Katalog

SAHtFE DÖRT ketml; Wr lns&asmıc... Fakat çevrenize de çok bol ssygı dağıtıyoraunuz . » 15 Nisan 1970 CUMHURİYET • YAŞAMANIN DORUĞUNDA esteci Teplitz'den aynlmış kısa blr süre Karlsbad'a uğ ramıs, tekrar TepUtz'e ddnmüs, Viyana'ya gelip birkaç ay kaldıktan sonra kardeşi eczacı Johann'ın, ev islerine bakan kadınla evlenmesine engel olmak Uzere Llnz'e gitnüs, fakat bu dılşüncesınl uygulayamamış, ötekl kardeşl Kaspar'm kendisini hiç sevmeyen karısından •onra iklnci bir düşman yenge daha kazanmıştır. Linz, ona büyük bir karşılama yapmıs, az görülen konukseverlikle agırlamıştır. Sanatçı halka çalmarmş, Kont von Dönhoff gibi bazı soylulann çağnlannı kabul etmis, piyanosunu bol bol dlnletmiştir. Bu gezinin başlıca ürünü «Sekizlnci» senfonidir. Viyana dönüşü günlük yasamım sürdürmeye koyulmus, arada bir müzik mağazası sahibi Andreas Streicher'e ugramaya koyulmuştur. MUzlksever bir zengin olan Streicher, mağazası ardmd^ki salonuna ünlü bestecüertn büstlerini sıralamıştır. Aralanna Beethoven'ınkini de katmak istemis, bu iş için Vıyanada çağın en tanmmış yontucusu Prof. Franz Klein'ı gbrevlendirmiştir. Ancak, yuzünün alçıdan kalıbınm alınması Beethoven'i sinirlendirmiş. boğulacagım sanmış, Prof. Klein, ikincl denemede basan gosterebilmiştir. tnsanlık, çok ender yetişen dehalardan birinin gerçek yüzünü bu oîay sayesinde tanıma olanağını elde edebilmiştir. Yıl 1813.. Napoleon, Rusya' da korkunç bır bozgun ve yenılgiye uŞramış. bu olayı bir dizi kurtuluş savaşı izlemiştir. Kıt'ayı yıllardır sarsan Napoleon sorunu artık çözümlenmek üzeredir Fransız ordulan Leipzig ve Hanau'da ortak AVTUpa kuvvetleri karşısmda çöziılmuş, özgurlüğün özlemini duyan uluslar yenl bir umutla ayaklanmıstır. Bütün bu eylemlerin sanatçı üzerinde de etkisi olacak, hele öz^ürlüğe ve insan haklarma aşırı saygısıyla bilinen Beethoven'i alabildıgine coşturacaktır. B Olümsüz sevgilinin sırrı eethoven'ın TepUtz'de rahat ettıgmi 1812 yaz ayında tekrar gidisinden anlıyornz. Para durumunun bozukluğuna karşılık bu defa «Meşe» adlı o tele inraiştir. Aynı tarihlerde bir dığer otelde «Altın Gemi» de ise Goethe kalıyordu... Ve sanat tarihçileri için çözulemeyen, çozülmesine imkân bulunmayan bir bilmece gene o gunlerin ürünüdür. Bestecinin «ölümsüı Sevgili» adıyla seslendığı üç mektup Tephtz'de 6 Temmuz sabahı aynı günün akşaaıı ve 7 Temmuz sabahı yazılmıştır. llki «Meleğim, her «e yim, benlm kendim...» sözeüklerıyle başlayan üçüncüsü «Sonsuza dek senin, sononsnza dek benim, sonsuza dek bizim...» sozcükleriyle bitcn üç belge direnilmez bir gerillmin boşahşı, B bir özlem kasırgasının kopuçu, bir ihtiras potasının dokülüşüdür... Kendisine olan sevgisınden ötürü acı duyan bir kadını avutus, daha üstün bir sevglden doğan haykınş, umutsuzluk, doğaya başkaldınş, sonra bltene, yok olana dek sürecek bağlılık .. Muzık tarihçileri, Beethovea uzmanlan, bestecinin o yıllardaki gonül ilişkilerinl, çevresindekl kadınlan inceden inceye gözden geçirmis, «ölfimsfiı Sevgüi» nin kimliğini bulamamıslardır Sayfalardan binne ekli minyatürdeki kadm, tahmmlere göre Kontes Erdödy'dir. Ancak kontesin böyle bir aşka konu olması bahis komısu değüdir. Mektuplann bulunduğu çekmecede Giulietta Giuccardi'nin da bir minyatürü vardır... Giulietta