Katalog

SAHtFE tKİ 23 Haziran 1970 CUMHTTRÎYET " İRSÖNCÎ yüz yüın büyük pedagogn Hakkı Tonguç'u, on yü önce bir 23 Haziran sabahı kaybetmiştik. Kişiler vardır ki; toplnma en nfak katkılan olmadan bir ömür boyunea yaşarlar. Bnnlar, yalnız ve yalnız birer yaratık olarak var olmnş ve göçmüşlerdir. Kişiler vardır ki; insanlıga, insanhgını dnynraeak etkiler yapmışlardır. Bunlar, dünya durdukça var olnrlar ve ölümsüzdürler. tşte, Tonguç, bn tfirlü ölümsüzlerden biridir. Ülkücü ve üretici insan ONGTJC'nn «ÜLKÜCÜ ve ÜRETÎCt» insan yetiştirme düşüncesi bngün, yurt ufuklarını asarak dünya eğitim sistemini etkilemiştir. O, eğitim ilkelerini; Atatürk dev rimlerinin gerçeklesmesine ve kökleşmesine yöneltmiş bir eğitimci idi. Kurtarılan yurdun. sosyal ve ekonomik alanda yükselebilmesi. «Turk Ulusunun çağdas uiusların düzeyir.e çıkanlması», ancak onun koydnğn ts Egitimi ilkelerine göre olanakh olabilecekti. Bn amaeladır ki, Tanzimattanberi bilinen sistemlerden aynlmış, denenmis ve her kesin bildiği kolay yollan bırakarak en çetin dağları aşa aşa gerçeklere nlaşmıştır. Tonguç ve bugünkü eğitim bunolımı Yazan: Enver KARTEKIN ziraat ve sanat alanlarında da yeterli olrnası şart idi. Bn yeterlik; kuramsal düşunce ve piânlarla degil, uypulayıcı nitelikte olmalı idi. raat ve sanat araçlan fle bnnlar köylerde, Sğretmenlikle birlikte üretici olarak da millî ekonomimize faydalı olnyorlardı. Demokrasinin istediği; yetişkin halk kitleleri, bn Uöy liderlerinin çalışmalan ile sağlanacak idi. Bir hasta felsefe... Kasımpaşadaki «Maşrık • ı Envar 1 Maarif» Okulnnun Müdürii, filozof gorünüşlü değerli bir genç Uzun saçları eski redingotur.un yakasına dökülüvor. ona dünyadan vazgeçmiş bir şair hali veriyor. ömer Seyfettinin meşhur kahramanı Efruz Bey. görür görmez bu gence bayıltr: İşte emsalsiz bir adam.. der. Emsalsiz adamın İsmi Mnstafa Tabsin Nidai. Efruz Bey, Mnstafa Tahsin Nidai've sorar: Hanei mekteırten mezunsunuz? Mektebi tabiatten.. Hiç eğitim cSrmemiş Mustafa Tahsin Nidai.. kendl kendinr de oknma gayreti eöstermemiş.. Efnız Beve der ki: Okumam efendim. okutan okumaz. O strada iki çocnjcn Müdür odasır.a sokar bir Sfcretmen: Cfendim. bunlar hiç rahat durmuyorlar, musluklann başında gene kavea etmişler. Zengin çocuklarıdır bunlar.. Mustafa Tahsin Nidai. öpretmene: Sen git, bana mu<!İuklann başında dolaşan iki meecani bul.. dive emir verir. Ve üonra Efruz Beve dönerek: Bakanbk yiizde ?0 öSrencivi parasız okutmamızi ?art ko<mustur. Okulda ne zaman bir vukuat olsa. cezasını meecani okuyan yoksul çocuklanna verirün. Bövlece «ameli adaletl» yerine getirlrim. Zengin çocuklan bu işte ibret alırlar. ötekileT de snsarlar. ömer Seyfettinin sevimli ve pratik Mustafa Tahsin Nidai'si uınn vıllardan beri bizim tnplnmda Reçerli bir düşüncenhı temsilcisidir Biz topvekun voksul bir milletiz. «ravallı bir halkız». mazlum bir ulusuz. ama içimizde «remisir.i kurtaran ne kadar kaptan rarsa. fakirlere düsmanlıeın (elsefesine kaptınverir kendini Fakir olmak. suclu olmakla birdir.. Emekd olmak, tanlı olmakla özdeştir. Anadoluda eşraf. a|a, mütesallibe: tleri gelen devlet sorumlusuyla beraber yönetir kasabavı Kavmakamm kapısım vurmadan girin. jandarma kumandanivle hallesip. Ankaraya istediSi zaman telefor.u acarak devletin sahibl Ribl halkm tnw«ine çıkan ensesl kalın takımı. bir vtıknat oldn mu, toprak. aşiret ya da mezhen kavgasmdan fakir fukara takımı birbİTİne girdi mi, hemen hükumet konajhnda ar7 • ı endam eder: Beyefendi.. dive söze başlayıp «ioret • i Haktan görfinerek kovuştnrmaya vön verir. Şehirlerde avni hikâve