Katalog

RIFAT ILGAZ'ın «En guzel eserim» dediği Bizim Koguş Yaai Uftvelerle çıkU. 204 iayta, jıefis bask» 10 TL. Genel D&gttım: Kemal Karatekin TEKtN TATINEVİ İstanbul tl&ncılık:: 7276/4183 CumhuriYet Kurucusu: ITTJNTJS NADİ Ulusal Kurtulus Savaşımızm 50. yıldönümünde Sabahattin Selek yazdı A£aoğlu Yayınevi yayınladı # 46. yıl.sayı: 16430 Telçraf *e mektup adreai: CumUuriyet Istanbıd Posta Kutusu: îstanbul No 248 Teleforüar: 22 42 M 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 99 . , | ( n . Z 5 NlsaiJ C u m a r t e s i 1V/U ; SAVAŞI MTÎNSELEK , ' JfilU Müeadele konusunda tek kitap, K)C ^*fa, büyük boy, 500 resim, ofset baskı, v 3SrîSIîr',' belgeler, yorum, kronoloji, biroloji, 30 lira. BÜTÜN KİTAPÇILAIIDA Cumhuriyet 4200 Orta öğretimde tek Nüfusun beşte biri kitap sistemi gelirin üçte ikisini uygulanacak alıyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) TÜRKİŞ'in raporu: Tasarının, bir takım sakıncalı hükümler taşıdığı öne sürülüyor M. Eğitim Bakanı, ilkokul Vinci sınıf kitaplarının parasız dağıtılacağını söyledi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) HACETTEPE, REFORM TASARIS1NA KARŞ1 Ç1KT1 ANKARA, (Cumhıuiyet Bürosu) Hacettepe Üniversitesl Senatosu, Millî Eğituıı Bakanlıjh tararından hazırlanan yenl Üniversiteler Kanun tasansı hakkır.daki görüsünü dün açıklamış; tasannın esash bir yenilik getirmedigini ve bir takım sakıncalı bükümler taşıdığını öne sürmüştür. Hacettep* Ünıversitesi Senatosunun görüşüne göre, Türkiye'de üniversitelerin bir tek kanuna tâbi olmalan mümkün değüdir ve memleket çıkarlarına uymadığı gibi Anayasa'ya da aykırıdir. Oniversitelerin tek kalıp içine sokulmalarının gelişip ilerlemeyi önleyeceğini öne süren Üniversite Senatosu ayrıca, öğrenci temsilcılerı ile asistanların üniversite ve fakülte yönetimlerine daha etkili .şekılde katılmalannı lavunmus, bunu sağlamak için gerekırse Anayasa'da değisiklik yapılmaıını önermiştir. Tasarının kanunlaşması halinde Hacettepe üniversitesi'nin Anayasa Mahkemesi'ne başvurabıleceği de Senato'ca açıklanmış ve tasan için özetle şu göru5 öne sürülmüştür: «Elestirilerlmiz, tasarının bir reform getinnek söyle dnrsnn, esaslı bir yenilik bile getirmedijinl ortaya kormaktadır. Seni deneznelere olanjk saflayan tedbirler yerine, getİTditi katı hükümle, tasan, yürürlükte olan Cniversiteler Kannnana göre daha ileri bir statü nitellfi tafimamaktadır. Aslınd» bn tasarırı «ski Ünivcniteler Kannnanaa bir tadili kabnl etmek y«rinde Tttrldye'deld gelir dıfılnnı konusunda Türkİj tarafmdan • japılan blr arastınnaya före, memleketimizde 1719 aile yılda ortalama 1 milyon 580 bin 8C5 lira gellr sajlarken, 269 bin 211 aile yılda 1379 lira ile geCtamektedir. Bu duruma göre, Türkiye "de 1719 aile, düşük gelir dillmindeki 269.211 ailenin 1146 misU gellr elde etmektedir. Türklş'in 11 Mayıs'ta Erzurumda başlayacak büyük kongre«i için hazırlanan raporda da yer a!an «Gelir dağılımı» konusundaki bu araştırmanın bir baş ka bölümünde lse, aynen şöyle denilmektedir: «Nüfusun 5'te birini teşkfl edrn bir grup, gelirin üçte ikisini almakta, beşte dört çoğunluğunu