çoktan evlenmis, yaşamından çıkmıştır sanatçraın.. «ÖHbns&ı Sergüi» serüveni çev resindekl tahminler kesinleşememiş, Beethoven bu konudaki sırrmı beraberinde götürmüstür. Ve gene o günlerde Goethe Ile, bir tann gıbi saydığı, hayran olduğu ozan ve yazarla tanışmıştır Beethoven... Goethe 19 Temmuz günü eşine yazdığı mektupta şöyle der: «Bu kadar Terindi, enerjik bir sanatçı görmedim .. Tüm dünyaya karsı tek baçına dnnnası muciıe. Nedenlni simdi daha lyi anlıyomm...» Güncesinın 20 Temmuz sayfasında şu not yer almış: «Beethovenie Bilin'e kadar araba gezintisi yaptık . » 21 Temmuz günü de şu nota rastlanıyor: «Akşam Beethoven'le beraberdik... Gerçekten anlatümaı güzellikte bir çabşı var...» Her iki dâhiyi yakmdan tanıyan, özelliklerinl çok iyı bilen Bettlna anılarında bu karsüasmadan kalan tinlü öyküyü anlatır. Bazı tanhçüerin, Bettlna' nrn aşırı fantezilerle süslemiş olabileceği duşüncesiyle yorumladıklan bu öyküye gore aynı gunlerde Avusturya Imparatoriçesi de kalabalık bir soylu ve hızmetli kafılesıyle Teplitz'dedır. îki sanatçı kolkola gezinti yaparken imparatoriçe yanındakilere yaklaşır; durumu gören Beethoven, Goethe'ye: «Kolumdan çıkmayın, biz onlara değil, onlar bize yol açsınlar...» der Ancak, ozan başka inançtadır, durur, şapkasını çıkanr, imparatonçeyi selâmlar... Bu sıra Beethoven şapkasını başına bas tırmış, ellerini ardına bağlamış, göğsünü germiş. soylular sürüsünü yanp geçmişti... Biraz sonra durur, Goethe yaklaşınca şoyle der: «Sizi bekledim .. Siz gördüğünüz onur ve saygıyı ba • GOETHE Ile pezintl yapan sanatçı, parkta İmparatoriçeye rastladıklannda, berikinin ;apka5inı çıkanp selâmlamasına mukabil lâkayt kalmı;, sonra şaire çıkışmıştı. maktadır .. Yanındakl masada şarap dolu bir kadeh, bir peksimet durmakta, sonuna kadar yanmış mumlar geç saatlere kadar çahştığını göstermektedir.. Uvertürün sayfaları yataga ve yerlere yayılmıştır îlk gece «Prometheus» balesi uvertürüyle başlar «Fidelio.. » Çağın mezzosoprano Milder Hauptmann, bariton Michael Vogel ve bas Weınmüller gıbi yıldızlanyla sahneye konan «Fidelio» nun her temsüi büyuk gosterilerle bitiyor, hemen her müzık bölümü uzun alkışlara yol açıyordu... şık sorunlarm çözümü aylar sürmüştü . Kongre çalışmalar dışmda eğlenceyi de unutmuyor, balolar baloları ızliyordu .. Bazı müziksever konuklar çağın büyük dehasını, Beethoven'i görmek ve dlnlemek lstiyorlardı. Sanatçı 29 Kasım günü gene Redouten Salonunda bır konser düzenledi. Programında, Dr. Aloys Weissenbach'ın dızeleri Uzerine bestelenen «Gloreiche Angenbllch Şanlı An» adlı kantat, «la majör» yedınci senfoni ve «Vittoria Savaşı» nın yer aldığı konser gene sevgi gösterileriyle bitmiş, genel istek üzenna tekrarlanmıştı... Kont Rasumovsky sarayında Vıyanada konuk olarak bulunan taçhlar ve soyulular için düşündüğü çağrıya besteciyi de katmış. Beethoven tarihte hlçbir sanat adamına nasip olmayan gece hoj'unca hemen tüm Avrupa imparator ve kırallan, baçta gelen soylulan taraîından se\g! ve saygıyla karşılsnmış, Rus Çarlçesi özeUikle büyük ilgl göstermlş, 200 altın duka apmağan etmiş, bunu dığerlerl izlemiştir. Sanatçı yaşamının doruğundadır .. Artık onu herkes tan:makta, kücük çocuklar bila birbirlerine göstererek. «Iste Beethoven eeliyor!..» dıye