Katalog

SAYFA İKİ İS7 Afustos 1970 CüMHTTRlTET. ÖLÜM X T znn süreden beri yapüacagı ıBylentileri ^' dolaşan devalüasyon en sonnnda gerçekleşti. Türk Llrasının degeri; ithalit, ban tanm flrünleri ihracatı, yart dışma gideeekler ve yabaneı filkelerde çalışan isçiler için ayn ayn tesbit olnndn. tlk bakısta 4 ayn knr şeklinde gBzüken bn tesbit isleml gerçekte, yabaocı filkelerde çalısan îşçilere ödenen fafaler ve ynrt dısına gideceklerden abnacak •eyahat vergisi dolayısiyle, ı dolar = 15 TL. ve ban tanm ürünleri ihracında da 1 dolar 12 TL. olarak iki knrdan ibarettir. Dfisuk knr, Ifcraeatımısın yaklasık olarak % 70'ini kapıayaa tanm Orünlerine nygnlanmaktadır. Ithalttta aünan damga resmi oranı aıaltılarak ithalitçı himave olnnnrken, tanm flrttntt yetiştirenlere mallanm daha yüksek flyatla satmaları olanağı verilmemeai ve tabsn flyatlannm, lhraç olunan tanm ftrfinlerl karşdıfında dolar başına 12 Ura alınacagı heiaplanarak duşük tntnlman çok ilginçtir. DEVALUASYOMUN ÜÜ DUŞUHDURDUKIERI •iZiya T.C. nemlisi, itballt nrasında alınan vergüerin büyfik ölçüde çoğalmasıdır. Ancak ithalittan alınan damga resml oranının V 25 den •» 10'a » indirilmeti bn alandakl artışı yaklasık olarak 600 milyon lira azaltaeaktır. tthalât • İhracat mek, dolaylı jollardan çıkar saglamak şeklinde olmnstnr. Oysa asıl kayınlmaaı, teşvik edilmesi gereken büyük üretiel kitlesidir. De\aIUasyon karariyle birlikte yayınlanan taban flyallarındarı, Hükümetın yıne bu yönde yurnmeğe devam ettifı anlamlmaktadır. D8vizin Türk Lirası karsılığı bn ürünlerin Inractnda. geçen vıla eöre "t 32 arttınlırken, taban fiyatlan knrn üzüm ve lneirde *'• 1819, pamukta "o 20 22, antep fıstıjtrada •'• 25, fındıkta •• 28 arttırılmıstır. Bnnun sonnca olarak artıslar arasındaki fark olan *4 4 14 üıracatçıoın ek kârını teskil edeeekiir. thracatçılar ellennde bnlnnan ve devalüasyon söylentilerinin yayılman uzerine piyasadan topladıkları, ya da daha tarlada iken satın aldıklan ürunler dolajısiyle de büyük kirlar satlayacaklardır. Tenı fivatlann tanm ürünlerının ekilmeai ni teşrik etmesi ve üreticilerin ellerine geçecek ek para ile üretimi islâh etmeleri ç«k mömkündör. Ancak. Hükümetin alacağı tedbirler, jnrt içi fUatlann vnrt dışı tıvatlara gSre daha hızli bir artıs törtermesini finlemezse bn etki geçicı olacaktır. Devalüasyonan bir başka amacı da itnalatın kısüraandır. Doların 15 liraya çıkmannın bn yonde blr etki yapacagına şüphe yoktnr. Ancak bn konnda tazla iyimser olmamak gerekir. Çünkü Türkiye'nin ithaiitı arasmda en büyük yeri vatınm maUarı ile sanavi ham maddeleri tntmakta, tıikolim maddeleri *.i> 5'i bile bulmamaktadır. Yatınm mallan ve sanayi ham maddeleri ıtbalâtının kısılması ıse Türkiye'nin kalkınma hızının ve uretiminin düsmesı sonnennn verecek bir olaydır. ttbalât konnsnnda önemli bir nokta da, elde bnlnnan stoklardır. Bnnlann degerleri dnrdnkları vrrrie 2'3 orfnında artacaktır. Devalülasyon yüzfinden yükseleeek fiyatlar karsısında dar gelirliler yoksnllnga döserken Ithalâtçılar kirlarına kar katmıs olacaklarnrkivede, fhracatın arttınlmasj İçin T şimdiye kadar bajvnmlan usuller verIhracatçıyı himaye etmek, ona ncnz kredi Rahmetli Zekaye Yakal harum Te Yarbay Yahya beyın ogTOİlan, rahmetli Dr Sel&hattin; Havacı Emekli Tümgeneral Celâl. Emekli Tümgeneral Alâattın, Emekli Tümgeneral Dr. Fahrettın ve Fehıme Rabının kardeşlen; Banu ve Melâhat Yakalılann kaymı; Gümlü Özyakal, Dr. Ender Yakal'm tej2e oğullan. Ferasat Türkân Vedil; Sevim Ourîer; GönOl Bara; Kutlok Tütenank, Yalçm Yahya Ahmet Yakalılann amcaları; Gülderen Özşişman; Ercan Gulseren Rabmın dayıları, Menm Yakal'm sevgıli eş.