isci düşmanlıeı bicimir.e bürünür. Hpr nedense bizde işçi olmak, kuşku duvulan kisi olmak demektir tşçiden korkanz. Tüccar. «vukat. mühendis. doktor. vesaire çibi adamlar kafamızdaki simgeve gSre vatanpervrr kisilerdir. Ama Işçi her saat. vatan hıyanetine kavacak. kontro! altında tntnlacak vesayet altma aiınacak kimsedir. Vatenseverliein tekelini bir avuc zrngin kodamana v^ imtiyazlıya veren bir felsefenin mirasmı 19 uncu yüzyıl Avrupasından ithal etmişiz. viye viye bitiremiyomz. Velhasılı zençinlerin vatanoerver, yoksnllarm da süpheli samslar olduğu bir ülkedir Türkiye . Ne var ki zenrinler gittikçe zenginlestifeinden. voksullar da gittikce voksuilastığından yavaş yaiaş pnsulavı «aşinyoruz. Adına Işçi denen adamın kafası işlemeye basladıkça büsbütün şasıracafız. Fabrikasınm başında çoluk çocuğa iki tokroa ekmek RÖtürmek İçin çırpınan Isçivl hor ve hakir Rörmek. ticaret odası arpalıgmda. kota ticaretinde. yabancı kranpanya ortaklıgında memleketi satan kodamanı da hu vatanın sahibi tribi atırlamak devri kapanmak uzeredir. Türkiye. yoksnl kSylfllerin ve İşçilerin ülkesldir. Atatürk: Biz mazlum milletiz, savallı bir halkız.. demiştir. MiUi Kurtuluş Savaşım verirken bu mazlum halk, nice kodaman Anadoluda Yunana selâm çakmak, tstanbulda Işeal vftnetimine eyvallah diyerek cüıdaıum doldurmakla meşguldü. îşçi ve kBylB, vanl emekçi, bu memleketin sahibidır Gene Atatörk'ün dediii üzere: Sahibi aslisi, haJdki efendisidir. Şimdilik s5zde kalan bu efendUlk. gercek blr efendillge d^ nünceye kadar Türkiye kurtulamıyacak. dünya uluslan arasmda kendine layık mevkie oturamıyacak, ça| dışı kalacaktır. Gerçl bujrun Türkiyedeki yöneticiler arasmda Mustafa Tahsln Nidai misillü kişiler yok değildir Bunlar köylüyü ve işçiyi döşman gibi görüp zenglnlerin hizmetine jherek vaziyetl Idare etmek. kendilerine pay çıkarmak Isterler... Nereye kadar Idare edecekler vaıiyetl? Deniz va bitü, ya bltmek üzere <••••••••••••••••>•••••••••••••••••••••• Eskiye dönüş Kbyün sırtından geçinen ne kadar asalak varsa, elele verdiler. Atatürk'ün, köye kadar giden ilkelerini kovmak için oy avcıları da bunlarla elbette birlikti. 1946'dan baslıvarak Tonenç ve eserlerini yoketmeye başladılar. Ülkücü öfretmenleri sustnramadılar. fakat onların çalışma. aygulama alanlannı defistirdiler. Terlerine daha sonra «Barıç Gönullüleri» deniien yabaneılan gönderdiler... Bn arada, Köy Enstitüleri kapatıldıktan sonra açılan tmamHatip Okulları'nda. bugüne kadar (60.000) din elemanı yetistirilme çayretlerinin önşöriilusü. memleketin yannlan için neler vapılmak istendiğini açık olarak göstermektedir. T ONGCÇ'nn bn başarılı sistemi, iç ve dıs sömürücülerin islerine gelmiyordu. T Tonguc Okulu rek yetiştirmek...» Işte, Tonguç Okalu'nun temeli böylece özetlenebilmektedir. Bn temel, modern eğitim akışının da ulaşmak istedifi bir amaç idi. Bn oknlnn amacı; yalın olarak oknmayazma öğretmekten ileri gitmiyen, kn rn ve gelenekçi olamazdı. Millî ekonomiye katkısı olmıyan hiç bir eğitimin de bu okulda yeri yoktn. Cumhuri\etin, vatandaşlara yararlı bir rejim olabilmesi: çoğunlnğun kal kınmasına baijlı idi. Şu halde hemen işe başlamak ve az zamanda çok sevler yapmak gerekiyordn. Büyük Atatürk'ün isaretlerine n>arak «Geçmıs asırların olçüsüne göre değil, zamanımızın sürat değerlerıne gore hareket etmek» gerekiyordn. Tonguç, bu ülköye gönül vermisti. Türk ordusu aslında. tam bir öftreticl kurum idi. Onnn yetistirdiği çavnslar köylerine dönünce orada birer lider oluvor ve faydalı isler ögretiyorlardı. Sa halde. bnnlardan taydalanmak en pratik bir yol