teskil rden jrrup ise, arta kalan yüzde 33'u paylaşmaktadır. Rakmmlar baska bir yönden ince(Arkası S». ?. Sü. S te) İDlll Eğitim Bakanı Orhan Oguz, Bütçe Komisyonunda dün yapbğı konuşmada, üniversite reform kanunu tasansının önümüzdeki ögretün yılı başında Meclise sunulacağını açıklamış ve «Çeşitli kiup sistemleri başanlı olmamıştır. Hükumet olarak tek kitaba dönmek karanndavır» demiş, önümüzdeki yıl ilkokullann birinci sınıflannda okutulan kitaplann bütün öğrencilere bedava dağıtılacağıru söylemiştir. Sümerbank, Ortak Pazar'ı Ticaret Bakanlığına şikâyet etti ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Sümerbank, Ticaret Bakanlığına Ortak Pazar'ın anlaşmalara göre duşuk gütnruk girış orsnı uygulaması gerektığı halcte, Tur kiye'ye yüzde 14.8 oranına kadar yükselen gıimrük vergısi uyguiamasını şikâyet etmıs ve bu durumun önlenmesinı istemistir. M KDtRNE MUİptvekill İsmet tnfiou. «rk» «ırada d a Me.ain MiUetrfkiJi Fahrrttin Altar ve Men*e»e MiUetvekiU Tevfik RUştü Ar«; TBMJI'nin 50. knnı lus yıldöoümü münascbetiyle llk Meclis fainasınds düzenlenen törenl izlerken... (Fotoğraf: a a) îhrac«tu» «eli?tınlmeii ve buna ilışkia formalltelenn d'îienienmesı amacıyla ılgilı Bakanlık ve kurulusların görüşlerini *oran Ticaret Bakanlığına Sümerbank tarafından verilen bir cevapta şöyle deniimektedir : «Ihraç imkânlarımızı kısıtlayan sebeplerden biri de mamullerimizin ithalatçısı memleketlerdeki giriv rnmriik nispetlerioin yüksek olmasıdır. Ortak Paı»r memleketlerinin kendi »ralannda nygTiladıfı giimrük giriş nispetleri yüzde 1,5 2,1 ve namzet ülkelere nygnlanan nis ! pet yüzde 1,5 3.2 oranında ol | dugn halde, aynı Pazars namzet uye olan memleketimize nygnlanan nispet yüzde 13 14,8 ara•ındsdır. Bu yüksek gümrük firi» vergisi nispetlerinin diger üye memleketlere tatbik edilen •eviyeye indirilmesinin teminl için gerefme tevessfi] edilmelidirj Dışanda okuyanlar Oguz konuşmasmda, vurt dışında okuyan öğrencüerın kesilen burslan hakkında şu biJgiyi vermiştir: «Berlin'de konsolosluk önür.de memleket ve rejim aleyhinde gösteri yapan 15 fijrencinin. isçiler srasında ideolojik davranışlarda bulunan. \ATO aleyhinde bildiri dajıtan ve Tfirkiye'nia dıs itibarını sarsar nitelikte barrketlerde bulunan bazı öğrenci. leria burslan krsilmiştir.» Milli Eğitim Bakanı bir soruya cevap olarak, gençlik olaylarının temel nedenlerinl şöyle «ralamıştır: (T) tniversitede reform Uıtiyscı vardır, (?) Sos>'al • medikal sonınlar mevcuttur <T> öfrencfler herecanlıdır, (7) tktisadl ve sosyal farklıhklardan dogan hareketler vardır, (5) Bazı vavnılannııı, diğer temayüllere nygun harebet etmektedirler. Devolüosyon söylentileri hızlardı • Maliye yetkilileri ise haberleri yalanlıyor ANKARA, (Cnmhuriyet Bürosu) Türkiya Iş Bankası'nın Ticaret Bakanlığına verdıği raporda. «Mubtemel bir devalüasyon» dan sözetmesi üe bırhkte ortalıkta dolaşan bazı soylenüler daha da beurgin hâl alrtuştır. Iş Bankasının böyle blr konuya raporunda ilk kez yer verme sınin yanısıra ortalıkta dolaşan bir diger söylenti de Türkiye y« yardırn konsorsıyuımınun son top lantısından sonra