çalısıvorlardı. TBrkiye'nin iktisadi malî dummu masanın üstiine döküliİTor, her blr kafadan bir les çıkıyordu: Bnfl&syon Plânifikasron... Orçanizasvnn... Kooperasyon... Koordinasyon..; Devalüasyon... Ve en sonunda konsorsİTum mtMimdM kalkarlreıl boldsyonn yedik. Bu sonnra da olafan «armak ırereldr. ÇBnkfl her zaman yabancı ellerde bir tstanbulsiyon. bir tzmirsiyon bulmak kolay degil. Eloclu .Aam derdimizi anlar trn ki! Sen bir mazlnm ül kesin, gidip cirmissuı Ortak Paaann knynıtnn».... Konagm kap> ıında iane bekliver denriş misali sallanrp durursun... Zentin knnaein sahfbi de: Yap devalfiasyonu kesenin afzını »çayun... der. Ve en sonnnda dediJH olur. Şimdl herkes biraz saşkmbkta. biraz da dostlar ahsverişte gorsfîn kahiliıiden birbirine sornyor: İktisadi tedbirler basanya nlasacak mi? Siz bizim eid demokraside başanya nlaşmıs btr adet ikttsadl tedbir göste'ebiHr misiniz? Memleketi aovmak için teskiiattanmıs çetelerin cirit attığ ortamda hangı İktisadi tedbiri nyrnlasanız. jir avuç adamı zrarin etmekten Stede neye varayacak? 1970 devalüasyonu da aylardan beri bu isi bekleyen fırsatçılardan, vurgunculardan. ürkâğitçilardan. aracı tefeci taifesinden başka kimseye varamaz. Fiyatlara birdirbtr ve vatandasa nzrm eşek oynatıp memleketi haraca bagtayan nice ugursuz varsa mîlyonlann üstflne nilvonlar koydn blr dakikada... Paranın deferi dflstflkçe, vnrfruncularm drferinin artacafı TürMye'de vakm iktlsadf tarih le sab't blr kammdnr. Ama hiç mi mran *ok devaiaasymran? Var elbet** Blz çoeuklujırmuzda bcs para devrine yetiştlk. Bes paralar »ylesbıe degersizlesti ki. ortadan silindi. Sonra on para. sonra vüz parm, sonra bes kurus, sonra on kurus sayılmaz oldn. Şlmdi virmi bes knrnşn vere dnsuTen; efilip abnaya üseniyor. Bu devalüasyondan sonra liranın altındaki paralan piyasadan kaldınrsak lnzummız bir kalabalıktan kurtubnus olur, rahat ederiz. tsmet Pasanın: Ben devalfiasyrn kelimesinl Baabakan oldnktmn sonra dnydmn~ dedifi rivayet olnnur. Demirel ise, Basbakanhk koltuğnna otnrmadan dealüasyonu Sgrendi. Memlekette devalüe edilmedik şey de kalmadı: Para, söz, nâmus, ahlâk, güven, seref, haysiyetherbirinde değer düşürümü var. Douunn fiyatı arttıkça. mubareklerin kıymeti düşüyor. i Sonuç ynrtUnnı «ıbhfleştirK OLERA, nlnslan, dostn» olarak Bn bamefe «orlamı? bir hastaiiktır. kımdan «saJHıkçilann adlandınlmıstır. Mesela 1892'de Hambnrg'ta 19891 kisiyi hastalandıran ve 7582 kisiyi öldören kolera «alginı bn sehiri tennî sn ve lâgım tesisatına kavnstnrmnstnr. Biı koleranm menüeketimize girmemesini, fakat girnte ihtimali endlşesinin ynrdnmnznn ber tarahnı safh|a vygnn sekle petirmemiz İçin blr kamçı etkiıi yapmasım dilerhı. ISasıl snvasılır? OLERA savaşı disipllnll. ttfitrlil. cesnr ve fedakâr, blr sathk ordasnnnn Inceden Ineeye düsflnülerek bazırlanmif plin içinde sıkı çahşmasiyle kazanılır. Kolera savasmda ahnacak olan tedblrierl ftçe aytrmak mümkSndür: A TJlnsUransı tedblrler: KoleTanın bulnnmadıgı ülkelerln hükumetleri bu haıta vet Hayır Devrimler için oylama yıpılamaz Y ığinlar hiç blr devrimi desteklempz. Bfitfin ileri ablışlar, yenllikler hep bir avuç insanm, hattâ tek bir 'ntanın füciiyle, atılısıyla, Ifişiyle olmuştor. Yığrnlar sonra, çok sonra benlmser o devrhnleri. Kendl çıkarına, yaranna olduğruna «lamşr kar?