idi. 1936'da girisilen «E|itmen Knrslan» deOPLUMA yararlı T getirecek elemanlarıeserler meydana is içincfe, ışleye nemesmde ıyı sonuçlar atındı. Bunun vanı sıra, 1940'da (KÖY. ENSTÎTÜLERİ) kuraldn. Cnmhnriyet'in Efitim Devrimine. ba yeni sis tem bir yön kazandırmıştı. Bilimsel temellere dayanan bu yeni kurnluş, <ts Eğitimi tlkeleri) olarak bütün dünyada etki yapmış, brnek olarak ele alınmıstı. Okul artısı «ünceye varabilmek için birkaç sayı bilmek yerinde olacaktır: Sultan Ikinci Mahmnt'un ilk ögretimi zornnlu kıldığı 1834 fermanından baslıvarak Tonşuç'un bu okulu ile girisilen 1936 IlköEretim Seferberligine kadar 112 vıl icinde (40.000) köyümüzden ancak (5.000) köye (6,786) öğretmen gönderilebilmisti. Bnnların pek aıı ögretmen fortnasyonununa göre yetismisti. Tongnç'nn buldngu ve nyguladıfcı yeni egitim knrnmlanndan 1946 dönemine kadar on yd içinde köy okulu sayısı (20.500)'e yükselmiş, Sğretim elemanı ise (26398) olmustur Aynca. aynı esaslara şöre yetistirüen (1.000) sa|lık memuru da köylerde görev almıştı ,. Bnnlann hepsi de, enstitfilerde vetismis, kültürlü, ülkücü, jerçekçi birer köy lideri tdi. Devletin kendilerine sağladıfı çeşitli xizamanda, bnrada vetisen K ISA ile, onlann etkileri hakkında elemanlar bir dü Sonııç nedenlerini, Köy Enstitülerinin kapatılmasın. da aramak yerinde olur. O sistrtne eöre yetiştirileeek binlerce köy eenci, buçün meralekette isleri basında verimli birer üretici olarak kalacaklardı. Devlet kapısından ekmek beklemek için üniversiteleri zorlıyan. birtakım çıkmazlara saptınlarak onlara yaşama olanaklan verilmedigi için bo? yere zaman harcıyan kişiler olmıyacaklardı. Gelecek kay gısı içinde bnnalan ber rcnc: elbette bak arayacak, kendisini düşünmiyen bir düzenin deçismesi için çırpınacaktır. Köy Enstitülerini yıkmıya çalışanlar, Türk milletinin eeleceğine kastetmislerdi. Bugün; Dünya Efcitim ve Kültür tarihinde, değeri çok çenis bir yer kaplıyan HAKKI TONGUÇ'un eseri ve aziı bâtırası önünde aaygı ile efiliriz. CGÜN, buB nalımı. içinde bulundu|umuz efitim asıl ile ötrenci hareketlerinin ISiçin höyden başlamış ?¥* ANZÎMAT mektepçilifi büyük şehirler" de başlamıs, kasabalara bile inememişti. Cumhnriyet Maarifi köyden başlamalı ve yukan doğru çitmeli idi. Eftitim, ancak çoğnnlnğa yararlı olduğu oranda millî sayılabillrdi. Şu halde; Tiirk toplnmnnn knrtarmak için; nüfusnn coğunlngnna meydana getiren Türk köylüsünden işe başlamak gerekiyordn. Devletin; köye gönderecegi tek aydın elemanın, orada her alanda yararlı olması gerekli idi. öyleyse, bn elemanın, öfcretmenligin gerektirdiçi genel ve mesleki bilgilerden başka, ÜNDEN • • «'«UNE Amerikada Florida 2601 Arcadia Drive Miramar'da, «Türkiyenin Dostu» Isimli bir deraek kurulduğunu bilmiyorsanız ögreniniz. Bu dernek adma mektupları imzalıyan zatm ismi de Roy Msrler'dir. Türkiyedeki insanlara gönderdiği mektuplarda şoyle söylemektedir: «Siz Müslümansınız, ben ise Mesihiyim. Ikimizin de saygı ve inanç beslediğimiz Mesih tsa, ki biz onu ruhsal anlamda AUahın oğlu olarak tanınz. Her ikimiıin namına kefaret olarak ölmüştür ilh » Sayın Roy Marler bununla yetinmiyor, kötü Türkçe ile bir sürü basümış broşürler de yolluyor, bunlardan birinde ispat etmek istiyor ki, AUahın kitabı Kur'&n değil, tncildir. Halâs yolu Hıristiyanhktır. Bir başka broşürde 50 önemli sorunun cevabmı veriyor. Bunlar arasmda İsa'ya iman etmek nedir? Kilise nedir? Kurtuluş yolu Hıristiyanlığı seçmektlr gibi... *** Biz, Türkiyede sade Süleymancüann, Nurcularm, kol ffzdigini sannediyorduk.. Halbuki Floridadan burava kadar kollannı