ı KİMY4 MtHENDtSt KAYLAHH aılık Bankanın do\iı borçlan toplamı, aynı tarihte S milyar 284,1 milyon lirayı bnlmaktadır. Aradaki fark Banka aleyhine 1364 milyon liradır. Bankanın altın mevendn ve dövlı alacaklarivle döviz borçlan yeni pariteye göre deŞerlendirıldigi zaman aradaki fark 91,2 milyon Ura fazlalasaeak ve 228 milyon liraya çıkacaktır. Bir başka deylmle, Merkez Bankası bfiyük altın stoknna malik oldufn balde devalüasyon iıleminden blr kazanç elde edemivecek, e|er 15 gnn içinde dnrumda bir de|isme olmadı Ise, blr mlktar larara Merkez Bankasr EaU Genel Müdürii Devalüasyonda gizlilik | lk olarak devalüasyonnn yapılış »ekli tt•* zerlnde dnrmak ıstijoruz. Devalüasyon, bütün dünyada büytik bir gizlilik içinde yapılır. îsviçre ve Amerika Birleşlk Devletlert dışında kalan UlkeİRde taukümetler. aldıklan 4ni blr kararla, çognnlnkla cnma ftinfl ak»amlan, yent knrn ilân ederler. Bn saretle cnmarteıi ve pazar günleri bonatann kapalı olması nedeniyle yeni kurnn aygnlanması içln gerekli hazırlıklar» vakit bırakılmıı • tar. Tardnmnzda bn keı yapılan devalfiaayonda bn yararlı gelenege nynlmaram. devaIflaayonnn yapılacagı bir hafta on gün önced«n Ideta USn olonmn?tur. Ttcaret Bakanlıfı mflmeniUnin bnlunmadığı, Merkez Bankaaı Baskanmın katıldıgı toplantımn (taban 11yatlanmn teabiti İçin vapıldığı) nın löylenilmest biç klmseyi kandırmamıs ve bir devatflaayon hazırlıgı içinde bnlnnuldngnna herkea, mnhakkak ıcözüvle bakmıstır. Eski bakanlardan blr AP milletvekilinin tımir'de yayınlaaan gazetesinde, iki gün flstflrte ıfirmanşet olarak, devalüasyonnn pacar akşamı taban flyatlarivle birlikte ilin olanacagı, pasartesi nabahından Itibaren yenl karmn aygillanacagı haberi verilraiştir. 14/1/1970 tarih ve 1211 Myılı TflrMye Cambariyet Merkez Bankası Kannnnnon 4 fineü maddesine fföre; millî para ile altın ve yabsncı paralar arasındaki tnnadelet, Bankanın mtttalâası alınarak Hükumetçe tesbit edlleeegine jröre, devalüasyon karanmn büyük blr gizlilik içinde alınmasi imkinı varken neden bn İşlem bn kadar açıkça yapılmıştır? Devalüasyon kararından. önceden baberdar olmanın gpekülâtrirlere ne kadar büyflk çıkarlar Mtladıjh billndlfci halde, bütün gelenekler* neden mevdan oknnmustur? Bn davranısın, spekülâtSrlerin fınattan yararlanmalanna Irak&n vermek fizere vapılmış oldogtura kabnl edemiyecetlmize göre, yetkilller sonunlnlnk dnygusandan nasıl bn kadar yoksvn hareket etmlşlerdir? Bütün bn sornlara karsilık bnlmak blzinı için tnümkün olmamaktadır. Bn sornnln açıklamadan sonra, hlç de n y gnn kosullar altmda vapılmamıs olan devalflasvonnn nitelijinln ne oldn^n, ekonoml ttıerlndekl kısa ve nznn süreli etkilerinl arastırma|« jeçebillriz. birtmlerinin çram olarak altın atırlıgının b«Urtilmesi etası kabnl edilirken, bn afırlığın maman zaman detistirilmetl alanagı da tanuutustır. Bn tarihten sonra birçok Olkeler, paranın altın karşılığımn azaltılması (Devalüasyon) yoluna gitmişler, pek az ülke de paralanun altın karsılıklarının çogaltılmaaı •nretiyle (Reevalüasyon) yapmağı basarmiflardır. Türkiye de, çesitll tariblerde Türk Llranmn deferini ddşürraü», 204.1960 z^inttnde yapılan devalOasyonla 1 TL