ı koyar, dlrenir. Hcp böyledir, hep böyle olacaktn. Zocdar yeni bir duTumu, bir anlayısı bcnimsemek. Klşinin o günkü alışkanlıklan, UcrÜeki yaranndan listtin gelir. ^ ' Hele helfa11 bir eğitim düzeyinden ıreçıncnrtf, 7 a #• yaınVı yV malak seçntl; toplnmlarda •devrbn>ci davTanıjlar yıjınları hemen karsısında bulnr. Böylc ülkelerde knrnaz polltikaalar de^Tİın sficfinü bile etmez, yiğmları okşaya okjaya, uyuta nynta Işlerinl yürütur, iktidarda kalmanın çaresini balnrlar. Hele tandıksal demoknai «halk cilık», «d«nokratlık>la e? sayilımssa, saydınlmı$sa büsbütün kolaydır I;. Tutucnlukta, oldnin yerde saymakta direnen Mğıniann rahatını, huznrunu, keyflnl, nyusnkluğunu değiştirrneyeeek, yerind«n oynatmayacak kisiler «halktan yana» cörünmesiııi batjunyla becereceklerdir. Kolaydır yifma nymak. Tığının karsmna çıkroak, uranak, k«dmnayı göıe alarak yenüiklere, devrimlere, daha fistttn yaıam kosalUnna, olaaaklara hazirkunak ise güc Hele ı«eim yolayla bwaa yapmayi düslemek, o devrimlerfaı hiç bir zanıan yapilmayacaimı önreden bilmek demektir. Seçfanleri kazanacafim da, tktldara geleceğfan de, senin huıunınu, rahatmı, yüzyülardır sürup giden uyusukluğuna bozan ja, ju, sa devrimleri yapacağnn diyen polHikacı çevresindekilpri aldaUn, gerçekte hiç biı feyl deflstinnek Memlyen. en azuıdan kendini aldatan bir acmacak Usidir. Son vıllarda Marx'cı geçinenlerimis arasında. Atatark*ün dev rhnci göriişüne karşı çıkanlar çoğaldıkça çoğaldı. Bntün yanlıslıklaı Camhurlyetle baslamış. Atatürk'ün Türk alasannn yazgısma e»emen olmasıyla bu toplumun yönü değişraiş, iyiye defil, kötiiye gitmiş! Bu ülkeji uygar bir toplum yapmak, bu ulusn eacdaa ktiltüriin. tekniğin, insanlığm düzeyine ulastınnak, jrüıyüların körletici baflarmdan koparmak, en büyük suç! Osmanlı Padisahlan iktidarda kahteaktı, Şerlat yfinirlfikte olacaktı, Türk nlusona cafdas uygulığin büimi, sanatı, kültiirü yasaklanaeaktı. Kısacan Mnstafa Kemal gibi büyük bir devrimct çıbp da, yığmlann nynfaklugtmn, rotBeuluğuna, karaıUığmı dağıtan devrimlerini loda kahvl ettirmeyecektL Taşayıp gidecektik esldden oldu|n gibii Bugun açık açık öılenen, söylenen, yazılan bn. Yalnır jeriatçL ulu hakancı, tntncu örelliklerlyle bümen kişilerden değil, Man'cıhlı kimaeye kaptırmayan «solcu sağa>lardan da dnynyornz bnnu. Etkileri bazı partilerin üst kademelertadeki kişflere kadar uJaştı. Şasıyomm bazan, 1970 yılında bn çeşit «hurafeler» nasd «Uericflik» adı altında surüiüyor, yntturnhnak istenlyor diye! Devrimler, sandıksal demokrasiye, yığınlardan oy alma •hafJc«dıgı>na feda edilebilir mi? Sorun bndur. Atatürk, her «eyl Snceden çok öneeden gören kişidir. Bngün de gene önderi o, devrlmden, nygarhktan, gerçek bağımsızhktan yana oJanlarm. Bakın ne derais: «Uysal ve asyai itikatlara bağlı, sinsi ve sindirici