uzatarak Iârklere dost (!) olduklan için onlan bak yola gettrmeye çalışanlar da varmış.. Ama adamlar haklı!.. Artık onlar da anlamışlar ki, Türkiye irtica, ve din ticareti için açık pazardır. Cenaze namazlannın kıbrunadığı bir çevrede, Allahın kitabrnı bir kenara koyarak Saidl Nursinln yazüan • ile amel olunan bir diyarda, abdestsiz namaz kılan politikacıların çoğaldığı bir ortamda, Floridadaki Mister Roy Marler neden Türkiyeye kadar uzanmak tstemesin? Neden ispat etmeye kalkmasın ki Allah, tsa suretinde bu dünyaya gelmiş, seve seve insanlar için çarmıha gerilmis ve bn suretle cefa günlerinde çekilecek acılan, insanlara göstermiştir. Kendl kendisini kurban etmişiir. Yirminci yüzyılın sonuna vardığımız şu sıralarda Hıristtyanlığın misyonerliğini yapanlara biz bir şey diyemiyoruz. Bizim agrımıza giden, bu adamJann Türkiyeyi bn misyonlan için müsait bir ortam telâkki etmeleridir. Bundan otuz yü evvel Türkiye hiç kimseye bu imajı \ermiyordu, şimdl nerede ise Gabona gider gibi Türkiyeye gelecekler ve buradaki cahil halkı aldatmanm çaresini arayacaklar... Çok saygı duyduğum bir dostuma gelen mektupta «Bu satır]an okurken bana kızmayınız!.» diyor Mister Roy Marler... Emin olsun, ona hiç kimsenin kızııcağını sanmıyornm. Müslüman mahallesinde salyangoz ticaretine çıkan kişiye kızılmaz . Ben asıl kendimize kızıyorum; neden bu hale geldik? Neden herkes bizi kandırılacak yaratık zannediyor, bu kadar mı enayi manzarası gösteriyoruz diye kendimize kızıyorum. Mister Roy Marler, anadan doğma MUslümanlan Hıristiyan vapmaya kalkacağına din farkı gözetmeksizin insanlann birbirleriyle kardeş olmalanna bimmet etseydi. gerici bir Hıristiyan olmaktan çıkarak insanlığa hizmet etmek istiyen bir kişi olabilirdi. Orta Doğuda Müslüman da, Yahudi de, üzak Doğnda Hıristiyan da, Budist de ölmektedir. Mister Roy Marler'in yaşadığı memlekette beyazlarla zenciler birbirlerinin gözlerini oyuyorlar. Ne garip tecellidir ki binlerce seneden beri Roy Marler gibi insanlar dünyayı kendilerine nydurmak istedikleri için dünya bir türlü kana bulanmakUn kurtulamıyor. Mister Roy Marler ile dertleşme. tina Avrupa ve Akdeniz ülkeleri açı sından kısaca özetlemeğe çalıştığımız bu gelişmeler sebebiyle yakııı gelecekte işçi akınunda çeşitli engellerin belireceği anlaşümaktadır. Bu çeşitli engeller özellikle Türk işçisine önemli bazı darbeler vurabileccktir. Engellerin başında Ortak Pazar ile yapüan anlaşmalar gelmektedir. Gerçi bazı politikacüar potansiyeli çok zengin olaa Türk işgücü piyasası lş ve îşçi Bulma Kurumu sicillerine göre 800.000'e yakm işçi adayı yurt dışına gitmek üzere sıra beklemektedir nın Irakânlannın çok kolay bir şekilde arttınlabileceği kanısını T5eslemektedirler (4). Oyaa tt, bu dılegin gerçeklesmesine engel o'an en önemli sebeplerden biri Ortak Pazar çerçevesinde Türk işçüerine, Italyanlann akstae olarak ancak «İklnci bir öncelik. tanmmak istenmesidlr (5). Pren sip olarak geçen yıldan bu yana Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) uyrugu lşçiler tçin çalışma Iznl zorunlulugu kaldınlmış. buna karşılık beşer yü için «Oturma kartlan» kabul edilmiştir. Ne var ki, bu hak TUrklyeye Ortak Pazara girdikten sonra da tam anlarruyla tanmmak istenme mektedir. dolayısiyle bundan böyle izlnstz olarak gelen ışçiler yine eskisi gibi 15 gün içüıde srnır dışı edilebileceklerdir. Oysa Devlet Plânlama Teşkilâtı danışmalanndan Doç. Dr. Ali Sait Yuksel'in haklı olarak belırttiği üzere Türk ısçisini bulunduklan ülkelerin Urincı sıml insanları işleminden koruyacak şartlann yaratüması âcıl bir zo runluluktur (6). İnsan Haklan Evrensel Beyannamesindeki gezj özgürlüğü ve kişisel hakları hiçe savüacak Islemlere son verilmelidir. 