dogmuştur.. Mart ayı lçinda yapılan bu top* lantıda, konsorsiyum üyelennin, devaluasyonun kaçınılmaz bir karar olacağını ve bunu Türk hii kumeti gerçekleştirdikten sonra 1970 yıh programının dış finansmanının Mayıs ayı sonunda yapılacak toplantıda görüşülebilece ğinin kararlaştınldıgı, şekünde baa söylentiler de mevcuttur. Bir başka söylenti de Türk hükumetirun gelenek haline gelen Agustos ve Eylül aylan yerine, devaluasyonun anllik etkisini yaratmak üzere Nisan ayı sonu ya da Mayıs ayı başında bu yolda gideceğidir. Maliye Bakanhfı yetkilileri ise, bu söylentilerin 3 yıldan beri dolaştıfım hatırlatmakta, yenl söylentileri do «Mevsimsiz» V8 «Anlamsız» bulduklannı Ifad» etmektedirler. Yabancı kadınla evli oianlar da Yd. Subayhk yapabilecek ANKARA (T.H.A.) Milll Savunma Bakanı Ahmet Topaloğlu, T.H.A. muhabirine, yabancı kadınla evli olanlann da askerliklerini yedek subay olarak yapabileceklerini açıklamış, Meclise sevkedilen kanun tasansında bu üususun da yer aldıguu bildırmiştir. Şimdıye kadar. yabancı uyrukiu kadmlarla evli olan yedek subay adaylan, yedek subaya gıtmeden önce eşlerinden boşanmak zorunda kalmakta, aksi halde, yabancı kadınla evli oldukları anlasıldığı takdirde yedek subay okullanndan çıkanlmaktaydılar Askerlik süresi sonuna kadar «boşanmış» olarak bekliyen çiftler askerlik sonunda yeniden evlenmekteydiler. Bu uygulama da pek çok aksaklıklara yol açmış, yabancı uyruklu kadınla evli olan askerlik çagındaki gençlerin çoğu ise, kayıtlarını Tiirk nüfus idarelerine işletmemeyi tercıh etmişler, âışanda «evli», Ttirkiyede «be» kir» görünmüşlerdir. Bir formül bulamıyanlann da çogu, as kerliklerini «er» olarak yapmışlardır. Tek kitap Yüksek giriş vergisi Oğnz, orta eğitimde okutulan kıtaplarla ilgili olarak şunlan sdytoniştir: (Arkan Sa. 7. 81. 7 de) PEMBE KÖSKTE1S DÜN KAHKAHALAR YÜKSELDİ inönü, ilk Meclis üyelerine Aukora yemek liiliiil Parlâmento verdi :W: : : ::: x : :::« ::::::v:v::: : ; : : : : izmir Gümrüğündeki tenekeler, istanbul'a sokulurken ele geçti İSTANBUL HABER SEBVİSİ Malî Poliî ve Gümrük Örgütü, Ahırkapı açıklarında demirlemış buiunan Yunan bayraklı «Exia» adlı gemide, ihbar üzerine yaptıkları aramada, 10 milyon lır» değerinde naylon tül percTe, krıstal ham madde ve teneke ele geçirmiştir. KEMAL AYDAR Umİt GURTUNA ANKARA «Tara « yıl olmnş, Paşam; bnraya gelmeyelij» «öyle Tevfik, 8yle.. Dikkat et önünde esik var.« «N'evdi o yünlpr, Paçam?.» «Evet; Tevfik, evet»» Tevfik Rüştü Aras'ın icoluna glnniş olan İsmet inönü, Atatürk devrinin ünlü Dışişlert Bakanını Pembe köşkün Camlı daire diye bilinen salonuna dognı götürüyordu. Her adımda bir kalıp buz daha cözülüyordu sanki. Herkes gülüyor re Tevfik Rüştü Pembe köşkte nasıl b*zık oynadıklarını anlatıyordu. tsmet tnönü dün T.BM.M. nln 50. yıldönümü törenlerine katılan ilk Meclis üyelerine evinde öğle yemegi veriyordu. Paşa konuklannı tek tek kapınaı önün(Arkası Sa. 7, Sü. 4 te) egemenliği, Grup egemenliği 23 Msan'tn 50. yıluu gtride bıraktığimıı bu sıralarda parlâmenter demokrasinin Türkiye'deki u.vıçulaması üzerinde artık bir tartısma devrinin de kapanıruş