hurafeler, köstekleyici yanlış itiyadlarla inhisarcı kuvvetlerin tesirine «ürüklenebUecek yıtmlarda inkılâplar için plebisit yapılamaz.» Asyai itikatlara bağü, sinsi ve sindirid hurafeler bugün geçet akçe yeni değerler, öğretiler olarak öne sürulüyor. Üericilik sayıyorlar o sinsi hurafelerin yeni biçimdekUerinl! Heje köstekleytd yanbg itiyadlarla inhisarcı kavvetler, yığinlan ayandtmtamak, gözfinfin açüışmasım öolemek için her zamankinden daha etkUi, daha güçlü! Bu durumda sanHıksnl demokrasi yalnııca bir oynn olur dbet! Devrimleri yıkan. Atatürk cumhuriyetbıin kökünu knrntmak isteyen bir çeşit plebisit sayüır bu. Atatürk, «Devrimler için plebisit yapılamaz» ilkesini ko>muş bonun için. Oysa plebisit çoktan yapüdı, karara vanldı; Türk toplnmu yerinde saydınlryor, karanlık koyulastınlarak, kafalar bulandmlarak, Osmanlıhk çağtnm en nrarlı, en çirkin, en gcreksiz yanlart allanıp pnlianıp tek kartulns çatesi diye yattarnlmak istenerek. •nda, düşlerinin, umutlannm saıriBa «levi pibi yanıp kül oldnimın fjörecekler.» «Devrimler için plebisit yapılamaz». YaptıHarnn sansnlar yanılırlar. Hep gördük daha da goreceğiz. En etkili, en güçlü oldoklan, kendflerini böylc sandıkları •••••••iMiSüif^HitaMMiMiCf^H flVTA'V 1 V H 1 I W«^i* 1 rtl»l/lL U senemn son 0ç ayında çesitli yerlerde toplanan üç ayn milletlerarası tarih kongresindeki konu ve tebliğlerin ve bunlarla ilgili müzakere ve tartışmalann ajırlık merkezini çojunlukla Osmanh tmparatorluğu tarihi problemleri teşkil etmistir. B u n u bıraı da t a b 1 1 g ö r m e k doğru olur. Zira, özellik'1« Ron otuz yılda Osmanh tarihinia her devTesl, siyasi, atkert olaylan ile ve daha çok da müeaseselerl, teskilfitı, ekonomık ve sosyal bunyesi bakımından, dünyanın her tarafında, ünıversltelerde, ilim akademilerinde ve arastırma enstitülerinde gemsliğine ve derinliğine tnceleme konusu oluyor, her yil bu konuları türlü açılardan ele alan, tahlill ya da sentez niteliğinde bir yığm eser, makale ve etüd ortaya konuyordu, Bunun baslıca iki sebebi vardı: Evvelâ. Osmanh împaratorluğu gibi çok genis sahalara yayılmış ve uzun süre yasamif bir Imparatorluğun bugünkü vârisleri, kendi milli veya bölgelerinin tarıhlerini arastınrken, ister Istemez, bötflnü ile imparatör» luk tarihioe ait torunlar ile karşılssıyor ve bunlan öğrenmek, bilmek, su veya bu sekllde rfegerlendirmek, kendi tarihlerine nasıl bir katkıda bulunduğunu snlamak zorunluğunu duyuyorlardı. Ikinci olarak da, bu konuda henüz nispeten iyice işlenmemi'î, bâkir bir sahamn varh6ı. yeni eörüslere ve buluşlara daha fazla lmk&n veren bir nitelik göstermesi idi Bunun tıpik bir ömeği olarak, Amerikan üniversiteletinde Osmanlı Imparatorluğunun Szellikle XIX. yüzyıl tarihine ait büyük bir ilgi duyulması ve bununla ilgili otantik kavnaklan ve oriiinal belgeleri toplamak üzere kitaplık ve arsivlerimize kosmalan îikredilebilir. Diger bir örnek olarak da Balkan ve Dogu Avrupa milletlennın kenrfı tarihlerinin önemli bir devrinin Osmanh tmparatorluffu tarihinden ayn olarak mütalâa edilemiye» ceği düşüncesinin