1 Türk iscileri icin ikinci öncelik YAZAN Prof. Dr. Nermin ABADAN Münih Üniversitesi misafir profesörü rln bukuki statü ve temınaıı de rin sekilde zedelenmiştir. Bonn Anayasası yürürlUğe girdikten biriki yıl sonra merkezl NUmberg'de olmak üzere Federal Işbulma Kurumu yaratılmış, bu kuruma ise yerleştlrm» konu sunda tam anlamı ile tekelci biı mevkn tanınmıştı. Ne var ki, özel teşebbüs alanında «Manpower> adı altında kurulan bir firma kendi kadrosunda sürekli olarak İstihdam etmiş oldugu büro personeUni, örneğin sekreter, stenograf, v.s. saat, yanm gün ya da tam gilnlUgüne ıdra lamaya başiamıştı. Federal lş buhna Kurumu, bu firanaya karşı cezai tedbirlere basvurunca, anlaşmazlık Anayasa Mahkemesine intıkal ettirümıştır 1967 ce bu mahkememn verdigi kararda ise işe tavassut konusunda kanunun koymuş olduğu sınırlama, yani bu gSrevi sadece bu kamu kuruluşuna hasretmesi, Anayasaca teminata kavuşturulan «Ticaret serbestisi»ne aykın bulunmuş ve bir işçinin «fşletmenın devamlı unsuru halıne ge tirümedikçe» çeşitli firmalara kısa sürelerle tahsis edılebUeceÜİ kanaatine varmıştı. açıkça göstermektedir Bakalun Alman kabarelerine kadar inen bu cıddl sorun ne zaman, nasü ve kimin lehine sonuçlandınlacaktır? O Teklif isteme ilanı Türkiye Selüloz ve Kâğıt Fabrikaları İşlelmesi Genel Müdürlüğünden İZMİT 1 Giresun. Tirebolu. Şebinkarahisar, Ordu, Borçka, Şavşat. Ardanuç ve Artvin Orman tşletmelerinden Giresun Aksu Müessesetniz için mübayaa edüecek kâgıtlık odunlarm, Aksu'ya naklini teminen, 29 Haziran 1970 Pazartesi gunü saat 17 00 ye kadar kapalı teklif almacaktır. 2 Şartnameler İzmifte tşletmemizden, aynca, Ankara. Bolu, Kastamonu ve Hopa İrtibat Bürolantrnzla, tstanbul Akm Satım Müdürlüğü ve Çaycuma üe Aksu Müesseselerimizden bedelsiz olarak temin edilebilir3 îşletmemiz ihaleyı yapıp yapmamakta veya dilediğine vermekte serbesttirSELÜLOZ VE KAĞIT FAB İSLETMESÎ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ te J3ndan OECD'nln Ekım 1969 tarihinde toplanmış olan işgücU komitesınde bayan Danieli haklı olarak şu noktayı hatırlatmıştır: «Yeni göç hareketinin örgütleşme politikası hareket noktası olarak «Göç etme baskısı» (pression migratoire) olmalıdır, zira yapılan tah minlere göre İşgücU üıraç eden Güney Avrupa ülkeleri 1980 yüın da endüstrileşnüş ülkelerin mass edebileceklerinden 7 defa daha 5üksek işgücü teklifinde bulunacaklardır. Endüstrileşmiş ülkelerde uyçuianan istihdam polıtikası tahdidi olduğu takdırde. yoğun ışsizlik az gelişmiş Avrupa ulkelerinin sürekli bir özellıfi Olarak kalacaktır» Modern köle ticareli A Basın: 16670 6330 İman Anayasa Mahkemesi ve modern köle ticareti: Yabancı ışçılere karşı sadece sayı üstünlükleri sebebiyle olum suz tedbirler alınmamaktadır. Hukuk devletinin tüm geregini verine getirmekle övünen B. Almanya'da kanun koyucunun hiç bir suretle amaç gütmedigi bir içtihat sebebiyle yabancı tsçile NİMBÜS ilenin birleşmesi nğrana g5nüllö istismara movafakat eden kadın İşçileri: Alman televizyonunun Ocak 1970 ayında kaömcrytaıa sunduğu yabancı işcilerle ilgili difer Wr program, gerek basın. gerekse parlâmentoda hayli gürültüler uyandırmıştı. Buna göre tngrid cam fabrikasının sahlbi 80 kadar Türk işçi kadınına asgari ücretin çok altında, saatte 2.75 DM üeretle çalıştırmaktadır. P. Almanya'mn işverenleri toplu sözleşme ile beUrlenen asgart Ucret mükellefiyetine, birliğe Uyc olmama suretiyle, uymama imkânı her zaman açıktır. Dolayısile adı geçen