karsılılh 0.09874U rram altın olarak tesbit edilmistir. Bn dttrnmda 1 gram saf altının 10,13 TL. etmeri (ercktiti halde, altının fiyatı biçbır zaman bn •eviyeye lnmemis, 13.54 lira ile 20,44 Ura arannda çeşitli de|ismeler söstfrnüstir. Tapılan yenl devalUasyonla, 1 TL. karfibfj 0,0992447 grmm altına indirildijtine gBre, 1 frara saf altının degeri 1638 lira^a çıkanlmıs olmaktadır, 0,91166 avarında 721S57 gr»m ajırlıtında bnlnnan Cambnrlyet Altını da, bn dnrnmda 111,66 TL. edecektir. Altın fivatlarının devalüasyonn lıleyen fflnlerde >nkarıda belirtilen miktarlara kadar yükselmesi, hattâ bn seviyeyi biras aaman normaldir. Bn teviyenin çok Ostüne fırlaması Ise. paranın yeni dtjerinin tntnnma •aıtsının çok az oldngnna gosterir. Bn bakımdan, de\ alüasyonnn ilk nygnlama günündo kfilçe altının grammın 19 lirava vfikselmest teblikeli bir belirti glbi gozükraektedlr. Aneak, bn konuda kesin bir hükme varmak için Taklt çok erkendlr. Kfllçe altınla birlikte, altından yapılmif «iynet eşyası fiyatlan da artmış ve bnnlan tatanlar, ellerinde bulnnan stoklar dolayıslyle, büytik kazançlar aağlamı«lardır. ünlü Tanrınuı rahmetine kavuşmuştur. Cenazesı 18/8/1970 Salı gunü öğle namazından sonra Şi^li Camıinden kaldınlarak Zıncırlıkuyu aıle mezarlığma gomulecektır, Derın uzuntülerımızi duyururuzEsi MERİM YAKAL Cumhuriyet 8259 Dr. Hüsomeiiin Yakal ntrayıcaktır. ÖLÜM Çok kıymetlı müdürumto; değerli insan DR. MÜHENDtS Dış borçlar yar 340,5 mllyon TL tntan, dövizle 5dene«ek toplam dış borçlann Türk Llrası karsılıgi, yenl pariteye göre 25 milyar 587,5 milyon liraya yflkaeleeektir. Uiramlan kayıp 10 milyar 227 milyon TL. dlr. Bn tarann büyfik bSlftmfl, • milyar 7943 milyonu, Devlet bfltçeslnden Sdeneeek borçlara aittlr. 854.4 milyon llran Ise Merkez Bankası, Devlet Yatınm Bankası ve iktisad! kamn tesebbnsierinln sırtına yüklenmektedir. Bn knrnlnşlann artan borç yukünü kendi olanaklan ile 8deyememeleri halinde Hazlneye basvnracaklan sflphesizdir. BSyleca Hazine yeni blr yflk altına girecektir. Dış borç miktannın Türk parası İle karşılıgııun çogalması İle birlikte, bnnlann yıllık taksit ve faizlerinin de artacagı anntnlmamalıdır. 1970 yılı programına gtire, ba yıl içinde fideneeek dış borç faız miktan 55 milyon dolar, borç taksidi miktan ise Para Fonn hariç 135 milyon dolardır. Borç ve fais Sdemesi eski pariteye göre 1 milyar 710 milyon Tflrk Lirasına mal olurken, devalüasyon nedeniyle slmdi 2 mllyar 850 milyon liraya mal olacaktır. Talnız bir vılda ngranılan kayıp 1 milyar 140 milyon liradır. Devalöasyonnn Hacineye yükleyecefi ba tararı gidermek için bazı tedbirler alınmıştır. Pamnk, tütün, fındık glbi en 8nemli ihraç mallanmuda dolar karsıhginda 12 Ura 5denmeai bnnlardan biridir. Ihracatımızın yaklasık oUrak % 70'ini teşkll eden bn firünlerin satışından elde edilecek dSviılerin, Itbalitçılara 15 liradan satılması sonnnda, 1 milyar lireıun fistflnde bir k&r saglanacaiı tahmin olnnabilir. Bnnnn dısında Isçi dövizlerinln satın alınması dolayısiyle hazineye yüklenen külfet de ortadan kalkaeaktır. En 5 kayb» dif borçlar sebep olA n] böytik Devalüasyondan önce 15 milmaktadır. kaybettık Cenazesi 18 Ağustos Salı günü öğle namazını müteakıp Ş15Iİ Camiınden kaldınlarak Zıncırlıkuyu Mezarhğmda aile kabristaruna defnedılecekUr. TAKAL BOBAZİT LİMtTED ŞIRKETt MENSUPLARI (Cumhuriyet 8260) Hüsametlln Yakal'ı 4ır. ÖLÜM Çok kıymetli müdürümüz; değerli