Katalog

SAHtFE DÖRT Jcendlne konuşmayı, durup el kol hareketleri yepmayı âdet edinmiştir. Baza defa çocuklar bu mutsus dehayı alaya almakta, ardmdan bağırmaktadırlar. Yeğenl Karl bu durtundan utanması nedeniyle ona eçlik ede memektedir yoUarda.. Giyimi de kendina ezgüdür; yüksek şap kası gerlye iülmiş, çevresinden aklftifTm? gür nçlan dökülmüş tür. Ceketi uEundur^. Ceplerin da Oü deîter taçır, biri not del teri digeri kendisine blrşey söylemek isteyenler» uzattığı aalaşma deftert.. Ayrıca Zimmennann marka koca blr kur»un kalem Te bir de duyma bo rusu.. En tanınmış portrelerin den blrl bu çağlarda ressatn Waldmüller tarafından yapümış tır. Taruyanlarea sanatçıya çok benzedlği söylenen bu portro üzgün, kırguı, dargm blr lzîenim yansıtır. YaJaulannın anlatışlarma bakılırsa, Beethoven daima erken yatar, erken kalkarnuş.. Güneş doğarken kalkar, öğle sonrası İkiÜçe dek çalışırnuş. Bu arada blr hatta ficl dela so kağa fırlayıp «^ezintüi çalışma» yapar, yağmura, kara bak mazmış.. Akşam Ustleri sevdlği bir kahveye gider, günluk gaz«teleri inceler, özellikle îngılteredekl parlâmento hareketlerini izler, daima muhalefetin fikirlerıne katılırmış. Sek reteri ve arkadaşı Schindler'e göre gece çalışmaznuş Beethoven... Eğer konuklan yoksa okurmuş sadece... En sevdıgi ye mekler balıkla yapılanlarmış.. Tercih ettigl balık ise Tunada tutulan vs «Schill» denen bir tür sazan.. Makarna da her za man nazlanmadan yedıği yemeklerin başında.. En çok içttği goğuk çeşme suyu.. Sonra bir tür dağ şarabı ve bira... Schindler, onun bütün dagınıklık ve pasakiılığı yanmda te mizlik açısından bir «Doğulu» kadar titiz olduğunu yazar amlannda Her sabah banyo ya par, üzerine bol su döktürür, bu arada birşeyler mınldanır, mınltılar banyodan sonra da sürer, uzunca bir dalgmlığı kâ ğıt kalemli çalışma izlermiş. 18 Nisan İ970 CUMHURİYET o Onun, yapamıyacağı yoktur g FARUK YENEk ÜTÜV bu olaylar süreslace yeni yayh çalgılar dört lüleri doğmalrtadır. Bn rerimin bir bsmmı Rus Prensi Boris Galitzin'e borçludur lnsanlık . Bu aland&ki çalışmalar 1B26 yılına kadar sUrecek, dahırnn son ürünleıi eşsiı blr us talık, erJsilme» blr duygu, esterik ve dtlşUnes derinllgiyle Ör «iuğU dörtlükler olacaktır.. Bu cnıt dizisl arasmda Op. 133 «si raajör» dörtlünün bzelligi başkadır.. Esenn yapısındaki olağanüstü bir bölüm «Büyfik Füg» adıyla billnir.. «Büyük Füg» müzik edebiyatında tüzn «kolâstık akım ve inançl&ra tneydan okuyuş, geleceğl haarlayıstır. Bu nedenle tutucula 2 O O CUtcu B n nısmıs, Lelprij'd» yayınl»nan «Gtenel Müslk Gazetest»nd» su türlü yargüar yer ald»r cuç..» «Çalgılar gayısu dlsonaDBİarl» kesişiyOTİır» «Bir B& btl kesmekeşi», «Faslılann aoUyacsğı bir eser.» Fakat aynı yıllarda, aynı kent te blr dlğw müzlk yüdızı yasıyor, o sıralarda 29 yaşında buhınan re lld yıl sonra mutsuz yasamın ardında unutulmaz blr verlra bırakarak yitirecek olan bu deha Beethoven ve aynı dörtlü için şoyle diyor du: «Onun yapamıyacağı yoktur. Fakat