firma yine iş hukukuna uygun bir şekilde iş plyasasının çok altında yer alan Ucretler ödemek lmkanına sahiptlr. Ortada sorulması gerek ana soru, açık bir istismar durumu karşısmda acaba Türk İşçi iffl^Tninn kısmen biltaçli olarak bu duruma neden boyun eçmektedirler? Bunun cevabını Türk işçilerine en genis ve kapsamlı şekilde rehberlik eden Arbeiterwohlfahrt örgütünun Ueri gelen yöneticilerlnden ETber hard de Haan'm bu vakında ya| den bu jana Alman ymlamış olduğu bir yazısında lşbulma Kurumu sobulmak mümkündür: «Batı Alrumlulardan Maibamanya'da çalışmak Uzere ilgili um'un ifadesme göre, Batı Almakamlara adaylık kaydını yapmanya'da tahminlere göre 300 e tıran olaganüstü fazla Türk eryaklaşık «tnsan sarrafı» fırmakek ışçilerine karşılık Türk lşlar, yani modern köle ticareti çı kadınlan Federal Aüııanya iş yürüten ticarî müesseseler ışlepiyasasmda zahmetsizce ış bulameje başlamıştır. Bavyera telebilmektedirler Evli bulunan bır vızyonu redaktörlennden genç kadın ışçisı İse eşınl ismen issosyoloji öğrencisi Ulrich Sciıtetmek suretile arkadan getlrteramm takdıre deger bır me bılmekted'.r Şu kadar ki eşı ısdeni cesaretle Alman kamu men istetme işleml. kocaya peşioyuna bu utanç vericı uygulanen B. Almanya'da iş saglama mayı gözönüne sermesini bilmişşartma baghdır. Her işveren katir. Buna göre herhangi bir pern kocayı blrden istihdam edesonele sahip olmayan, sadeee uj medigi tçin bu alanda da de Hadurma bir mektup başlıgı ile an'ın terimile «güçlükle kontTOl ayaküstü iş gören bazı naylon 1 edilebilen» yeni bir aracı gruederal parlâmentoda som sa. firmalar sistematik şekilde ış pu türemiştir. Kendilerine iş bulatinde açıklamada bulunan pıyasasına, özellıkle yazın olamayı meslek edinen bu kişiler Dışişlen Bakanlığı müsteşan ğanüstü fazla işgücüne ihtıyacı bir kadına kocasını arkadan geolan yapı sektörüne, asgari ücret tarunmış sosvolog Prof. Dahrentirtmek hususunda adam başına dorf'un hükumet adına verdigi lerin çok aşagısında işçi tedank 500 • 1.000 D M tstemektedırbilgıye göre herhangı bir tsveren. etmektedirter. Adj geçen televızler. (71. Türk işçi Radınlan bövtşverenler BırliSine üye olma yon yayınmda bizzat inşaat mülece aracılann tstemekte olduhendisinin itiral ettiğine gbre, zorunluğunda olmadıgı tçin bagu vüksek tavassut ücretini ödebu çeşit {irmalar her işçi için zı firmalar toplu sözleşme kuyebilmek ya da patronun kendisaatte 15. DM istemekte, an ralîannm dışında kalabilirler. Olerine yaptığı vaadin gerçekleşcak bunun 8. DM kendilerıne rada çalısan işçilerin menfaatletirilmesini sağlamak İçin neden gelir kavdetmektedirler. Bizzat nni koruma • yabancı iseler açık bir emek istismanna razı olAlman tşbulma Kununu yöneti mensup olduklan Ulkenin sorumduklan böylece ortaya çıkmaktacüerinln ifade ettiklerine bir zalarma düşen bir eörevdir. Pededır. manlar Nümberg'e yerleşmış oral hükumet vabancı işçileri tslan Yugoslav tebaalı Pavloviç atismar eden faaliyetleri kınamak Bu arada Türk hükumeti ile dında bir aracı kendi yurttaşlan la beraber tlgili mahkemenin içvanlan bir anlaşma geregince nı adam başma saatte 7.20 DM tıhatları belirmedikce. veni bir 1969 Eylül ayından bu yana askazanç sağlamak suretlyle sağa kanun getirmek karannda değillında Alman kanunlanna mümsola ktralamış, firmaya bu gay dir, zira bir defa daha bir iptal kün olan kardeşleri arkadan geri insani işlemden dolayı 20.000 karan ile karşılaşmagı arrula. tirtme imkanının da kapanmış DM ceza verilince, bu kez Pavmamaktadır. olması, aile birliğini sağlama im loviç Strassbourg'a yerleşip okânlarmı daha da daraltmış