olduğunu jörmek dofrusu mutlu bir asama olurdu. Ne yazık ki, parlâmentomuzun tutumu, davranışları, fonksivonlarının tam olup olmadıği bu(rün de tartısma konusudur. Gariptir ki, 1946 öncesi tek partili devrin parlâmentolannda, bilhassa 50'nci yılını htyecanla gecirdiğimiz ilk Biiyiik MUlet Meclisinde örneğin Meclis denetiminin daha etkili bir biçimde yurütülmüş oldupunu göriiyoruı. Kurtuluş Savaşını yöneten Mastafa Kemal'in o Meclis önünde sık sık sorguya çcküdiğini okuyor, tek parti Iktidan doneminde de Meclis denetimi sonucu Bakanlarm Tüce Divarüar önöne çıkanldığıni hatırlıyoruz. (Arkası Sa. 7. Sü. 4 te) Dışişleri, durumu inceleyecek îlgililerden aîdığımız bilgiye göre Ticaret Bakanlığı konuyu Dışişlerı Bakanh§ına intıkal ettırecek ve Ortak Pazar ülkelerı nezdinde gereklı teşebbüfun yapılması ve bu durumun giderilmesine çalısılacaktır. KOÇ, OEÇBN «Uzatılması gcrsksiz» tZMtR, (Cumhuriyet Epe B0rosu) Ticaret Odası yetkihıerinden Doç. Aydemır Aşkın, Ortak Pazarla ilgili olarafc yaptıgı açıklamada, hazırlık dönemini uzAtmanın bir gereği olmadığını öne sürmüştür. "Personel Rejimini engeüeyen Genel Müdür Cuntası var m.?,, ANKARA (Cumhuriyet Bürosn) Sivas Milletvekili Vahit Bozatlı (CHP) Başbakana, personel rejimiyle ilgili olarak bir yazılı soru önergesi yoneltmiştir. Senalo araştırması isîendi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ta'aü Senatör Suphi Gürsoytrak, THY'nın içmde bulunduğu durum hakkında bir Senato araştırması açılmasını isteyerek hazırladığı önergeyi, Senato Başkanlığma sunmuştur. Araştırma önergesinde, şu iddialarm incelenmesi öngörülmektedir: S THY ortakiığuun zaranna, Altur adlı özel turizm şirketine çıkar sağlandığı, O Şirket uçaklarmın Hac mevsürunde ortaklık zaranna kullanılmış olması, Q Şirket zarar ederken çok «ayıda bedelsiz biletlerin muhtelif şahıslara ve bir yabancı M > farete tahsis edilmesi, d Ortaklıkla ılgüi bulunmayan bazı şahıslann masraflannın şirkete ödetilmesi, d Şirketin uçuş harekâtının emniyetle icra edilmemesi, O DC9 jet uçaklarınm alınma sında ve kiraîanmasında milli çıkarların aleyhine hareket edilmis olrr.ası, O Heron ve DC3 nçaklannın satılmasında ortaklığın çıkarlarının yeteri kadar korunmaması, d KLM şirketlyle yapılan bakım anlaşmasınm ortaldık aleyhine olnası. O Tabancı uçak «irketleriyle yapılmış bulunan ikili anlasmsların şirket aleyhine olması, (fo Yönetim ve uçak senrlsl hızmetlerinm şirket aleyhine bir durum slması. (Arkaıı Sa. 1, Sfi. I de) IHY icin «Ânza» alârmı 250 tonluk Yunan gemisinin sab'.kah bir «Kaçakç» olduğu ve Turk karasularında sahile ya kın yerlerde «Ânza» alârmı vererek demir attığı, sonra da gelen mavnalarla kaçak eşyayı sahile çıkardığı öne sürülmektedir. Dün. sabaha karsı meydana gelen olay sonunda, kaçak malların bulunduğu ambarlar, muhurlenrniştir. YILA ORANLA 2 MİLYON DAHA AZ VEROI ÖDEDJ A.VKARA, (THA) Bu yıl da gelir vergisi öderaede rekoru Veh bi Koç kırmış. 