yapüanlan hemen an Iamamız Imkânsndır. Bn anlayış» ulasıncaya kadar da Tu oa'dan daba çok su akacaktır» • «KARA İSPANYOL EVİ» E BTJ sözlerl söyleyen genç döharan adı Franz Schubert'dir.. 1825 yılı Ekim ayı başında yaşamının son durağına taşınır Beethoven.. «Kara îspanyol Evi» adlı koca blr yapmın ikinci kaünda bir dairedir bu... Yapıya bu adın ve Tüişi daha once viyanada yaşayan kara cübbeli Ispanyol keşişlerme barınak olmasından otürudur.. «Kara îspanyol Evi» nin Bonn'dald İlk gençlik arkadaşı Stephan Breuning'in evıne yalcın olması büyui yarar sağlayacaktır sanatçıya.. Geniş ve aydınlık bir dairedir bu.. Salonu, bir müBlk, bir çalışma. V Ikl hizmetçi odasını geniş pen cereler çevirmekte, bUyük bir mutfagi btUunrnaktadrr. MTMk oöasında klavyeleri Mrblrlne karsıt iki piyano yer almıstır. Biri ingillB piyano y»psnaısı Thomas Broadwood"tm diğeri Ise Viyanalı piyano yspnncısı Grafın armağanıdır, bu çalgılar.. G«rck çahşma gerek mü zils odalan ise sanatçımn vazgeçemediği o ünlü dağmıkhgını alabüdiğine yansıtmaktadır. Kltaplan, mfilrtupl«n, nota kâğıtlan, işitme borulan, göriükleri oraya buraya atilmış, ftdeta serpıştjrilmiştlr. Dış evrenle Ugislnl ylUrmiş gıbidir koca adam.. Umursamaz olmuştur artık hiçbir ç«yi.. îçine daha beter kapammş, kurduğu düzende yaşar olmuştt^. O UnlU yUrüyüşlerinds kendl • Beethoven, ye^eninl yetiştirme durnmunn, kardeşi öldükten sonra bir eöreT saynnş.U. Fakat Schlndler'e göre, ba^ından bcrl yeğrenle anlaşamamışlardı. ilgill depdir Ludwlg'in verlmiyle «Anlaşma» defterierinden birine yazdığı şu satırlar açıkça beUrtır bu gerçeğı: «Rosslni'ye yeni operası nedfnlyle Fransa Kıralı Onttr Lejyonn ni«anı veraıiş. Sen de bir oprr» yaap jrönder. Sana da birşeyler getirir... Bu nifanm yıllık Ffliri de yarmif, blzim Maria Theresia nişanı pibl..» Beethoven döner Viyanaya.» Kardeşi Johann'la anlasmasına imkân yoktur... Adamın yukar daki satırlan yazacak kadar an layışsız olması değildlr nedeni. Besteci yengesinden nefret etmekte. Johann'ı mirasını kadı na "leğil, yeğeni Karl'a bırakma sı için zorlamaktadır. Schendler'e bakılırsa iki kardeş arasındaki anlaşmazlıkta suç. bazı insanlara karşı bağUUk ve sevgide olduğu gibl nefret ve kinde de ölçü tanımayan bestecidedir. nede Profesör olan Dr. ruch'u salıb verir... Daha sonra Beethoven'in hastalıklan ve son aylardaki sağlık durumu konusunda bir kıtap yaym layacak olan Dr. Wawruch gel diğinde hastalık başlayalı üç gnon geçmiş, oldukça ilerlemiştir.. Yuksek ateş, kuru ve kısa öksürükler, sırtta ağn tipık zatürre tablosudur.. «Anlaçma» defterlerinden Dr. Wawruch'un muayenesinde sorduğu sorulan biliyoruz; «Bas agnsı var mı? Bisarıya son de(a ne laman çıktımz? Karnmız ne laman. rtanberi şiş? AvakUnnız şişti mi?» v.s.. Sonra sunlan yazar doktor: «Adınızm derin bir hay ranı olarak elimden gelen herşevi yapacağımı bildirinm..» Sekiz gün sonra kann bölgesinde ağnlar başlar, bunu sa rılık belirtisi lsler. ölum yürüyuşü ağrılı