buKochel seminerintn nihai tebradan Almanya'ya işgücü ihralunmaktadır^ 8). liginde bu uygulama şu terimler cına devam etmiştlr. le şlddetle verilmiştir: «Modern insan ticaretinden başka bir şev olmayan mükerrer işgUcü kirala 1 ma ameliveleri kanunl tedbirlerahis kiralar ve «getholasma» le en seri vollarla durdurulmalıeğilimi: Kısmen aflelerin blrdır özellıkle son zamanlarda tsleşebilmesini sagüyabilmek. vec'te uygulanan tedbirler. sokısmen de işverenin yurt veya rumsu7 ve vtcdansız «aracı» ve benzerl blr oturma yerini saglısahte firmalan vüksek para ceTamaması vüzünden yabancı işzasına çarptırarak, aynea kendiçiler birçok Avnıpa Olkesinde lerine resml voldan İŞRÜCÜ sagla normal yaşama standardmın çok mamak suretile bıs Onemli sorualtında bulunan meskenler iç1n nun hukuk devletl volu fle gide fahiş kiralar 8deme «orundadır rilebilecegini fföstermlştlr.» lar. Bu sorun Avrupa konseyim oldugu kadar birçok hükumeti Bu Brnek modern tekelci kam vakından endişelendirmektedir talizmlnin başlıca eeregi sayılan Anayasaiann temel haklanndan Ticuz emek teminl meseleslnin sayılan kişlnin mülktl üzerindeki dört başı savıldıtını 1leri süren tasarruf yetkisl yine üllrich bir hukuk devletinde ne gibi ye. Schramm'm çevirdigi bir televiznl gelişmelere yol açabileceğini B 1967 , u yoldan klralanan lsçl, lş. verenin ödedigi Ucretin Ve 50 sinl dahi alamamaktadır. Aynca resml çalışma iznl, iş mukavelesi olmadıgı için İşçi oturma iznine sahıp olmadıgı gibi her yibancı Işçinin prenslp .olarak Alman tşçisinden farksız olarak yararlanabıldiği tüm sosyal hak ve teminattan yoksun bulun maktadır. Böylece B. Almanya'da hukukl yoldan tüm sorumlu devlet ve sendika yöneticilerinin kınadıklan, fakat düzeltmek hususunda aciz kaldıklan bir durum ortaya çıkmıştır. Esasen so rumlulann İfade ettiklerine göre bir firmanın mall gUcti ne kadar tazla İse. ilgili makamlarm usulsüz dunanlara karşı göz vumma olasıhkları o derece fazladır. Sorumlu Alman yöneticilerinin lfade ettiklerine göre halen resmen kayıtlı 285.000 Türk işçısinden başka. en azından 40 000 gay ri resml, «karaborsa» Türk işçisi bulunmaktadır. Sahte firmalar özellıkle Yugoslavya ve Türkiye'den çok fazla çahsma talebı geldıgi İçin, bu durumdan yarar lanmakta, bu issiz kişilen turist sıfatile ülkeye sokmakta, sonra onlann hukukl âcızliklerin den yararlanarak, bunları kendi çıkarlan lehine çalıştırmaktadırlar. Federal Alman Çalışma Bakanlıgı üç yıldan beri Kassel'deki Pederal Sosyal Mahkemesinden «Işletmenin sürekli unsuru olma» tarzmdaki hukuld Ölçünün uygulanmasının ne şekilde yorum lanması gerektlğlni sormaktadır. Mahkeme karannı henüz açıklamıs değildir, dolayısiyle tüm 11gililerin şiddetli protestosu ve hükumeün durumdan haberdar olmasma rağmen. istismara durum devam etmektedir. Kadın işçiler A Babaraıa ölümü dolayısıyla başsagUgı dileyen dostlanmıza teşekkür ederiz. Ogullan (Cumhuriyet: 6344) KAYIP Sebekeml kaybettim Hükumsuldur. Özkaa SAKA Cumhuriyet 835» yon filminde açıKlauıgı Uzere B. Almanya'da düşuk geliru Al man ışçi ailelerinin çıkarlarını olduğu kadar vabancı işçilertnl de zedelemektedır Zira mal sahipleri önce ucuz kira Ue oturan az gelirlı Alman işçi ailelerinl binalarmdan çıkartmak, sonra aynı verlen ou defa blı odaya sırasında 68 kişıy. tıkmak su retile vüksek kazançla yabancı işçüerine klralamalrtadırlar Pahış kiralar aile fcndınlannı da çalışma somnda bıraktığı. öte vandan veter sayıda kreş ve çocuk %uvaîan bulunmaması se bebile küçük çocuklaruı bakımı daha büyük olan çocuklara ter kedılmektedir Yalnız Türk aileleri arasmda ofcula ^itmeyen. dolayısiyle eğıtımden voksun bıraküan çpcuk oranı %50 civannda tahmin edilmektedir. üneyden gelen akıma açık olan Münıh şehrinde. örneğin Westend denilen kısım hâlen bir ghetto (9> görünüşüne bürünmüş bulunmaktadır. Bakımsız binalar, yabancı dilde yazılmıs tabe lalarla bezenmiş, küçücük dükkânların Uk görünüşte yadırgatıcı bir manzara sunduğu bu çeşit böl gelerin çoğalmamasmı sağlamak amacuıı güden Münih Belediyesı hâlen 200.000 civannda tahmin edılen tüm yabancüan kapsayan bır araştırma yaptırmaktadır Bu araştırmanın baş sorumlulanndan Münih Teknik Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Profesörlerinden Geibel'dir. Bu konuda belirtilmesi gereken husus. Paris'in dış mahallelerine daha çok yerleşmiş bulunan Kuzey Afrikalılann meydana getirdikleri sefalet bölgelerinin çok daha vahim bir durum orta ya çıkartmış olduklandır. Fransız başkentinde genellikle en radikal öğrenci hareketlerinin patlak verdiği Nanterre üniversitesi bu mahallelerinin ortasmda yer almaktadır. Bu elverişsiz ve insan haysiyeti üe bağdaşmayan durumun FVansız öğrencilerini fazlası fle etkilemekte olduğunu ileri sürmek hiç de mübalâgalı sayılmat Kochel semineri bu âcil sorun lar karşısında şu önerilerde bu Innmuştur: «Vabancı İşçilerin is'ihdamı icin insan havsiyetine ys> kıstr mesken v»7?eçilme7 bir kosuldnr Re7a'«t o'"fl=ünı1e yaysrınlaştnı; bulupan fahiş kira rejimine karşı etkili ted^ir alınması ön YUSUF ÇIRAGOrOn VEFAT Istanbul Verem Savası Deı neğl Zeyttnbumu So»y»l Var dıra Koraltesl üvesı olup Ko jıltelerin Antalva'dalt) toolanti sına katildıktan sonrs döner ken trafik kazasında «özlerint hayata kapayan fedakâr hayırsever ve tam mânası He k&mbir insan olan NÜZHET ATAYTK HANIMEKENDtNtN cenazesi 23 Haziran 1970 Sal «ünü Şisli camilnde ö£le nama v kılındıfctan sonra FerlkSy deki aile kabrfstanına tevdi •<!• leeektir. Gan! Kanl rahmetleT tstanbul Verem Savmı Oemet1 Cumhurivet 6347 ceHk taşıyan bir talepdit. Ayru federal imkânlardan yapılaca olan yeni meskenlerde yerli halk kıyaslama farklılaşma yarataca plânlnt tedbirlerinden sakınıl malıdır. Yabancı işd çocnklarını oknllt ma sürecl aynı sekilde esitci bir d teyde uyenlanmalıdır. Yabanı işci çocuklara has özel okulls kurmama yoluna eidilmemelidir Sonue G F 6 örüldüeu üzere ana yurttal işleri darlığı ve eksikliği K bebile yurt dışında ramanl voeunlasan ve biriken çeşitli m letlere mensup işçi eruplarmı varlığı zaman geçtikçe çap ve h viyet de§'>;ikliei eö^teren veni s runlara yol açmaktadır Moder tekelci kaDİtalizm yeni bir mill< lerarası ekonomik anlavışm ya gmlasmasma vol üçmıstır. bu al m.n karşısmda isci gönderme dur munda olan çeşitli ülkeler ne gil bir ulusal politika izleyecekleı dir? Bu sorunun cevabı sonrml yöneticilerinin ulusal çıkar ve i? <rücünü temsil eden insanlann ı karlarını ne derece tutarlılık v azimle "savımabilecekleri derect sinde saklıdır S O N (4) Sadi Koçaş. küçük bir he sap. Cnmhnriyet, 26 Nisaı 1970. (5) Neue Züncher Zeitung, 15.! 1969 (6) Alı Salt Yüksel. Ortak Pa zarda îşçiler, Milllyet (ya zılan), 29.4.1969 ve Ekir 1969 (7) Eberhard de Haan. Sozial Beratung und Förderun auslaendıscher. Arbeıteme mer durch die Arbeiterwoh fahrt. Bnndesarbaits blatt No 4. Nisan 1970. sh.. 257. (8ı Information znr Auslaende beschaeftigung. Arahk 1965 Alman tsverenler Konfede rasyon vayım, sh. 3. (»ı Ghetto terimi aslında yalm Vahudilerin oturmalarına i rin verilen mahalleler içn kullanıliTken eünümri7 «os yal bilım terminoloiisine belli etnık eruolara has. Ö7el ika met ven knrşılığında kulla nılmaktadır. Fahis kiralar F