genel bir görüs halini alması ve bu tmparatorluk tarihi sorunlanmn vuzuha ve aydınhğa kavusturulduğu ölçüde kendilerinin de birçok konularda daha fazla bilgiye sahip olacaklannı anlamı; bulunmaları söylenebilir. îste böylesine derin blr ihtiyaç, bir süre önce ilgili mületlerin tarihçllerini, flm! bir işbirligi sağlamak maksadiyle, miiletlerarası karakter taşıyan bir tesekkül kurmafa yöneltti, böylece Milletlerarası Güney Doğu Avrupa Arastırmalan Enstitüsü f As•»ociatkm) vüeut buldu. TJNESCO •tarafıiMjan da desteklenen ve finanse edilen bu knruluşun amacı, Balianlar, Merkez! ve Doğu Avrupa Bölgelerinin ve milletlerimn arkeoloji, tarih, dfl, edebiyat, sanat ve folklorunu Brastınsak, flm! yaymlarda bulunmak, zamarj zamaa kon B Osmanlı imparatorluğu sorunu ve kongreler YAZAN Pıof. Tayyip GÖKBILGlN greler toplayarak çesitli konuları aydınlığa kavuaturan ilml bulusları, ve sonuçlannı kamuoyuna sunmak idi. tçte üç sene önc« Sotya'da toplanıldıgi gibi bu sene de Atina'da 713 Mayıs tarihleri anısında ikinci toplantısı yapıldı ve birçok sorunlar s5z ve tartısma konusu edildi ki, biz önce bu kongrenın çalıçmalannt, ele aiman basbca sorunları ve bunlarla ilgili görüşlerımızi kısaca belirtraek istiyoruz. çalısma vasıtalannı ve sosyal ılimler ıçındekı yerini belirtirken bazı görüşlerini de açıkladı. Bu bilgın. Avrupa'nın «tek ve çesitli» olmasını, cbirlifin şartı olarak da çesitli» bulunduğunu benimsenmis bir prensıp gibi ele alarak. GüneyDoŞu Avrupa'nın da, bazı hallerde, etnik. millî, politik, dil, kültür ve bazan din bakımından aynı karakteri arzettiği. diğer bazı hallerde de, değisen ve geçici bir öcellik gösterdiği kamsındadır. Bu konuyu «çıklarken de bu bölgenin Ideal bir deger, halklarının tarih ve kültürlerinın bagımsızlıgı bakımından bir bütün telâkki edilemiyeceğiîıi, burada birlik'in, başka yerlerde olduğu gibi, tıpatıp birbirinin aynîliğınde değil. fakat benzerliğinde bulunduğunu söylemekte. Balkanlann müşterek bir uvgarlığı mevcut deSilse de uvfrarlık vuvalan varolduğunu iddia etmektedir. Yani, ona göre, Balkanhlara ait olduğu sSylenen kiıltürler suigeneris (kendi ne mahsus) bir türlü uygarlık yuvası meydana getirmektedirler. Bu konuda görüslerinl belirtmeve devam eden Yunan tarihçisi. bu arada. tanınmı? Rumen meslekdaşı Prof Berza'nm vaktiyle ileri sürdögfl «Güneydoğu Avrupa Tanhinin Büyük Açamalan» adlı sentezlne atıf yapmakta ve bu kurulusun ele alabilecegi bellibash konulan sıraladıktan sonra su görüse yer «Balkanlann çok dil konnsan toplnnranda Yunanlılar ve "Rumenier syrı bir yer tntarlar. Ynnan memleketlerinin eoğrafl 5ze11i{inin dofurdntn tabil faktörler, Osmanlı tmparatorlnfnnnn hudutlannda veva ötesinde ver aimalan ve topinmnn bünvesinln mevdana tretirdiŞl demoçrafik ve sosval sartlar. tarihî «lavlar ve moral. entellektnel fnktürier Tnnanlılan son dereee farklı millî bir bavata hazırlıvortardi. Balkanh halk, Asvab. 