bajhrmakta, von Hbffel gibı ressamîar portresini yapmak içia her fedakârlığa katlanmaktadırlar.. Daha önce yazdıklannı beğenrr.emekte devam etmektedir. Bir gun yayınevi sahibi Steiner'e gelir. Dükkânm ardındaki odada Steiner'in kızı «OtuziM Defişlm» inl çalmaktadır piyanoda.. «Kimin bunlar?» dıye sorar kıza, «Sizin» cevabını plınca başmı iki yana sallayarak söylenir: «Ba aptalbklar benim mi? Ah Beethoven sen terçekten esekmîşsin...» AYHANBAŞOĞLU CEMSÜITAN • VİYANA KONGRESİ N apoleon'un yenilgelerl sonunu hazırlamış, Avrupa'ya hattâ dolajiı olarak tüm dünyaya yenı düzen getirecek bîr toplantı, ünlü «Viyana Kongresi», 1814 yılı Eyİul ayında toplanmıştı.. Kıt'a monarşılerıni, temsil eden yüzlerce soylu kişi ve devlet adamı lmparatorluk Kıraliyet başkentınl doldurmuş, ortaya çıkan karı YARIN : Y E Ğ E N İ K A R L • SANATÇI VE SAVAŞ yıllard» Maelzel mtlzik sanatında tempo 61çülerinl rahatlıkla bulup uygulamaya yardımcı bir aracm, «Me^ ronom» un bulucusu olarak Un yapmıştır. Bununla yeünmez, «Panharmanikon» adıyla orkestra seslerl veren bir araç yapar, bu buluşundan bahseder Beethoven'e... Çağın siyasi ve askerî olaylannı alabildiğine heyecanla izleyen sanatçı. ulusal bir coşkuyla araçta çaunmak üzere bir yapıt besteler. Daha sonra orkestralamasuu yaptığı eser. îngiliz komutanı Wellington'un Iberia savaşlarmda Fran sayı yenilglye uğrattığı Vittori» karsılaşmasından esinlidir. Napoleon'a karşı Leipzig ve Hanau'da çarpışırken yaralannu? Avusturya ve Bavyeralı askerler yaranna düzenlenen Ikl konserde çalınır eser. Beethoven'in «Vellincton'nn Zaferi» «Vittoria Saraşı» adını verdiği 91 opus sayısı olan yapıtın llk calınışında kentin Salierl, Schuppenzigh, Spohr, Mayseder ve Moscheles gibi ünlü müzikçîsl de gdrevlenir. Halkın ilgisine karşıhk müzik uzmanlannm dü şüncelerl pek çeşitlldir... Beethoven'in elinden çıkan ve müzik sanatı açışından degerl olmayan bu yapıtı yazmak bestecinln çıkarcıhkla suçlanmasiMi yol acar . 1814 yıh 27 Şubat günü beç blnl aşkın dlnleylcryle dolu Redouten Salonundakl konser yaçammda önemli bir olaydır Beethoven'in . Program şöyle düzenlenmiştir: «L» majör» yedincl senfonl, çağın üç büyük ses yıldızı; soprano Milder Hauptmann. tenor Sibonl ve bas Weinmüller'in sollst olarak görevlendiği «Entl tremate» adlı bir üçlü «fa majör» seklztoci senfonl ve «Wellington*un Zaferi Vittoria Savaşı». Konserin uyandırdığı ilgl çok büyük olmuş, sanatçı dakikalarca alkışlanmış, sevgi gösterileriyle selâmlanmıştır. Konserde bir süre sonra Kahlenberg'de kiraz almak Ister. Satıcı kızlardan biri şöyle der: «Sizden para alamayız . Sizi Redouten Salonunda förmüs, güzel müziğinizi dinlemiştik . » 11 Nisan günü «Roma fmparatoru» adlı bir otelin büyük salonunda «si bernol majör» Uçlunün piyano partisini çalar... Bu, Beethoven'in halk karşısında son piyano çalışıdır... Şubat konserinden sonra tekrar «Beni en çok Sıen çocuğum» dediğl «Fidelio» ya yönelir... Bu arada ozan Friedrich Treitschke bazı katkılarda bulunur, düzeltmelere başlanır. Yeni uvertür katar Beethoven yapıta .. Ancak, orkestralaması yetişmez ılk temsıle .. Treitschke sabah provaya gelen orkestra üyelerini bırakarak evine ko şar bastecinin .. Beethoven uyu O DEFÎNE 71 lyi olmuş canım. Bugünlerde