insan DR. MtHENDÎS kaybettık. Cenazesi 18 Agustos Salı gunü öğle namazını müteakıp Şişlı Camiınden kaldınlarak Zıncırlikuyu Mezarlığmda aıle kabristanma defnedılecektir. FARAS CAMKÖT LbÖTED ŞIRKETLERt MENSUPLARI Sonııc A£n«toı devalüasvonn avgrntı olmayan koşnllar altında ve gizliliğe nynhnadan yapıldıtı için baıjan kaıanması oldnkça güçtür. Altın ve dbviz reıervlerinin balnnmaması ve transferlerin bir yıla yakın süre bekler halde bnlvnması, itbalfttta liberasyona dogrn ridilmesi olanajhnı ortadan kaldınnaktadır. Kambiyo Mnırlaması nygnlayan her iılkede oldngn gibl. millî paranın resmî knrn yanında bir «erbest piyaia kurn tesekkül edecek ve >urt İçi fivat \ükseli<îi, ilışkide bnlnndnfnmuz ülkelerdeki fiyat artışlannın Ustüne çıktıkça, Turk Hrasımn aerbest piyasadaki degeri düsecektir. Hükumet, fivatlann iştikrannı saflayaeak tedbirleıi almakta çok dikkatl) davranmaz ve bunlan büvük bir titizlikle nytrnlamaı ise vapılan bütün fedakârlıkların boşa giâecegi kanısındayız. Merkez Bankasının durunm 25/7/1970 taribi itibariyle 109 ton 754 kilo altına malik bnlnnmaktadır. Bn mlktar altın, devalfiasyondan 6nceki defere gSre 1 mllyar 115,5 lira etmektedir Bankanın aynea, eski pariteye gSre 833 tnllyon Hralık konvertibl dövlı alacagi ile 1 milyar 173,7 mllyon Hralık muhttlıf döviz alacatı ve 30,1 mllyon lira degerinde meskuk ve duşük ayarlı altını vardır. Bunlann hepsinin toplamı S mllyar 14S.3 milyon lira etmektedir. Ban» karen bfiyfik altın stoknna saT ürklye'de Türkiye Cnmbnrlyet knrnlns, hlp olan Merkes Bankasında dnrnm baskadır. Bn Hüsomettin Yokal'ı (Cumhuriyet 8261) B retton Wood§ konferansında, TJlnılararau Para Fonnna katılan fllkelerin para SOSYAL SİGORTALAR KURUMU Paşabahçe Hastahanesi Başhekimliğinden i Hıstahanemizin 1070 • 1971 blr yıllık ihtıyacj 12.000 kilo tavuk eti 60.000 adet yumurta 30 000 kilo süt 30.000 kilo yoğurt tdari ve «vsaf şartnamalerlmlı ttaslan dahillnde kapah zarf usulü ilo satın almacaktır. 3 Tavuk eti il« yumurtanın ihalesl 25/8/1970 Salı günü saat 15.00 de, Sut ile Yoğurt ihalesi 28/8/1970 Cuma günü saat 15 00 de olmak üzere Paşabahçe'de bulunan Hastahanemlz Satınalma Komısyonluğunda yapılacaktır. 3 Bu işe ait tdari ve Evsaf şartnamelerl Hastahanemızden bedelsiz olarak temin edilebllir, 4 lsteklilenn yeterlik belgelertyle gecid temlnatına havi hazırlıyacaklan kapah zarflan belirll ihale günlennde, en geç saat 14.00'e kadar Satınalma Komisyonu Başkanlığına makbuz mukabılınde tevdi etmeleri aarttır. Postada v&ki gecikmeler kabul edilmez. 8 Kurumumuz 2490 sayılı ıhale kanununa tâbl olmayıp, ihaleyi yapıp yapmamakta ve diledığine yapmakta serbesttır. (Basın: 19019 8254) Evel Hayır Bicili... Buyrnn okuvnn : «Hiç kimsenin kfndiliŞinden, vetkisi dahillnde blle olsa, mal \e bizmetlere zam yapmaya kalkısmaması Iâzımdır.» Bn sözleri Basbakan Demirel soylüyor. «tktisadi tedbirler manznmesınin haşarıva nlasması» bnna bağlıymış. Bn «tedbirler manznmesının dısiplinine ajkırı tcmavül ve davranışlar» kesin olarak önlenecekmıs Bindik Sirkecı'den Sisli dolmuşuna. Yüı yetmlş beş knrnstn iki gün bnce. Buşrün iki buçnk lira. Nasıl olmnssa olmns yetmiş beş karus artıvermis iste. Kendılifinden olnvermis. Şoför vetkisi dahilinde bir zam yapıvermis. Xanımdaki arkadaş böyle bir arttırmaya hakkı olmadığım söyleyince şofSr paranın üstünü verdl. Bnz gibl bir bava estl birden. Arkadasım Nişantasında