4dalı ve Akdenİz balkı çesitli hakimiyetler altına tirmislerdi. Eien nlkesinin bazı kısımlannda. Mora'da, Girit. Kıbnı. Rodos ve Kee Denfzi adalarmda Litin müesseffeierl aznn maddet vasamıslardı. Güney ttalya'da ve Sicllva'da Tnnanlılar Bizans nmantndan kaima adaeiklan. vaktivle kültürel mfinasebetlerde bir rol oynamıs olan halk toplnlnklsnnı mnhafaza edivorlardı. Bizans sonrası bn Tnnanhhk bütün bn kanallar yolnvla infirad halinde kalmayı parçalıvarak Batı tesirlerine genls mikyasta açık bnlnnmns. böigesini fikir ve sanat y5nünden zenginleştirmisti. Prof. Zakythlnos'a göre, Yunanhlann vabaaeı hâkimiyetinde (Osmanlı hâklmiyetİTil anlamak gerekir) tam bir inhitat ielnde karanlıkta kaidıgı yolnndaki masah rıkmak Iânmdır. «Köleligin karanlık asırlan» xaman ve nesafe içinde sadece nmrta blr deger tasnnaktadırlar. Hakikatte, EJentam teleneginde bir boslnk ve fasıla yoktar. Modem Elenizm dofdafa vmUt Bİ>HM aiyasi hakimdan henüs ölmemisti.» * Yapıeı daşinceler •••••••••••• •••••••«••••••••••••••••••••••«•••• B Ana knnalar R ütün mılletlerarası bilimsel kuruluşlarda olduğu gibi, bu teşekkülün de her memlekette bir mılll komitesi vardı ve bu toplantının konulan ve çalısma tarzı bu kornitelerin temsilcılerı tarafından daha önce de tesbit edilmişti. Buna EÖre, Atina Kongresinde genel bir aç:lıs raporu ile dört sekaiyonda tarih, hukuk ve iktisat, dil ve edebiyat ile sanat, etnograö ve folklor konulan gSrüsüldü Bu konular beş tanesi tarih olmak üzere 16 prupta toplanmıştı Osmanlı tmparatorlufu tarihini yakından ilgilendiren ve birtakım meselelerde normal sayılabilecek bazı görus aynlıklanna voî açan tarih konulan özellikle ücüncü ana konu olarak seçılen «Balkanlarda Osmanlı fütnhatını hazirlayan sartlar» ile beçinc) ana konu «Osmanlı tmparatortnfnnnn «erilemMİ ve millî devletlerin tesekkölfi». vedinci ana konu «XVTI. viksyıldan XX. v&cvthn banna kadar mllletlerarası siyaset alanında Balkantor» idi. Hukuk ve ekonomi bölümündeki tfördüncü ana konu olan «Osmsnlı tmparatorln^n devrlnde Balkanlarda mnbadele ve tedavnldeki para» ile altıncı ana konu «Osmanlı tmparatorInin devrinde G3neydo{n Avmpa'da kilise. esnaf tesekkfillerl, mshallî mnhtaiiyet v.g. me»elelerinde tanınan hntiyazlar ve mflsa»deler» konulan da millî tarihimiz bakımından büyük onem tasıvordu Açılıstaki genel raporu okuyan tanmmıs Yunan tarihçisi ve Bızans tarihi otoritesi Prof. Zakythinos. Güney . Doğu Avrupa araştırmalarınm bugünkii durumundan bahsederken ve sorunlan. metotlan, kaynakları, u görüsleri açıklayan Prof. Zakythinos. su yapıeı düçüncelerinı de kâydetmiştır : Bütün genellestırme tecrübeleri. Ellra bir traflk kazası netibırtakım ihtirazl kayıtlar altıncesinde kaybettigimız çok da, su noktaya varmaktadır ; sevgüi oğlumuz Genis slyaai kadrolar içinde ve parlak bir sekilde yaşavan deMaarif Koleji öğrenclsl vamlı surette yüksek kültür geleneklerini yenileyen Güneydoğu Avrupa, ortak uygarlık alanlan meydana getlrmistir. ın cenaze merasimine iştirak Bunlar devirler ve bölgelere eden. celenk eönderen. telegöre değismektedir. Bu değisıkfon ve telgrafla acılanmıza liklerin aynı suretle etnik grupkatılan akraba. dost ve arkalara ve sosyal