14 milyon 504 bin 157 lira 10 kuruş geiır vergisi ödemiştir. Ancak Koç'un bu yılki ödemesi geçen yıl 16 milyonu aşan ödemesine göre 2 milyon lira civarında düşme göstermiştir. Ankara Kızılbey Vergi Dairesi mükelleflerinden bazıları bu yıl şu miktarda vergi ödemişlerdir: Büyük olaylar Altından «Büyük olaylsnın çıkması beklenen . kaçakçılığa elkoyan Malî Polis ılgihleri, «Işin, içinden çıkılmaz bir hal aldıfrm», ellerindeki bilgilerle gemi kaptanının iddiasınm tam bir çeliski halinde bulunduğunu söylemişlerdir. (Arkssı Sa. 7. Sfi. 6 da) Milyonluk Torgun savaşçılann töreninden izlenimler Ayda 10 bin lira gelir Önergede Müsteşar, Genel Müdür ve uzman gibi bazı yüksek devlet memurlannın çeşitli yollardan ajda 10 bin lira üzerinde gelir sağlayıp sağlamadıklan ve bu kimselerin bir çeşit cunta kurup baskı yapmak suretiyle Personel Kanununu engelleyip engel lemediği sorulmakta ve şöyle denibnektedir: «Varlığını misallerle acıklamaya çalıştığım iddia konusu Müdiirier, Genel Müdürler ve Müste çarlar cuotasınm mukavemetine rağmen personel rejitninde bir islahat vapmaya. Personel Kanununnn mali hukümlerini sayın hükumefin kendi istediği biçimde »ygulamaya gücü yetecek midir? Daha açık dcyim ile, hükumetin, karşısına çıkartılan engelleri as maya, yukarda açıklanan cuntayı aşarak işe bizzat el koymaya ni. yeti var mıdır? Bakanlar bunan sonuclarmı eöze alabilivnrlar mı? Toksa, S 10 kuruv zamla bu işi geciştirtrte yolu mu seçilecektir?» "îkinci Adam,, varmı,yokmu? Fikret OTYAM ANKARA «Torgun savafçılar» TBMM toren salonuna yine «Destekli. olarak gtrdiler.. Avizeler pırıl pırıl ışık saçıyor, bir bando marşlar çalıyor, zamanımızın parlâmenterleri grup halinde söyleşiyorlar.. tlk TBMM'nin o bir salonluk, üçbeş odalık binasındaydık aynı günün öğlen saatkrindeAradan elli yıl geçmiş, neler gelip geçmişti ve bilmem kaç yüz milyon liraya kocaman, yepyeni bir TBMM binası yapılrmytı.. Yorgun savaşçılar. Yenl T.B M.M.'nin o muazzam tören salonunda daha bn büyük görünü(Arkası Sa. 7, Sü. 3 te) • CUNTA'nın Albaylan Atina'da yerleçtikleri irili ufaklı saraylarda tilâhlanmanın plânlarım hazırlıyorlar.. Rahmi Koç (Vehbi Koç'un oğ« lu ı 1 milyon 358 bin 656 lira 77 ku. ruş. (Arkası Sa. 7, Sü. 5 te) unan cuntası bir ysndan da silâhlanma çabasında genel kurmaylarında bu konuJa kurdukları bir araştırma dairesı, olumlu ve verımlı çahşmalar yapıyor. Silâhlanmamn hedefi sorusuna gehnce, soylenti çeşitli. Yönetıcıler, sözde kesilmış olan Amerıkan asked j'ardımının yokluğu karşısında, Kuzeyden gelebilecek bir komünizm tehlikesini önleme hazırlıfı ıçınde oldukiannı behrtiyorlar. Oysa bu çabaların gerçek nedeninin Türkiye olduğunu artık sokaktaki çocuk bils biMyor. Isin temellne inersenız, Y YUNAN SİLAHLANMASİNIN TEK HEDEFİ: TURKİYE Çetin ÖZBAYRAK Yunanistan. Türkıye'yi cldd! duşüncelere yoneltecek çabalar ıçinde. Bir Mırage I$i tezgâhlamıslar. Bu konu üstüne Fransızlarla son pazarlıkları yapıyorlar. Buna gcire, tfunyamn en iyi sava» ucaklarındtn birini yapmakta olan Fransız Dassault fabrikaları, Selânık yakınlarında, adına şımdilik atelye denmesi uygun gdrülen bir fabrika kuracak Yunanıstan'da yükselecek bu fabnka, her şeyden önce Bav Dassault'va büyük (ArkMi Sa. 7, Sü. 6 da) ABD Amerikan aleyhtarı gösterilere önem vermiyoruz!.,