lner inmez arkada otnran iriyan adam basladı atıp tutmaya : «Hiç insaf yok yahn» dedi. «Otobüaler bir lira olnyor. Slrkeci Şisli niye iki buçuk olmayacakmış '.» Basbakanın sabahki sözlerini hatırlattım. «Hiç kimse kendiliğinden zam yapraaya kalkısamaz.» Blr süre tartıstık, sonra snstnm. Aklıma geldl birden, belkl o iriyan ynrttaş da «kendiliginden, yetkUi dahilinde» bir zam yapıvermişti. Belliydi ya bir tüccar, ya da bir mağaza sahibı. Soför varsın yetmıs beş knrns arttınversin ne çıkar, kendisi kimbilir toptan \eya perakende sattıgı mallara jrüzde kaç zam vaptı? Paranın deferini düşürmek !.. Gerekli miydl, bilemem. Czmanlar var, gereksizdi diyor; gerekliydi diye yazanlar da çıkıyor. Uzman geçinenlerden iktidara hos gSrünmek isteyenler devalüasyondan yana; ıktidara karşı çıkanlar bn para değersizlesmesinin Türk ıktisadını tam bir bataga, çıkmaza sürükledı^i kanısında. Gel de çık isin ıçınden ! î a «kendiliginden» yapılmayan, iktidar Uderlerinin yetkisi ile yapılan camlar. Şeker, jaz, benzın, onların ardından vapnr, tren, otobüs, posta, onlann ~da ardından nelerin nelerın soküp geleeeğini biliyornz. C.H.P. Merkez TBnetim Kumlnnun bildırisinde devalüasyonnn «A.P. iktıdarının ıktısadı ve mah polıtıkasının kısırlığı sonucu» meydana geldıgı sojleniyor. Fiyat artışının devlet eliyle körüklendıği açıklanıyor. Kim yanlıs diyebilir bnna? Bir ülkede, tüm becenksizliklerine ragmen, tüm yanlısbklarına, basarısızlıklanna ragmen, iç ve dış politlkadaki sonnçsuı davranısianna ragmen bir hüknmet, bir Basbakan hftlft, ama hâlâ işbasında kalabiliyorsa buna karşı ne denir, ne yapılır bilemem ! «Biz sandıktan çıktık». Bütün «8ı bn I DSrt yıl bn sozü dny, dinle, sandıktan çıkmaktan başka bir erdeml olmayan bir iktidarın güçsüzlü&ünden dofan yoksnllnklara, yokannİaklara katlan ! Oyle y», madem sandıktan çıkmışlar, ber şeyi 'yaparlar, her şeyi'. Şimdi nç jıl içinde bir mılvar dolir yardım gelecek. Iktisatçılara göre bir süre isler düzelmis gibt gSrünürmüş. Para eıkarmış ortaya, pahalılık yükseldiği yerde dnraklarmış, dnramda geçici bir iyilesme belirirmiş ! Ne camana kadarî tki yıl, Üç yd sonrakl yeni bir patlamaya kadar. Adamlar bir milyar dolftiı, dolâr basına on beş liradan hesaplayarak veriyorlar. Düne kadar niye vennediler, dolâr 111e de onbeş lira olacak diye niye beklediler? Herhalde bizim yararımızı düşündüklerinden değil. Paralannı daha çok degerlendirraek, bizi daha çok borca sokmak, bizi kendilerine daha çok bağlamak, daha çok boyna egik dnrnm a düşürmek için. Bir de Basbakan «Hiç kimse kendiliginden zam yapamaz» demiş. Kim soracak, kime soraeak, nasıl, niçin, ne zaman soracak? Slx kime sordnnuz? Kendiliginizden yapmadınız mı bütün bn basarılı islerl ! Irili «faklı ynrttaşlar da, knrnmlar da sorarak, ya da sormadan yapacaklar irili nfaklı zamları . Biriki yıl sonra dolârcıklar snynnn çekince, haydi bir para indirimi daha, ardından zam ! Sonra «sandıktan cıktık. her sevı vapanz» Besleri Cicili bicili demokrasi dedigin de böyle olnr Olagan koşullar altında, belirlı bir yas sınırma gelen kişi (bu sınır genelhkle 65 yaştır) emeklı olur, işınden aynlır, kendisine maaş bağlamr ve geri kalan hayatım dinlenerek, huzur içinde geçıreceğı farzolunur. Farzolunur dıyorum, çunku emeklllerin gerçekte dınlennıeleri ve huzur duvmaları için hiçbir çaba harcanmaz, aldıklan emekli ayhğı ile bir kösede oturmalannm onlara