tabakalara göre daslanmıza Kadıköv Maarif d'e varlıkları görülur. Bu bakımKole)ı öfiTetmen ve öğrencilerine. YOcel KOltflr Vakdan önümüzde geniş blr ara$tırfı'na. Amerikan Lisan ve Ticaret Dersanesine: Yahma sahası açılmıstır. Bu gayret5Ta Kemal'i Sevenler Cemiyetine Türkiye Şişe ve lerimizde bize vaktiyle öncülük Cam Fabrikası Umum Müdürluğüne kalbı şükranyapmıs olan büyük simalar da lanmı sunanm. vardır kl. meşhur Rumen tarihAilesi adına: çisi Nicolas Jorga bunlann baESAD KÜRAL sında gelir. O, bir yandan Insanlık tarihini ineelerken, di?er yandan da Güneydoğu Avrupa sentezinin dev siması olmuştu. Cumhurivet Atina Kongresinin milll tarihimiz açısından da oldukça ve •••••••••••••••••»••••••••»»••••••••••••••• rimli ve faycfalı geçtiği söylenebilir. Tfirk tarihçilert de değerM tebliğler ve mOdahaleîerde bulunmuslardır. Ancak, taman ve ve mekan itibariyle Snemli bir yer tutan Osmanlı împiratorlugu tarihi «orunlan pek çoktur ve çok eephelidir Bu yedl günÎLAÇ SANAYİtNDE tecrübeli işletme ve ımalât lük kongre eflndeminde yer amüdürlüğü yapabilecek Kimya Mübendiai veya Eclan veya almayan, fakat. bizi zacı aranmaktadır Ücret tatminkâr olup müracaatlaı yakından tlgilendlren •orunlaı gizli tutulacaktır. özerinde daha etraftı, daha deBtLİM tLAç SANATtî AŞ. Bomonti. Fjrm sokak rin arastırma ve incelemelere. • 55 Şişli adresine yazdı veya bizzat müracaatları rica tahliU ve senteı etüdlere ihti J olunur. Cumhuriyet 8296 X vaç olduğu da açık bir gerçek • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • ••••••••••»•••••••••• tir. Üç sene sonra Bükreste toplanscak bn kurnlustın Oçflncü Kongrestne zengin ve değerll bir harnule İle katılabilmek içiu üniversitelerimlz tarih bölümlerine, Türk Tarih Kurumuna buBaşmüdürlüğümuzde bos ve boşalacck teknisyen yük vazife ve sonımluluklar kadrolarımn doldurulmasım teminen 21/8/1970 taridüsmektedir. Bu gerçeği bu mühinde yapılacak deneme ile asağıdaki şartlan haiz nasebetle de belirtiriz. olan elemanlar almacaktır ti »•» TEŞEKKÜR MEHMET KURAL Işletme Müdürü Imalât Nüdürü Aranıyor îeknisyen olınocoklır VAZAN ALTAY ETÜDLERt KONFERANSI NtMBÜS YEFftT Toprak Mahsullerl Oflslnden emekll Kizaznl öaertn krymetll esi, Jâle, Perit, Aysun, Teonaan, Aylâ'nın sevgm aaneleri. Sevtra Ozer, ülvl Tathoğlu. Yılmaz Bayrakçeken'in kaymv«]ldelerl değerli insan, 17 Ağnstos 1970 Pazartesi günü Haktan Bahmetine kavuşmt^tur. TanndaD magli» t dilerte. AtLESt FoyıazJar: 2741 8303 tsteklilerin deneme tarihindra bir gün Bncesi akşamma kadar nflfus cuzdanı. diploma ve birer adet fotografla Başmüdürlügumüz Personel Amirligine müracaatlan il&n olunurtSTANBUL TELEFON BAŞMÜDÜRLÜGÜ SARTLAR: 1 Sanat Enstitüsü mezunu olmak. 2 Askerligini yapmıs olmak. 3 18 yaşından köçük. 35 yaşmdan büyök olmamak. NOT: Tayin tarihinde 35 yaşmı geçmemiş olmak. fBasın: 19206/8302) •mıııı •• • SÜREYYA ÖZEB W ANTED Architects, civü. structuraL electrlcal and mechanical engineers and dratfsmen. Apply to PK 707 Ankara premium wages paid. Maximum duration six months. ([Heri§reklâm: 1592/8308JJ