gelecekml». Koltuk değneğiyle eskisinden daha ıyi geziyonnus. lyi. cEskistnden daha iyi olur tnu yavu. Lâf mı bu""» Emme yazık oldu Osmana Seyit ağa. Oldu he. Allahtan kardaîim, ne edelim? Söz aramızda, hazineyi bulursam, ona da hisse vereceğim. Söz bir Allah bir. Iyi. Öyle bir adağm varsa Allah yardun cder. Hem de nasıl, sağlam yardım eder. Rüstem duygulandı. Gözlerini kısıp Seyld» baktı. «Ula sana deli meU derler emme, baya akılh adamsın. lyi düşünce bu.» Sigaralarından duman çektîler. Ha, ne diyorşun, gidelim mi? Bilmem ki. Öyle yerde define olur mu Seyit ağa7 Herkesın gözü önünde? Olur elbet, niye olmasın. ZaÜ oralar hep taa maş. Nereyi kazsan bi iş çıkar. Cık. Senin dediğin yer uzak ağa. Oralarda olmaz. Olsun. Sen sözümü dinle. O tepe doldurma bi tepe. Alt tarafı da epey açılnuş. Sel mel oymuj. O yandan ağrı kazarsak buluruz. Bilmem ki. Sen o tepeye biç dikkat etmedin mi? Rüstpm düşündü. Ettim, etmez miyim? Her tep« gibi tepe. Üstünde üzerlik biter. Tamam. Toprağı nasıl? Baya toprak. Yığma toprak Rüstem. Besbelli valla. Yok yavu. Yığma olur mu kocaman tepe? Heh! Sen bılmıyon bu işleri. Olur kardaşım, niye olmasın. Eski insanların işi ne? Durmaz böyle tepe yığarlarmış, hiç duymadın mı? Ya orada. oraya yakın bir yerde hazine var arkadsş. Sen beni dınle. Bu kadar işu Gider kazanz. Çıkarsa kazanınz. Çıkmazsa kayıbımız ne? Döner gelıriz. Rüstem gülüyor, işi cıddiye almıyordu. Gülme la, dedi. Istemiyorsan gıtme. Zorla götürecek değilim. Benim adamım var. Seni severira. Mertsin, iyisin. Onun için yanıma almak istiyorum. Geçen gün muhtara söylediğin lâfı duydum. îyi kötületmişsin dürzüyü. Çen çen Stüp durur arkamdan. Emme yanıma gelince.. süt dSkmüş kedi gibi dürzü. Ona bakma canım, dedi Rüstem. Zibidinin teki. Sanki bobasmın malını anyoruz. öyle celâlleniyor. Bi kızıyorum ki sorma. Hiç kızma. işine bak Bi bok yiyemez. Bir zaman gezindıler karm üstünde. Rüstem dereye bakıp düşündü. îstersen başka bi yeri arıyalım, dedi Seyit. Se nin bildiğin bir yer varsa? Valla ne deyim? O tepeyl kazmak zor la. Hem boşa çahşmış oluruz. Bana öyle geliyor. Dıkili taşm altını kazsak ne dersin? Oralan da çok kazdılar Seyit ağa. Belki on kere kazdılar. Eski bir şehir yeriymis biliyon ya? Duvar rrıuvar çıkıp durur zati. Öyle. Îstersen yann gıdip gezelim. Nereyi kazacağımızı orada kararlaşüralım. Emme duyuîmasın ha. Kimseye söyleme. Olur. Yarın akşam da alıra kazma kureğı, gıderiı kazarız. Tamam mı? Peki. Rüstem başını saüıyarak ağır ağır gittl. Habip sedire oturmuş, küçük pencereden kendilerini gözlüyordu. Rüstem başını sallayınca «hu, gidecekler, dedi. Gitsinler bakalım.» Kafayı indirdi. düşünmeye başladı. Ertesi gün Kerim ceplerinde yumurtalar. ıkmıp sıkmıp içeri girdi. Boba, dedi. Bej yumurtaya vermiyor? On yumurta getir diyor. Ne? On yumurta mı? Ula gâvur mu bu adam be? Sormadm mı yumurta kaç kuruşmuş? K15 günü yaz fiyatına olur mu? Kerim soğuktan kızarmış ellerine hohluyordu. Burnunu çekti. Cevap vermedL lt oğlu it! Dürzü oğlu dürzü 1 Kudurdu iyice. Cık cık cık« Var mı kan beş yumurta daha? Ver de alsm. Yok, dedi kadın Bir tanecik var. Git komşulardan ödünç al. Sonra verirsin. Kirr.den alayım? Kış günu tavuklar yumurtlamıyor ki. Canım git bul işte. Bu gece lâzım. Dudu kadın kocasına