yeterli olacağı düşünülOr. Oysa, gerçek boyle dejildir. Bu noktada büyük bir yanılma vardır. Emeklıler mutlu degildir, huzurlu değildır ve bu onemll sorunda ekonomlk koşullar tek etken Olmaktan çok uzaktır. Emekliyi mutsuz kılan şey, onu işe yaramaz bir insan durumuna getiren, ona fuzull bir İnsan olduğu izlenlmini veren yanlıs toplumsal davranıstır. Emeklilik dönemı bugünkfl toplumsal davranısla ftdeta toplumun dıçında yasanan ve bir kosede bayatının gerı kalan günlerini sayan üzüntülü bir donem olmaktadır. Hiçbir şey, bir insanı toplumun dısmd'a kalmak kadar üzemez, hıçbır şey bir msanı «ise yaramaz kişi» olmaktan daha çok küstüremez. Onun içındir ki bu noktayı bırat daha inceleyelim. şılmış ve yanlış değerlendirilmiş kavramlardan birisidir. Fakat, bu hatada biz valnız değiliz. Dünyada da son yıllara kadar buna benzer çörüşler hâkimdL Emeklilik neydi ve ne olmaktadır, kısaca bunu görelim. tneklüik, t<Q)lt|mn muzda yanlış anlrf fH Umidift ffaşatıcı değerive emeklilik YAZAN Dr. Eıdal ATABEK Turk Tabipleri Birliği Başkanı nı duşunmuştur. 1890 yıhnda yaptığı bir deneyle ördeklerın karada oksiıensiz olarak 67 dakıkada ölurken başları suyun altında tutulanlann ortalama 23 dakıka yaşa>abildık)erını gostermıştir. 1960 yıllarında Oslo Ünıversıtesınden Harald T. Andersen, bu olayın bır sınıre bağlı refleks bır olay olduğunu kanıtlamıştır Bu refleks, hayatı koruyueu. güç durumlarda oksıjem koruyarak ondan daha fazla sure yararlanmayı saglayıcı bır reflekstır Aynı refleks suya dalan ve uzun sure su altında kalan ınsanlarda da orneğın incı avcılarında gorulur Gene. bu refleksle beraber kalb atımında çesıtlı duzensızlıkler gorulmuştur John Hopkıns Tıp Fakultesınden Curt Rıchter'ın bırkaç yıl once yaptığı bır deney vardır. Rıchter, farelen guçleri tukenınceye kadar yuzmeye mecbur etmıs ve boğulmadan once, hayvanların kalbte rfurmaya yol açan bır yavaşlama (bradıkardi) ıle bldüklenni gormuştur Rıchter, farelerm vıbrissa denen bıyıklannı kesmek suretıyle Slümlerinın hızlandığını gormuştur. Bu vibrissaiar farelerin, dış ortatn hakkında duygu yolu ıle bılgı edinebllmeleri için esat araçlandır. Dığer yandan, Richter, farelen olumun eşigınde ıken suyun içinden çıkarıp ertesı gün yıne suya attığı ztman bunlann daha uzun mıido*et yüzebildıklerıni ve yaşayabıldıkierini gormuştur Bu çok önemli sonuçla ortaya konmuştur ki Ümidin yaşatıcı değerı vardır ve organizmayı ortamın desteğmden mahrum kılan durumlann öldürücü mahıyetı vardır (1) dan emeklilik nedeniyle nzaklaşan kışllerde bedensel ve ruhsal bir çoküntü başladıgı ve bu durumun kışir.ın sağlığını Eur'atle etkiledığı saptanmıstır. Bu durumun dikkatl çekmesı yeni degildir. Birçok sanatçı bu olaya egılmiçler, çalısma hayatının dışında kalan kişılerln kırgınlık ve küskünlüğünü dile getırmişlerdır (Çeşitli Hikiyeler ve Paydos piyesi) Emeklllerin bugünkü durumuyla toplum ilişkisinl lncelersek llgı çekıci bır olayla karçılaşmz. tnsanlar toplumla ıhskılennı genel olarak ıkı çevrede kurarlar Bunlann bınncısı çahşılan çevre, ıkincısi aıle çevresıdır Çalışma hayatıyla ılışkısı kesılen emeklınin her iki çevreyle de ilgisi değışır. Çalışma çevresıyle llgısl kesilmıştır Hayatının 25 • S0 yılını verdığı, daha da onemlısi uzmanı olmak İçin bütün yeteDeklerıni ortaya koydugu, emeğını verdiğı ışinden aynlmıştır Bu, 6yle kolay bır şey değildır Bu olayın üstünd» çok durulmalıdır Böyle