ve acı verici gıinlerle başlamıştır.. Sanlıktan sonra karmda su tcplaması hastalığm dönüşumunu belırtir; «Siroı» dur bu.. Çok ıçkl Içmemesine karşılık karaciğer çdküntüye uğramışür.. Eski dok toru Staudenheim ve cerrah Steiberfın de kaülmasıyla su alınır kaxnuıdan... Blr süre rahatlar yüce ınsan... Kardeşi Johann arasıra gelmekte, Viyana channdaki birliğinden izın alan yeğen Karl sık sık uğramakta, sekreten Schindler her gün başucunda oturmaktadır.. Evin iki kadını. yaş'a ahçı Sali ve oda hizmetçısi Thekla gerçekten sefkatle llgllenmektedirler onunla. Dr. Wawruciı, cerrah Steibert'e, eskiden tanıdığı, hattâ kızJarını sevdiği bir aileden Dr. MaUatU ve yardımcısı Dr. Röhrlg d« katılmıştır. Bu arada Stephan von Breunıngin onüç yaşında ki oğlu Gerhard en yakın, en candan arkadaşıdır.. Bütün bu lnsanlar yöresinda dolanmakta, ona sanat ve müzik çevrelennde yapıtlarının nerelerde, kinv ler taratmdan nasıl yorumlandığmdan haberler derlemekte, siyasal olayları bildlrmekte, ga zeteleri getırmektedirler Yunanistandakl özgürlük savaşı. Fortekizdekl kanşıkhklar, Bavyera Kıralı Birinci Ludvvlg'in 1İericl eylemlen, Avusturyanm iç sıyaseti ilgisml çekmektedlr has tanm.. Her zamanki gibl durmadan okumaktadır yatağında.. Vakit geçirmek İçin Walter Scott'u tercih etmekte, berl yanda da: «Adam sende par» için yaımış..» demekten gerl kalmamaktadiTViyana müzik hayaünın ünltl kişileri birer birer gelmekte» dır görmeye hasta sanatçıyı.^ Gerard anılannda hepsinin içeri yaşlı gbzlerle girdiğınl, derin bir sarsıntıyla ayrıldıklannı yazar.. «Doknzuncu Senfoni» Berlinde yorumlanmış, koroyu Zelter çalıştırmıştır. Senfonileri Viyanada hemen her konserde yer almaktadır. Schindler her gece saat ona kadar oturmakta. yapıtlan çevresinda açıklamalar» dinlemekte, kendı gbmşünü belitmekte. ı>l uykular dileyerek gitaıektedir. AYHANBAŞOĞLU QEM SULTAH • BİR İNTtHAR OLAYI S DtŞt BOND ANATÇIMN en büyük derdi. en önemli sorunu, yeğenidir gene. Arük delikan lılık çağındaki Karl amcasımn hiç de onaylamadığı arkadaşlar la gezmekte. üstelik bolca şarap içmektedlr. Bu dunun amca yegen arasmda bitmez tartışmalar getirmekte. amca çok sevdiği yeğenini alabildıgine eleştirerek morâl açısından önera 11 bir baskıya yol açmakte, ondan soylu ve erdemli bir insan olmasım istemekte, yeğen İse amcayı kendisine işkence yapmakla suçlamaktadır. Karl, Tek nik Enstıtunun Tıcarl Bilimler Bölümü öğrencisıdir o sırada. Karnesindeki notların pek kötü olmamasiRa karçılık ckuldan kaçmakta, sık stk dlsiplm cezasına çaıptınlmaîrtadır. Karl amcasının evinden de kaçmaya bsjlamı^tıT. O 7sman annesine gitmekte, bu tur olayları bestecınin, dönmesı içın yeğenine vazdığı yakanş mektupları izlemektedır. Bu ilinti uzun sürmez boyle... 