baktı. gene bir yere mi gidecekti acaba? Niye lâzımdı el fenerinin pili? Soracak oldu. cesaret edemedi Bürgüsünü alıp çıktı. Al şunu la. Sen de git Pilleri sokup yapsın, ondan sonra getir. Parlak yanacak ha. Eski pıl taktırma. Olur boba. Çocuk el fenerini alıp anasının arkasından koştu. Seyit Ali'nin yüzü düşünceüydi Kaşlan çatılmıştı gene. Evin içinde geziniyordu. «Ah ula »h. Bugun işte, bu gece...» Sonsuz bir ^tek beyninin içini yakıyordu. Ağzı kısıldı Diçlerinı sıkıjordo. Elini tekrar salladı Parmaklan gerilmişti. Pencereye eğilip harman yerlerının altına, derele lere baktı. Yüzü kararlıydı Biraz sonra kansı usulca girdi. Buldun mu? Gitti mı Kerrnı? He, dedi. Elini sobaya uzatıp ısıttı. Gene nereye ayaklandın? Bir yere mi gideceksin? Birden döndü, Gideceğım sana ne? Bu kış günü Kanşma diyorum kan! Senin aklm ermez bu Işlere. Buluncaya kadar anjBcağım, bittil Akıllı Sa yit miyim, deli Seyit miyim gdstereceğim şu köye. Sen de görecksin... Dudu kadın başını eğdi, ne desin bilemedi Ne dese geçmezdi bu adama Kaç kora başmı belâya sokmuştu Geçen gün öleyazmıştı Hâ !â define anyacağım diyordu. «Tâlihsiz başım. dedi. Çöküp oturdu sobanin başına Sallanmağa bas ladı. «Dertli başım. llle kendini telef edecek Aklına konmuş. Sevdah gibi o'muş. Gömü bulmük ko lay mı? Kolay olsa herkes gömü arar Arar buluı da zengin olur. Bu kış günü, tövbe yarabbi...Başmı kaldırdı, Nerde arıyacaksmız? diye sordu. Söylemem. GizlL Etme herif, başına bir iş gelirse koşar da kur tannz. Yerini bari bilelim. (Arkaıı var) İLK (d yÜZ EU1 S&A.TÎE TİFFANY JONES yuz OMUKl iM o ^E yuZB GARTH Deniz Kuvvetleri Komutanlığı AYLAK MUSA " f İ İK f T ^ "USMÜ.'..VCAB AL vT=r «aic. Seyir ve Hidrografi Dairesi Başkanlığından Büdirilmiştir. DENİZCİLERE VE HAVACILARA 41 SATILI BİLDİRt 27 ilâ 30 Nisan 1970 tarihlerinde 09.00 ile 17.00 saatleri arasında aşağıdaki noktalann birleştığı saha içinde seyretme, demirleme, avlanma ve bu sahanm 6000 metreye kadar olan yüksekliği can ve mal emniyeti bakımından tehlikelidir. KARADENİZ ŞİLE 1 inci nokta : E. 5832 No. lu Şüe fenerinden 272 derece ve 3.8 mil mesafede, Enlemi 41 derece 11 dakika Kuzey, Boylamı 2S derece 32 dakika Doğu 2 nci nokta : Enlemi 41 derece 19 dakıka Kuzey Boylamj 29 derece 32 dakika Dog^j 3 uncü nokta : Enlemi 41 derece 19 dakika Kuzey Boylamı 29 derece 45 dakika Doğu 4 uncü nokta : Enlemi 41 derece 09 dakika Kuzey Boylamı 29 derece 45 dakika Doğu. DENtZCtLERE VE HAVACILARA ÖNEMLE DUYÜRULÜR. (Basın: 13539/38001 Mezarlık Nakli Mezarlıklar Müdürliiğü ve Karayolları 17. Bölge Müdiirlüğünden: tstanbul çevre yolunun yapımı dolayısiyle, bitişiğindeki yeni yerine nakledilecek olan Ortaköy Sübyan Mezarlığmdaki bütün mevcut mezarlara, Karayollannda yeniden ada ve parsel numaralan verilmiş, üzerinde kimligi belirten herhangi bir işaret, yazı bulunmayan mezarlara, yeni numaralan yaizılı levhalar konmuştur. Mezarlannm üzerinde. kimliğini belirten bır bılgi bulunmayan mezar sahiplerınin. yeni ada ve parsel numaralarmı 1 Mayıs 1970 günune kadar yerindeki levhalardan öğrenmeleri gereklıdır Bu vecibeyi yerine getirmeyenlerin. yeni mezarlıkta mezar yerlerini bulmalan, imkânsız olacağ:ndan durum ehemmiyetine binaen mezar sahıplerine Uân olunur. (Basm 12837/3792^