bır durumdan aynlan klşinln rubjal durumu yeterınce ıncelenmemlştır Emeklınin sorunu buıada da bıtmez, aıle çevresıyle Uışkılerı de değısmiştir Aıle çevreslnde o artık «isini bitirmis» kışıdır emekbAr «lşe yararnajan kişi»dır Aıle böyle davranmasa bile, emeklıye bu böyle gehr Aşm alıngandır Bir ışe yaramak ıçın. evde gösterdığı çabalar tepkıyle karşılaşır Gundelık duzene kanşmak olarak nıtelendirllar Emeklıye artık, kahvelerde gezınmek kalmıştır Işte. tophımumuzun, emekli bir insana yıllar sonunda verdiği hayat düzeni budur. Onun ıçınrfır ki, emekli mutsuzdur, kuskundür hayatının deBerlerinı kavbetmış bir fuzulı adam psıkoloıisi ile hayatını tamamlamaya adeta mahkum edilmış olarak yaşar. Biz, yanhş bır toplumsal davranışla, emeklivı. tıpto Vudu ölümunde old'iSM gibı toplum dışına iterek umıt kavbı tepUsİM yöneltivorıi7 Emeklilar« ktryt bugünkü lutumumuı çağdaş tıp kuraUanna aykındır. Ne yapmalıyıı? slında, yaşh ve emeklilerin topluma ihtiyacı olduğu kadar, hattâ ondan da fazla, toplumun, onlara ihtiyacı vardır. Yıllarca süren bır çalışmayla uzmanlaşmış iş gücü, sonımluluk duygusu artmış bir emekçi. hızmeti çok ıyl tanımış bır insan karsnniEdadır. Bundan yararlanmak zorundayız. Konudaki temel noktanın, ln•anın toplumla ilişkisinl koparmamak ve bozmamak oldugunu gördük. Bunu ıa£lam»nın çeşitli yollan var 0 Çahgılan Işi yeniden düzenleme: Yaşlı bir insan ıçln yapılan İş zamanla «tır gelmeye başlar Ama, vaşlı intan o ışın bir kısmını, daha az bedensel güç, buna karsılık daha fazla dlkkat ve uzmanlık ısteyen biT kısmını mükemmel olarak yapabilir Eğer, bu esas kabul edılirse, pek çok yaşlının daha çalışma hayatma tlevam edebileceğı ortaya çıkar. Bu, tabı! ortaya emeklilik yaşının yeniden ele alınması zorununu çıkanr Bugün, dünyada emeklilik yaşının mdirılmesı degil, terslne daha da vukseltilmesi eftlHmi vardır. Genç emekliler yertne yaşlı çahsanlar becTen ve ruh sağlıgına daha uygun bir kavram gellşmesi olmaktadır % Sosyal bizmetler alanı: Emeklllerin, yaşhlara mükemmel hizmetler verebüeceklen bir çalışma alamdır. Kıs» sureli çalışma saatlen içinde, hattanın bellrli günlerinde duzenlenecek bir hizmet hem kişıye hem topluma çok yararlı olacak ve çok genış bır hizmet alanı buyük, kalifiye vc değerli bir işgücüne kavuşmuş olacaktır Ancak bunun ıçın genış bir toplumsal organizasyona ıhtıyaç vardır öyle blr düzenleme yapılmalıdır ki, hem o büyuk örgütün bır elemanı olarak çalışraak hem de kişitel yeteneklerlni ışe katmak ve değerlendirmek mOmkün olabilsin O Kişisel egilimleıi degerlendirmek ve tş dnnranu getirmek: Genç yaşlarda edınilmi, çeşitli zevkleri bir iş haline getırmek. Kıtapaever bır yaılıdan kütüphane hizmetleriode, marangozlukla ugraşmış bir yaşhdan bir «tolyed» yararlanmak gibi. Büf"n bu çalışmalarda, temel prensip, bu çalışmalann boı |imanlan defiarlendirmek için d«£ü, memleket isın, kai A Denizci.ik Bankası T.A.O. Genel Müdürlüğunden: Rıhtım, Kızak ve Kreyn Yolu Tsiâhı İnşaatı için yeniden teklif alınacaktır. 1 Denizcilık Bankası T.AO. Haliç Tersanesinde 1 No. lu havuz ıle Azapkapı arasındaki nhtım ve krevn yollan islâhı ingaatı kapalı zarflı teklif alma sureti Ue ihaleye Cıkanlmıştır. 2 Keşif bedeli 3 999.605. TL. olup geçici teminatı 200.000. liradır. 3 İhâle dosyası 150 TL. mukabilinde Salıpazan orta blokta tnsaat İşleri Müdürlügü Yazı İşleri Şefliginden temm ediiir. Dosya aynı mahalde tetkık edilebuır. Ancak ihaleye i^tirak edecekler dosya satın almak zonmdadıriar. 