1826 Afustos ayı başında bestecınin Baden'de yaz içın tuttugu evde intihara kalkar Karl. îçmiş, içralş başına dayanuştır tabanca yı. Hastahaneye kaldırılır, bunu polis kovuşturması ve soruş turmalar ızler... Amcaya büyük blr vuruştur bu.. Olay besteciyi yıkmış, son nefesine dek bu yıkıntının bilıncmden, kotü etkisinden kurtulamamıştır.. Karl hastaneden çıkar, iyileş mesi için nekahate ıhtiyacı var dır.. Bu sırada bestecinin e o «acı olan kardeşi Johann her ikisinl de alıp Gneixendorf'daki evine götürür... Bu güzel köyde hem kardeşinin, hem de yefeninin düzeleceğine emlndir . 28 Eyltilde ulaşılır köye. Johann, bestecinin hiç sevmedigi yenge ve yeğen Karl konukseverlik ve llgi göstererek besteciye bakmaya koyulurlar.. Beethoven günlük gezintisinl yapmakta, kbylu'.er ona olağanüstü saygı ve sevsi göstererek rahatsız et mekten korkmakta, kırda bayırda kendi kendıne bafıran, mınldanan, elkol hareketleri yapan dehayı uzaktan hayretle seyretmektedirler.. Beethoven o gur.lerde tamamlanmıs son yapıtı 135 opus sayılı «Fa majör» yaylı çalgılar dörtlüsünü yazmaktadır. • HASTALIĞIN BAŞLAMASI 2 ARALIK günU ağır hasta olarak ulaşır Viyanaya.. Gneiıendorl'dan ayrümakta acele etmiş, soğuk ve rutubetll havada bir sütçünün arabasına binip yola çıkmış, bir handa gecelemiş, kınklık hisset miş, hemen bir araba buldura rak yola koyulmuştur. Schindler doktorlaıını haberlemek ister. Bunlardan biri, Braunhofer çok uzakta oturmaktadır, Staudenheim'a haber sar larsa da adam gelmez... Yeğen Karl'ın kahvede büftrdo oynarken taruştığı bir ıışak hastaha YARIN BİR KÜÇÜK ARKADAŞ DEFINE TALSP APAYOIN 74 Eüstem kaananm ucunu kısa kısa vunıyordu. Duvardakj bir taşı oynattı. Hıh, çek o taşı bu tarafa! Gayret ediyor, uğra^ıyordu. Seyidin kalbl gögsünden dışan çıkacakmı? gibi gura güm vuruyordu. Dur, dedi ROstem. Bir soluk »bp ellerine tükürdü. Sonra gene bajladı. Taşın altını ustünü gevjetti. Ula ne sağlam yapmışlar be, çıkraıyor. Çıkacak, ıju tarafından çek. Çekti. Ta; ayaklarmm dibine iniverdi. Tamam. Ver banal EUejtiler, geriye «ldüar. Ha arslan! Hadi bakalun. Başka bir taş daha aöktüler. Yuzlerine serin bir hava geldl. Seyit «1 fenerini sıkıp baktı, içerısi karanhktı. Hiç bir sey görünmüyordu. Allah Allah, tnağara gibi. Girellm mi? Girelim emme sığar mıyız? Dur sen... Yanlardan küçük parçalan alıp dcliğl biraz daha genişlettiler. Seyit başmı sokup içeri eğildi. El fenerini tuttu. Oda gıbiydi. Ne olduğu arlaşılamıyan bir jeyler gomnuyordu. Geriye çekildi. Gireceğiz Rüstem, dedi. Sen de gel. Çabuk! Arkasını dönüp syaklarmı delığe sarkıttı. Sü rünerek kaydı içeri. Kendinı bırakmca küf kokan karanlığm ortasmda kalakaldı. Bir an ne edeceğıni şasırdı. El fenerini yaktı hemen. Her taraf toz içindeydi Gel, dedi Rüsteme. Sesi bir boğuk çıkb. Rüstem inınceye kadar bekledu Bir iki kere yutkundu. Heyecandan bayılacak gıbiydi. Rua. terae tutundu. Hadi... diye kekeledi. Tamam, indım. Penerl yerlere tuttu, ı?