4 Teklifler en geç 24/8/1970 Pazartesi günü saat 16.30 a kadar 3. uncü maddedekı adrese teslım edilecektır. 5 2490 sayılı kanuna tâbi olmayan Bankarmz ihaleyi yapıp yapmamakta veya teklifler arasmda terdh hakkmı kullanmakta veya teklif Terenlerle pazarlık yapmakta tamamen serbesttir. (Basın: 19670 8257) kınma için yapıldıgım ve bu amacı hizmet ettigınl kabul etmek, emeklıye, yajhya ve topluma bdyle kabul ettırmekÜr. olarak, hayatlanm, emeklerini bizlere rermiş 0 saygıdeğer ln« sanlara görevimizi yapmı» sayılmayız Hiç unutmsyshm ki •flmidin vasatteı deterl vardır» ve biz, toplum olarak. bu yaşatıcı CTB* feri toplumumuzun her fcrdine saglamakla görevliyiz. (1) Oksijen Koravaea Dalma Reflekst, Sterart Volt, MJD. Abbottenpo, sayı 3, 197*, iste. T. C. S\ĞL1K VE SOSTAL YARDIM BAKANLIÛI Florence Nightingale Yüksek Hemşire Okulu MfidürlUgUnden Okulumuz 1970 1971 Akademik Yılı ıçın aday öjrenci kaydına başlamıştır. Lis« mezunu yatıh v« yatısız kız öğrenci kabul edılır. Giriş Sınan: 16 Eylul 1970 Çar^amba günu saat 10 00 da. Mül&kat: Aynı gun saat 14 00 de yapılacaktır. ADRES: Abıdeı Hurriyet Cad. Şlşli tstsnbul Telefon' 47 55 77 (Buın: 1«8M 8253) aıti'de bir tankatın adına atfen «Vudu ölümü» denılen bir olay vardır. tlkel toplumlarda toplum dışı edılen kişılerde bunlar o zamanı kadar tamamen sağlım olan kişilerdlr inı olumler gbrülmuştur. Bu hususta FreucPun «Totem ve Tabu» tsimli esennde Frazer'in araştırmalanna dayanan genış bılgı verılmektedır. Bu bilgılere göre, bir tabuya dokunan ya da kabılenın büyucusu tarafmdan toplum dışı kıiır.aD kışılerle hiçbir tıbbi nedene bağlanamıyan 24 saat içinde olumler gorültşte, «Vudu ölümü» de ümit mektedir. kaybına karşı beliren bir reaksiyondur. Bu reaksiyon kiBu konu, son tıbbt araştırçıyi olüme götürmektedir. Vumalarla hiç değılse bir deredu dlumu, bir toplum dışına ıceye kadar aydınllğa çıkarıltılme olumütfür. rnıstır Fransız bılım adamlann* <îan Paul Bert, bundan yuzyıl kadar önce ordeklerin suda avlanırken başlannı nonnalden çok uzun bir süre suyun altında tutabıldıklennl gozlemlemışti. Diğer yar.dan Parn Üniversitesi Fizyolo]i Profesorlerinden Charles Richet (sonradan »nafilsksiyi keşfederek Noiğer yandan, çalışma flrbel »dülü k»ranmı$tır) Brtekyolojısini ve çahştnt taglerın oksıjeni koruyueu bir lıfını Ineeieyen hekim* mekajuzmadan y«r«rlandıklan ler tarafmdan, çalışma hayatın» H Sonuç.. Türkiye'd» 68 yaşın üstünd* 1^90AX> kişi vardır. Bu sayının 543 042 si çalışmakta, 743J39'u çalısmamaktadır. Çalışanlar; yaslanna gör« düzenlenmemiş, hayat şartlan zoruyla ve çoğunluğu isteksiz çalı;makta, çalışmayanlar da hiçbir işe varamadıklan düsuncesiyle ezilmlş, ömür tüketmektedırler. Bizim görevimız, çalısmaya ve çahşana taygi duyan herkesln görevi, yaşlılanmızı, emeklilerimizi bu boşluk duygusundan, toplum dışına ltilmiş kışı olma duygusundan kurtarmaktır. Bunu saglamak için hır çahavı göstermek zorundayız. EmeklClgl bir maaş bağlama, blr kıt kanaat geçınme cföneml oltnaktaa kurtaramadıkja toplum VEFAT Bedi» Rutal'ın esi: Perran Kı». tal'ın bab*5i; Rabak SirkeU •*. U satıı mbdttrO Emeklilik SAMİ KUTAL vefat «tmijtJr. Cenazett US.tm 8all «linü fifle namazını mflte. akıp Şl«ll eamlindcn alıaank Zindrlikayu all* mexarh|ında tapnıga vvOeeektlr. T«nn rahmat eylesin. cöküntiisH.. O rğt v« m n 8262