ık titriyordu. Oda yanm duvarla iki bölüme aynlnuştı? Bu tarafta dağılmış, erimiş insan kennkleri vardı. Toz topralt içindeydiler. Basmamağa çalışarak öbür tarafa doğru yürüdüler. Seyit feneri yarım duvarın arkasındaki bölmeye tuttu. Orada toz içlnde kalmış bir ?eyler vardı. Ne bunlar? dedi. Sesi gene boğuktu Bayılacaktı nerdeyse. Rüstemin kolunu sıktırdı Durup bakular. Birden dokunamadılar Tet içinde kalrmşlardı. Gözleri kocaman kocaman açıl mıştı. Al, dedi Seyit. Durmal Rüstem elini uzattı, sonra çektL Seyit ağa, mal bunlar I HeeKaramn}. toz içinde kahtuf ejyaîardı. tbri|« benzer büyükçe bir testi, küçük toprak kaplar. Sakalb bir erkek heykeli. Madenl kemer. Büyiıkçe bir küp. Tepsiye benzer bajka bir kap. Boz bir toza belenmişlerdl. Al Rüstem, durma! Rüstem birden kendıne geldi. Ellerinl uzattı. Heykelin toz almıyan alt kısımlanmn rengı bir başkaydı. Önce onu aldı. Çok ağırdı. Ula bu ne? Duvarın üstüne bırakıp üfledi. Eliyle sîldi. Sapsarı çıktı ortaya. Ula Seyit ağa bu altın ellâm.. Deme? Birbirlerine bakıştılar. Gözleri sevinçle parlıyordu. Huhuu.. diye nefesini boşalttı Seyit. Hadi Gırdiklerı deliğin önüne getinp yere bırakti durma, getir! Öbürlerlni de aL, çabuk! Rüstem canlanıvermişü. Teker teker taşıdı Seyit ışık tutuyordu. Kemiklere basma, gunah olur dedi Sen çık şimdi. (Arkası var) TİFFANY JOMES VEPET aîrrt, i*4 • KARDEŞÎNİN KÖYÜNDE GARTH AKSİ UAt.PE, Û u K CMJKJ SlB. TCB vE. TAO> TUZU O Ol.. ,A<0D£QM Si'UÂMLI rtj f* \YLAK MUSA OH4NN bir gjn kardeşinl alıp koy yöresınde oturan cerrah Karren'in evine götürür. Cerrah bir hastaya çagınlmıştiT. Kansı, Johann"! agır lar, ikram eder, bir ara gozü soba yanında oturmuş, hiç konuşmayan yaşlı bir adama çar •••••••»••••••••»••••••••••••••••»•••»••••••••••••»••••••••••»••• par, uşağı sanır Johann'ın, bir testi şarap uzatır ve «Hadi ba. kahm sen de iç şn şaraptan.» der.. Hastadan dönen cerrah anlar durumu, konuklan gidin ce haşlar kadım; «Ne ettln be kadın, rerfl oldnrn gittl.. Yvxyılımınn en büyük bestecislydl o adam...» diye bağırır durur.. Yaşamından memnundur bes teci.. Bir ara hep Gnersendorf da kalmayı düşündüğünü kardeşinin «Anlaşma» defterlerme yazdığı satırlardan anlıyoruz. Johann bu istek karşısında kendllerine ayda 40 florin ödemesi gerektigini belirHyor, yılda 500 • florinin yeteceğiıu savunuyor.. Amca yeğen arasındaki tartışmalar ise sürüp gitmekte, sonuçta Karl'ın askerlik ödevin! 5>apmak üzere aynlması karar laşmaktadır. I ! 23 NİSAN 23 NİSAN : İ MiLLî PiYÂNGO Sanatçı Gneixendorf'da Iken uygar iklimlerde ünU ve şanı daha da yaygınlaşmakta, sayEtnlığı artmaktadır, kendisine Isveç BUlm Demegl onur üyeligi, Prusya Kıralhti Kiîil Kartal nişanı vBrllmlştir. Yapıtlan her yerde sık sık yoruralanmaktadır. «Fa majfir» dörtltl dışında bir piyanolu beşll ve onuncu eenlonlnin Bn taslaklan vardır • Büyük bayram çekilişi ileyine yenilikler geüriyor. | İkramiye (oplamı : 8 MİLYON 564 BİN LİRA : Büyük İkramiye : I MİLYON LİRA | En Küçük İkramiye : 200 LffîA \ MİLLİ PİYANGO, bu büyük yarışa bütün vatandaşlar ; X dâvet eder, bol şanslar diler. | • • ••••••••••»•»••••*^•••••••••»»••••••••••••••••^••••••••••»•»•»•» (Basın: 13500/3920) not defteriod9. Eudsşl Johana